Rzeczpospolita > Korona > Prowincja Wielkopolska > województwo
Pomorskie >
Powiaty: Tczew (w nim Starogard, Gdańsk, Nowe), Puck, Kościerzyna, Skarszewo, Świeck, Tuchola, Człuchów i Mirachowo
oraz Ziemia Bytowsko-Lęborska
Państwo Pruskie > Pomorze Brandenburskie
Nepomuki Kaszubskie:
z Pomorza Polskiego
(dawnego województwa Pomorskiego - Pomerelii)
wraz z okręgami
Lęborka i Bytowa
oraz Pomorza Zachodniego
(Brandenburskiego, Księstwa
Pomorskiego)
|
> GŁÓWNA STRONA
NEPOMUKÓW
>> NEPOMUKI KUJAWSKIE
>> NEPOMUKI WIELKOPOLSKIE
>>> album "Obrazy ludowe"
>>>
album "Kapliczki i krzyże
przydrożne"
z 1958 roku
>>> album
"Pejzaż frasobliwy" |
News: Jan z Ustki - brand new!
Okazał się jednak być samowolą budowlaną i
wybuchła awantura na całego.
Zobacz newsa na stronie TVN (>>)
News: w pewnej książce znalazłem informację, że
na Kaszubach znaleźć można 21 figur Jana N. Moim zdaniem - więcej! Zobacz
katalog poniżej
News: w
Lubieszewie wizerunek Jana N. na konfesjonale datowany jest już na rok 1701! |
posłuchaj:
THURI Frantisek Xaver -
Cantata honorem sancti Joani Nepomuceni (1959) - coro I |
|
^ |
ALFABETYCZNIE (do uzupełnienia)
|
|
POWIATY: |
|
|
|
|
| |
|
MIEJSCOWOŚCI
(do uzup.): |
|
|
|
|
|
|
|
Gloger, 1903:
Województwo Pomorskie.
Północną część województwa stanowiła ziemia
Kaszubska,
Bałtykiem i zatoką Gdańską od północy i wschodu
oblana. Wschodnią ścianą była Wisła, odgraniczająca
od województw: Malborskiego, Chełmińskiego
i ziemi Pomezańskiej, do Prus książęcych
należącej. Na południu graniczyło województwo
Pomorskie z województwem
Inowłocławskiem, czyli
Kujawami (w okolicach Fordonia i
Bydgoszczy), oraz z zanotecką częścią województwa
Kaliskiego, a później
Gnieźnieńskiego. Zachodnią i
północo-zachodnią linię stanowiła długa i łamana,
sucha granica od pomorza słupskiego, czyli Pomeranii
Brandeburskiej. Niemcy, dla odróżnienia Pomorza
brandeburskiego od Pomorza polskiego, czyli
gdańskiego, nazwali to ostatnie Pomerellen, t. j.
Pomerelią. Do województwa Pomorskiego należały
jeszcze dwie anklawy w granicach Pomorza
brandeburskiego, a mianowicie zamki Lauenburg i
Bytów z okolicznemi ziemiami.
W skrócie mówiąc, zapisano tu Nepomuki Kaszubskie z Pomorza Polskiego
(dawnego województwa Pomorskiego - Pomerelii) wraz z okręgami Lęborka i
Bytowa. Zobacz też sąsiadów:
Nepomuki Kujawskie (>>) i
Gnieźnieńskie (>>) |
|
|
W
Muzeum Narodowym w Gdańsku
w Oddziale Etnografii przy ul.
Toruńskiej 1 prezentowanych jest kilka obiektów nepomuckich:
|
|
|
|
Gdańsk |
pow. Gdańsk |
gm. Gdańsk |
ul. Toruńska 1 |
|
|
W Muzeum Narodowym (Oddział Etnografii, sygnatura
MNG-E-2021) znajduje się ludowy oleodruk nepomucki z końca
XIX wieku pochodzący z
Dębiny
(gm. Nowy Staw, pow. Malbork) (nad: L.J., zobacz kartę obiektu).
Był prezentowany na wystawie "Tradycje religijności ludowej na Pomorzu"
w skansenie (>>) w Klukach |
|
|
|
|
Gdańsk |
pow.
Gdańsk |
gm. Gdańsk |
ul. Ołowianka 3 |
|
|
Jan z Przewozu - obraz St.Czajkowskiego nr 9 |
|
[nr inw. CMMM/SM/742] W Narodowym Muzeum Morskim (d. CMM) od roku
1976 znajduje się obraz - akwarela St. Czajkowskiego
- przedstawiający kapliczkę Jana N. i Chrystusa z Krakowa-Podgórza-Przewozu
(krakowskie >>) z lat 20. XX
wieku.
Wymiary to 17,4 x 23,2 cm. Liczne są kopie/wersje tego obrazu (zobacz np. obiekty w
warszawskim Muzeum Narodowym),
jeszcze liczniejsze szkice do niego, są też reprodukcje. W tej
chwili znamy dziewięć wersji, a niektóre z nich od czasu do czasu
pojawiają się na aukcjach, giełdach i w antykwariatach
(Radziejowice, Warszawa, Płock). Istnieją również dwa inne
obrazy Czajkowskiego przedstawiające kapliczki nepomuckie (nad:
Pietrosul) |
|
|
|
Gdańsk-Oliwa |
pow. Gdańsk |
gm. Gdańsk |
ul. Cysterska |
|
|
W opactwie
cysterskim (>>), w katedrze Świętej Trójcy jest kaplica Jana Nepomucena (z
połowy wieku XVII, dawniej Chrzcielna, poświęcona Pięciu Ranom, śś.
Filipowi Apostołowi i Janowi Ewangeliście). Impulsem zmiany patrona na Jana N. było
pozyskanie przez opactwo relikwii janowych (>>) w roku 1740, a
opiekowało się nią tutejsze Bractwo Nepomuckie (>>). Całość ukończono w roku 1745
według projektu Ignacego Mullera. Głównym elementem wystroju jest
ołtarz autorstwa Mullera ze stiukową figurą JN, dużą ilością draperii,
chmurek i aniołków dzierżących atrybuty (palma, biret na księdze,
wieniec, korona) oraz kręconymi kolumnami w stylu Berniniego. Jana
przedstawiono w postawie klęczącej, z Językiem Promienistym w lewej ręce
wyciągniętej w stronę MB z Dzieciątkiem. Kaplicę od nawy
oddziela kuta krata zwieńczona gwiazdą. Od września 2010 do stycznia
2011 trwał remont kaplicy finansowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Pomorza. Z całą pewnością inicjatorem
przedsięwzięcia był Franciszek Mikołaj Dyzma Zaleski herbu Godziemba, opat w latach
1722-40. Był on jednym z zarażonych wirusem nepomuckim, o czym świadczą
jego dwie donacje srebrnych kielichów z patenami dla grobu Jana N. w praskiej katedrze sv. Vita (zobacz opis >>),
z roku 1718 (a więc sprzed beatyfikacji (1721), zezwolenia Rzymu na kult
w Rzeczpospolitej (1723), czy uzyskania stanowiska opata) oraz z roku
1735. Sufit kaplicy zajmują freski nepomuckie, które opisano poniżej
jako osobny obiekt |
|
|
|
Gdańsk-Oliwa |
pow. Gdańsk |
gm. Gdańsk |
ul. Cysterska |
|
|
W lawatorium w krużgankach opactwa
cysterskiego (>>) (zobacz wyżej) eksponowana jest (była?) kolekcja rzeźby sakralnej. Wśród
eksponatów jest rzeźba Jana N. wykonana z ciemnego drewna, zapewne
XVIII-wieczna. Obok figura innego świętego doktora. Dysponuję tylko
niewyraźnym zdjęciem wykonanym telefonem komórkowym - krużganki opactwa
są niedostępne i udało mi się tam dostać tylko dlatego że otarto drzwi
dla biskupa S.L. Głódzia. Kolekcja jest odcięta przez system alarmowy i
nawet rozmowa z biskupem i jego świtą nie dała efektu w postaci
zezwolenia na zbliżenie się do Nepomuka (uwaga: nie jest pewne, czy
ekspozycja jest tam na stałe, czy też była to wystawa czasowa) |
|
|
|
-
Gdańsk-Matarnia |
pow. Gdańsk |
gm. Gdańsk |
ul. Jesienna 13 |
|
|
W tej należącej niegdyś do oliwskich cystersów wsi,
dziś dzielnicy Gdańska, tuż przy obwodnicy Trójmiasta, jest gotycki
kościół, a koło niego - według XVIII-wiecznych źródeł - stała ufundowana
w roku 1735 przez proboszcza Iwo Rowedera figura Jana Nepomucena. Fundacja związana była z remontem
kościoła po zniszczeniach dokonanych przez Rosjan walczących ze
Stanisławem Leszczyńskim. Wizja lokalna w lipcu 2007 nie wykazała śladów
Nepomuka (uwaga: należy przeprowadzić poszukiwania archiwalne celem
ustalenia gdzie podziała się rzeźba!) |
|
|
|
¿
Gdańsk-Matarnia |
pow. Gdańsk |
gm. Gdańsk |
ul. Jesienna 13 |
|
|
W tym samym kościele był feretron "z rzeźbioną ramą i
malowanym ornamentem, do noszenia przez młodzież w procesjach". Na
obrazie z jednej strony była Matka Boska Bolesna, z drugiej święty Jan
Nepomucen. Była to również fundacja proboszcza Iwo Rowedera z 1737 roku (uwaga:
należy sprawdzić stan aktualny - w lipcu 2007 kościół był zamknięty,
przez okna nie widać śladów feretronu, tak samo na zdjęciach na stronie
archidiecezji. Nie mylić z podobnie ubraną postacią św. Walentego w
ołtarzu głównym!) |
|
|
|
Gdańsk-Stare Szkoty |
pow. Gdańsk |
gm. Gdańsk |
ul. Brzegi 49 |
|
|
W dawnej wsi Stare Szkoty, dziś w ramach dzielnicy
Orunia, znajduje się kościół św. Ignacego Loyoli. W nim, przy ołtarzu
bocznym biskupów męczenników Św. Wojciecha i Stanisława, ustawiona jest
polichromowana figura Św. Jana Nepomucena. Święty przedstawiony w
postawie stojącej trzyma wskazujący palec prawej dłoni przytknięty do
ust. Lewa dłoń pusta, jednak, kiedyś Jan prawdopodobnie trzymał w niej
krucyfiks lub liść palmy. Przez ramiona, pod peleryną przewieszona
stuła, na głowie biret z pomponem, sutanna spięta guzikami, również przy
prawym rękawie widać dwa guziki. Na podstawce, na której ustawiona jest
rzeźba, poniżej Janowego trzewika napis, prawdopodobnie ujawniający imię
i nazwisko twórcy, rzeźbiarza (jeden z wyrazów, który udało się
odczytać ze zdjęcia to: Bildhauer, czyli rzeźbiarz). Stan dobry (nad: J.B. z Kłodzka) |
|
|
|
Sucha |
pow. Gdańsk |
gm. Przywidz |
|
|
|
Na cmentarzu murowana kapliczka z II poł. XIX wieku z ludową figurą Jana N.
(uwaga: miejscowość niezidentyfikowana - łączę ją z Sucha Hutą, lecz
wymaga to sprawdzenia) |
|
|
|
Pręgowo |
pow. Gdańsk |
gm. Kolbudy Górne |
|
|
|
Niedawno odnowiona XVIII-wieczna figura Jana N. przy wjeździe do miejscowości. Usunąć trzeba było m.in. warstwę
srebrzanki - efekt niefachowej konserwacji. Pisał o tym Dziennik
Bałtycki (21.12. 2001, madam, "Odmładzanie Świętego") |
|
|
|
Giemlice |
pow. Gdańsk |
gm. Cedry Wielkie |
|
|
|
W tutejszym kościele przechowywane jest
wotum – plakietka z przedstawieniem Jana N. z XIX wieku
(uwaga: należy sprawdzić, czy na szczycie ambony nie ma
przypadkiem figurki JN) |
|
|
|
Gdynia |
pow. Gdynia |
gm. Gdynia |
Wzgórze Św. Maksymiliana / Al. Świętojańska |
|
|
W sąsiedztwie ruchliwej ulicy i węzła
komunikacyjnego Wzgórze Św. Maksymiliana, przy końcu ul.
Świętojańskiej, stoi wykonana w Katowicach figura Jana N. z
początku lat 80, ustawiona w okolicach usytuowania
przedwojennej figury (patrz wyżej), na ówczesnym Wzgórzu
Nowotki, naprzeciwko bloku przy Świętojańskiej 141, Zamiast
na cokole zamontowano ją w kapliczce - ceglanym słupie na
którym na konsoli umieszczono Jana, a nad nim zawieszono
dwuspadowy daszek. Sama figura jest kamienna, pobielona,
trochę większa niż ta zaginiona. Napis głosi: "ŚW. JAN NEPOMUCEN / PATRON PIELGRZYMÓW / I PODRÓŻNYCH". Jest niestety często dewastowana, ostatnio w 2003 roku ktoś pozbawił ją
dłoni i połamał krzyż. Odnawiał ją na koszt miasta rzeźbiarz Eugeniusz Lademan z Rumi, który przy okazji odświeżył całą sylwetkę. W roku 2006
analogiczne prace wykonał Józef Fukś po tym, jak ktoś pozbawił figurę
głowy, dłoni i połamał krzyż. Istnieją
plany, aby ustawić rzeźbę na wysokim cokole, co ograniczyłoby dewastacje
oraz przenieść ją w bardziej eksponowane miejsce, na przykład w okolice
przystanku SKM Wzgórze św. Maksymiliana. Na razie zamiast ustawiać
rzeźbę na cokole umieszczono ją w tej ceglanej kapliczce |
|
|
|
Gdynia |
pow. Gdynia |
gm. Gdynia |
ul. Chwaszczyńska / Małe Karwiny |
|
|
Drewniana, polichromowana, ludowej
proweniencji rzeźba Św. Jana Nepomucena, której autorem jest
Edmund Zieliński. Święty w postawie stojącej, w prawej dłoni
trzyma krucyfiks, a w lewej zielony liść palmy męczeństwa.
Na podstawce napis: "Św. JAN NEPOMUCEN". Znajduje się
w najprawdopodobniej najstarszej w tym rejonie
kapliczce, zwanej przez mieszkańców kapliczką św. Rocha,
który dawniej był jej jedynym lokatorem. Stoi ona w centrum
wsi od około połowy XIX wieku, a wybudowano ją z cegły
produkowanej w cegielni w Kolibkach. Na niektórych cegłach
zachowała się sygnatura: "KOLIBKEN". Kapliczka jest
trzykondygnacyjna, zwieńczona dwuspadowym daszkiem krytym
dachówką. Na jego szczycie stoi metalowy krzyż. W górnej
kondygnacji ustawiono figurę Matki Boskiej. W 2000 roku
dodano trzy inne świątki: Izydora, Krzysztofa i Jana
Nepomucena, wszystkie autorstwa Edmunda Zielińskiego.
Niestety w latach 80. XX wieku, podczas prac przy
poszerzeniu jezdni, wycięto stare usychające lipy, pozostał
tylko okalający kapliczkę metalowy płotek. Odrestaurowana
została z inicjatywy księdza prałata Ryszarda Kwiatka. Stan
kapliczki i rzeźb dobry (nad: J.B. z Kłodzka) |
|
|
|
-
Gdynia |
pow. Gdynia |
gm. Gdynia |
Wzgórze Św. Maksymiliana / Al. Świętojańska |
|
|
Gdynia jest w sposób szczególny związana
z Janem N. Według PB piszącego w Gazecie Morskiej nr 144 z
22-23/06/2002 pierwsza figura JN stała w Gdyni przy Karczmie
Jańskiej na trakcie prowadzącym na Oksywie (dziś - ul. Świętojańska) już
pod koniec XVI w. Informacja ciekawa, choć data jest oczywiście mylna o
jakieś 200 lat. Ulica ta początkowo była wąską, piaszczystą drogą polną,
której początek wyznaczała kapliczka z figurką świętego Jana Nepomucena,
skąd poszła jej nazwa. Dzisiaj to miejsce nazywa się Wzgórzem św.
Maksymiliana, tak jak stacja kolejki. Otoczenie kapliczki było ulubionym
miejscem odpoczynku pielgrzymów zdążających do Kalwarii Wejherowskiej.
Figura ta, ufundowana przez rodzinę Przebendowskich, zaginęła w latach
wojny |
|
|
|
¿ Gdynia?
Hel? |
pow. Gdynia? Puck? |
gm. Gdynia? Hel? |
|
|
|
W drugim odcinku pierwszego sezonu serialu AXN
"Zbrodnia" (2014) willa, w której dokonano morderstwa udekorowana była
figurą Jana N., która mignęła na ekranie przez dwie sekundy. Zdołałem
zauważyć, że była to drewniana rzeźba o cechach ludowych, mocno
zniszczona. Znalazłem informację, że serial kręcony był w Gdyni i na
Półwyspie Helskim, stąd obecność tego wpisu w tym miejscu (uwaga: należy
podjąć śledztwo i ustalić pochodzenie, lokalizację i legalność figury) |
|
|
|
Żarnowiec |
pow. Puck |
gm. Krokowa |
|
|
|
Według proboszcza około 3 km od kościoła,
w lesie, znajduje się figura Jana N. (uwaga: należy znaleźć,
opisać i sfotografować) (nad: M.Muryn) |
|
|
|
Sławoszyno |
pow. Puck |
gm. Krokowa |
ul. Ceynowy 13 |
|
|
Na rozstajach w centrum wsi ceglana kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena z
1947 roku, rekonstruowana według poprzedniej z 1883 roku,
figurka zachowana z dawnej kapliczki |
|
|
|
Starogard Gdański |
pow. Starogard Gdański |
gm. Starogard Gdański |
|
|
|
Mieszka tu Szymon Wojak, który ubocznie zajmuje się
rzeźbieniem drewnianych świątków. Wykonał on figurę Jana N., która
ozdabiała ołtarz papieski podczas mszy na hipodromie w Sopocie w 1999
roku. Według autora ma nieco za długą szyję, więc wygląda jak żyrafa
oraz nienajlepsze proporcje. Nie wiadomo gdzie trafiła ta rzeźba |
|
|
|
Starogard Gdański |
pow. Starogard Gdański |
gm. Starogard Gdański |
|
|
|
Wiem również o drugiej rzeźbie Jana N. autorstwa
mieszkającego tu Szymona Wojaka (zobacz wyżej). Jest ona nieco mniejsza od wymienionej
powyżej. Nie wiadomo gdzie trafiła ta rzeźba |
|
|
|
Starogard Gdański |
pow. Starogard Gdański |
gm. Starogard Gdański |
ul. Boczna 2 (?) |
|
|
Mocno skorodowany medalik z wizerunkiem Jana N. na
rewersie, być może sprzed 1721 roku, został odnaleziony w grobie nr 132
na terenie prac wykopaliskowych prowadzonych latem 2013 roku (R.
Krzywdziński – Pracownia Badań Archeologicznych Dantiscum z Gdańska)
przy ul. Jana Pawła II w Starogardzie Gdańskim na terenie obecnej
Galerii Neptun. Średnica 24 mm. Nie wiemy gdzie trafił ten obiekt -
roboczo zakładam Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim (nad:
Pietrosul) |
|
|
|
Skarszewy |
pow. Starogard Gdański |
gm. Skarszewy |
|
|
|
Wewnątrz kościoła św. Michała Anioła (zobacz wyżej),
na ścianie prezbiterium, na przyściennym wsporniku stoi drewniana
polichromowana figura Jana N. w pięciogwiaździstej aureoli, z krzyżem i
palmą w ramionach. Gwiazdy mają formę małych słoneczek |
|
|
|
Godziszewo |
pow. Starogard Gdański |
gm. Skarszewy |
|
|
|
Lewy, barokowy ołtarz boczny kościoła pod wezwaniem
Jana N. (zobacz wyżej) poświęcony jest JN. Jest tam obraz
przedstawiający świętego w aureoli (prawdopodobnie o nadmiernej liczbie
gwiazdek) i z krzyżem, jest też wyryta jest
data 1764 |
|
|
|
Godziszewo |
pow. Starogard Gdański |
gm. Skarszewy |
|
|
|
Druga podobizna Jana N. - jego popiersie z krzyżem - znajduje się na medalionie
wieńczącym barokowy ołtarz główny tego samego kościoła parafialnego Jana N.
(zobacz wyżej) |
|
|
|
-
Nowy
Wiec |
pow. Starogard Gdański |
gm. Skarszewy |
|
|
|
Była tu figura św.
Jana Nepomucena. która została zniszczona przez okupantów w czasie II
wojny światowej. Znane są jej związki z siostrą Martą Wiecką ze
zgromadzenia sióstr Miłosierdzia Bożego Wincentego a Paolo, której
proces beatyfikacyjny właśnie się toczy. Siostra była zarażona wirusem
nepomuckim - z jej inicjatywy poddano renowacji zapomnianą figurę JN,
znajdującą się na strychu jednego z miejscowych gospodarstw. Uroczyście
ją poświęcono i umieszczono na wysokim cokole przy domu państwa Wieckich.
W późniejszych latach pracowała w Śniatynie na Ukrainie, gdzie, na
miejscowym cmentarzu odnalazła kapliczkę JN. Na jej prośbę została
pochowana w jej pobliżu, gdyż według jej świadectwa, to jemu
zawdzięczała swoje powołanie. Jako podziękowanie za beatyfikację Marty
rodzina Wieckich ufundowała w 2008 roku figurę Jana N. w Łebie (zobacz
niżej >>>) |
|
|
|
Nowy
Wiec |
pow. Starogard Gdański |
gm. Skarszewy |
|
|
|
Twórcy galerii
internetowej Małe Ojczyzny postanowili, wspólnie z użytkownikami
serwisu, ufundować nową figurę Jana w miejsce zniszczonej. Jej
lokalizacja to miejsce przy domu Marty Wieckiej. Rzeźbę ze sztucznego
kamienia wykonał Zakład Sztuki Kościelnej Schaefer z Piekar Śląskich. Na
cokole umieszczony zostanie napis: "Św. Jan Nepomucen" oraz cytat z
listu siostry Wieckiej:
"...spojrzyj okiem na mojego ulubionego /
św. Jana ... a on przybędzie /
i rozweseli niejedną smutną chwilę Twą".
Figurę odsłonięto 20 września 2006 |
|
|
|
Pogódki |
pow. Starogard Gdański |
gm. Skarszewy |
|
|
|
W kościele śś. Piotra i Pawła, w
ołtarzu bocznym, jest obraz Jana N. z III ćwierci XVIII wieku |
|
|
|
¿ Nowy Dwór Gdański |
pow. Nowy Dwór Gdański |
gm. Nowy Dwór Gdański |
ul. M. Konopnickiej |
|
|
W roku 2016 ukazał się informacja, że jeden z nowych
witraży w kościele pw. Przemienienia Pańskiego będzie poświęcony św.
Janowi Nepomucenowi. Należy sprawdzić stan aktualny / potwierdzić te
plany (nad: H.Jakóbczak, za grzegorzgola.com.pl) |
|
|
|
-
Nowy Dwór Gdański |
pow. Nowy Dwór Gdański |
gm. Nowy Dwór Gdański |
ul. Chrobrego / 3 Maja / Drzymały |
|
|
Pod nieistniejącym już zamkiem stała niegdyś - do
roku 1840 - piaskowcowa figura Jana N. (wysokości 135 cm) z XVIII wieku,
ustawiona na kolumnie o wysokości przeszło 4,5 metra. Baza była
zbudowana z marmuru i miała wysokość około 81 cm. Trzon wysoki na około
167 cm oraz głowica wysokości blisko 74 cm były wykonane z
jasnoszarego piaskowca. Święty stojący w kontrapunkcie, brodaty i
z wydatnymi kościami policzkowymi, ubrany w sutannę i komżę, mający na
głowie biret, trzymający w lewej ręce pozłacany, wzniesiony w górę albo
adorowany przy piersi krzyż. Na bazie kolumny, od strony północnej
widniała łacińska inskrypcja. Nie wiadomo, co zawierała. Fundatorem mógł
być królewicz Jakub Ludwik Sobieski, najstarszy syn Jana III – ostatni
właściciel dóbr nowodworskich z rodu Sobieskich, lub też ksieni
warszawskiego zakonu kanoniczek świeckich, zarządzająca od 1762 roku
dobrami nowodworskimi zgodnie z testamentem ordynatowej Zamoyskiej (nad: H.Jakóbczak,
za grzegorzgola.com.pl) |
|
|
|
-
Tuchola
(gm. i pow. Tuchola, woj. kujawsko-pomorskie, ):
w kościele Bożego Ciała
jest feretron Jana N. z pierwszej połowy XIX wieku, starszy od obecnego
kościoła.
Od roku 1747 działało tu Bractwo Św. Jana Nepomucena
-
Tuchola
(gm. i pow. Tuchola, woj. kujawsko-pomorskie, ):
jest tu kamienny pobielony pomnik Jana N. w bezgwiaździstej aureoli,
ustawiony na okazałym betonowym cokole (nad: Bajarka)
-
Komorza Mała (gm. i pow. Tuchola,
woj. kujawsko-pomorskie, ): kamienna figura z 1882 roku,
pięknie usytuowana w grupie drzew niedaleko
pałacu Janta-Połczyńskich. Na kwadratowej podstawie z wmurowaną tablicą wysoka,
rowkowana klasycystyczna kolumna, na której rzeźba Jana N. (nad: L.J.,
zobacz kartę obiektu >>).
W 2007 roku odnowiona i pobielona. Napis na tablicy głosi:
Tu spoczywają zwłoki
w potyczce ze Szwedami
pod Woziwodą w r. 1659 poległych braci
Józef Janta Połczyński
wzniósł im ten pomnik w 1882 r.
_______ . _______ |
|
|
|
|
Dąbrówka |
pow. Tuchola |
gm. Tuchola |
|
|
|
Kościół p.w. Jana Nepomucena z 1766 (1768?) roku
fundacji Macieja Janty-Połczyńskiego.
Był to dziedzic dóbr Wielka Komorza, ostatni stolnik inflancki,
plenipotent starostw tucholskiego i świeckiego, deputat do trybunału
koronnego w Lublinie, doznawszy cudu, że w czasie potyczki w ramach
konfederacji barskiej dwie kule moskiewskie odbiły się o jego ryngraf,
ślubował, że w razie szczęśliwego powrotu do domu wzniesie kościół w
majątku swym Dąbrówce. Nowej świątyni nadał Papież Klemens XIII w breve
z dnia 19 czerwca 1767 r. prawa parafialne i jeden odpust w święto
Przemienienia Pańskiego, t.j. 6-go sierpnia. Potomkowie fundatora
odnowili kościół w 1881 r. Wieżę dobudował w roku 1928 Dr Leon
Janta-Połczyński z Wysokiej, wybitny działacz społeczny i polityczny
Pomorza. Biskup Stanisław Okuniewski poświęcił w 1928 r. kamień węgielny
pod wieżę kościelną. Drewniany, szkieletowy, dziś otynkowany. W nawie bocznej obraz Jana N. w sukience drewnianej z
XIX wieku (zobacz SZZ 7'2002).
Niestety podczas mojej wizyty (2011-08-28) kościół był w remoncie, a
ołtarze zasłonięte folią - mogę jedynie stwierdzić dobry stan ołtarza i
całego zabytku (zobacz niżej). W kościele lub w kaplicy obok pochowany
jest zmarły w 1883 roku
Józef Janta-Połczyński, fundator figury Jana N. z Komorzy Małej
(zobacz wyżej) (uzup: E.Ochmański) |
|
|
|
Raciąż |
pow. Tuchola |
gm. Tuchola |
|
|
|
W kościele parafialnym lub - co bardziej
prawdopodobne - na plebanii, ma być drewniana ludowa rzeźba Jana N. z
metalowymi gwiazdami, XIX wiek. Znam ją jedynie z wpisu w Katalogu
Zabytków, na miejscu nie udało mi się jej zobaczyć, nie było kogo
zapytać. W pewnością nie ma jej w ołtarzach kościelnych ani w nawie
(2011-08-28) |
|
|
|
-
Lubiewo
(gm. Lubiewo, pow. Tuchola, ): w kościele parafialnym św. Mikołaja
późnobarokowy obraz "Apoteoza Jana
Nepomucena" z połowy XVIII wieku. Jan N., w aureoli, trzyma wzniesiony
Język. W tym samym ołtarzu złocona figurka nepomukopodobna, jednak bez
brody i z nakryciem głowy bardziej przypominającym mitrę niż biret
-
Lubiewo
(gm. Lubiewo, pow. Tuchola): w kościele parafialnym św. Mikołaja rokokowy feretron z
połowy XVIII wieku z Janem N. oraz St. Kostką. W wieku XIX działało tu
Bractwo Św. Jana Nepomucena (>>)
-
Sucha
(gm. Lubiewo, pow. Tuchola, ): na cmentarzu
murowana kapliczka z II połowy XIX wieku z ludową drewniana rzeźbą Jana N.
-
- Sucha (gm. Lubiewo, pow. Tuchola, ): istniał tu, na
miejscu dzisiejszego cmentarza, w XVIII wieku kościół pod wezwaniem Jana
Nepomucena, rozebrano go w roku w związku z założeniem parafii w
Lubiewie. Był to jednonawowy drewniany budynek kryty strzechą
-
Sucha
(gm. Lubiewo, pow. Tuchola, ): w centrum wioski obok domu kultury stoi
kapliczka z II połowy XIX wieku. Na niej napis "Święty Janie oręduj
za nami". Wewnątrz, w przeszklonej wnęce, drewniana figura JN w
aureoli z gwiazdami, z krzyżem (nad: JJK)
-
-
Bysław
(gm. Lubiewo, pow. Tuchola): była tutaj
datowana na XIX wiek ludowa rzeźba Jana N. nieznanego autora. Nie wiem gdzie
jest w tej chwili, najbardziej prawdopodobne, że w muzeum w Toruniu
-
Wielki Mędromierz (gm. Gostycyn, pow. Tuchola, woj. kujawsko-pomorskie,
): w kościele feretron Jana N.
z 1858 roku
|
|
Powiat Sępolno
(część należąca do dawnego województwa pomorskiego, 1)
zobacz na mapie Google >>
|
| |
|
zobacz część powiatu należącą do d.woj. gnieźnieńskiego
(>>) |
|
|
|
|
| |
|
|
-
Świecie (gm.
i pow. Świecie, woj. kujawsko-pomorskie): w kościele św. Stanisława, w
centralnej części prezbiterium znajduje się figura św. Jana Nepomucena (nad: R.K., sieć)
-
Święte (gm.
i pow. Świecie, woj. kujawsko-pomorskie): w kościele św. Barbary, w
ołtarzu bocznym z z 1753 roku, jest figura JN
-
Święte (gm.
i pow. Świecie, woj. kujawsko-pomorskie): w tym samym kościele św.
Barbary przechowuje się feretron rokokowy z obrazem JN z II połowy XVIII
wieku, przemalowanym w wieku XIX lub XX
-
Nowe (gm. Nowe, pow. Świecie, woj. kujawsko-pomorskie)*: na ambonie
mniejszego kościoła w Nowym umieszczono obraz nepomucki (nad: Wiktoria)
-
Zazdrość (gm. Osie, pow. Świecie, woj. kujawsko-pomorskie, ):
drewniana figura Jana N. na słupie, styl ludowy
|
|
|
Kartuzy |
pow. Kartuzy |
gm. Kartuzy |
ul. Kościerska 1 |
|
|
W Muzeum Kaszubskim przechowywana jest drewniana
figura Jana N. z krzyżem, z resztkami polichromii (nad: M.M.) |
|
|
|
Stężyca |
pow. Kartuzy |
gm. Stężyca |
ul. Sobieskiego / Tuwima |
|
|
Tuż za miejscowością, na rozstajach w kierunku na Klukową, znajduje się figura Jana N. bardzo podobna do tej z Klukowej Huty
(zobacz poniżej), natomiast kapliczka została wystawiona na nowo, na
nieco dziwacznym kopcu, w formie dowolnej - jest to drewniana
konstrukcja o czterech słupach i krzyżowych poprzeczkach oraz
czterospadowym daszku z gontu |
|
|
|
Stężyca |
pow. Kartuzy |
gm. Stężyca |
|
|
|
W Stężycy zlokalizowany jest obrazek na szkle
przedstawiający Jana N. z roku 1993 autorstwa Józefa Chełmowskiego
(1934-2013). Wymiary to 30x26,5 cm. Jan, z krzyżem i palmą w rękach,
przedstawiony jest na niebieskim tle. U dołu rogi obfitości. Profilowane
czerwone obramowanie z dwoma kwiatami w rogach, poza nim kreskowane tło
(zobacz więcej o Szklanych
Nepomukach >>) (nad: Pietrosul) |
|
|
|
Klukowa Huta |
pow. Kartuzy |
gm. Stężyca |
|
|
|
Drewniana polichromowana figura Jana N. pod blaszanym
ząbkowanym daszkiem, na słupie, w aureoli, podobna w typie do tej z
Mojusza (zobacz wyżej) |
|
|
|
Sierakowice |
pow. Kartuzy |
gm. Sierakowice |
|
|
|
W bocznym lewym ołtarzu w kościele znajduje się obraz
św. Jana Nepomucena |
|
|
|
Gowidlino |
pow. Kartuzy |
gm. Sierakowice |
|
|
|
W tutejszym kościele ołtarz główny zawiera
wkomponowaną w niego figurę św. Jana Nepomucena |
|
|
|
-
Mojusz
(gm. Sierakowice, pow. Kartuzy): nowy drewniany Jan N. ustawiony 23 czerwca 2001 roku na miejscu starego
zabranego do Kaszubskiego Parku Etnograficznego, czyli
skansenu >>) we Wdzydzach.
Drewniana figurka autorstwa J. Gliszczyńskiego stanęła dzięki finansowej
pomocy mieszkańców wsi, uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej.
"Stojącą w Mojuszu, wykonaną z drewna, prawdopodobnie
dziewiętnastowieczną figurę Jana Nepomucena przeniesiono w 1972 roku do
Skansenu Kaszubskiego we Wdzydzach. Tu, po niezbędnych zabiegach
konserwatorskich, mojuskiego Nepomuka schowano do magazynu, a w 1991
roku jego kopię wystawiono obok jednej z chat na terenie skansenu.
Nietypowy, pierwotny Nepomuk z Mojusza nie ma gwiazdek wokół głowy, a w
rękach nie trzyma krzyża. (...) Mieszkańcy Mojusza – zapewne z tęsknoty
za swoim świętym - postawili na opuszczonym przez świętego miejscu nową,
drewnianą figurkę. Autorem rzeźby jest J. Gliszczyński. Finalizacja
przedsięwzięcia nastąpiła 23 czerwca 2001 roku. Wtedy to, dzięki
finansowej pomocy mieszkańców wsi, uczniów i nauczycieli Szkoły
Podstawowej stanął w Mojuszu „nowy” św. Jan Nepomucen (...)."
(Wojciech Miśko "Najmłodszy polski Nepomuk" , "Poznaj swój kraj" 3/2002)
|
|
|
|
-
Żukowo
(gm. Żukowo, pow. Kartuzy, ):
duża murowana kaplica św. Jana Nepomucena, właściwie niewielki kościół z
1754 roku, na cmentarzu położonym 250 metrów na południe od kościoła
ponorbertańskiego (zobacz niżej). Na
zewnętrznej południowej ścianie kaplicy, we wnęce sklepionej odcinkowo,
umieszczono kamienną barokową figurę JN podpisaną na cokoliku datą "AD
17*57". Jan trzyma palmę i krucyfiks, na plecach ma aureolę, która
zsunęła się znad głowy. Aktualne malowanie (biel, czerwień, czerń,
seledyn) zakrywa ślady starszych polichromii
-
Żukowo
(gm. Żukowo, pow. Kartuzy, ): wewnątrz opisanej powyżej kaplicy JN jest
ołtarz, którego głównym elementem jest barokowy obraz przedstawiający
Apoteozę Jana Nepomucena, którego przedstawiono klęczącego na obłokach,
z Językiem w ręku
(uwaga: gdzieś widziałem prawie identyczny obraz, być może jeden z nich
jest kopią drugiego. znaleźć!)
-
Żukowo
(gm. Żukowo, pow. Kartuzy, ): wewnątrz opisanej powyżej kaplicy JN jest
ołtarz, w którego drugą kondygnację flankują rzeźby. Prawa z nich to
drewniany polichromowany wizerunek Jana N. dzierżącego krucyfiks
-
Żukowo
(gm. Żukowo, pow. Kartuzy, ):
w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny,
dawnym kościele klasztornym norbertanek, jednym
z elementów barokowej ambony jest obraz malowany na desce,
przedstawiający Św. Jana Nepomucena. Ambona jest elementem przejściowym
na chór. Święty Jan przedstawiony w postawie stojącej na tle Mostu
Karola i stołu nakrytego długim obrusem, na którym leży zamknięta
księga, trzyma przed sobą krucyfiks, adorowany wzrokiem. Prawa dłoń Jana
uniesiona, z charakterystycznie połączonymi palcami: wskazującym i
kciukiem, co może symbolizować jedność? (no właśnie, z kim?). Wokół
głowy Świętego, na której biret, złota poświata oraz krąg pięciu złotych
gwiazd trzymanych przez anioła, który dodatkowo dzierży, w drugiej dłoni
liść palmy męczeństwa. Sam kościół wzniesiony w pierwszej połowie XIII
wieku - najstarszy zabytek architektury na Kaszubach. Stan ambony i
obrazu dobry, choć widać jego podłużne pęknięcie (nad: J.B. z Kłodzka)
|
|
|
|
Małkowo (Małkowy, Môłkòwò) |
pow. Kartuzy |
gm. Źukowo |
ul. Pałacowa |
|
|
W kamiennej kapliczce jest rzeźba Jana Nepomucena
(nad: Pietrosul) |
|
|
|
Goręczyno |
pow. Kartuzy |
gm. Somonimo |
|
|
|
W tutejszym kościele Trójcy Świętej i
Wszystkich Świętych, w szczycie lewego ołtarza, jest drewniana
polichromowana figura Jana N. dzierżąca krzyż |
|
|
-
Wdzydze Kiszewskie
(gm. i pow. Kościerzyna, ): w Kaszubskim Parku Etnograficznym, czyli w
skansenie (>>) zobaczyć można drewnianego
polichromowanego Jana N. umieszczonego na słupie chronionego wygiętym
żelaznym daszkiem zdobionym wyciętymi zębami - jest to
figura pochodząca z z Mojusza (zobacz wyżej) (uwaga: jest możliwość że jest to
tylko kopia - wtedy w którymś z magazynów da się odnaleźć oryginalną
figurę - wtedy do katalogu przybędzie kolejna pozycja)
-
Wdzydze Kiszewskie
(gm. i pow. Kościerzyna, ): w Kaszubskim Parku Etnograficznym, czyli w
skansenie (>>),
jest też drugi Jan N. (sygnatura KPE/733/E), tak jak powyższy
umieszczony na drewnianym słupie i chroniony wygiętym metalowym
daszkiem. Nie ma gwiazdek wokół głowy, a w rękach nie trzyma krzyża.
Jest nieco bardziej wyrafinowany w formie niż ten z Mojusza (zobacz
wyżej). Figura była prezentowana na wystawie
"Tradycje religijności ludowej na Pomorzu" w
skansenie (>>) w Klukach. Jest prawdopodobne, że
jest to tylko kopia - co najmniej jedna z figur JN w skansenie jest nią
na pewno
-
Wdzydze Kiszewskie
(gm. i pow. Kościerzyna, ): w Kaszubskim Parku Etnograficznym, czyli w
skansenie (>>), znajduje się Jan
N. na szkle z chałupy gburskiej z Piechowic autorstwa
W. Lesińskiego z roku 1990
(o Szklanych Nepomukach - na osobnej stronie
>>) (nad: JJK)
-
Wdzydze Kiszewskie
(gm. i pow. Kościerzyna, ): w Kaszubskim Parku Etnograficznym, czyli w
skansenie (>>), znajduje się Jan na szkle z chałupy gburskiej z Piechowic,
Jan na szkle z chałupy gburskiej z Piechowic, autorstwa M.
Krajnik-Kostki
(o Szklanych Nepomukach - na osobnej stronie
>>) (nad: JJK)
-
Wdzydze Kiszewskie
(gm. i pow. Kościerzyna, ): w Kaszubskim Parku Etnograficznym, czyli w
skansenie (>>), znajduje się również inny Jan N. na
szkle, przechowywany obecnie w magazynie
(o Szklanych Nepomukach - na osobnej stronie
>>) (nad: JJK)
-
Wdzydze Kiszewskie
(gm. i pow. Kościerzyna, ): w Kaszubskim Parku Etnograficznym, czyli w
skansenie (>>), wykorzystuje się drzeworytowaną
pieczątkę z wizerunkiem Jana N. z atrybutami (nad: Krzysztof Karwas-Król)
-
Juszki (gm.
i pow. Kościerzyna,
): Tadeusz Chrzanowski ustawił tu przed swoją chatą
kopię figury Jana N. z Kaszubskiego Parku Etnograficznego (skansen (>>) we Wdzydzach), czyli kopię rzeźby
z Mojusza. Niedawno odnowiona i pomalowana
|
|
|
|
-
Karsin (gm.
Karsin, pow. Kościerzyna,
): na placu Św. Jana Nepomucena stoi ciekawa w formie kapliczka słupowa ze współczesną drewnianą
figurą Jana N. pod trójkątnym daszkiem (nad: L.J., zobacz kartę
obiektu >>).
W albumie "Kapliczki i krzyże
przydrożne (>>)" z 1958 roku obiekt ten przypisano błędnie do
miejscowości
Odry (gm. Czersk, pow. Chojnice). Bardzo podobne liściaste zdobienia drewnianego słupa, taki
sam daszek jak w obiekcie ze Starej Kiszewy i pokrewieństwo z obiektem
ze skansenu w Klukach. Historia tej kapliczki ma kilka etapów: pierwszą,
murowaną,
ufundowali parafianie w latach 90-tych XIX wieku i pomieściła, według
tradycji, figurę JN z XVIII wieku przywiezioną w 1816 roku (inne źródło
podaje rok 1874) przez pierwszego nauczyciela tutejszej szkoły, Józefa
Bonina z chojnickiego klasztoru
augustianów (dziś w Regionalnej Izbie Pamiątek, Muzeum Ziemi Zaborskiej, zobacz niżej).
Kapliczka została zniszczona przez Niemców w roku 1939, figura na
szczęście ocalała. Druga kapliczka, w formie rzeźbionego słupa, z roku
1946, dotrwała do lat 60-tych XX wieku kiedy to obaliła ją wichura. W
roku 1973 figurkę ustawiono na nowym słupie (stary został scalony, ale
zdecydowano o wykonaniu nowego identycznego, tego samego autora - F.
Męczykowskiego), a stało się tak wbrew zamierzeniom ustawienia całkiem
nowej figury. Została ona jednak wykonana i ostatecznie, w latach
90-tych, zastąpiła tę XVIII-wieczną (zobacz niżej)
-
Karsin (gm.
Karsin, pow. Kościerzyna, ): w
Regionalnej Izbie Pamiątek przechowuje się
oryginalną, XVIII-wieczną figurę Jana N. z kapliczki, potem słupa ustawionego na
placu
(zobacz wyżej)
-
Przytarnia (gm.
Karsin, pow. Kościerzyna,
): stoi tu ceglana kapliczka MB z około 1925
roku, a w jej rogu skromnie przycupnął, oparty o kamienny cokół, dożywając swych dni, bardzo
zniszczony Jan N. na słupie, drewniany, z XVIII wieku, postawiony w podzięce za
ocalenia od zarazyy
-
Piece (gm.
Karsin, pow. Kościerzyna): drewniana polichromowana figura JN, warsztat
lokalny, nieco zniszczona
-
Wiele (gm.
Karsin, pow. Kościerzyna,
): tutejsze Muzeum Ziemi Zaborskiej przechowuje
drewnianą figurę
Jana N. z Osowa (gm.
Karsin, pow. Kościerzyna),
pochodzącą z końca wieku XVIII
-
Górki (gm. Karsin, pow. Kościerzyna): ceglana kapliczka na rzucie
kwadratu, trójkondygnacyjna, każda następna kondygnacja węższa. W
pierwszej kondygnacji zamurowane wnęki, w drugiej kondygnacji z każdej
strony nisza z figurą różnych świętych, w tym drewniana św. Jana N.
trzymającego pionowo w lewej ręce krzyż. Ostatnia
kondygnacja otwarta czterema arkadkami (nad: L.J.,
zobacz kartę obiektu)
|
|
|
|
-
Stara Kiszewa (gm. Stara Kiszewa, pow. Kościerzyna,
): drewniana
ludowa figurka Jana N. przed urzędem na rynku bardzo przypomina tę z
Karsina.
Bardzo podobne liściaste zdobienia drewnianego słupa, taki sam daszek
|
|
|
|
-
¿
Wyrówno (gm. Lipusz, pow. Kościerzyna): stała tu niegdyś drewniana
figura Jana N. w aureoli, na niewysokim słupie. Znam ją z fotografii z 1911
roku, czy jeszcze istnieje i gdzie jest teraz - nie wiem
|
|
|
|
Wysin |
pow. Kościerzyna |
gm. Liniewo |
ul. Podgórna 2 |
|
|
Ceglana kapliczka z ostrołukową wnęką zabezpieczoną
niedopasowanym oknem, w niej drewniana polichromowana figura Jana N. w
gwiaździstej aureoli |
|
|
|
-
Brusy (gm. Brusy, pow. Chojnice,
): kamienny Jan na szczycie bramy
cmentarnej. Miejscowi mówią, że "ta figura stoi tam od zawsze jak
pamiętają" (nad: A.M.)
-
Brusy (gm. Brusy, pow. Chojnice,
): w kościele Wszystkich
Świętych, z prawej strony
ołtarza (nad: JJK)
-
Brusy (gm. Brusy, pow. Chojnice,
): stąd pochodzi twórca ludowy Józef
Chełmowski
(ur. 1934), który wykonał co najmniej kilka wizerunków Janów N. - rzeźb i
obrazów na szkle
(o Szklanych Nepomukach - na osobnej stronie
>>). Jego prace oglądać można w Muzeum Zachodnio–Kaszubskim w Bytowie, Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy i Muzeum
Etnograficznym w Toruniu. Były prezentowane na wielu wystawach
-
Kosobudy (gm. Brusy, pow. Chojnice, ): na rozdrożach przed wsią kamienny masywny Nepomuk na
piramidalnym cokole, 1925. Jest tu też ulica św. Jana Nepomucena
|
|
|
-
Konarzyny (gm. Konarzyny, pow. Chojnice): w kościele śś. Piotra i
Pawła, w ołtarzu w kaplicy jest obraz Jana N. z trzeciej ćwierci XVIII wieku
-
Konarzyny (gm. Konarzyny, pow. Chojnice): tym samym w kościele śś. Piotra i
Pawła jest też obraz Jana N. z około połowy XVIII wieku
|
|
|
-
Tczew (gm.
i pow. Tczew, ):
w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na ulicy Wyszyńskiego, na prawo
od głównego wejścia, jest
konfesjonał z zapleckiem ozdobionym malowidłem nepomuckim. Jest to
sympatyczny wizerunek Jana N. w birecie, z typowymi atrybutami - palmą i
krucyfiksem - nad głową którego fruwa aniołek z wieńcem laurowym
-
Tczew (gm.
i pow. Tczew, ):
w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na ulicy Wyszyńskiego jeden z
ołtarzy w południowej nawie bocznej flankuje drewniana polichromowana
figura Jana N.
-
Tczew (gm.
i pow. Tczew, ):
w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na ulicy Wyszyńskiego, przy
jednym z filarów nawy północnej, jest
ołtarz Jana Nepomucena, zwieńczony figurką św. Sebastiana, z obrazem
przedstawiającym apoteozę Jana N.
-
Tczew (gm.
i pow. Tczew, ):
w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na ulicy Wyszyńskiego, w lewej
nawie znajduje się zabytkowy, nieco podniszczony barokowy konfesjonał,
którego drzwiczki ozdobione są malowidłem przedstawiającym scenę
spowiedzi przez św. Jana Nepomucena królowej Zofii. Św. Jan siedzi,
trzymając zamkniętą książkę, a przed nim klęczy królowa ze złożonymi
dłońmi. Obok dwórki i dziecko z różańcem (nad: J.B. z Kłodzka)
-
Gniew (gm. Gniew, pow.
Tczew, ): Święty Jan N. przy kościele św. Mikołaja, na kamiennej kolumnie
zwieńczonej kapitelem. Jan, również z kamienia, polichromowany, ma szaty
rozwiane wiatrem mistycznym. Figura powstała jako pokuta w związku ze
znieważeniem religii katolickiej przez pastora gniewskiego Jana Geortza
w 1738 roku, o czym informowała zniszczona już dziś tablica
-
Gniew (gm.
Gniew, pow. Tczew, ): w kościele św. Mikołaja ołtarz św. Józefa w nawie
południowej wieńczy obraz św. Jana Nepomucena, ujęty ozdobnymi
pilastrami, z drugiej połowy XVIII wieku (nad: H.Jakóbczak)
-
Jaźwiska (gm. Gniew, pow.
Tczew): tutejszy Św. Jan ma
piękny widok na rzekę
-
Pelplin (gm. Pelplin, pow. Tczew,
): Jan N. z pocysterskiej katedry, bardzo
okazały, w pięciogwiaździstej aureoli. Jest główną postacią w ołtarzu
jemu poświęconym ustawionym przy filarze prawej nawy. Ołtarz wykonano w
1741 roku ze sztucznego kamienia i stiuku. Figurę Jana flankują aniołki
trzymające atrybuty i palec na ustach. po lewej stronie, na górze
ołtarza ustawiono łysego aniołka - przewodnik opowiada bzdurną
historyjkę o zemście rzeźbiarza za niezapłacony rachunek (!). W
zwieńczeniu ołtarza zagadka - figury Murzyna w pióropuszu, Turka (?) i
Araba (?). Czy symbolizują one światowy zasięg kultu JN?
-
Pelplin (gm. Pelplin, pow. Tczew): przy ulicy Biskupa Dominika 11, w
Muzeum Diecezjalnym, przechowuje się drewnianą polichromowaną rzeźbę Jana N.
Uszkodzona lewa dłoń
-
Pelplin (gm. Pelplin, pow. Tczew): w tym samym Muzeum Diecezjalnym
(zobacz wyżej) przechowuje się inną drewnianą rzeźbę Jana N., mniejszą od
poprzedniej, stojącą na profilowanym cokoliku
-
Rajkowy (gm. Pelplin, pow. Tczew): we wnęce fasady zewnętrznej kościoła
jest polichromowana figura Jana N. z krzyżem, palmą i w birecie, w lekkim
kontrapoście
|
|
|
|
Nowa Cerkiew |
pow. Tczew |
gm. Morzeszczyn |
nr 34 |
|
|
W kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi
Panny był niegdyś ołtarz Jana N. (nad: Pietrosul) |
|
|
|
Człuchów |
pow. Człuchów |
gm. Człuchów |
Al. Wojska Polskiego 3 |
|
|
W Muzeum Regionalnym od roku 1985 przechowuje się
oryginalną drewnianą figurę Jana N. z Płaszczycy (zobacz niżej) (nad: Tomasz Jażdżewski) |
|
|
|
Polnica |
pow. Człuchów |
gm. Człuchów |
nr 30 |
|
|
W kościele Świętej Trójcy ołtarz główny z drewnianymi
polichromowanymi rzeźbami św. Józefa i Jana N. z lat 1780. |
|
|
|
Przechlewo |
pow. Człuchów |
gm. Przechlewo |
ul. Człuchowska 2 |
|
|
W kościele św. Anny jest
obraz Jana N. z początku XIX wieku. Jan w pozycji stojące, z
rozczapierzoną palmą w prawej i krzyżem w lewej ręce. W tle scena
Topienia z panoramą Mostu Karola i Hradczan (uwaga: niewielka wątpliwość
co do kościoła - może chodzić o kościół filialny MB) |
|
|
|
Gwieździn |
pow. Człuchów |
gm. Rzeczenica |
nr 34a |
|
|
W kościele św. Marcina znajduje się figura Jana N., drewniana,
bez polichromii. Ma w rękach cienki krzyż z trójlistymi zakończeniami
ramion a na głowie biret. Ustawiono ją na tle okna. Jest to niezłej
jakości współczesna kopia autorstwa Józefa W. jednej z figur JN |
|
Część Pomorza rządząca się
autonomicznie, najpierw pod dynastią Gryfitów i książąt pomorskich,
potem w składzie województwa pomorskiego, ale z zachowaniem pewnej
odrębności. Następnie lenno Polski w ramach Prus.
|
|
Bytów:
Muzeum Zachodniokaszubskie |
|
|
[gm. Bytów, pow. Bytów]: w Muzeum Zachodniokaszubskim
usytuowanym w
zamku krzyżackim, w dziale etnograficznym, jest co najmniej jedna figura Jana N.
oraz kolekcja nepomuckich obrazków na szkle
(zobacz więcej o Szklanych
Nepomukach >>) |
|
|
|
Bytów
(Bëtowò) |
pow. Bytów |
gm. Bytów |
ul. Zamkowa 2 |
|
|
W Muzeum Zachodniokaszubskim na zamku, w dziale
etnograficznym, prezentowany jest obrazek na szkle przedstawiający Jana
N. Postać Jana w aureoli, z krzyżem i palmą, otoczona jest ornamentami
kwiatowymi
(zobacz więcej o Szklanych
Nepomukach >>) (nad: dzidek1960) |
|
|
|
Bytów
(Bëtowò) |
pow. Bytów |
gm. Bytów |
ul. Zamkowa 2 |
|
|
W Muzeum Zachodniokaszubskim na zamku, w dziale
etnograficznym, prezentowany jest obrazek na szkle przedstawiający Jana
N. Postać Jana w aureoli, z krzyżem i palmą, otoczona jest girlandą z
dwóch rodzajów
kwiatów i opatrzona podpisem identyfikującym świętego
(zobacz więcej o Szklanych
Nepomukach >>) (nad: dzidek1960) |
|
|
|
Bytów
(Bëtowò) |
pow. Bytów |
gm. Bytów |
ul. Zamkowa 2 |
|
|
W Muzeum Zachodniokaszubskim na zamku, w dziale
etnograficznym, prezentowany jest obrazek na szkle przedstawiający Jana
N. Postać Jana na niebieskim tle, w aureoli, z krzyżem i palmą, ma po obu stronach głowy
dwa aniołki, a u dołu cztery kwiaty
(zobacz więcej o Szklanych
Nepomukach >>) (nad: dzidek1960) |
|
|
|
Bytów
(Bëtowò) |
pow. Bytów |
gm. Bytów |
ul. Zamkowa 2 |
|
|
W Muzeum Zachodniokaszubskim na zamku przechowywana
jest papierowa odbitka graficzna w obrazie na szkle. Przedstawia Jana N.
ukazanego w półpostaci, w stroju kanonika: w białej komży i pelerynce,
okrywającej ramiona. Z szyi zwisa stuła, której fragmenty widoczne są na
komży. Głowa Świętego okryta biretem, otoczona nimbem w formie obręczy z
pięcioma gwiazdkami. W prawej dłoni palma męczeńska, w lewej krucyfiks.
Tło kompozycji szare. Pod szkłem namalowany jest wielobarwny,
stylizowany ornament roślinny, składający się z zielonych liści, kwiatów
wielopłatkowych i tulipanów w barwach cynobrowych i żółtych i
niebieskich. W prawym i dolnym rogu sygnatura autorska z datą. Rewers:
odautorski napis: "Św. Jan Nepomucen - 2012 Z podklejonym drzeworytem".
Drzeworyt oprawiony jest w ramę drewnianą o płaskim profilu, brązową.
Wymiary: 30 x 24 cm. Autorem jest Włodzimierz Ostoja-Lniecki z Czerska,
znany nam z podobnych prac z Galerii Sztuki Ludowej w Lublinie i Muzeum
Etnograficznego w Krakowie
(zobacz więcej o Szklanych
Nepomukach >>) (nad: Pietrosul) |
|
|
|
|
-
Borowy Młyn (gm.
Lipnica, pow. Bytów):
stara figura z kapliczki zniszczonej przez Niemców (zobacz poniżej)
znajduje się obecnie w posiadaniu Zbigniewa Talewskiego.
Jest to skromna, urocza figura Jana N. w stylu ludowym, polichromowana. W
lewym ręku Jan trzyma prostokątny przedmiot (Księgę?)
-
Borowy Młyn (gm.
Lipnica, pow. Bytów, ): figura Jana N. z 1985 roku, odtworzona na wzór i nam
miejscu dawnej z roku 1938, zniszczonej trzy lata później przez Niemców.
Inicjatorem odbudowy był Władysław Pażątka-Lipiński, a rzeźbił Józef
Chełmowski. Rzeźbę ustawiono na
murowanym cokole i osłonięto daszkiem. Figurę ufundowali mieszkańcy wsi
na pamiątkę starań z lat 1918-20 o przyłączenie do Polski. Nad Janem
umieszczono dosyć dziwaczny daszek zwieńczony krzyżem. Stara figura
uratowała się (zobacz powyżej) i posłużyła za wzór nowej
-
Borzyszkowy (gm.
Lipnica, pow. Bytów,
): XIX-wieczna kamienna polichromowana figura Jana N. na placu obok kościoła i
szkoły, przesunięta na obecne miejsce sprzed muru kościelnego. Zastąpiła
starszą, XVIII-wieczną, fundowaną przez proboszcza Szymona Jana
Nepomucena Płuto-Prądzyńskiego (1742-1802), wielce zasłużonego dla
Sprawy, inicjował on bowiem ustawiania figur JN w każdej większej wsi
kaszubskiej, a także wprowadzenia specjalnego nabożeństwa ku czci JN
-
Brzeźno Szlacheckie (gm. Lipnica, pow. Bytów,
):
na placu przykościelnym stoi późnobarokowa drewniana polichromowana
figura Jana N. chroniona daszkiem zwieńczonym krzyżem zawieszonym na pniach otaczających ją
drzew. Bardzo malowniczy obiekt niezłej klasy
|
|
Nepomuki środkowo- i zachodniopomorskie
(10)
czyli z Pomorza zwanego w czasach I RP Brandenburskim
w tym Księstwo Słupskie, Księstwo Kamieńskie (Kamieniec i Kołobrzeg),
Białogard, Księstwo Szczecińskie
zobacz na mapie google (>>)
|
Powiat Słupsk (5) |
|
|
-
Słupsk (gm.
i pow. Słupsk,
): od EliW. dostałem fotkę, na której widać Jana
N. z Muzeum w Młynie Zamkowym. Jest to drewniana polichromowana figurka
w stylu ludowym, z dużym krzyżem i w birecie
-
Słupsk (gm. i pow. Słupsk,
): od EliW.
dostałem fotkę, na której widać Jana N. z Muzeum w Młynie Zamkowym. Jest to
spora drewniana figura w metalowej aureoli z gwiazdami, bez czapki
-
Słupsk (gm.
i pow. Słupsk,
): Muzeum Pomorza Środkowego, w Dziale
Etnograficznym w Młynie Zamkowym, znajduje się Jan N. na szkle malowany autorstwa Wacławy
Poździk ze Słupska
(o Szklanych Nepomukach - na osobnej stronie
>>) (nad: JJK)
-
Słupsk (gm.
i pow. Słupsk,
): na wystawie w kościele podominikańskim św. Jacka, tuż
koło Młyna Zamkowego (zobacz wyżej) znajduje się
współczesna drewniana ludowa figura Jana N. Raczej toporna, wyciosana z
jednego pnia, dzierżąca w dłoni pionowo krucyfiks, podpisana na dole "Św. NEPOMUCYN" (nad:
TeoP)
|
|
Powiat Police (2) |
|
|
-
Grzepnica (gm. Dobra Szczecińska, pow. Police):
w prywatnych zbiorach JJK znalazła się drewniana figurka Jana N. z niebieskimi oczyma wykonana przez Jana Szymańskiego z Kutna, nabyta w Cepelii w Warszawie (nad:
JJK)
-
Grzepnica (gm. Dobra Szczecińska, pow. Police):
w prywatnych zbiorach JJK znalazła się przedstawiona w kontrapoście figurka JN z
siwą brodą, nabyta w Caritasie w Ząbkowicach Śląskich (nad:
JJK)
|
|
Nieoceniony MB przejrzał "Schematyzm Diecezji
Koszalińsko-Kołbrzeskiej", czyli terenu między miejscowościami: Kołobrzeg,
Świdwin, Połczyn-Zdrój, Drawsko Pomorskie, Kalisz Pomorski, Mirosławiec,
Wałcz, Złotów, Człuchów, Bytów, Lębork, Łeba. Efekt: trzy kapliczki
nepomuceńskie i jeden kościół pod wezwaniem JN, które terytorialnie, razem z
całym powiatem wałeckim, należą jednak do
(Wielkopolski >>)
|
|