Nepomucenów tutaj dużo, a i
kult Jana N. rozwijał się bujnie: w kościele w Lipie były nawet relikwie
naszego Świętego (wraz z relikwiami drzewa Krzyża Świętego, śśw. Tekli, Adama, Klemensa, Simpolicjusza, Maksyma) zdobyte w
Rzymie w roku 1778 przez tutejszego dziedzica Jakuba Borkowskiego!
Ufundował dwa relikwiarze w kształcie monstrancji, które znajdują
się (znajdowały?) koło tabernakulum. Działało też Bractwo Św. Jana Nepomucena,
które z okazji jego wprowadzenia do świątyni 10 sierpnia 1785 roku
ofiarowało barokowy pacyfikał. Te okolice to dawne włości
Małachowskich herbu Nałęcz i spokrewnionych z nimi rodów takich jak
Rostworowscy. W połowie XVIII wieku w tej rodzinie były co najmniej
dwie osoby o imieniu Jan Nepomucen, co tłumaczyłoby szczególną
atencję rodu do świętego Jana i fundacje posągów JN w Końskich,
Borkowicach, Czerwonym Moście, Kazanowie, Ossie, Parczówku i
Włoszczowie. Są tu miejscowości, gdzie stoją po dwie figury Jana N.
(np. Bodzentyn), a w kościołach sporo jest obrazów nepomuckich. Są
też parafie pod wezwaniem św. Jana Nepomucena - jak na przykład w
Przysusze, są też odpusty Nepomuckie, jak w Policznej. Zagłębiem nepomuckim okazał
się Wąchock, z całym cyklem fresków nepomuckich. A spodziewałem się tam raczej wysypu Florianów, jako że
kościół klasztorny cystersów jest pod jego wezwaniem.
Ton Nepomukom Sandomierskim, a
zwłaszcza Kieleckim i Świętokrzyskim, nadają dzikie ludowe świątki
przywodzące na myśl figury Światowida lub innego bożka. Drewniane
figury tego typu stoją w charakterystycznych brokowych
kapliczkach (>>) o trzech ścianach z namiotowym dachem i z
płotkiem zamykającym wejście. Jest też cała kolekcja wyrafinowanych barokowych rzeźb
fundacji magnackiej,
których wybitnym przykładem jest Szczaworyż / Żerniki Górne - jeden z moich ulubionych
Janów!
Przedstawiam
tutaj Nepomuki z historycznego obszaru dawnego województwa
sandomierskiego. Poza rdzeniem województwa obejmuje ono oczywiście również dwie
ziemie:
Dawna Ziemia Radomska dziś
wchodzi w skład Mazowsza (co jest oczywistą bzdurą), natomiast leżąca
już za Wisłą Ziemia Stężycka aktualnie należy do lubelszczyzny
Gloger, 1903: Granice województwa Sandomierskiego (...) były następujące: na północ
graniczyło z trzema województwami: Łęczyckiem, Rawskiem i
Mazowieckiem. Z pierwszemi dwoma granicę stanowiła rzeka Pilica na
przestrzeni od Białobrzegów do Wyśmierzyc. Z województwem
Mazowieckiem, po obu stronach Wisły, była granica przeważnie sucha, a
tylko w okolicy Głowaczewa i Ryczywołu na 3-milowej przestrzeni
stanowiła tę granicę rzeka Rodomka. Zachodnią granicę tworzyło
województwo Lubelskie i ziemia Łukowska, do województwa powyższego
należąca. Do województwa Sandomierskiego należała ziemia Stężycka, na
prawym brzegu Wisły położona, i ta właśnie miała od północy ścianę
zawiślańskiej połowy ziemi Czerskiej, od północo-wschodu ziemię
Łukowską, od południa przez rzekę Wieprz województwo Lubelskie i od
poludnio-zachodu rzekę Wisłę (od ujścia Wieprza do ujścia Radomki). W
okolicy Sieciechowa i Kozienic kilkanaście wsi, dziś położonych na
lewym brzegu Wisły, należało także do ziemi Stężyckiej. Wisła
oddzielała województwo Sandomierskie od Lubelskiego, od okolicy ujścia
Wieprza i wsi Gołębia, w górę tej rzeki idąc do ujścia Sanu, a dalej
odgraniczał San na przestrzeni kilkomilowej aż pod Rudnik i Krzeszów,
gdzie województwo Sandomierskie graniczyło już nie z Lubelskiem, ale z
ziemią Przemyską województwa Ruskiego. Granica ta z ziemią Przemyską
biegła od Krzeszowa i rzeki Sanu w kierunku południowo-zachodnim ku
rzece Wisłokowi i miastu Krosnu, gdzie nad Jasiołką pod Świerzową i
Zręczynem stykały się trzy województwa: Sandomierskie, Krakowskie i
Ruskie. Dalej długa linia granicy południowo-zachodniej województwa
Sandomierskiego (...) Secemin, Sobków, Pińczów, Opatowiec, Szczurowa,
Wojnicz, Tuchów, Brzostek, Kołaczyce i Jedlicze należały do
województwa Sandomierskiego, a Lelów, Jędrzejów, Działoszyce,
Skalbmierz, Koszyce, Szczepanów, Zakluczyn, Jodłowa, Jasło, Dukla i
Jaśliska do województwa Krakowskiego. Na tej przestrzeni stanowiła
granicę w niektórych miejscach górna Nida, a z pobliża Działoszyc do
Wisły Nidzica, od Przemykowa do Brzezinki Uświca, a dalej lewy jej
dopływ. Od Brzostka do okolicy Krosna rozgraniczała dwa województwa,
Krakowskie i Sandomierskie, rzeka Wisłoka, z wyjątkiem małej
przestrzeni powyżej Jasła, gdzie wsie Brzyszczki, Gorajowice i
Hańkówka, do województwa Krakowskiego zaliczone, znajdowały się na
prawym brzegu Wisłoki. (...). Granica zachodnia od województwa Sieradzkiego, którą z
Koniecpola do Tomaszowa stanowiła rzeka Pilica. (...)
W krużgankach klasztoru
dominikanów (zobacz wyżej) znajduje się XVIII-wieczny obraz Jana N., przeniesiony tu z kaplicy
św. Jacka Odrowąża (nad: trojek)
W katedrze
obraz św. Jana N. wieńczy
jeden z ośmiu bocznych rokokowych ołtarzy - ołtarz św. Kazimierza,
przy trzeciej parze filarów międzynawowych, od strony nawy
północnej. Obrazy do wszystkich tych ołtarzy zamówione zostały w
Rzymie w 1776 roku (źródło: "Katalog zabytków sztuki w Polsce", z. XI,
s. 58) (nad: K.L.). Widziałem go 15.10.2006, bez możliwości
wykonania fotki
W katedrze, w nawie
północnej, ponad konfesjonałem - pierwszym od strony
prezbiterium - znajduje się ośmiokątny obraz w złotej ramie
przedstawiający m.in. sceny spowiedzi i zrzucenia Jana N. do Wełtawy,
postać króla Wacława i liczne putta (nad: S.Ł.)
W katedrze, w nawie
południowej, ponad konfesjonałem - pierwszym od strony
prezbiterium - znajduje się ośmiokątny obraz w złotej ramie
przedstawiający apoteozę Jana N. zaopatrzoną w putta dzierżące
atrybuty (księga i gwiaździsta aureola) i trzymające palec na
ustach. Jest też papież dzierżący relikwiarz, zapewne w związku z
nadaniem Janowi statusu świętego. Sugerowałoby to datę powstania
malowidła bliską rokowi kanonizacji. Rzadkość! (nad: S.Ł.)
W katedrze, na obrazach
cyklu "Martyrologium Romanum" autorstwa Karola de Prevot
przedstawiających śmierć świętych męczenników kościoła w układzie
kalendarzowym (dwanaście obrazów na dwanaście miesięcy) na obrazie
"Maj", na dzień 16 przedstawiono Jana Nepomucena w bardzo nietypowej
pozie, ale opis z boku obrazu nie zostawia wątpliwości (nad: S.Ł.)
W katedrze, na zachodniej ścianie wewnątrz Zakrystii Mansjonarskiej,
są trzy owalne tonda z przedstawieniami świętych. Lewe to
płaskorzeźbiony wizerunek Jana N., obok MB i Jan Kanty. Ściana ta to
dawna gotycka zewnętrza ściana katedry (nad: JJK)
W Zamku, czyli w Muzeum Okręgowym,
oglądać można zwieszony na ścianie destrukt drewnianej
rzeźby Jana N. w birecie, sprzed 1939 roku, jak głosi informacja.
Drewno dębowe, polichromia, wysokość 78 cm. Obiekt pochodzi
z miejscowości
Chwałki (gm. Obrazów, pow. Sandomierz). Stan zły, dolna część
jest nadpalona, brak rąk i nóg, resztki polichromii. (zobacz
poniżej opis kapliczki w Sandmierzu-Chwałkach, być może
dawnym mieszkaniu figury)
W Domu Długosza, w zbiorach Muzeum
Diecezjalnego w Sandomierzu z prawie 100% pewnością znajduje
się szkaplerzyk z wizerunkiem św. Jana Nepomucena na
odwrocie. Informacja ta pochodzi z "Dekanatu radomskiego"
(wyd. Radom 1911, s. 307), gdzie wybitny kapłan i
organizator pierwszego muzeum w Radomiu ks. Jan Wiśniewski
(który nota bene uważał Jana N. za swego patrona, zm. w 1943 roku) opisał
swe zbiory, oraz z książki Tomasza Palacza "Z pogranicza Orońska"
(Warszawa-Orońsko 2009). Był to jeden z sześciu podobnych miedzianych obiektów z
wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej - ten z Janem był
najmniejszy z nich i miał wymiary 4x3,5 cm. Obiekt ten przetrwał, co
wiadomo z opisu przeprowadzki księdza Wiśniewskiego na probostwo w
Borkowicach, a następnie z faktu zrealizowania jego testamentu,
którym darował swe zbiory instytucjom Diecezji Sandomierskiej. Najbardziej prawdopodobne miejsce to
właśnie Muzeum Diecezjalne w
Sandomierzu (zobacz też figurę z Radomia >>) (nad: P.Puton)
W Domu Długosza, w zbiorach Muzeum
Diecezjalnego w Sandomierzu znajduje się obraz "Communio
Sanktorum" nieznanego z nazwiska malarza małopolskiego,
z roku 1713. W prawej części malowidła dostrzec można
głowę Jana N. Obiekt zdradza podobieństwo do obrazu w
kościele w Czyżowie Plebańskim (zobacz niżej) (nad: M.Muryn)
W części wsi Chwałki przejętej przez
miasto, na prywatnej posesji stoi betonowa
kapliczka. W niej figura Jana N. ze sztucznego kamienia lub gipsu. Na cokole inskrypcja fundacyjna z
nazwiskiem i rokiem 1937. Nie jest znany - ale niewykluczony -
związek tego obiektu z reliktem drewnianej figury Jana N. z
Muzeum Okręgowym na zamku w Sandomierzu (zobacz wyżej), która
pochodzi właśnie z Chwałek (nad: E.R.)
W kościele podominikańskim obraz nepomucki z XVIII wieku. Jan
N. jest tu blondynem trzymającym krzyż w prawej ręce i wznoszącym do niego oczy. Jest anioł z palcem na ustach i czymś dziwnym w ręku (biret z troczkiem? kłódka? język?) i drugi, z palmą. W tle scena Topienia
We wnęce fasady kościoła pokolegiackiego
św. Józefa stoi kamienna figura, najprawdopodobniej Jana N.
Identyfikacja jest utrudniona ze względu na brak atrybutów
(nad: Pietrosul) (uwaga: upewnić się co do nepomuckości
rzeźby!)
We ołtarzu głównym kościoła pokolegiackiego
św. Józefa (zobacz wyżej) stoi drewniana złocona figura, być
może przedstawiająca Jana N.
Identyfikacja jest utrudniona ze względu na brak atrybutów
(nad: Pietrosul) (uwaga: sprawdzić nepomuckość
rzeźby!)
Późnobarokowa kamienna figura Jana N. na
niskiej toskańskiej kolumnie z datą 1779, pięknie
zlokalizowana przy polnej drodze na wzgórzu. W wyniku erozji
kamienia ma uszkodzoną twarz. Wizja lokalna B.N. z Kielc w roku 2009 i podjęta próba interwencji nie dały
rezultatu - odspojona twarz została zdeponowana na plebanii w
Goźlicach, gdzie jednak nie zainteresowano się nią specjalnie.
W ciągu sześciu następnych lat nic się nie zmieniło, jednak
w roku 2015 Jan doczekał się renowacji i znów ma twarz (uzup:
Pietrosul)
Przy drodze z Obrazowa do Klimontowa,
nad strugą, stoi stara kamienna figura Jana N. uzupełniona nową
głową, nie pasującą do reszty - brak zarostu i biretu. Obiekt
ustawiony na dwuczłonowym cokole z gzymsem, całość pobielona (nad:
Piotr Bielawski)
We wschodniej części wsi, na pagórku
wśród drzew, stoi klasyczna przydrożna kapliczka brogowa na
filarkach, dziś niestety kryta już blachą i z kafelkową
posadzką, z
drewnianą polichromowaną figurą Jana N. Rzeźba jest
wydłużona, o ciekawie pofałdowanych szatach, z
nieoryginalnym krzyżykiem w dłoniach i palmie w lewej ręce.
Mocno podkreślone niefachowym malowaniem oczy nadają Janowi
uroczy wyraz naiwnego zdziwienia (nad: Pietrosul)
Na rozstajach, naprzeciwko wjazdu prowadzącego od głównej drogi ku
świątyni i zespołowi pałacowemu hrabiów Moszyńskich, stoi murowana,
czworoboczna kapliczka. Wzniesiona na rzucie kwadratu, otwarta ze
wszystkich stron ostrołukowymi arkadami, sklepiona kopulasto,
nakryta namiotowym daszkiem, dziś blaszanym, osłania piękną,
późnobarokową rzeźbę św. Jana Nepomucena w stylu ludowo-barokowym.
Kamienny, wkomponowany, najprawdopodobniej wtórnie, w zbyt duży dla
niego cokół. XVIII wiek, prawdopodobnie fundacja dworska
Polichromowana figura Jana N. w arkadowej
murowanej bielonej i krytej blaszanym czterospadowym
daszkiem kapliczce
nad stawem, XVIII wiek. Obiekt nieco podobny w charakterze
do tego z pobliskiego Łoniowa, ma jednak ścięte naroża,
gzyms i nie jest ażurowa (zobacz wyżej). Jan trzyma w rękach
uszkodzony krucyfiks i ułomek palmy, ma niebieskie oczy (nad: Pietrosul)
W klasztorze klarysek z pewnością
znajdzie się wizerunek Jana N. - same siostry podkreślają
swój kult do niego (uwaga: sprawdzić na miejscu, poszukać w
źródłach)
Przy drodze kamienna figura Jana N. na
dwuczęściowym cokole, górny segment profilowany i
gzymsowany. Inskrypcja nieczytelna. Według informacji
mieszkanki pobliskiego domu rzeźbę przeniesiono z
pobliskiego cmentarza cholerycznego leżącego po tej samej
stronie drogi, kilkaset metrów na północ
Istnienie tutejszego Nepomuka
wydedukowałem na podstawie daty corocznego jarmarku, który
odbywa się tu 16 maja i ma wezwanie św. Jana Nepomucena.
Potwierdzenie nadesłał Teo P. - koło muru kościelnego
znalazł pięknego barokowego Jana z piaskowca,
polichromowanego, datowanego według inskrypcji na cokole na
rok 1750. Rzeźba była uszkodzona - widoczne załatane
pękniecie z tyłu głowy i pleców
W kościele, w lewym ołtarzu bocznym, jest
obraz autorstwa Szymona Czechowicza przedstawiający apoteozę
Jana N. Święty klęczy na chmurce wznosząc krzyż, a nad jego
głową fruwa aniołek trzymający aureolę. Sam ołtarz być może
pierwotnie przeznaczony był dla innego świętego o królewskim
rodowodzie (Kazimierz? Wacław?), o czym świadczyć może
wieńcząca go zamknięta korona. Ponoć w kościele tym
znajdowała się złota imitacja jego języka. Miał ją przywieźć
w 1741 roku z Pragi pielgrzym, który widział w krypcie
katedry św. Wita rozsypane w proch ciało i cudownie
zachowany "żywy język" świętego. O złotej relikwii, którą
ponoć ten pielgrzym dotykał ocalałego języka, pisze ksiądz
Jan Wiśniewski w "Dekanacie opatowskim" wydanym w 1907 roku.
Według innej opowieści, złoty język przywiózł w drugiej
połowie XIX wieku Henryk Prendowski, dziedzic Czyżowa,
żonaty z włoską markizą, który część majątku poświęcił na
stworzenie gwardii papieskiej i walczył w obronie Państwa
Kościelnego przed wojskami Garibaldiego. Również dużo
podróżował po świecie, przywożąc wiele cennych pamiątek. "Wieść gminna głosi, iż za tę oryginalną relikwię
wykupiono, w przeddzień wybuchu pierwszej wojny, siedmiu młodych
mężczyzn skazanych na syberyjskie zesłanie"
W kościele Wszystkich Świętych (zobacz
wyżej) odnaleźć można wizerunek zapewne św. Jana Nepomucena
na obrazie w głównym ołtarzu. Jest to malowidło
przedstawiające - zgodnie z wezwaniem kościoła - tłum
świętych. Jana wypatrzyć można w ostatnim rzędzie, na prawym
skraju. Obiekt zdradza podobieństwo do obrazu w Muzeum
Diecezjalnym w Sandomierzu (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
W przysiółku zwanym Przy Dworze, przy lokalnej drodze, na południe
od jej skrzyżowania z drogą nr 74 Kielce-Lublin, stoi kamienny polichromowany Nepomuk o cechach ludowego baroku. Ustawiona w kontrapoście na
seledynowym cokole rzeźba miła poprzednio czerwone szaty i biret, wzniesione w górę oczy
i
ciężki krucyfiks. W maju 2015 szaty były białe, biret czarny a
peleryna niebieska. Stan aktualny może się różnić co do
kolorów, bo obiekt jest regularnie przemalowywany. Jan ten wymieniony był w filmie
"Wszystkie święte Nepomuki". Jego fundacja wiąże się
zapewne z właścicielami tutejszego majątku (Cichowscy?
Migurscy?) (uzup: Pietrosul)
Kamienna bielona figura Jana N. bez lewej dłoni
ustawiona wtórnie na ceglanym postumencie i chroniona
metalowym daszkiem, nad niewielkim
strumykiem i nieopodal dworu (nad: Pietrosul)
Na wysepce skrzyżowania dróg koło kościoła śśw. Piotra i Pawła stoi kamienna wolnostojąca figura Jana
N. o cechach późnobarokowych (wyszukana półklęcząca poza,
rozwiane szaty) pomalowana na czerwono-biało i ustawiona na
klocowanym szarym cokole. Pierwsza połowa XIX wieku
Ludowo-barokowa, drewniana figura Jana N.
w kapliczce.
Zniszczenie nadaje jej szlachetny wygląd (uwaga: obiekt
wykazuje podobieństwo do Nepomuka z Gnieszowic [zobacz
niżej], jednak z powodu różnic stanu tej figury
uwiecznionego na fotografii oraz zmienionego po remoncie
wyglądu Jana N. z Gnieszowic trudno wyrokować o tożsamości
lub podobieństwach. Należy zbadać na miejscu!)
Przed klasztorem, po drugiej stronie
drogi, przed stawem, stoi kamienna bielona figura Jana
N. Niedawne odnowienie odsłoniło na cokole napis "1846".
Cokół ma teraz kolor biały, a na rzeźbie ujawniły się
detale. Nie mogło go tu zabraknąć - wszak
byli tu
cystersi
(>>) (uzup: Pietrosul)
Na tyłach kościoła MB i remizy stoi ładna polichromowana figura Jana N.
z krzyżem w rękach, o cechach barokowych. Prostopadłościenny cokół z
zatartą inskrypcją we frontowej płycinie, na nim wolutowana
podstawa, na niej z kolei zwężający się ku górze cokolik.
XVIII wiek (nad: Pietrosul)
Przy głównej, równoległej do Koprzywianki
ulicy wsi stoi drewniana kapliczka w formie sześciobocznej
gontowej kopułki opartej na czterech profilowanych słupach.
Kapliczkę postawiono w roku 2009, jednak znajdująca się
wewnątrz figura Jana N. jest znacznie starsza i wykonano ją
jeszcze w manierze baroku ludowego. Jest drewniana, ze
śladami polichromii, z pięciogwiaździstą aureolą, z krzyżem
w prawej i palmą w lewej ręce. Dłonie i krucyfiks zostały
zapewne odtworzone i umieszczone wtórnie. Na jednym ze
słupów kapliczki umieszczono metalową tabliczkę w
rosyjskojęzycznym napisem fundacyjnym (?): "E.A i A.A. /
BOXIHY" (uwaga: obiekt
wykazuje podobieństwo do Nepomuka z Komorni [zobacz wyżej],
jednak z powodu różnic stanu tej figury uwiecznionego na
fotografii oraz zmienionego po remoncie wyglądu Jana N. z
Gnieszowic trudno wyrokować o tożsamości i podobieństwach.
Należy zbadać na miejscu!)
W pobliżu kościoła MB Bolesnej na Księżej
Górze rezyduje kamienna figura Jana N. odrestaurowana i
przeniesiona w to miejsce staraniem rodziny Sawów w 2008
roku (nad: Pietrosul)
Niedaleko mostka, pod starą lipą stoi nowa figura Jana N. z
masy żywicznej, poświęcona 21 maja 2016 roku. Zastąpiła starą rzeźbę
(zobacz niżej). Jest większa od pierwotnej, ma 115
centymetrów wysokości. Stoi na betonowym cokole, obłożonym
granitowymi płytami (nad: Pietrosul)
Pod starą lipą była do roku 2016
XIX-wieczna figura Jana N., zniszczona z upływem czasu.
Pozostały już z niej tylko niewielkie fragmenty i zastąpiła ja nowa figura z żywicy
(zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
W tutejszym kościele św. Jana Chrzciciela
były niegdyś relikwie (>>) Jana N. Brak wiedzy na temat stanu
aktualnego (uwaga: należy sprawdzić na miejscu) (nad: Pietrosul)
Na ziemnym kopcu przy bocznej drodze do
Wilczyc, w starej wsi Jankowice, dziś części
Dacharzowa, koło miejsca, gdzie w roku 1931 od pioruna spłonął
stary modrzewiowy kościół, stoi na plincie kamienna bezgłowa figura. Obiekt
bardzo zniszczony, jednak ogólne wrażenie, wzmianka w
artyukule gazetowym oraz relacja Zofii
Malanowskiej, córki ostatniego właściciela tuitejszego
majątku, pozwala zidentyfikować go jako Jana N. Widoczne
zarysy szat i prawej dłoni podtrzymującej niegdyś trzon
krzyża. Głowa musiała zaginąć po roku 2018, bo zdjęcie z
kieleckiego dodatku Gazety Wyborczej pokazuje ją jeszcze
całości, chociaż widać, że jest utrącona i została tylko
nałożona na korpus. Może została zabezpieczona, a może dotąd
wala się gdzieś w krzakach? Przełom XVIII i XIX wieku (nad: E.R.)
Kielce (gm. i pow. Kielce): późnobarokowa figura Jana N., z datą 1757 na
cokole, stojąca teraz obok Seminarium Duchownego, a przeniesiona tam
z kieleckiego parku (nad: K.L.) Przenosiny te według legendy to cud
- figura sama przewędrowała tę trasę
Kielce (gm. i pow. Kielce): druga z figur Jana N., która ciągle
jeszcze stoi w kieleckim parku nad stawem, jest rokokowa,
wyrzeźbiona z pińczowskiego piaskowca przez kielczanina Jakuba
Korneckiego i jest uznawana za arcydzieło sztuki XVIII wieku. Stała
kiedyś na dziedzińcu klasztoru cystersów w Jędrzejowie
(>>),
a do Kielc sprowadził ją Tomasz Zieliński. Na cokole data odnawiania
- rok 1914. Bardzo ciekawy jest rzadko potykany motyw kuli lub astrolabium (symbol filozofa lub uczonego? występuje np. na obrazach w kościołach na styku Mazowsza i Podlasia), na której
Jan trzyma stopę (nad: K.L.)
Kielce (gm. i pow. Kielce, ): przy ulicy Pańskiej (róg Ślusarskiej) była kapliczka z
drewnianą figurą Jana N. Była ona remontowana i przenoszona w inne
miejsce w grudniu 2002 roku, lecz po tym remoncie Jan dalej wyglądał na bardzo zniszczonego
- brakowało całego dołu rzeźby, lewej ręki i krucyfiksu. Ostatnio
jednak (2006?) obiekt doczekał się generalnej przebudowy otrzymując
formę co najmniej dziwną. Całość związana jest z pompą.
35-centymetrową figurę JN umieszczono w czymś w rodzaju
donicy zalewając ją betonem. Upodabnia to Jana do chicagowskiego
gangstera skazanego przez kumpli, na moment przed wrzuceniem do
rzeki. Zbudowano rodzaj parawanu w ławeczkami, a jego wierzchu
ustawiono inne figury świętych. Janowi dalej brakuje całej dolnej
części, nie zrobiono żadnego zadaszenia, więc jego życie może okazać
się krótkie
Kielce (gm. i pow. Kielce, ):
w kościele św. Wojciecha, w jednym z ołtarzy, jest obraz Jana
Nepomucena namalowany przez Jana Stykę między datami 1888-1890 (nad:
H. Jakóbczak)
Barokowa, pochodząca z lat końca 30.
bądź z III ćwierci XVIII wieku figura
Jana N.,
stojąca na wysokiej toskańskiej kolumnie, obok kaplicy ogrójcowej
przy kieleckiej katedrze. Pierwotnie stała na pl. Panny Marii, przed
dzwonnicą, a fundację przypisuje się kanonikowi Janowi Gwalbertowi
Muszyńskiemu (fundatorowi w katedrze ołtarza Jana Kantego z obrazem JN na
zasuwie, zobacz niżej). Figurę tę po roku 1824 przeniesiono w
północno-zachodni narożnik cmentarza kolegiackiego, gdzie znajdował
się cmentarz kolegiacki. Niedawno
zakończono jej wieloletni remont
(nad: K.L.). Figurę tę widziałem kiedyś na
XIX-wiecznym obrazie z widokiem Kielc, o czy donosiłem w
Wiadomościach Nepomuckich >>
W bazylice katedralnej, w nawie północnej, znajduje się
ołtarz Jana Kantego z jego obrazem, wystawiony po roku 1775
przez kanonika Jana Gwalberta Muszyńskiego, a wykończony
(pozłota) w roku 1788 przez wikarego Antoniego Jaśkiewicza. Na jego zasuwie jest
obraz przedstawiający Jana N., który w roku 1791 określono
jako "nowy" (uwaga: należy obejrzeć na
miejscu) (nad: H. Jakóbczak)
W bazylice katedralnej istniały dawnej jeden lub nawet dwa
obrazy Jana N. Jeden z nich należał być może do
zlikwidowanego jeszcze przed rokiem 1760 prowizorycznego
ołtarzyka św. Jana Nepomucena, opisanego w pierwszym,
XVIII-wiecznym inwentarzu kościoła: "stół na pędestale
marmurowy, blat alias wierzch mieniony biały z czerwonym.
Tamże obraz S. Jana Nepomucena przy tym ołtarzu". Ich dalsze
losy nie są znane (nad: H. Jakóbczak, za artykułem
M.Pieniążek-Samek "Przemiany kolegiaty (obecnie katedry)
kieleckiej w epoce baroku w świetle inwentarzu. Część II:
wiek XVIII")
Kamienna figura Jana N. stoi przy
ruchliwej ulicy, niedaleko
kościoła Św. Krzyża. Jest to lekko modernizujący obiekt z roku 1919
fundacji Michała Jurkowskiego. Pierwotnie stała po drugiej
stronie ulicy, lecz w związku z jej poszerzeniem został
przeniesiony na obecne miejsce. Ustawiono ja na
czworokątnym, rozszerzającym się w dół cokole z inskrypcją "Święty
Janie Nepomucenie módl się za nami" (nad: K.L.). Zdjęcia W.Ś. z
lipca 2009 pokazywały nienajlepszy stan rzeźby - farba odłaziła płatami.
Później było już tylko gorzej - co prawda figura doczekała się
renowacji, ale w 2013 (?) odcięto ją od świata za pomocą
absurdalnie ustawionych ekranów akustycznych. Całość
wygląda tak groteskowo, że zdjęcie obiektu znalazło się na
prześmiewczym portalu kwejk.pl
Naprzeciw kościoła Świętego Krzyża, na
zamknięciu ulicy, stoi kamienna kapliczka -
krzyż umieszczony na wysokim dwustopniowym postumencie. W
płytkiej wnęce na frontowej ścianie tegoż postumentu, na
niewielkiej konsoli umieszczony został płaskorzeźbiony
wizerunek św. Jana Nepomucena, opatrzony u góry napisem "S.
Jan" (nad: H.Jakóbczak). Płaskorzeźba jest nieco
zatarta, być może wskutek intensywnej renowacji. Poprzednio
postać Jana bywała malowana na różne kolory, aktualnie jest
ich pozbawiona
W Muzeum Diecezjalnym oglądać złocony
rokokowy
relikwiarz (>>), we wnętrzu którego widoczne są relikwie (>>). Obiekt
nie jest dokładnie podpisany, ale z karteczki wewnątrz relikwiarza da
się odczytać "Joan Nep.", co pozwala przypisać go do Jana N.
Siedzibę ma tutaj firma Popiel
produkująca masowo figury Jana N. z żywicy epoksydowej o
wysokości 85 cm figury + 10 cm aureola. Polichromowana. Nie
jest znany wzorzec tego wizerunku. Zobacz m.in. Budy
Głogowskie, Nienadowa, Sietesz, Raszowa, Stare Kotowice,
Wysoka, Niedrzwica Duża. Symbolicznie umieszczam tu tę lokalizację jako
pojedynczą pozycję listy (nad: Pietrosul)
Przy ścieżce rowerowej GreenVelo wiodącej
wzdłuż Bobrzy, przy ulicy, której nazwa wspomina osadę przy
młynie wodnym nad tą rzeką, stoi masywna walcowata
kapliczka ze stożkowym gontowym daszkiem, o grubych
ścianach przeprutych trzema glifionymi otworami. Poświęcona
jest Janowi N., a pochodzi z 1830 roku. Być może kapliczka
związana jest historią z młynem. Wewnątrz niewielka
(współczesna?) polichromowana figurka Jana N., zapewne
kolejna w tym miejscu i na pewno nie tak wiekowa jak
kapliczka
Baszowice Stare / Mirocice (gm. Nowa Słupia, pow. Kielce, ): gdzieś pomiędzy tymi dwoma miejscowościami
stoi barokowa figura Jana N. w
pięknym kontrapoście. W albumie "Polen. Herausgegeben von Karl Dedecius fotografiert von Bruno Barbey" (Hoffman und Campe, 1987) znajduje się taka oto fotografia. Z opisu wynika, że ten kamienny polichromowany Jan
N. znajduje się gdzieś koło drogi Bodzentyn-Kielce. Śledztwo wykazało, że ten Jan jest tożsamy z notowanym wcześniej Janem z Baszowic. Co prawda Baszowice
nie leżą przy tej drodze, ale album jest pełen nieścisłości.
Nadesłane później zdjęcia (M.B., Falbanka) dowodzą, że dzisiaj Jana chroni
niezbyt piękna drewniana
kapliczka (>>) w stylu jakby
góralskim, a użyte kolory polichromii obniżają rangę figury (nad: Trojek)
Belno (gm. Bieliny, pow. Kielce,
):
przy drodze Kielce - Lublin (nr 74), przy mostku i niedaleko starego
młyna, stoi piękny drewniany Jan
N. naturalnej wielkości, w stylu ludowo-barokowym, w drewnianej
kapliczce z XIX wieku z fundacji Ludwika Nowakowskiego, o
dwuspadowym daszku i nieco wysuniętym naczółku. Goła głowa,
kontrapost. Piękna polichromia (niebieskie oczy!) uzupełnia precyzyjnie cięte detale
(mankiety!). Utracona
lewa dłoń figury, prawa ruchoma. Liczne uszkodzenia palców, dolnej
części, spękania i ubytki farby Od frontu
arkadowy otwór wejściowy z zaciosami
Huta
Nowa (gm. Bieliny, pow. Kielce,
):
przy skrzyżowaniu szosy nr 753 z lokalną drogą wiodącą do Huty
Starej i dalej na Święty Krzyż, przed sklepem stoi domkowa
kapliczka (>>) drewniana z połowy XIX
wieku. Trójspadowy dach i ściany kryte gontem. Od frontu otwór
zamykany współczesną metalową kratą, na szczycie sterczyna z
ułamanym końcem, zapewne krzyżem. W środku
ludowa drewniana rzeźba Jana N. Prawa ręka Jana przytrzymuje
zapięcie peleryny, lewa odsunięta od ciała i skierowana w dół, dłoń
poziomo. Biret, brak aureoli, brak też krucyfiksu, który być może
kiedyś wetknięty był w prawą dłoń postaci. Wtórna polichromia to
ładnie pofałdowane czarno-białe szaty, brązowe dłonie i twarz oraz
dzikie w wyrazie oczy
Huta
Nowa (gm. Bieliny, pow. Kielce):
kapliczka (>>) drewniana z około 1900 roku
(uwaga: podczas wizji lokalnej w maju 2012 nie udało mi się odszukać
obiektu, co nie znaczy, że nie istnieje. należy sprawdzić)
Koło drogi i w bezpośredniej bliskości stawu wiejskiego stoi drewniana
kapliczka (>>) domkowa z II połowy
XIX wieku, z sygnaturką zakończoną metalowym krzyżem z
kurkiem. Ściana z okienkiem, szalunek wykończony fryzem
arkadkowym. Bywała malowana na różne kolory, dziś
oczyszczona i zabezpieczona. Wewnątrz drewniana
polichromowana figura Jana N., o dłoniach pozbawionych
krucyfiksu i palmy w nieustalonej przeszłości.
Niestety ostatnio (przed 2017) chodnik przed kapliczką
został wyłożony kostką Bauma
W kościele, na balustradzie chóru umieszczono kolorowe obrazki
przedstawiające świętych, w tym wizerunek Jana N. z zamkniętą
Księgą, w birecie i futrzanej pelerynie (uwaga: upewnić się co do
identyfikacji postaci)
Płaskorzeźba Jana N. znajduje się na kamiennym neogotyckim nagrobku ks.
kanonika Karola Żurkowskiego. Znaleźć go można naprzeciwko głównego wejścia (od strony
sklepu), a powstał w roku 1827 z fundacji biskupa sandomierskiego
Józefa Juszyńskiego (nad: Przemek)
Zamknięta trójbocznie
kapliczka (>>) drewniana z połowy XIX wieku,
kryta gontem, z fryzem arkadkowym na szalunku pod dwuspadowym
daszkiem, zwieńczona sterczyną z kutym krzyżem. Dawniej bywała malowana, dziś w kolorze naturalnego
drewna. W środku
ludowa drewniana polichromowana (biel, czerń, cielisty, czerwone
usta) rzeźba Jana N.
Prawa ręka poziomo na piersi, lewa odsunięta od ciała i skierowana w
dół, dłoń poziomo, aureola przystrojona kwiatami. Mieszkańcy udawali
się tu po ratunek w przypadku uciążliwej suszy. Brali z kapliczki
dzwonek i używali go podczas procesji. Miał on obudzić świętego oraz
przyciągnąć wodę
Pięknie położona
drewniana kapliczka nad strumykiem, w środku ludowo-barokowa
drewniana rzeźba Jana N., XIX wiek (uwaga: odwiedzona w roku 1999,
jednak podczas wizji lokalnej w
maju 2012 nie udało się odszukać obiektu. należy sprawdzić)
Drewniana
kapliczka (>>) domkowa z końca XIX wieku
o dwuspadowym daszku, w środku ludowa drewniana
i polichromowana rzeźba Jana N. wykonana w tradycji barokowej. Brak krzyża, który kiedyś z
pewnością tkwił w rękach Jana. Biret, kontrapost i ładne fałdy szat,
długa szyja. Obiekt dawno temu został przeniesiony z
sąsiedniego Kakonina, gdzie stał przy strumyku spływającym z gór. W roku 2007 figura zniknęła, wzbudzając żal
miłośników Nepomuków. Szczęśliwie okazało się, że wkrótce wróciła
wyremontowana. Kapliczką opiekuje się mieszkający naprzeciwko pan.
Niestety ostatnio (przed 2017) miejsce przed kapliczką zostało
wyłożone kostką Bauma, a rów wybetonowany
Bodzentyn (gm. Bodzentyn, pow. Kielce,
):
kamienny Jan N. ustawiony przy wschodniej pierzei Dolnego Rynku,
wśród drzew. Według daty na zakończonym obło cokole postawiono go tu
w 1807 roku. Jest to jedna z grupy podobnych figur z tej okolicy
(Bodzentyn II, Ćmińsk, Miłków, Bieleckie Młyny), być może wykonanych
w tym samym warsztacie (Kunów?). Na kilku z nich powtarza się motyw
koronki sutanny w kształcie słoneczka, na innych go brak, ale
charakter krępych postaci jest wspólny. Na drugim, Górnym Rynku
króluje figura
Floriana (>>) na wysokiej kolumnie
Bodzentyn (gm. Bodzentyn, pow. Kielce,
):
drugi Jan N. stoi przy drodze, na skarpie zakola rzeki Psarki,
przodem do ulicy Kieleckiej. Kamienna figura na sporym cokole. Poza
bardzo podobna do pierwszego z bodzentyńskich Janów, są też
słoneczka zdobiące rąbek sutanny (zobacz wyżej). Zapewne wytwór tego
samego warsztatu
Bodzentyn (gm. Bodzentyn, pow. Kielce,
):
trzeci Jan N. w tej miejscowości do zobaczenia w kościele, w jednym
z bocznych ołtarzy przy łuku tęczowym, z prawej strony, w barokowym
owalnym obrazie umieszczonym w górnej kondygnacji. W tle malowidła
panorama Pragi z Mostem Karola (nad: H. Jakóbczak)
Wzdół Rządowy (gm. Bodzentyn, pow. Kielce,
):
przy rozstajach dróg i na granicy ze Wzdołem-Parcele, pod wielkimi
drzewami, u stóp schodów wiodących do kościoła, stoi kamienna
barokowa figura Jana N. Data na cokole 1768 rok. A sama figura
łudząco podobna do tej w Kazanowie (zobacz niżej) (nad: Falbanka)
Na prywatnej posesji w pobliżu mostu na Czarnej
Nidzie kamienna figura Jana N. ustawiona na wysokiej kolumnie.
Proweniencja prawdopodobnie dworska, jak wskazuje nazwa
ulicy. Kolumna
jest zbyt cienka, zapewne wtórna, i ledwo dźwiga podwójny
gzyms. Figura też nie jest zwyczajna, bo na prawym
przedramieniu Jan trzyma dziecko lub aniołka. Jest też
zamknięta księga (?). Postać krępa, w typowej szacie i
birecie, ujęta w kontrapoście. Jest to albo unikalne (jedyny
znany nam odpowiednik to figura z
Bychawy (lubelskie >>), niekanoniczne ujęcie
ikonograficzne, albo jednak rzeźba przedstawia inną postać.
Szczegóły rzeźby są już zatarte (nad:
Falbanka. Uwaga: znaleźć w źródłach
potwierdzenie identyfikacji. Obiekt był tu poprzednio
notowany z lokalizacją
Bieleckie Młyny jako niepewny, jednak na jednym z blogów
znalazłem informację mmieszkanki miejscowości z
potwierdzniem niepomuckości. Znak zapytania znika, za to
zmienia się miejscowość - Łabędziów jest za rzeką, na jej
wschodnim brzegu)
Brudzów (gm. Morawica, pow. Kielce,
):
na cyplu wiejskiego stawu stoi
kapliczka (>>) murowana z przełomu XVIII i
XIX wieku, a koło niej , na czymś pośrednim między cokołem a kwietnikiem, kamienna bielona figura Jana N. Związek rzeźby z kapliczką nie
jest jasny
-
Chmielowice (gm. Morawica, pow. Kielce): murowana bielona kapliczka (>>) z czerwonym dachem z
dachówki. Stała w niej niegdyś XVIII-wieczna figura św. Jana
Nepomucena. Wymieniona na figurę św. Rocha zaginęła nie wiadomo
kiedy. Później wstawiono tam m.in. inną rzeźbę Jana N. (zobacz
niżej)
Chmielowice (gm. Morawica, pow. Kielce): w tej samej kapliczce (>>) znajdują się obecnie trzy
rzeźby malowane tyloma warstwami białej farby i wapna, że trudno je
jednoznacznie zidentyfikować. Według wszelkiego prawdopodobieństwa
jest tam jednak Jan N., któremu towarzyszy wspomniany powyżej Roch i
jeszcze jeden święty (zobacz wyżej)
Brzezinki (gm. Masłów, pow. Kielce,
): nad Lubrzanką, przy drodze, stoi drewniana kapliczna z figurą św. Jana N. Ufundowana po powstaniu
styczniowym, obiekt powstał z inicjatywy jednego z mieszkańców,
który chciał w ten sposób uczcić urodziny swego syna. Kapliczka była
wówczas osadzona na palach, a drewniana figura była malowana na
biało. Obiekt remontowano (nowa podmurówka) w 1945 roku. Wymiary:
184x233 cm, w szczycie 285 cm. Daszek to betonowe dachówki,
zniszczone (trzech brakuje), pokryte mchem. W górnej część i
kapliczki zawieszony jest krzyżyk drewniany z figurką Jezusa.
Figurka św. Jana istniała do początku lat 60- tych, kiedy to została
skradziona (>>). W latach
70-tych wyrzeźbiono nową figurę. Drewno lipowe na nią dał Jan Radek
z Brzezinek, a wyrzeźbił ją Tadeusz Januchta z Klonowa. Nieświadomy
artysta ozdobił ja napisem "Św. Jan Chrzciciel". Stary
zwyczaj (>>), żywy do
lat 60-tych XX wieku, wymagał, aby 24 czerwca pławić figurę św. Jana
w Lubrzance - od tego dnia można było pływać w rzece. Kapliczką
zainteresowali się uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Brzezinkach w
ramach programu "Ślady przeszłości. Uczniowie adoptują zabytki"
Instytutu Dziedzictwa Narodowego i Centrum Edukacji Obywatelskiej
(opiekun Halina Machul) wykonując prace porządkowe wewnątrz i przed
kapliczką, wstawiając brakujące w drzwiczkach szybki i wzmacniając zamknięcie kapliczki. Nie otrzymali jednak
fachowego wsparcia czego dowodem jest kompletne pomieszanie Jana
Nepomucena z Janem Chrzcicielem oraz Janem Biskupem. Pojawia się
więc problem - czy należy uznać, że w Brzezinkach jest Jan N., czy
też nie?
Wola Kopcowa (gm. Masłów, pow. Kielce): po zachodniej stronie
drogi wiodącej przez wieś piaskowcowa figura Jana N. z 1774 roku na
kilkuczłonowym baniastym cokole. Kontrapost, duży krucyfiks.
Niedawno (2019?) obiekt pięknie oczyszczono i wyremontowano, a Jan
zyskał aureolę ze złotymi gwiazdami (nad: Pietrosul)
Nowa kapliczka z płaskorzeźbą Jana N. poświęcona 16 maja 2015 roku, umiejscowiona nad
stawem, tam gdzie stała kapliczka z figurką św. Jana
Nepomucena, którą Stefan Żeromski opisywał w "Urodzie życia"
i "Ludziach bezdomnych" i która zapewne jeszcze w XIX wieku uległa
zniszczeniu (zobacz niżej) (nad: Pietrosul)
Nad
stawem stała niegdyś kapliczka z figurką św. Jana
Nepomucena, którą Stefan Żeromski opisywał w "Urodzie życia"
i "Ludziach bezdomnych" i która zapewne jeszcze w XIX wieku uległa
zniszczeniu (nad: Pietrosul)
Na skwerku przed kościołem św. Rozalii i św. Marcina stoi na wysokim cokole
kamienna figura Jana N datowana na rok 1774 (nad: H.Jakóbczak) (uwaga:
miejsce to, jako leżące na granicy miejscowości, na różnych mapach
przypisywane jest do Zachełmia lub do Zagnańska)
Przy drodze na Szałas i przy
stawie na Bobrzy (który dawniej był znacznie większy), stoi
murowana
kapliczka (>>) domkowa o półokrągłych
oknach, a w niej okazała polichromowana rzeźba Jana N. z drugiej połowy
XVIII wieku. Jedna z piękniejszych rzeźb nepomuckich w
Polsce, o niepowtarzalnym uroku, pięknym kontrapoście podkreślonym
liniami szat, smutnym obliczu. Napis wskazuje na rok 1868 lub 1888.
Obiekt wzniesiony na niewielkim wzniesieniu, będącym hałdą żużlu z
XVIII-wiecznego zakładu hutniczego. Stan
kapliczki nie był najlepszy, zwłaszcza frontowego okienka o pięknych
szprosach, ale nie później niż w roku 2015 przeprowadzono remont. Nr w
rejestrze zabytków: A.473 z 29.01.1987. Zarówno sam obiekt, jak i jego
usytuowanie, bardzo przypominają nieodległą nepomuceńską kapliczkę w
Janaszowie (zobacz niżej)
Na niewielkim wzniesieniu, w pobliżu mostu na rzeczce
Bobrzy i przy granicy z Jasiowem, stoi malownicza, nakryta gontowym
dachem kaplica z sygnaturką, z umieszczoną we wnętrzu figurą świętego
Jana Nepomucena. Zarówno sam obiekt, jak i jego usytuowanie, bardzo
przypominają nieodległą nepomuceńską kapliczkę w Samsonowie (zobacz
wyżej). Oprócz
samej rzeźby świętego na uwagę zasługuje też napis wyryty na stopniu
przed drzwiami kaplicy: "SANCTY JOANNES - ORA PRA
NORIS 1898 (?)" (nad: H.Jakóbczak)
Zabłocie (gm.
Zagnańsk, pow. Kielce): przed pierwszymi zabudowaniami wsi od strony
gimnazjum stoi domkowa
kapliczka (>>) murowana, kryta
blachą, z około 1850 roku. W środku statyczny drewniany
polichromowany Jan N. o siwych - czy raczej srebrnych - wąsach i
brodzie
Daleszyce (gm. Daleszyce, pow. Kielce,
): w tej miejscowości nad Belnianką
przy drodze na Słopiec (ulica Kościuszki) stoi kamienna polichromowana figura Jana N. na pękatym cokole, na nim data,
dawniej częściowo zatarta "A.. Do.. / 181..". W źródle znalazłem,
że powstała w 1811 roku, a po remoncie na cokół wróciła właśnie ta
data, choć możliwe jest jednak jej odczytanie jako 1841
Daleszyce (gm. Daleszyce, pow. Kielce,
):
przy drodze do kościoła, przy rozwidleniu ulic Kościelnej,
Ściegiennego i Świętokrzyskiej stoi zagłębiona nieco poniżej poziomu ulicy murowana
bielona
kapliczka (>>) z początku XIX
wieku. Wewnątrz przez szybę w zamkniętych drzwiczkach dostrzec
można obraz z wizerunkiem Jana N., raczej stary niż nowy. Swego
czasu trzymałem doniesienie, że nie jest to kapliczka nepomucka, a
św. Mikołaja, lecz to co udało mi się zobaczyć mimo niekorzystnych
warunków zdaje się rozstrzygać sprawę
Borków (gm. Daleszyce, pow. Kielce): w
tej miejscowości nad Bełnianką jest świeżo odnowiona, kolorowo pomalowana figura Jana N. w
ceglanej kapliczce (>>) (nad: M.M.)
Miedziana Góra (gm. Miedziana Góra, pow. Kielce, ): domkowa
murowana
kapliczka (>>) na dole południowego
stoku góry Kaplicznej, w odległości 6 m od szosy Kielce - Łódź,
frontem na południe. Wymurowana została z czerwonej cegły łączonej
zaprawą wapienną, tynkowana na zewnątrz i wewnątrz, z wejściem
zabezpieczonym metalową kratą,. Dach jest drewniany, dwuspadowy o
konstrukcji krokwiowej, pokryty ocynkowaną blachą. Z zewnątrz
kapliczka była kilkakrotnie bielona, a wewnątrz pomalowana
jasnobrązową farbą wodną. Mury kapliczki otoczone są wyodrębnionym
na zewnątrz niskim cokołem. Fasada przepruta jest kolebkowo
sklepionym otworem wejściowym, w którym osadzone jest niskie
przegrodzenie z drewnianych słupków. Wewnątrz znajduje się drewniana
ludowa figurka św. Jana Nepomucena, na której wyryta jest
prawdopodobnie data powstania 1867
Ćmińsk Kościelny (gm. Miedziana Góra, pow. Kielce,
): niewielka
krępa kamienna figura Jana N. przy szosie nr 74 Piotrków Trybunalski-Kielce i drodze dojazdowej do kościoła
(uwaga: od 2007 roku połączono miejscowości pod wspólna nazwą Ćmińsk).
Obiekt niedawno (2011?) remontowany, m.in. dodano złotą aureolę i poprawiono czytelność
inskrypcji pod stopami Jana:
TA IEST FUNDACYIA
UCZIWEGO MACIEIA
WIRZCHOWSKIEGO
A O DO 1779
?/-
Ćmińsk Kościelny (gm. Miedziana Góra, pow. Kielce):
w źródłach znaleźć można informację o kamiennej późnobarokowej (1779
rok) figurze Jana N. we wnęce
nad drewnianymi drzwiami wejściowymi i nad tablicą konsekracji z
1658 roku w fasadzie tutejszego kościoła św. Trójcy. Problem polega na tym, że
figura ta wcale nie przypomina Jana N.! Jest to brodata siedząca
postać z Księgą na kolanach - może któryś z Ewangelistów? (nad: Falbanka,
uzup.: JJK)
Przy drodze (ulica Świętojańska!), na wzniesieniu w
otoczeniu drzew i około 100 m na zachód od potoku Sufraganiec stoi kamienna figura Jana N.
z roku 1771. Ustawiono ją na rozbudowanym postumencie z wolutami, który
z kolej stoi na cokole z otoczaków. Napis "A.D. 1771" (nad: H.Jakóbczak)
Na granicy Kielc, ich przysiółku Sufraganiec oraz Kostomłotów
Pierwszych (granica biegnie potokiem Sufraganiec) bezlitośnie pomalowany na srebrno Jan N.
rezydował w ceglanej kapliczce
(>>) przy moście na Sufragańcu.
Kapliczka była uszkodzona i nieco przekrzywiona (spięto ją
stalowymi prętami), i miała nowy blaszany dach. Ludowy barok, drewno. Niestety w roku 2012
w związku z budową węzła obwodnicy kapliczka
zniknęła z tego miejsca, które zmieniło się nie do poznania. Nie są nam znane
aktualne losy figury i plany co do jej ustawienia w innym miejscu
(uwaga: obiekt dawniej notowany pod lokalizacją Kielce-Sufraganiec)
Stara Zbelutka (gm. Łagów, pow. Kielce,
): kamienna figura św. Jana Nepomucena znajduje się we wnęce na ścianie frontowej tutejszego kościoła p.w. św. Doroty, po prawej stronie od głównego wejścia. Figura wykonana jest z szarego piaskowca. Nepomucen ma starannie wykonane i czytelne detale stroju. Poniżej postaci znajduje się napis o treści:
"Św. Jan / Błogosław im Boże / 1870 roku" (nad: I.M.)
Wola Łagowska (gm. Łagów, pow. Kielce,
):
przy rozstajach na początku wsi, zatopiona w zieleni, stoi pomalowana na
czerwono drewniana kapliczka domkowa, a w niej ludowa drewniana i
polichromowana figura Jana N. Obiekt zadbany, jak widać na zdjęciach
odbywają się tu nabożeństwa majowe
Mieszka tu ludowy rzeźbiarz Ździsław Błosiński. Znamy
jedną z jego drewnianych figurek Jana N. o wysokości 23 cm, prezentowaną
w sklepie internetowym "Dolina Kultury" (nad: M.K.)
Przy drodze i koło mostku na Łagowicy stoi ładna, typowa dla
tych okolic
kapliczka (>>) drewniana z końca XIX
wieku, kryta gontem, z ozdobnym czubkiem i otwartym frontem odgrodzonym
płotkiem. Na słupie wyryty rok remontu - 2000. W niej drewniana figura
Jana N., współczesna, ludowa, która zastąpiła na tym miejscu starszą
(zobacz niżej. Uwaga: jesienią 2021 figury nie było w kapliczce! Czy to
renowacja, czy kradzież? Należy sprawdzić na miejscu)
Stara figura Jana N. z kapliczki nad Łagowicą (zobacz
wyżej) zachowała się i dotarł do niej Pietrosul. Jest to drewniana
polichromowana ludowa figura ustawiona na podstawie. Ma znaczne
uszkodzenia części środkowej (dłonie, pierś) oraz dolnej części twarzy.
Jest to efekt nadpalenia przez świecę, co spowodowało jej zastąpienie w
kapliczce nową rzeźbą (nad: Pietrosul)
Figura Jana N. w kapliczce przydrożnej (nad: Pietrosul)
Maleszowa (gm. Pierzchnica, pow. Kielce,
): naprzeciw stajni dworskich, po drugiej stronie drogi, stoi kamienna figura Jana N. z roku 1768,
w kontraposcie, w towarzystwie aniołków. W rękach krzyż, na cokole płaskorzeźba ze sceną Topienia. Całość niefachowo pomalowana wieloma warstwami farby
Drugnia (gm. Pierzchnica, pow. Kielce,
):
kapliczka (>>) ciekawa murowana
kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena. Zbudowana z kamienia na
rzucie koła i nakryta ośmioboczną kopułą krytą gontem (do niedawna
blachą). Po niedawnym remoncie
wygląda jak nowa, pochodzi jednak z XVIII wieku. W pobliżu niej
przepływa strumyk dający początek rzece Czarnej Staszowskiej. Jest
tam też nieco zarośnięty i zaniedbany obecnie staw - sadzawka
królewska, z której co trzecia złowiona ryba trafiała do plebana
Straszów (gm. Mniów, pow. Kielce): kapliczka (>>) murowana, XIX wiek, w niej
drewniana polichromowana figura Jana N., dosyć statyczna
-/¿
Stara Słupia (gm. Nowa Słupia, pow. Kielce,
):
przy rozstajach i zakręcie drogi 751 stoi drewniana kapliczka
domkowa o czterospadowym daszku. Wewnątrz są tylko szablonowe
figurki i obrazki, natomiast sąsiedztwo strumienia i wyczucie każą
mi przypuszczać, że niegdyś mogła tu rezydować figura Jana N. Na
przedniej ścianie, koło drzwi, zamocowano uroczą blaszaną skarbonkę
Święty Krzyż (gm. Nowa Słupia, pow. Kielce,
): w narożniku kaplicy Św.
Krzyża (Oleśnickich) klasztoru benedyktynów jest obraz nepomucki dobrej klasy
przedstawiający Jana N. w aureoli wpatrzonego w krucyfiks trzymany w
rękach. W tle most i scena Topienia. Zgrubne datowanie: koniec XVIII
wieku (uwaga: sprawdzić malowidła na stiuku w kaplicy, zwłaszcza w narożach, na okoliczność wizerunków JN!
uwaga 2: sprawdzić, czy w samym kościele, a nie w kaplicy, jest
drugi obraz Jana N., XVIII-wieczny, w srebrnej sukience - czy też mowa o
tym samym obiekcie, lecz pozbawionym dziś przybrania)
Podzamcze Piekoszowskie (gm. Piekoszów, pow. Kielce,
): w
murowanej kapliczce przy drodze przez wieś umieszczono kamienną
figurę Jana N. niezłej klasy. Jan jest pobielony z wyjątkiem biretu,
który pomalowano na granatowo (!) (nad: Falbanka)
¿ Jaworznia (gm. Piekoszów, pow. Kielce):
nepomucka kapliczka (>>) murowana z początku XX wieku
(uwaga: wizja lokalna Falbanki nie dała rezultatów - należy ponownie
sprawdzić na miejscu)
Łosienek (gm. Piekoszów, pow. Kielce,
):
kapliczka (>>) murowana o
półokrągłych arkadach, XIX wiek. Wewnątrz drewniana ludowa figura Jana N.
o złożonych rękach, o ciemnej twarzy (nad: Falbanka)
Zajączków (gm. Piekoszów, pow. Kielce,
):
murowana jednownękowa
kapliczka (>>) z roku 1833 przy
drodze położonej najbliżej torów, na
rozstaju drogi ze skrętem do Zajączkowa. Na kamiennej tabliczce
słabo czytelny napis fundacyjny. Wewnątrz figura Jana N. (nad: Falbanka)
W kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa znajduje
się drewniana polichromowana figura Jana N. Wyróżnia ją to, że do czubka
palmy przyczepiono mu kwiatek (nad: H.Jakóbczak)
W grupie drzew dobrej klasy figura Jana N. z białego
kamienia, na dużym cokole z kwadratową gzymsowaną bazą i trójstopniowej
bazie. Biret, krzyż na lewym ramieniu, lekki kontrapost
We wnęce na zewnętrznej ścianie kruchty kościoła
bernardynek św. Józefa (dawniej św. Marii Magdaleny, klarysek), jest
barokowa kamienna figurka Jana N. Stan nie jest najlepszy, widoczne
mocne zwietrzenia materiału (nad: Falbanka)
W stallach ustawionych wzdłuż zachodniej ściany
kościoła św. Bartłomieja umieszczono ciąg wizerunków świętych. Jest wśród nich Jan N.
przedstawiony na tle krajobrazu z rzeką (nad: Falbanka)
Za mostkiem, na łuku drogi, nieco cofnięta od drogi
stoi murowana domkowa kapliczka (>>), a w niej czeka
drewniana figura Jana N. w stylu ludowym, niedawno remontowana - aż za
dobrze, z zatarciem patyny (nad: Falbanka)
Przy rozwidleniu dróg stoi murowana kapliczka domkowa z figurą Jana N.
Kapliczka malowana jest okresowo na różne kolory, ostatnio (2012) na
seledynowo. Wewnątrz drewniana polichromowana figura Jana N. w birecie i
typowych szatach, skrócony o uszkodzone nogi. Lekki kontrapost, skłon
głowy, befka i duży nieoryginalny krzyż nieprawidłowo wsadzony w lewą
rękę figury
Na terenie
skansenu
(>>) w
Tokarni (oddział Muzeum Wsi Kieleckiej, sektor lessowy), między drzewami stoi kamienny posąg Jana N. na prostopadłościennym cokole z tekstem
wykutym romantyczną czcionką. Koronka komży oddana przez wywiercenie
mnóstwa otworków. Przeniesiony do skansenu z lapidarium w Podzamczu
Piekoszowskim. Rzeźbę datowaną na rok 1844 wykonano z wapienia
pińczowskiego w nieznanym warsztacie kamieniarskim. Na postumencie
wyryto w kamieniu inskrypcję, dziś słabo czytelną. Fundatorem figury
była Teresa Buchoska, z drugiego męża Okońska. Odnowił ją w latach 30.
XX wieku, Marian Grzegorzewski, właściciel folwarku Szydłówek leżącego
wówczas niedaleko Kielc (nad: J.F.)
Na terenie
skansenu
(>>) w
Tokarni (oddział Muzeum Wsi Kieleckiej), na ścianie w chałupie gontarza zawieszono oleodruk Jana N.
przedstawiający figurę JN na Moście Karola, z sylwetką Hradczan w tle (nad: J.F.)
Na terenie
skansenu
(>>) w
Tokarni (oddział Muzeum Wsi Kieleckiej), w drewnianym kościele MB
Pocieszenia z
nadwiślańskiego Rogowa (pow. Kazimierza Wielka, gm: Opatowiec, zobacz niżej) wisi olejny obraz nepomucki. Jest to kopia (2014)
skradzionego (>>) w roku 1989 malowidła
z wieku XVIII. Kopia została
wykonana na podstawie zachowanej w Muzeum Wsi Kieleckiej fotografii.
Wymiary to 110 x 160 cm. Obraz umieszczono na jego właściwym miejscu, to
jest w retabulum ołtarza bocznego. Pomysł odtworzenia obrazu pojawił
się, kiedy w trakcie renowacji ołtarza odkryto fragmenty starej
polichromii - pięć gwiazdek nepomuckich. Natomiast bogato zdobiona
rama obrazu wymieniona była w inwentarzu wnętrza kościoła z 1847 roku,
co pozwoliło na przywrócenie na właściwe miejsce tego obiektu
przechowywanego do tej pory w magazynie (zobacz tez niżej).
Świątynię - jako szpitalną - wzniósł w roku 1761 biskup przemyski Michał z
Granowa Wodzicki ,
podkanclerzy koronny i właściciel Rogowa i zapewne również jemu zawdzięczamy ufundowanie ołtarza z obrazem JN (nad: H.Jakóbczak)
Przy drodze na początku wsi stoi, za drewnianym
płotkiem, kamienna bielona figura Jana N. Stoi na niewielkim cokole, jest raczej
ludowa i prowincjonalna, ale ma wiele uroku. Przyozdobiona jest kwiatami
i kolorowymi chorągiewkami. XIX wiek (uwaga: zweryfikować czy obiekt nie
należy do Szumska)
W tutejszym kościele Wniebowzięcia NMP jest obraz ołtarzowy, na którym
widnieje ktoś bardzo podobny do Jana Nepomucena, ale raczej nim nie
jest. Do tego wniosku prowadzi obserwacja szczegółów: w tle nie ma rzeki
i mostu, postać ma aureolę lecz bez gwiazd, w jej stóp leży jakiś
nieboszczyk, któremu święty błogosławi. W drugiej ręce trzyma palmę
męczeńska i jakiś czerwonawy przedmiot. Jeśli jest to język, to
przyjdzie wycofać się z zastrzeżeń i uznać nepomuckość obrazu, ale może
to być coś zupełnie innego. Zostawiam ten wpis w katalogu z pytajnikiem
tylko ze względu na ten domniemany język, ale obstawiam jakiegoś innego
świętego męczennika-wskrzesiciela (nad: Falbanka)
Przy południowej fasadzie kolegiaty śśw.
Mikołaja i Wojciecha
stoi kamienna barokowa figura Jana N. z drugiej połowy XVIII wieku, na
postumencie rokokowym.
Najprawdopodobniej fundacja Małachowskich. Cokół jest gruby, ale
niewysoki, o zdobionych narożach, około 170 cm. Figura wielkości naturalnej,
z odkrytą głową, z butem o ściętym nosku i pięknie oddanych szatach.
W obrębie ternu kościelnego jest też Florian
(>>).
Obie figury nie są polichromowane, mają przebarwienia spowodowane
korozją.
uwaga 1: istnieje wersja, że ta figura JN stała kiedyś w
kapliczce arkadkowej w parku pałacowym Małachowskich, lecz jest
to mało prawdopodobne i zapewne odnosi się do innej rzeźby innego
świętego, który bywa mylony z JN.
uwaga 2: jest też nieprecyzyjna informacja o relikwiach JN
(zobacz więcej >>), które jakoby były w Końskich. Nie wiadomo, czy są tu jeszcze. Ponieważ z kolei pewna informacja o istnieniu w Lipie (zobacz poniżej) dwóch relikwiarzy z relikwiami JN spotkała się ze zdecydowanym odporem kościelnego, to jest pewne prawdopodobieństwo, że chodzi o te same obiekty i w jakimś nieznanym momencie zostały one translokowane z Lipy do Końskich
uwaga 3: figura z kapliczki arkadowej stojącej na cmentarzu,
mimo identyfikowania jej w pracy "Końskie - zarys dziejów" z Janem N., została
ostatecznie zakwalifikowana jako pseudonepomuk i
przeniesiona do działu poświęconego takim przypadkom (zobacz
>>).
Notka ta mocno zamieszała w dotychczasowych opisach wszystkich
koneckich Nepomuków - który gdzie stał, gdzie i kiedy został
przeniesiony itp. Tymczasem moim zdaniem jest wykluczone łączenie
tej rzeźby z Janem Nepomucenem
W Końskich mieszka twórca ludowy Grzegorz
Król. Jest twórcą wielu wizerunków Jana N. (zobacz niżej), w tym obrazu
prezentowanego na wystawie "Rzeźba i malarstwo" w tutejszej
galerii ATUT wiosną 2017 roku. Obiekt ten symbolicznie
przypisuję do tej lokalizacji (nad: Pietrosul)
W Końskich mieszka twórca ludowy Grzegorz
Król. Jest twórcą wielu wizerunków Jana N. (zobacz wyżej), w tym
polichromowanej drewnianej rzeźby JN umieszczonej w kapliczce
na wierzbie (nad: Pietrosul)
W Końskich mieszka twórca ludowy Grzegorz
Król. Jest twórcą wielu wizerunków Jana N. (zobacz wyżej), w tym
polichromowanej drewnianej rzeźby JN. Obiekt ten symbolicznie
przypisuję do tej lokalizacji (nad: Pietrosul)
W Końskich mieszka twórca ludowy Grzegorz
Król. Jest twórcą wielu wizerunków Jana N. (zobacz wyżej), w tym
polichromowanej drewnianej rzeźby JN w kapliczce z roku 2018 wystawionej
w roku następnym na XLVI Konkursie Współczesnej Sztuki Religijnej
w Kielcach. Oferowana była na Allegro, nie znamy jej
aktualnego miejsca przechowywania. Wysokość 60 cm (bez
krzyża). Obiekt ten symbolicznie
przypisuję do tej lokalizacji (nad: Pietrosul)
W Końskich mieszka twórca ludowy Grzegorz
Król. Jest twórcą wielu wizerunków Jana N. (zobacz wyżej), w
tym polichromowanej drewnianej rzeźby JN prezentowanej na
wystawie autorskiej "Rzeźby Grzegorza Króla" w Muzeum im.
Oskara Kolberga w Przyszusze latem 2016 roku. Obiekt ten symbolicznie
przypisuję do tej lokalizacji (nad: Pietrosul)
Czerwony Most (gm. i pow. Końskie,
): w tej miejscowości na
peryferiach Końskich, tuż za przejazdem kolejowym, po prawej stronie
szosy do Skarżyska-Kamiennej, znajduje się barokowy piaskowcowy Jan
N., trzymający czapkę w ręce. Ta XVIII-wieczna rzeźba
ma dobrą klasę. Duża, ponaddwumetrowa figura stoi na 2-3 metrowym
cokole z herbem Nałęcz Małachowskich, który z kolei stoi na kilkumetrowej wysokości kopcu.
Teren prywatny. Według informacji od właściciela, konecki dziennikarz pan Klusek
ma zamiar opublikować historię figury.
Są plany remontu i przesunięcia figury, ale wszystko upada z powodu
braku funduszy (nad: M.W., uzup.: Falbanka)
Kazanów (gm. i pow. Końskie, ):
barokowa kamienna figura JN przed kościołem, bardzo prawdopodobna jest
fundacja Małachowskich. Zapewne II połowa XVIII wieku
Stary Dziebałtów (gm. i
pow. Końskie, ): we wsi
murowana kapliczka z figurą św. Jana
Nepomucena pomalowaną na srebrno, o wzroście 120 cm. Data budowy
kapliczki na jej szczycie - 1932
Wincentów (gm. i pow. Końskie, ): kamienna figura JN, pokryta
grubą warstwą białej farby, ustawiona we współczesnej ceglanej,
niezbyt ładnej kapliczce. Postument figury stanowi głowina kolumny -
może niegdyś stała ona na cokole o takiej formie?
Gowarczów (gm. Gowarczów, pow. Końskie, ): figura kamienna św.
Jana Nepomucena, 120 cm, z 1788 roku przed kościołem parafialnym śśw. Piotra i
Pawła, bez nakrycia głowy, z krucyfiksem. Na 190-centymetrowym cokole zatarty napis:
W kościele w jednym z ołtarzy znajduje
się obraz nepomucki z ładną sceną
Topienia Jana N. w tle.
uwaga 1: nieprecyzyjna informacja o relikwiach JN
(zobacz więcej >>),
i to aż w dwóch relikwiarzach. Jednak według kościelnego
dziś ich nie ma w wyposażeniu kościoła. Istnieje pewne
prawdopodobieństwo, że w jakimś nieznanym momencie zostały
one translokowane z Lipy do Końskich (zobacz wyżej)
uwaga 2: kościół w Lipie najwyraźniej był lokalnym centrum
kultu Jana N., skoro działało tu niegdyś Bractwa Nepomuckie
(zobacz więcej >>),
które z okazji jego wprowadzenia do świątyni 10 sierpnia
1785 roku ofiarowało barokowy pacyfikał, czyli relikwiarz w
kształcie krzyża.
- Młotkowice
(gm. Ruda Maleniecka, pow. Końskie, ): kapliczka (>>) murowana 1937 (na miejscu
kapliczki drewnianej). Uroczystości przed tą kapliczką i starą
ludowo-barokową drewnianą figurą pamięta moja Mama, pochodząca z
nieodległej Rudy Malenieckiej. Niestety, jej ostatnia wizyta w tych
stronach przyniosła wiadomość o
kradzieży (>>) figury. Została ona zastąpiona współczesną
rzeźbą (zobacz poniżej)
Młotkowice (gm. Ruda Maleniecka, pow. Końskie, ):
skradziona (>>) stara ludowo-barokowa drewniana figura
została zastąpiona współczesną kamienną
(?) rzeźbą Jana bez zarostu, z krucyfiksem (zobacz powyżej)
Radoszyce (gm. Radoszyce, pow. Końskie,
):
przed miejscowością, na skrzyżowaniu drogi nr 728 i lokalnej do
Mościsk stoi kapliczka (>>) murowana, II połowa XIX
wieku, flankowana kolumnami, w jej szczycie niewielka wnęka, w
której ustawiono drewnianą XIX-wieczną figurę Jana N. w aureoli,
pomalowaną (niebieskie oczy!), w nienajlepszym stanie
Radoszyce (gm. Radoszyce, pow. Końskie,
): w rozwidleniu dróg do
wsi Wilczkowice i Grodzisko stoi murowana, pomalowana na żółto
kapliczka (>>) z I połowy XIX
wieku, o dwuspadowym dachu i kutym krzyżu z kogucikiem na czubku
oraz solarnym symbolem nad wejściem.
Wewnątrz drewniana polichromowana figura Jana N. (114 cm) z krzyżem
i palmą w dłoniach. Są one włożone wtórnie w ręce Jana, pierwotne
mocowanie polegało na stałym przytwierdzeniu do dłoni kołeczkami
(nad: P.P.)
Zychy
(gm. Radoszyce, pow. Końskie, ):
w szczycie domkowej kapliczki jest oszklona wnęka, a w niej
drewniana niewielka (60 cm) figurka Jana N. (nad: Falbanka)
Radoska
(gm. Radoszyce, pow. Końskie, ):
na końcu wsi, w kierunku Łopuszna, po prawej stronie ceglana
kapliczka, w której drewniana polichromowana figura JN zanurzonego w
sztucznych kwiatach (nad: Falbanka)
Ruda Pilczycka (gm. Słupia Konecka, pow. Końskie, ):
zrujnowana kapliczka (>>) drewniana z XIX wieku
(uwaga: wizja lokalna Falbanki w 2006 roku nie dała efektów, należy
sprawdzić istnienie tego obiektu np. w okolicach Domu Opieki)
Pijanów (gm. Słupia Konecka, pow. Końskie, ):
w tej miejscowości położonej tuż przy granicy dawnego województwa
krakowskiego, przy moście na szosie stoi kamienny Nepomuk,
pomalowany dosyć dziwnie na czerń i biel, z krzyżem na piersi. Ma
uszkodzone ręce, ale widać niezłą klasę i barokową - choć
uproszczoną - manierę (nad: Falbanka)
Jest tu wpisana do rejestru zabytków
kapliczka św. Jana Nepomucena, drewniana, z XVIII wieku.
Niestety, wizyta Fabianki w tym miejscu w lipcu 2007
wykazała brak tego obiektu, a nikt z autochtonów nie znał
jego losów
Luta (gm. Stąporków, pow. Końskie): przy drodze do Zarośli, niedaleko
rzeczki, stoi kamienny Jan N. (piaskowiec z dużą domieszką miki? - cały
lśni w słońcu). Na cokole data wymalowana 1674 (Siostra Wirtualna K.L.
kwestionuje, ja się dołączam do tych wątpliwości - napis powstał
niedawno) oraz nazwisko
fundatora - Jana Kozłowskiego z żona Heleną. W dolnej części zatarty
napis, być może tam znajdowała się właściwa data fundacji. Wyjątkowo dziwny przez
swą pierwotność, uroczy przez schematyczne potraktowanie szczegółów
- zobaczcie stópki, ręce, fałdy szat, twarz wreszcie! Powierzchnia
rzeźby mocno zatarta przez czas. Istnieją nieco zabawne spekulacje (Jedynak, konskie.org.pl),
że cokół pochodzi z innego obiektu, a nawet, że sama figura to
poddana przeróbkom archaiczna "baba" porównywana z "Pielgrzymem
Świętokrzyskim" lub sławną "Babą Chęcińską" (nad: K.L., uzup.:
P.P.)
Kamienna Wola (gm. Stąporków, pow. Końskie,
):
100-200 metrów poniżej kościoła, przy drodze domkowa
kapliczka (>>) murowana z pierwszej połowy XIX
wieku, w niej Jan o dosyć dziwnych rysach
¿
Krasna (gm. Stąporków, pow. Końskie,
):
są doniesienia o istnieniu tu figury Jana N. W parafii twierdzą, że w
związku z remontem jakąś figurę Jana schowali. Ale gdzie? Gdzie stała przed remontem? Czy i gdzie znajdzie się po jego zakończeniu - nie wiadomo (uwaga: należy sprawdzić!) (nad: Falbanka)
W dawnym
województwie sandomierskim znajdował się niewielki wschodni skrawek
powiatu położony na obu
brzegach Pilicy. Pilica stanowiła jego granicę z
woj. sieradzkiego (>>), jednak w
okolicach Przedborza granica ta przekraczała rzekę na korzyść woj.
sandomierskiego, obejmując wsie Łączkowice i Pratkowice. Dalej
granica przebiegała mniej więcej tak jak dzisiejsza granica gminy
Przedbórz - na drodze do Radomska do wsi Wierzbowiec, a na drodze w
kierunku Piotrkowa między Wolą Przedborską a wsią Majstry. Są to
tereny dawnego starostwa przedborskiego. Inny, południowy skrawek dzisiejszego powiatu
radomszczańskiego należał dawniej do
województwa krakowskiego
(>>)
Przedbórz (gm. Przedbórz, pow. Radomsko, ):
artykuł w Gazecie Radomszczańskiej to okraszona zdjęciem
opowieść o Janie z Przedborza (GR,
28.12.2000) stojącym przy ulicy Piotrkowskiej (trasa nr 742). Jest to przydrożna
kapliczka (nowsza) ze starą zniszczona XVIII-wieczną figurą. Planuje się przeniesienie jej do Muzeum Ludowego.
Kiedy odwiedziłem tego Jana w czerwcu 2009 ciągle tam był, niestety
w stanie opłakanym: urwana ręka leżała obok, pręt zabezpieczający
przed kradzieżą wbity niegdyś w korpus wystawał z podstawy
Przedbórz (gm. Przedbórz, pow. Radomsko, ): w tutejszym Muzeum
Ludowym przy ulicy Kieleckiej 9 przechowuje się starą figurę Jana N. z Gaju-Policzka (zobacz
poniżej). Rzeźba jest mocno zniszczona - brak dolnej części i dłoni,
brak atrybutów, pęknięcie na całej wysokości. Szczątkowe ślady
polichromii
Przedbórz (gm. Przedbórz, pow. Radomsko, ): w tutejszym Muzeum
Ludowym przy ulicy Kieleckiej 9 przechowuje się niewielką drewnianą figurę
Jana N. Brak dłoni, zniszczona polichromia (nad: S.Ł.)
Przedbórz (gm. Przedbórz, pow. Radomsko, ): w tutejszym Muzeum
Ludowym przy ulicy Kieleckiej 9 przechowuje się współczesną
drewnianą polichromowaną figurę Jana N. w fioletowej pelerynie (nad: S.Ł.)
Przedbórz (gm. Przedbórz, pow. Radomsko, ): w tutejszym Muzeum
Ludowym przy ulicy Kieleckiej 9 przechowuje się obrazek z
wizerunkiem Jana N. Jest to rysunek autorstwa Tadeusza Tutaka z roku
1962 przedstawiająca kapliczkę z Gaju-Policzka (zobacz niżej) (nad:
S.Ł.)
Wola Przedborska (gm. Przedbórz, pow. Radomsko):
jest tu kapliczka z figurą Jana N. z wieku XVIII. Jest to druga
lokalizacja tego obiektu - dawniej stał przy przedborskim moście, na
zachodnim brzegu Pilicy. Znany jest zapisek z rachunkowych ksiąg
miejskich dotyczący zapłaty artyście - nijakiemu Kolrzyńskiemu
urodzonemu około1730 roku i zamieszkałemu w Żarkach pod Końskimi - w
kwocie 91 zł, między innymi za pomalowanie figury Jana Nepomucena
"za mostem" (nad: Ciocia Irenka, uzup.: P.Z.)
Gaj-Policzko (gm. Przedbórz, pow. Radomsko): dawna kapliczka
znajdująca się w tej miejscowości pochodziła
najprawdopodobniej z II połowy XVIII wieku. Od frontu była otwarta,
opierała się na belkach nośnych. Ozdobiono ją deskami z eliptycznymi
wycięciami. Z boków i tyłu oszalowano deskami. Całość zwieńczona
czterospadowym dachem o drewnianej konstrukcji nośnej, kryta
najprawdopodobniej gontem bądź nabitymi na siebie łatami. Kapliczka
posiadała drewnianą, deskowaną podłogę oraz sufit z desek. We
wnętrzu drewniana rzeźba św. Jana Nepomucena, o cechach baroku
ludowego, z końca XVIII lub z początku XIX wieku. W 1967 roku
konstrukcja brogowa uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Zachowana
do dzisiaj, w bardzo złym stanie, figura św. Jana Nepomucena stanowi
eksponat Muzeum Ludowego w Przedborzu (zobacz powyżej). Odnowiony w
ramach projektu "Pejzaż Wszystkich Świętych" (zobacz więcej
na ten temat >>) obiekt nawiązuje do pierwowzoru zarówno konstrukcją brogową, jak i postacią
świętego. Kapliczkę wieńczy drewniany krzyżyk z listkowanymi
ramionami na drewnianej kuli. Autorem jest Zbigniew Kołucki, na
podstawie odręcznego rysunku Tadeusza Tutaka wykonanego w 1962
roku, a przechowywanego w Muzeum Ludowym w Przedborzu (zobacz wyżej)
Żeleźnica (gm. Przedbórz, pow. Radomsko,
):
kapliczka słupowa, figura św. Jana Nepomucena. Kapliczka ufundowana
została najprawdopodobniej w II połowie XVIII wieku. Według
informatorów wykonana była z jednego kloca drewna, z wnęka
zakończoną półokrągło w której znajdowała się drewniana rzeźba Jana
Nepomucena. Podczas prac melioracyjnych w latach 60-tych figurę
skradziono (>>) a
kapliczkę zniszczono (zobacz poniżej).
Nowy obiekt, odtworzony w ramach projektu "Pejzaż Wszystkich
Świętych" (zobacz więcej
na ten temat >>) dość dokładnie oddaje charakter pierwowzoru. Podstawę
stanowi jednokolorowa, niemal barokowa w swoim przepychu rzeźba
"patrona od wody". Pod latarnią znajduje się wyryty napis "Św. Jan
Nepomucen" oraz sygnatura "AD 2006". Autorem rzeźby
jest Zbigniew Fabijański
-
Żeleźnica (gm. Przedbórz, pow. Radomsko): we
wnęce starej kapliczki znajdowała się drewniana rzeźba św. Jana Nepomucena. Podczas prac melioracyjnych w latach
60-tych XX wieku kapliczka uległa zniszczeniu, natomiast figurę
skradziono (>>)
Tarnów-Zabłocie
(gm. i pow. Tarnów, ):
nad potokiem Wątok przy ul. J. Dąbrowskiego (dawniej św. Marcina) stoi
nepomucka kapliczka o ciekawym wielokątnym kształcie, w środku drewniana
figura Jana N. (nad: M.B.). Ja fotografowałem ją w nocy 14 czerwca 2008
(uwaga: przy cmentarzu natomiast, na rozstajach, stoi piękna barokowa
kaplica z rzeźbą św. Walentego, która może zmylić początkujących Łowców
Nepomuków - umieszczam jej zdjęcia ze względu na urodę, lecz nie
zaliczam jej oczywiście do katalogu. zobacz inne pseudonepomuki >>)
Tarnów
(gm. i pow. Tarnów, ):
w oszklonej wnęce w jednym z domów przy ulicy Najświętszej Marii Panny,
niedaleko mostu na potoku, stoi polichromowana figura Jana N. w
sześciogwiaździstej (!) aureoli (nad: H. Jakóbczak)
¿
Tarnów
(gm. i pow. Tarnów): na murach Starówki, na osi południowej nawy NMP
stał kiedyś być może Jan. Dojrzałem nepomukopodobną figurę na
rekonstrukcji miasta autorstwa J. Dutkiewicza. Ciekawe, czy ten element
zaczerpnął z jakichś źródeł, czy też to jego fantazja
W zakrystii kościoła klasztornego
bernardynów pw. Podwyższenia Św. Krzyża przechowywany jest
lawaterz rokokowy z posążkiem św. Jana Nepomucena z drugiej
połowy XVIII wieku
(nad: Pietrosul)
[gm. Tarnów, pow. Tarnów]: w Muzeum Diecezjalnym przy ulicy Jana Pawła II nr 3
znajduje się kolekcja co najmniej czterech obrazów nepomuckich na
szkle
(o Szklanych Nepomukach - na
osobnej stronie >>) oraz jedna figura Jana N.:
W Muzeum Diecezjalnym oglądać
kresowy (>>)
obrazek na szkle Jana N. (obiekt nr 15). Pochodzi z Ukrainy,
z Pokucia Wschodniego
(o Szklanych Nepomukach - na
osobnej stronie >>) i był kiedyś częścią zbiorów
Norberta Lippóczy. Wykazuje spore podobieństwo do
nepomuckiego obrazka na szkle z Muzeum Huculszczyzny i
Pokucia w Kołomyi
(zobacz >>)
(uzup: Pietrosul)
W Muzeum Diecezjalnym (zobacz wyżej)
oglądać obrazek na szkle Jana N.
(o Szklanych Nepomukach - na
osobnej stronie >>). Jest to utrzymany w czerni i
czerwieni obrazek z Janem o śmiesznych wąsikach i krzyżem na
lewym ramieniu (nad: M.Muryn)
W Muzeum Diecezjalnym (zobacz wyżej)
oglądać obrazek na szkle przedstawiający Spowiedź Królowej
przed Janem N. (o
Szklanych Nepomukach - na osobnej stronie >>). Jest to
typ z arkadą w środku kompozycji (nad: M.Muryn)
W Muzeum Diecezjalnym (zobacz wyżej)
oglądać obrazek na szkle przedstawiający Jana N. (o
Szklanych Nepomukach - na osobnej stronie >>) pochodzący
ze Słowacji. Obiekt był kiedyś częścią zbiorów Norberta
Lippóczy. Jest to typ z trzema dużymi czerwonymi kwiatami w
charakterze aureoli i z krzyżem w prawej dłoni Jana (nad:
M.Muryn, uzup: Pietrosul)
W tutejszym Muzeum Diecezjalnym (zobacz
wyżej) zobaczyć można małą drewnianą ludową figurkę Jana N.
pochodzącą z Żyżnowa. Niestety nie da się ustalić, czy
chodzi o
Żyznów (gm. i pow. Strzyżów) czy o
Żyznów (gm. Klimontów, pow. Sandomierz), (nie mówiąc już
o tym, że Żyżnowa przez dwa ż nie ma w spisie miejscowości
polskich) choć obstawiam raczej tę pierwszą możliwość z
racji zasięgu diecezji tarnowskiej
W tej miejscowości położonej zaraz za
południowo-zachodnią granicą Tarnowa znajduje się okazała kamienna
figura Jana N. z roku 1819. Na gzymsie wieńczącym cokół wyryto tę
właśnie datę i inicjały R.B. oraz SA (nad: A.B.)
Przy drodze, w kępie drzew i w bliskości
mostku na strudze ustawiono na postumencie kamienny posąg
św. Jana Nepomucena z 1808 roku, chroniony metalowym
daszkiem
Na cokole kapliczki, w pomalowanej na
niebiesko niszy jest płaskorzeźbiony wizerunek świętego
kanonika. Z Janem N. łączy go strój, wyobrażony obok biret,
stuła i krucyfiks. Nie może to być jednak Jan! Jest
kompletnie niepodobny, pucołowaty i gołobrody. Przypomina
raczej pewnego polityka (dawniej nawet dwóch) (nad:
MPloszaj)
W albumie "Sztuka ludowa w Polsce"
dostrzegłem stare zdjęcie drewnianej polichromowanej figury
Jana N. w kapliczce brogowej, acz z dwuspadowym dachem,
usytuowanej w przysiółku Dwudniaki (dawniej Dwórniaki?), z I
połowy XIX wieku. Obiekt ten usytuowany jest przy drodze z
Radłowa do Wojnicza. Niestety, jak wykazało śledztwo
przeprowadzone przez Siostrę Wirtualną A.Ż., oryginał rzeźby
został prawdopodobnie
skradziony (>>) ("pewnego
dnia odkryto, że rzeźby nie ma i nikt nie wiedział co się z
nią stało", jak poinformowali w muzeum) i zastąpiony
kopią. Wydaje się, że sekwencja zdarzeń była następująca:
stała sobie i chyliła się do upadku stara kapliczka z kutym
żelaznym krzyżem na czubku i ze starą figurą JN wewnątrz.
Taki stan uwiecznili autorzy albumu "Sztuka ludowa w Polsce"
(fot.
A >>). Potem kapliczka została gruntownie wyremontowana,
co praktycznie oznaczało budowę nowej na wzór starej, lecz
figura, również odrestaurowana i pomalowana, pozostała ta
sama. Teraz do akcji weszli pp. A. Różycki i P. Szczegółów
fotografując obiekt do albumu "Pejzaż frasobliwy" (rok 2000,
fot. B >>). Niezbyt długo po tej dacie figurę
skradziono (>>), a na jej
miejscu postawiono współczesną kopię, nieco różniącą się od
oryginału i pozbawioną jego klasy (zobacz niżej, rok 2000,
fot. C >>
oraz
fot. D >>)
Przy drodze z Radłowa do Wojnicza, w nowej, wystawionej na wzór starej
kapliczce w przysiółku Dwudniaki (dawniej Dwórniaki?), na
miejscu
skradzionej (>>) rzeźby Jana
N. postawiono jej raczej nieudaną kopię, drewnianą i
polichromowaną (zobacz wyżej historię zmian kapliczki i
figury)
Kamienna figura Jana Nepomucena z roku
1742 na cmentarzu wojennym nr 212. Rzeźba usytuowana jest w
obrębie cmentarza, na niewielkim zadrzewionym wzniesieniu,
pośrodku podmokłego zagłębienia terenu, które może być
pozostałością dawnego stawu. Taka hipoteza, jak również
przepływający w pobliżu strumień, skłaniają do
przypuszczenia, że początkowo Jan mógł stać na wyspie
pośrodku stawu, a dopiero w czasie pierwszej wojny światowej
wokół figury wybudowano otoczony ozdobnym ogrodzeniem
cmentarzyk, choć mogło oczywiście być i tak, że została ona
w to miejsce przeniesiona dla ozdobienia nowo powstałego
cmentarza. Z analogiczną sytuacją mamy do czynienia w
miejscowości Staszkówka, gdzie w na terenie cmentarza
wojennego nr 119 również znajduje się kapliczka z figurą
Jana Nepomucena. Rzeźba z Bobrownik umieszczona jest na
wysokim wielostopniowym postumencie, ujętym z obu stron
okazałymi wolutami. Centralne pole cokołu zajmuje herb
Kotwica (?) w ozdobnym kartuszu, pod którym widoczny jest
napis: "RESTAUROWANO W ROKU 1860". W górnej części
cokołu herb Grzymała zwieńczony koroną, a poniżej niego
kolejny napis: "FUNDACYA / M. i I. KARNICKICH",
powyżej zaś, tuż pod stopami Jana data: "R. P. 1875". Nie
mniej ciekawie przedstawia się tylna ściana postumentu,
gdzie w głównej części umieszczona została ozdobna
inskrypcja: "A. D. / 1742. / JOANNIS N. STI", a u
góry, w kartuszu dekorowanym koroną i panopliami herb Prus
I. Dość szczególne wydaje się umieszczenie najstarszej
inskrypcji z tyłu figury, co sugeruje, że być może postument
był pierwotnie ustawiony odwrotnie, a obrócono go dopiero
przy okazji jakiejś gruntownej renowacji. Kolejną zmianą,
dokonaną już w trakcie przeprowadzonej w ostatnich latach
konserwacji, było usunięcie osłaniającego figurę metalowego
daszku, oraz uwolnienie rzeźby i postumentu spod
pokrywającej całość olejnej malatury. Na koniec warto
jeszcze wspomnieć, że w roku 2009 Jan z Bobrownik, wraz ze
wspomnianym wcześniej Janem ze Staszkówki, był bohaterem
jednego z pytań w Konkursie Całorocznym Studenckiego Koła
Przewodników Górskich w Krakowie (nad: H.Jakóbczak)
Na prywatnej posesji niedaleko cmentarza,
na murowanym postumencie, w oszklonej obudowie ustawiono
drewnianą polichromowaną figurę Jana N. w stylu ludowym, z
1842 roku. Obecną formę obiekt uzyskał staraniem właściciela
posesji w 1974 roku. W kronice parafialnej zapisano podanie,
że to powódź przyniosła figurę w 1813 roku, co kłóci
się z zapisem na podstawie rzeźby i może dotyczy innej
rzeźby (zobacz też poniżej)
W zakrystii tutejszego kościoła
przechowuje się jakąś rzeźbę, na temat której istnieje
niejasny przekaz, iż jest to figura Jana N. ustawiona
niegdyś na miejscu zniszczonej rzeźby św. Wawrzyńca.
Niepewna jest identyfikacja świętego więc nie wiadomo też,
czy to do tej rzeźby odnosi się zapis z kroniki parafialnej
z 1813 roku (zobacz powyżej)
Żabno (gm. Żabno, pow. Tarnów, ):
przy zbiegu ulic Kilińskiego i św. Jana (!), niedaleko stawu, stoi
okazała murowana kapliczka z roku 1882, a w niej figura statyczna
drewniana i polichromowana Jana N. Obiekt zadbany i przyozdobiony
kwiatami. Według "Monografii gminy Żabno" T.Maciąga kapliczka ufundowana
była przez młodzież żabieńską lub rzemieślnicy skupieni w Wielkim Cechu
Garncarskim, o czym świadczyć mógłby umieszczony nad herbem Żabna
kielich z dwoma krzyżującymi się mieczami – insygniami, które widnieją
na pieczęci Wielkiego Cechu Garncarskiego z 1676 roku. Obiekt jest
murowany z cegły, na rzucie wielokąta, z daszkiem siodłowym pokrytym
dachówką, z czterech stron zwieńczony kolumnami. Główne wejście jest
ostrołukowe, a w bocznych ścianach umieszczono okienka (nad: J.D.)
Żabno (gm. Żabno, pow. Tarnów, ):
przy zbiegu ulic Wyspiańskiego i Poprzecznej 3-metrowa murowana z cegły
kapliczka na planie prostokąta, pomalowana na żółto, z daszkiem
dwuspadowym z dachówki zwieńczonym dwoma krzyżami, fundowana według
tradycji przez wójta Michała Masłonia około1890 roku. We wnętrzu
umieszczona jest rzeźba Jana N. (nad: H.Jakóbczak <-- "Monografia gminy
Żabno" T.Maciąga, uwaga: należy sprawdzić na miejscu)
Otfinów
(gm. Żabno, pow. Tarnów, ):
nakryta czerwonym blaszanym daszkiem kamienna figura Jana N. stoi w
centrum wsi, przy skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 973 z lokalną
prowadzącą do miejscowości Kłyż. Na cokole tablica z napisem: "Św.
Janie / Nepomucenie / módl się / za nami. / Wystawiono 1909".
Poniżej tablicy słabo czytelny fragment napisu: "W SAMEK ...
BOCHNI" (nad: H.Jakóbczak)
Siedliszowice
(gm. Żabno, pow. Tarnów, ):
przy głównej drodze przez wieś, za ogrodzeniem prywatnej posesji
stoi niewielka figura Jana N. posadowiona na masywnym, czworobocznym
cokole. W prawej ręce trzyma krzyż i palmę, w lewej bliżej
niezidentyfikowany przedmiot (książka? zwój papieru?). Niestety
zarówno sama figura, jak i cokół są obecnie mocno zniszczone (nad:
H.Jakóbczak)
Łęg Tarnowski
(gm. Żabno, pow. Tarnów, ):
piękna kamienna figura Jana N. otoczona metalowym płotkiem stoi po
południowej stronie drogi wojewódzkiej 973, dokładnie naprzeciwko
dworu Męcińskich. Według napisów umieszczonych na cokole, figura
została ufundowana w roku 1752 przez Dominika Potockiego, a
odnawiana była w roku 1892. Kto wie, może była to ostatnia
renowacja, bo rzeźba jest w dość kiepskim stanie. Sytuacji nie
poprawił też na pewno wypadek, który według relacji jednego z
mieszkańców miał miejsce w lecie roku 2011, kiedy to w cokół
kapliczki uderzył samochód, uszkadzając postument figury i niszcząc
otaczający ją płotek (nad: H.Jakóbczak). Napisy na przedniej i lewej
ścianie cokołu głoszą:
SANCTE
DEFENSOR
FAMÆ
MORTALIUM
TUO JUVAMINE
NE TRADS ME
CALVMNIANIMBUS
ME
A. D. 1752 ADM.
TE
STATUE WY
STAWIŁ DO
MINIK POTO
CKI.
ODNOWIONY
W ROKU PAŃSKIM 1892
PRZEZ JÓZEFA I HELENĘ
MĘCIŃSKICH.
Przy drodze wiodącej do Dunajca, w grupie starych
drzew stoi kamienna polichromowana rzeźba Jana N. z 1732
roku, na cokole, pod daszkiem. U jej stóp umieszczono nieco
tajemniczą postać z książką w rękach (Izydor? Fundator?
Sponsor renowacji?). Metalowy wygięty w łuk ząbkowany daszek
opiera się na falistych prętach schodzących do płotka,
którym ogrodzona jest figura. W rękach duży krzyż,
kontrapost, biret, czerwona peleryna. Na plincie data
renowacji (nad: Pietrosul)
Przed kościołem Wniebowzięcia
Najświętszej Marii Panny jest kamienna barokowa figura Jana N.,
odnowiona w roku 1855 (53?). Kontrapost, aureola z pięcioma
gwiazdami, koronka u komży. Była częścią szpaleru rzeźb
stojących przed starym drewnianym kościołem, zniesionym w
roku 1917. Na cokole napis: "Restaur= / owali fi / gure
Sta / nisław i / Teresa Buchasoo= / wie włościanie z Wie /
trzychowic / roku / 1855" (nad: J.D., uzup: Pietrosul,
JBT)
Naprzeciwko klasztoru redemptorystów,
przy głównej drodze z Tarnowa stoi ceglana kapliczka, a
wewnątrz, w ostrołukowej oszklonej wnęce, umieszczono
polichromowaną figurę Jana N. (uwaga: jedno ze źródeł
sugeruje, że obiekt jest tożsamy z figurą fundowaną przez
opata F.A. Janowskiego - zobacz niżej) (nad: H. Jakóbczak)
W 1781 - opat tyniecki i zarazem biskup
tarnowski Florian Amand Janowski (1725-1801) funduje w
Tuchowie kamienną figurę Jana Nepomucena, a ponadto
Floriana (>>) i MB. Ustawiono je obok ratusza (uwaga:
jedno ze źródeł sugeruje, że obiekt jest tożsamy z figurą
sprzed klasztoru redemptorystów - zobacz wyżej) (nad: J.D.,
uzup: H.Jakóbczak)
Przy domu kultury stoi, przywiązana
sznurkiem do drzewa, drewniana figura Jana N. Powstała ona w wyniku
corocznego pleneru rzeźbiarskiego, ta edycja była pod hasłem
"Sacrum". Ten jest autorstwa
Edmunda Szpanowskiego z Sierpca (mazowieckie
>>) i powstał w roku 2016. Jan jest neoludowy, ma palec
przy ustach i pionowy krzyż w lewej ręce
Przy drodze przez wieś znajduje się
neogotycka ceglana kapliczka z pierwszej połowy XX wieku. W
ostrołukowej wnęce zamykanej okienkiem umieszczono ludową
rzeźbę św. Jana Nepomucena datowaną na XVIII/XIX wiek,
pochodzącą ze starszej kapliczki drewnianej (nad:
H.Jakóbczak)
Przy moście przy rozwidleniu dróg na
Joniny oraz na Zalasową, przy stawie, po zachodniej stronie
Zalasówki i po północnej stronie Szwedki stoi kapliczka
przydrożna z 1831 roku, klasycystyczna, murowana, kryta
blachą, otwarta czterema arkadami zamkniętymi półkoliście.
Dach namiotowy. Wewnątrz rzeźba, barokowo – ludowa z 1831
roku, na postumencie z inskrypcją (uwaga: przez Ryglice
biegła granica między dawnymi woj. krakowskim i
sandomierskim, jednak ta figura stoi po północnej,
sandomierskiej stronie rzeki i granicy. 3 listopada 2018
ciężarówka do przewozu drewna zawadziła o kapliczkę, która
runęła kompletnie zniszczona. Kierowca nawet się nie
zatrzymał, ponoć nie zauważył zdarzenia. Cudownym zbiegiem
okoliczności sama figura zupełnie nie ucierpiała. Została
zdeponowana w kościele do czasu remontu kapliczki, która ma
być odtworzona w dotychczasowej formie pod opieka
konserwatora zabytków. Inny obiekt
nepomucki w tej miejscowości lokuje się już po stronie
krakowskiej -
zobacz stronę Nepomuków
d.woj.
krakowskiego >>) (uzup: B.M.)
W kościele św. Jana Ewangelisty, w
rokokowym ołtarzu bocznym z 2. połowy XVIII wieku jest
starszy obraz św. Jana Nepomucena z 1713 roku (nad:
Pietrosul)
Kapliczka, dawniej słupowa a dziś w
formie szklanego akwarium ze stromym daszkiem, z drewnianą
polichromowaną ludową rzeźbą Jana N. fundacji dworskiej z lat 1860-70
(uzup: S.Zobniów)
Kapliczka murowana o formach neogotyckich
osłania ludowo-barokową rzeźbę św. Jana Nepomucena z wieku
XVIII. Jan w prawej ręce wznosi przed siebie krucyfiks, nie
ma nakrycia głowy, a jego peleryna ma błękitny kolor. Jest
tu również kapliczka z figurą Floriana (nad: A.B.)
W tutejszym kościele był wykonany w
połowie wieku XVIII ołtarz Jana N. Współczesne opisy
kościoła nie wspominają o tym ołtarzu, a wymieniają inne.
Stąd najbardziej prawdopodobne jest, że obiekt już nie
istnieje (uwaga: sprawdzić na miejscu!) (nad: H.Jakóbczak
<-- www.lisia-gora.diecezja.tarnow.pl)
W rozwidleniu dróg prowadzących do
Łukowej i Śmigna stoi malownicza kapliczka wystawiona w 1831
roku z fundacji Macieja i Anny Wajsów. Murowana budowla,
wzniesiona w planie kwadratu, otwarta z trzech stron
arkadowymi otworami wspartymi na dwóch masywnych kolumnach i
dwóch półkolumnach. Na szczycie kuty monogram Chr. w otoku
promieni, w niej drewniana polichromowana figura Jana N. z
długa stułą na szyi (nad: J.D., uzup.: A.B.) (uwaga: obiekt
poprzednio notowany pod lokalizacją Śmigno)
Kamienna figura św. Jana Nepomucena,
XVIII/XIX wiek, naprzeciw kościoła Wszystkich Świętych.
Wysoki, murowany, dwukondygnacyjny cokół o ściętych
narożach, podzielony na kondygnacje wydatnym gzymsem, z
obrazem Matki Boskiej w płycinie dolnej partii stanowi
podstawę dla lekkiej, pełnej wyrazu figury świętego
Druga kamienna figura św. Jana Nepomucena
w tej miejscowości pochodzi z roku 1896 i jest nieco podobna do tej pierwszej
(zobacz wyżej). Różni ją cokół - tutaj ma formę grubej
kolumny z plintą, mniejsza dynamika oraz precyzja wykonania
detali, która w Nepomuku przy ul. Kościelnej jest znacznie
większa. Może to być jednak, przynajmniej częściowo, efekt
zamalowania grubą warstwą farby - tutaj sutanna jest biała,
peleryna brązowa, zarost czarny, palma zielona. Zapewne jest
młodsza od tej pierwszej i pochodzi z wieku XIX. Podobna
jest poza i układ rąk oraz blaszany zębaty daszek oparty na
skręconych ozdobnie metalowych prętach. Obiekt remontowany w
roku 2014, ale niestety został uszkodzony w nocy z soboty na
niedzielę 26 sierpnia 2018 roku. Figura i daszek zostały
zwalone z cokołu przez 16-letniego barbarzyńcę, a przy
upadku oderwała się głowa i uszkodził krucyfiks. Sprawcę
zatrzymano, a koszt ponownej renowacji szacowano na 80 tys.
zł. Nie mam informacji, czy rzeźba jest już na swoim miejscu (nad: H.Jakóbczak,
uzup: Pietrosul)
Za obecnym urzędem pocztowym
i koło kościoła znajduje się zwieńczony kapitelem słup z kamienną figurą św. Jana Nepomucena z 1761 roku,
co poświadcza data wykuta na słupie.
Biret, palma, krzyż na lewym ramieniu. Kapitel zdobi
ornament roślinny i gzyms
W kościele, w południowej nawie, znajduje
się feretron z wizerunkiem Jana N. Ma on formę owalu ujętego
w złocony wieniec z liści dębowych i laurowych. Wewnątrz
malowidło z fantastycznym pagórkowatym pejzażem, na tle
którego półplastyczna postać Jana N. z krzyżem, palmą i
aureolą. Wokół głowy pięć gwiazd (nad: JBT)
Po zachodniej stronie drogi (po jej
drugiej stronie są już Hubenice) stoi kamienna figura
przydrożna pochodząca z połowy XVIII wieku. Na cokole
zwieńczonym kapitelem ustawiono złączone plecami posągi śśw.
Mikołaja i Jana Nepomucena (nad: J.D.). Unikalna sprawa, nasuwające się analogie
to rzeźby z Łęki, Skotnik Dolnych, Podrajów i podkrakowskiego Przewozu
(drewniana). W październiku 2013 zakończył się pilotowany
przez Lokalną
Grupę Działania „Perły Ponidzia” i przy udziale
parafii Borusewo remont tego obiektu, wykonany przez
Pracownię Konserwacji Zabytków p. Jakuba Olszyńskiego z
Przeworska, a czas był już najwyższy ze względu na znaczne
zniszczenie podwójnej figury (brak rąk, pęknięcia cokołu,
trzonu i kapitela, uszkodzenia twarzy, krucyfiksu). Dodano
blaszany daszek na wygiętych prętach
Ludowa rzeźba Jana N. w drewnianej
kapliczce z pierwszej połowy XIX wieku. Obiekt jest
wyremontowany "na ślicznie", co pozbawiło go patyny i nadało
plastikowego wyglądu. Malowanie biało-cytrynowe (!).
Kapliczka jest domkowa, z płotkiem odgradzającym wejście, z
wnęką w szczycie (figurka Chrystusa Frasobliwego). Figura to
ludowa polichromowana postać z plamą o cienkich liściach w
lewej i małym krucyfiksie w prawej dłoni. Oczy nieco
wyłupiaste, zarost, cytrynowy brzeg komży (nad: Pietrosul)
Polichromowana figura Jana N. w
ekspozycji Muzeum Drogownictwa. Jest to nieco dziwny obiekt,
ustawiony koło modelu kamiennego mostu. Na samym moście
widać pomnik na cokole, jednak sylwetka wskazuje na innego
świętego (nad: A.Sh.)
W ogródku domu stoi kamienna figura Jana N. z
palmą i krzyżem, w czapce (nad: P.T.). Barokowa, z 1736 roku, fundacji Ossolińskich, z herbem fundatorów na cokole
i inskrypcją "Anno. Dni. / 1736. / Die. 9 Mai."
W narożniku ogrodzenia dawnego majątku Wojsław, w bliskości stawów na
starorzeczu Wisłoka, stoi kamienna figura Jana N. w manierze barokowej, w kontrapoście, w birecie,
z krzyżem, chroniona daszkiem. W 1997 roku została odremontowana
staraniem mieszkańców osiedla Wojsław oraz Towarzystwa Miłośników Ziemi
Mieleckiej (nad: P.T.)
W bazylice św. Mateusza, w kaplicy przylegającej od północy do nawy
kościoła, znajduje się XVIII-wieczny ołtarz z obrazem Najświętszego
Serca Pana Jezusa oraz umieszczonymi po bokach rzeźbami św. Jana
Nepomucena i św. Piotra. Mocno zniszczoną rzeźbę doprowadził do obecnego
stanu Stanisław Szęszoł z Mielca. Nad czterema figurami z kościoła
pracował dwa lata (nad: H.Jakóbczak, uzup: Pietrosul)
Niewielka współczesna rzeźba Stanisława Czarneckiego z Mielca - "Kapliczka w Pniu -
Św. Jan Nepomucen" (zobacz też niżej) prezentowana w 2013 roku w Centrum
Promocyjno-Wystawienniczym Samorządowego Centrum Kultury w Mielcu na
Dorocznej Wystawie „Inspiracje” Klubu Środowisk Twórczych Towarzystwa
Miłośników Ziemi Mieleckiej im. Władysława Szafera w Mielcu (nad: Pietrosul)
W Muzeum Regionalnym w Dworku Oborskich znajduje się drewniana
polichromowana figura Jana N. z wieku XIX (ze znakiem?, jak głosi
podpis). Rzeźba jest uszkodzona - utrącona jest główka krzyża trzymanego
na prawym ramieniu, brakuje palca wskazującego prawej dłoni, w aureoli
są tylko dwie gwiazdy. Kontrapost podkreśla spiralne skręcenie szat.
Figura była prezentowana na wystawie czasowej w roku 2019 (nad: Grażyna
Kowalik (FB), via J.B. z Kłodzka)
Trzecia polichromowana figurka Jana N. autorstwa rzeźbiarza Stanisława Szęszoła
z Mielca (zobacz wyżej oraz figurę z bazyliki powyżej) (nad: Pietrosul)
Przy drodze wiodącej do kładki na Wisłoce stoi kapliczka z drewnianą
polichromowaną figurą Jana N. Rzeźba jest bardzo manierystyczna, wygięta
w skomplikowanym kontrapoście, ludowo-barokowa. XVIII wiek
Jest tu uroczy kamienny pomalowany białą i czarną farbą olejną przydrożny Jan
N. Na cokole znajduje się data 1715 oraz tarcza z herbem Abdank pod
koroną. Data ta wymaga potwierdzenia, bo źródła wskazują na
przełom XVIII/XIX wieku jako moment powstania rzeźby. Niedawno przybył
mu ochronny daszek i płotek
Na uboczu wsi,
nad rzeką Babulówką, stai figura Jana N. na prostokątnym cokole z
inskrypcją: S. Jan
Nepomucen R – 1896. Przed rokiem 2015 obiekt
zabezpieczono szklaną klatką, niezbyt urodziwą. Niestety wiosną 2017
spadająca gałąź jednej ze starych lip zniszczyła doszczętnie kapliczkę.
Szczęśliwie sama figura ucierpiała niewiele, a jeszcze w tym samym w
roku M. Czekaj przeprowadził renowację likwidując klatkę (uzup: Pietrosul)
Pokolorowany relief z Janem N. na kamiennej figurze przydrożnej. Napisy:
"S. JAN Nep / Z FUNDACJI / GMINY CZAJKOWY / ZA STARANIEM URZĘDU /
GMINNEGO / 1888 [1886?]". Nepomukowi towarzyszą św. Paweł i św. Kazimierz (nad: Pietrosul)
Nad stawem stoi kapliczka w formie czterospadowego daszku na czterech
metalowych słupkach, zabezpieczona płotkiem. Być może powtarza kształt
brogu swej poprzedniczki. Wewnątrz kamienna polichromowana figura Jana N.
o bardzo rozwianej pelerynie. Malowniczy obiekt, również z powodu
rosnących obok drzew. Tekst z tablicy na kapliczce: "Kwadratowa,
drewniana kapliczka z namiotowym dachem została wzniesiona w XIX wieku
na pomieszczenie kamiennego, barokowego posągu św. Jana Nepomucena,
ufundowanego przez Tarnowskich z Chorzelowa. Posąg wykonał ówczesny
rzeźbiarz Jan Martyński z Borzęcina (do Polski przywędrował z Martina ze
Słowacji). Posąg był kilkakrotnie niszczony. Podczas II wojny światowej
wydobyty ze stawu, odnowiony. Ponownie uszkodzony w 1945 r. przez obce
wojska (odstrzelono głowę i prawą rękę). Przez pewien czas przebywał na
posesji Czesława Mazura. Potem zrekonstruowany, z prymitywną, gipsową
głową, bez prawej ręki stawiony na pniu. Około roku 1973 Stanisław
Ortyl drewnianą kapliczkę zastąpił dachem krytym blachą, podtrzymywanym
na kątownikach, pomiędzy nimi ozdobne, metalowe balustrady. W 2004
roku kapliczkę zobaczył i zainteresował się nią mielecki rzeźbiarz
Stanisław Szęszoł. Korzystając z różnych źródeł zrekonstruował posąg św.
Jana. Pomagał mu Jan Wąsowicz, również rzeźbiarz. 7.IV.2005 roku posąg
został z powrotem umieszczony na swoim miejscu." (nad: Pietrosul)
Kamienna polichromowana figura Jana N. ustawiona na cokole,
zabezpieczona daszkiem, z roku 1873. Zapewne poniższe podanie odnosi się do
tego właśnie obiektu: kiedy parobek wiózł snopy w upalny sierpniowy
dzień, żartem zwrócił się do Świętego wymawiając mu, że stoi w cieniu i
odpoczywa. Za chwilę wóz przewrócił się, a parobka wyciągano spod niego
z połamanymi nogami. Później leżał w łóżku przez pół roku i - jak mówili
ludzie - odpoczął sobie (źródło: artykuł z "Leksykonu kultury ludowej w
Rzeszowskiem" Krzysztofa Ruszla, Rzeszów 2004, nad:
K.I.,
uzup: Pietrosul)
Według tego samego źródła (zobacz powyżej) jest tu druga kapliczka z
figurą Jana N. Według znalezionego opisu stoi ona przy drodze i barierce
(potok?), ma ceglane obramowanie, a rzeźba wewnątrz jest statyczna i
pilochromowana (uwaga: sprawdzić na miejscu, w tym dopasowanie opisu do
właściwej figury)
Neogotycka, tynkowana na żółto kapliczka domkowa z rzeźbą Jana N. w
ołtarzu. Zbudowana około 1900 roku na planie prostokąta z trójbocznym
zamknięciem. Okna wykonane ostrołukowo, szczyt schodkowy ze sterczynami
sterczynami odcinkowo zamkniętymi wnękami; w zwieńczeniu kuty krzyż.
Figura w ołtarzu, również neogotyckim, z nieoryginalnym małym krzyżem w
dłoniach (nad: Pietrosul)
W tej miejscowości, dziś administracyjnie części Podborza, w sąsiedztwie
kościoła (zobacz niżej) stoi barokowa kamienna polichromowana figura
Jana N. wystawiona 16 maja 1715 roku przez Jerzego Zbigniewa
Ossolińskiego, w owym czasie kasztelana połanieckiego. Jan ma pięciogwiaździstą aureolę, bardzo futrzastą
mozzettę i krucyfiks ułożony na palmie. Na cokole rozbudowana
inskrypcja fundacyjna po łacinie. Słowem - mimo wczesnego
datowania - bardzo klasyczny obiekt nepomucki dobrej klasy (nad: H.Jakóbczak,
uzup: Pietrosul)
W tej miejscowości, dziś administracyjnie części Podborza, w kościele św. Mikołaja jeden z rokokowych ołtarzy bocznych z IV ćwierci
XVIII wieku wyposażony jest w w zwieńczeniu w owalny obraz Jana
Nepomucena (nad: H.Jakóbczak)
Kapliczka ceglana na planie kwadratu, z dolną częścią tynkowaną, z wnęką
zamkniętą półkoliście i szczytem zakończonym betonowym krzyżem. Stoi ona
na miejscu starszej, drewnianej, wybudowanej przez kołodzieja dworskiego
(Raczyńskich?)
Jana Wolaka (zobacz niżej) przed rokiem 1846, która zawaliła się w
latach powojennych. Do nowej budowli przeniesiono starą drewnianą figurę
Jana N. wyrzeźbioną przez tegoż kołodzieja, który ponoć za uczciwą pracę
dostał na własność kawałek pola i stawy, nad którymi powstał młyn. W
1956 roku wnuk kołodzieja, Zygmunt Wolak, który był właścicielem
cegielni, wybudował dla Jana aktualną kapliczkę, oczywiście z cegły (nad: Pietrosul)
Kapliczka Jana N. powstała prawdopodobnie w połowie XIX wieku przy
polnej drodze biegnącej dawniej między Starą Wsią, a Zdziarcem, dziś
ulicy Świętego Jana (!). Wzniesiona została z cegły, otynkowana i kryta
dachówką, na planie kwadratu, ze szczytem wydzielonym gzymsem i wnęką
zamkniętą dwubocznie. Wejście z częściowo oszklonymi drzwiami. W środku
rzeźba Jana N. wykonana przez kołodzieja dworskiego Wolaka (zobacz
wyżej). Kapliczkę, zniszczoną w czasie wojny, odnowiła Aniela Drąg w
1945 roku. Obecnie kapliczka stoi na kawałku ziemi, która należy do
Fryderyka i Stanisławy Drąg (nad: Pietrosul)
Przy drodze z Kosówki do Zabrnia, zapewne gdzieś przy rzeczce
Breń dzielącej te miejscowości, a na pewno przy kanale zwanym
Janówka, znajduje się kapliczka z figurą Jana N. Pochodzi
zapewne z końca XIX wieku, być może ufundowana została przez
rodzinę Zielińskich, właścicieli tutejszego dworu. Miejscowe
podanie łączy jej powstanie z rabacją i śmiercią dziedzica
Zielińskiego - by "przestało straszyć" w miejscu "śmierci pana"
tą kapliczkę postawiono, i miało "się uspokoić". Druga wersja
mówi o wotum wdzięczności za ocalenie panicza od utonięcia w
rozlewisku, które niegdyś znajdowało się w pobliżu tego miejsca.
Obiekt remontowany w roku 1912 i 1995
(nad: H.Jakóbczak <-- spzabrnie.edupage.org) (uwaga: należy
sprawdzić na miejscu)
W części wsi będącej niegdyś osobną wsią Dąbie, nad Tuszymką (alias Dąbską Rzeczką) stoi kapliczka z lat
70. XX wieku na miejscu starszej, wzniesionej w 1868 roku z
fundacji Wolskich, ówczesnych właścicieli majątku. Wewnątrz
rzeźba Jana Nepomucena ze starszej budowli
W kapliczce przy drodze na Zarównie (za torami), przy cieku wodnym o
nazwie Laski,
znajduje się polichromowana rzeźba Jana N. Napis na cokole:
"S. / JAN /NEPOMUCYN / 1887." Napis na tabliczce na
ogrodzeniu: "Fundator: Rodzina Augustynów z USA Stanley, Franciszek,
ojciec Wawrzyniec Franciszek". Figura zamknięcia
jest w ciasnej oszklonej klatce zamocowanej na oryginalnej
podstawie, całość ogrodzona metalowym płotkiem (nad: Pietrosul)
W kolonii tej wsi zwanej Majdankiem, nad Wisłą, stoi
biała wysmukła murowana kapliczka, a w niej drewniany Jan N.. Mocno
zniszczony, pomalowany, ale pięknie ustrojony (nad: M.Z.)
Drewniana ludowa figura Jana N. Według miejscowej legendy rzeźba Św.
Jana Nepomucena została wyłowiona przez mieszkańców z wody i ustawiona w
drewnianej kapliczce, w miejscu do którego przypłynął. Niedawno (w 1999
r.), z powodu zniszczenia ze starości drewnianej kapliczki, Nepomucen
znów odbył podróż. Tym razem przebył tylko ok. 150 m. Nową siedzibę
uszykowano mu w wiejskiej dzwonnicy, którą przy okazji przebudowano.
Stąd nietypowa dla Nepomucena kapliczka z dzwonem (nad: M.Z.)
Dębica (gm. i pow. Dębica,
): ul. Świętosława 139 (dawniej Kędzierz), parcela S. Olechowskiego. Kapliczka, zbudowana w II
połowie XIX wieku przez Jana Kota. Wewnątrz rzeźba Jana N.,
barokowa z XVIII wieku, oraz feretron z obrazem Matki Boskiej
Nieustającej Pomocy. W szczycie wnęki z figurkami śś. Łukasz,
Stanisław Bp. (nad: K.M.)
Dębica (gm. i pow. Dębica): na południowy wschód od centrum
miasta w przysiółku Wolica-Kopaliny, na parceli
Jasińskich stoi kapliczka, ufundowana w 1910 roku przez Jana i
Mariannę Panków. Wewnątrz ludowa rzeźba Jana Nepomucena oraz
kopia późnobarokowej rzeźby Matki Boskiej z Dzieciątkiem,
wykonana w 1982 r. przez R. Dobosza z Nowego Sącza. Oryginał
przeniesiony został do kościoła par. N. M. P. w Dębicy. Ponadto:
cztery rzeźby aniołków ludowo barokowe, ludowe rzeźby Jana
Kantego, Chrystusa Zmartwychwstałego, śś. Kazimierza. Wykonawca
J. Panek (nad: K.M.)
Latoszyn (gm. i pow. Dębica,
): drewniany Jan N. w oszklonej
wnęce kapliczki. Jan N. strzeże mostu ma rzece Ostrej przy
dojeździe do granicy Dębicy od strony Tarnowa. Wedle miejscowej tradycji figura
przypłynęła tu z wodą. Jednak zagadnięta staruszka
nie potrafiła określić czasu powstania kapliczki. Kapliczka,
zbudowana w 1978 roku po zniszczeniu (przez pędzący samochód)
starej, fundowanej w 2 połowie XIX wieku, przez Blezieniów. W
głębokiej niszy, figura św. Jana Nepomucena, późnobarokowa,
wiek XVIII/XIX z pierwszej (zniszczonej) kapliczki (nad: M.K.,
uzup: K.M.)
Głobikowa (gm. i pow. Dębica,
): koło wieży przekaźnikowej
stoi murowana kapliczka z połowy XIX wieku. We wnęce
70-centymetrowa rzeźba św.
Jana Nepomucena, ludowa w tradycji barokowej, XIX wiek.
Odnowiona w 1975 roku (nad: M.K.)
Gumniska (gm. i pow. Dębica): parcela J. Cabaja. Murowana
kapliczka słupowa, zbudowana w XIX wieku, koło nieistniejącego
dworu Foksów, staraniem właścicieli. We wnęce rzeźba św. Jana
Nepomucena ludowa barokowa z XIX wieku (nad: M.K.)
Pustków (gm. i pow. Dębica): w centrum wsi, na skrzyżowaniu
dróg, stoi kapliczka przydrożna z rzeźbą JN, wzniesiona w
początku XIX wieku, składa się z pięciu masywnych kolumn
ustawionych na wspólnym, kolistym cokole otaczających rzeźbę
świętego. Nakrywa ją niewielki, dwuspadowy daszek kryty blachą.
Figurka otoczona drzewami i metalowym płotkiem (nad: K.M.)
W kaplicy z roku 1841 stojącej na cmentarzu znajduje się
barokowo-ludowa rzeźba Jana N. z XVIII wieku (nad: Pietrosul)
Pilzno (gm.
Pilzno, pow. Dębica,
):
kamienna polichromowana figura Jana N. w sąsiedztwie kościoła i
klasztoru karmelitów ustawiona na prostokątnym cokole i
chroniona blaszanym daszkiem na wygiętych metalowych nóżkach.
Jan na biret, czerwoną pelerynę, aureolę, palmę i krzyż
Łęki Górne (gm.
Pilzno, pow. Dębica): na skrzyżowaniu drogi prowadzącej do
Zwiernika, przy alei prowadzącej do dworu, stoi barokowa
kapliczka z XVIII wieku. Murowana, z pilastrami na narożach,
wewnątrz rzeźba Jana N.
z drugiej połowy XVIII wieku
Jaworze Górne (gm.
Pilzno, pow. Dębica): kapliczka
wzniesiona w XIX wieku z fundacji Pieniążków - właścicieli dworu.
W 1978 roku przebudowana przez Bronisławę Banaszek. Wewnątrz
rzeźba Jana N., późnobarokowa z wieku XVIII, z dodanym nowym
krucyfiksem (nad: K.M.)
Lipiny (gm.
Pilzno, pow. Dębica): przy szosie Pilzno – Chotowa stoi
kapliczka wzniesiona na przełomie XVIII i XIX wieku,
nieustalonej fundacji. Wewnątrz rzeźba Jana N.
, późnobarokowa, wiek
XVIII (nad: K.M.)
Zwiernik Średniaki (gm.
Pilzno, pow. Dębica): parcela J. Jurka, w rejonie zabudowań
dworskich. Kapliczka,
wzniesiona około 1770 roku, z fundacji dworskiej. Wewnątrz rzeźba
św. Jana Nepomucena z II połowy XVIII wieku. Odnawiana w 1909
roku, 1925 i 1946. Gruntownie odnowiona w 1970 roku z fundacji
Stanisława Zagorca (nad: K.M.)
-
Parkosz (gm.
Pilzno, pow. Dębica): przy murze podworskim, w
miejscu figury św. Jana Nepomucena zniszczonej w
czasie działań wojennych w roku 1944,
wzniesiono w 1961 roku, z fundacji mieszkańców
wsi kapliczkę. Wewnątrz
pozorowana grota z dzikich kamieni, w której
znajduje się figura N. P. Maryi Niepokalanie
Poczętej (nad: K.M.)
Kapliczka wzniesiona pod koniec wieku XIX
z fundacji Ćwioków i
Gruszewskich. Wewnątrz rzeźby ludowe z wieku XIX: ŚŚ. Jana
Nepomucena i Floriana, obraz ludowy Veraicon oraz kilka
oleodruków (nad: K.M.)
Murowana okazała kapliczka zaopatrzona w
sterczynowy szczyt, kryta dachówką, zbudowana około połowy
XIX wieku. Wewnątrz rzeźba św. Jana Nepomucena, ludowa, w
tradycji barokowej wiek XVIII/XIX. Według tradycji
przeniesiona w 1810 roku z miejscowego kościoła parafialnego
adaptowanego wówczas na spichlerz (nad: K.M.)
Przy wjeździe od
strony Przecławia stoi ceglana kapliczka, postawiona
na miejscu drewnianej wzniesionej w
XVIII/XIX wieku, z fundacji dworskiej Potockich (inne źródło
podaje Szostaków, przodków dzisiejszej właścicielki). Odnowiona w
1975 roku, a następnie zmieniona niestety na nową w roku
2008. Wewnątrz rzeźba św. Jana Nepomucena,
barokowo–ludowa, wiek XVIII/XIX. Polichromia, mocny
skręt ciała, stuła, w ręku krzyż (nad: K.M., uzup:
Pietrosul)
Przy wjeździe do zespołu dworskiego stoi
kamienna polichromowana figura św. Jana Nepomucena z
przełomu XVIII i XIX wieku. Wielokrotnie restaurowana.
Miejsce uporządkowane w sierpniu 2017 (nad: K.M.)
Kapliczka, wzniesiona w XVIII wieku z
fundacji dworskiej, a na początku XX wieku przestawiona z
otworzeniem pierwotnej formy. Wewnątrz figura i obraz MB w
miejsce skradzionej (>>)
Bączałka (gm. Brzostek, pow. Dębica): kapliczka murowana,
kamienna na prostokątnym planie, kryta dwuspadowym dachem, z
pierwszej połowy XIX wieku. We wnętrzu umieszczone ludowe
rzeźby: św. Jana Nepomucena, MB z Dzieciątkiem na półksiężycu i
Chrystusa Ukrzyżowanego. W trójkątnym szczycie rzeźba
Gorzejowa (gm. Brzostek, pow. Dębica): murowana kapliczka,
wzniesiona na przełomie XVIII i XIX wieku, na prywatnej parceli J. Kiecy. Wewnątrz
współczesna rzeźba św. Jana wstawiona tam na miejsce
skradzionej (>>) (zobacz niżej) (nad: K.M.)
-
Gorzejowa (gm. Brzostek, pow. Dębica): w starej murowanej kapliczce
stała niegdyś figura Jana Nepomucena z połowy XVIII wieku.
Została
skradziona (>>) razem z
renesansowymi płaskorzeźbami z XVI wieku przedstawiającymi św.
Annę Samotrzeć i niezidentyfikowanego biskupa. Na jej miejscu
nowa figura (zobacz wyżej)
Grudna Górna (gm. Brzostek, pow. Dębica): w sąsiedztwie
kościoła parafialnego mszalna kaplica św. Jana Nepomucena. Pierwotne
jej powstanie określa się na wiek XVIII. Obecna postać to
przełom XVIII/XIX wieku. Wewnątrz ludowa
rzeźba św. Jana Nepomucena oraz obraz Miłosierdzia Bożego. Gruntownie odnowiona w 2005 roku
(nad: K.M.)
Zawadka Brzostecka (gm. Brzostek, pow. Dębica): kapliczka z
XIX wieku, nieznanej fundacji. Wnętrze kapliczki, na drewnianym
ołtarzyku, ludowe rzeźby Jana Nepomucena, Matki Boskiej z
Dzieciątkiem oraz św. Dominika (nad: K.M.)
Zawadka Brzostecka (gm. Brzostek, pow. Dębica): przy drodze 992, niedaleko stacji
benzynowej i przy
starej lipie znajduje się kapliczka słupowa z 1893 roku. Wykonano
ją z piaskowca, a trzy kondygnacje rozczłonkowano gzymsem.
Wieńczy ją półkolisty naczółek z kamiennym krzyżem. W drugiej i
trzeciej kondygnacji w zaszklonych wnękach umieszczono rzeźby
ludowe św. Jana Nepomucena i Matki Bożej z Dzieciątkiem datowane
na XIX w. Niżej widnieje napis fundacyjny: KU CZCI NMP
RÓŻAŃCOWEJ POSTAWIŁ TĘ FIGURĘ JAN KRZYŻAK W R. 1893 (nad:
K.M.)
Kaplica w rynku z
1816 roku, zbudowana na rzucie prostokątnym z fasadą i
dwoma słupami typu kolumnowego z figurą św. Jana Nepomucena z
końca XVIII wieku. Obok kaplicy zachowała się do niedawna XIX- wieczna studnia
tradycyjnie zwana "studnią u Jana". W latach 1918–19
była ona przebudowana, wyremontowana w 1989 roku, jednak w
latach 2016-17 pompę zdemontowano i obecnie praktycznie nie
istnieje (uzup: Pietrosul)
Przy drodze Pilzno - Jasło, naprzeciw
budynku byłej szkoły podstawowej, murowana z cegły kapliczka
wzniesiona w drugiej połowie XIX wieku, kryta dachówką. Jej
fasadę zdobią charakterystyczne półkolumny. Wewnątrz
barokowo-ludowa rzeźba Jana N. (nad: K.M.)
Przy starym trakcie Przeczyca – Jodłowa
Dolna, na parceli S. Nawracaja, stoi drewniana kapliczka wzniesiona w I połowie XIX
wieku, w bardzo złym stanie. Wewnątrz powinny być: rzeźba św.
Jana Nepomucena barokowo – ludowa z XVIII wieku, oraz figura N.P.
Maryi Niepokalanie Poczętej (nad: K.M.) (uwaga: ustalić stan
obecny)
Obraz Jana N. rezydował niegdyś w prawym
bocznym ołtarzu w dawnym kościele z 1687 roku Kościół został
rozebrany w 1907 roku, losy obrazu nie są znane (nad:
Pietrosul)
W tej miejscowości, leżącej na granicy województwa krakowskiego,
znajduje się kamienna figura z 1920 roku fundowana przez Piotra Sankowskiego na
pamiątkę jego rodziców. Walenty Sankowski nabył tutejszy dwór i rozebrał
stojący opodal zbutwiały krzyż. W zamian postanowił ufundować kapliczkę,
lecz to postanowienie zdołał spełnić dopiero jego syn. Kamień, aureola,
z której odpadła jedna gwiazda, statyczna poza. Spory cokół z wnękami
zaopatrzonymi w płaskorzeźbione figury świętych (uwaga: upewnić się co
do usytuowania obiektu w woj. sandomierskim) (nad: L.J.,
zobacz kartę obiektu). Na cokole inskrypcja:
KTO STRZEŻE UST
SWOICH
STRZEŻE DUSZY SWOJEJ
WALENTY I ZOFIA
SANKOWSCY