Chronostych (czasem zwany też chronogramem) to rodzaj łamigłówki
wykorzystującej fakt, że litery
M D C L X V I
w alfabecie łacińskim oznaczają jednocześnie cyfry.
Na cokołach noszących figury Jana Nepomucena odnaleźć można często
inskrypcje fundacyjne, zawierające zwykle pobożną maksymę lub pochwałę
fundatora w języku łacińskim, niemieckim lub polskim. Jeśli zauważycie,
że niektóre z liter są wyróżnione, to spróbujcie odczytać je jako cyfry.
Ich suma określi datę ufundowania, wykonania lub - rzadziej - renowacji
rzeźby. Każda ze "specjalnych" liter nie może wystąpić bez swego
liczbowego kontekstu. Znane są też chronostychy podwójnie, gdzie suma
cyfr dopiero po podzieleniu przez dwa daje
rok fundacji. Przykład obliczeń podaję poniżej (Wrocław).
Jeszcze
bardziej wysublimowane to chronostychy kabalistyczne. gdzie wartości
liter określane są według następującego klucza:
A
B
C
D
E
F
G
H
I
1
2
3
4
5
6
7
8
9
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
10
20
30
40
50
60
70
80
90
T
V
X
Y
Z
100
200
300
400
500
Cały pomysł jest
bardzo barokowy, ta epoka lubowała się w tego typu zagadkach.
ściąga:
M
=
1000
D
=
500
C
=
100
L
=
50
X
=
10
V
=
5
I
=
1
uwaga 1:
występują różne oboczności, np. czasem
V, a nawet Y może również oznaczać U, choć Y, jako podwójne II,
częściej liczyć należy jako 2.
literę H należy liczyć jako Ix2, a W jako VV.
uwaga 2:
jeśli dwie cyfry występują obok siebie, to należy je sumować, a nie
czytać razem (np. I.X to 11, a nie 9).
Wrocław (Dolny
Śląsk,
): figura
sprzed Św. Macieja jest autorstwa Johanna Georga Urbansky'ego i pochodzi
z 23.06.1723 roku. Piaskowcowa rzeźba stała niegdyś nieco dalej od
kościoła, na obecnym placu Nankiera. Na cokole widnieje inskrypcja
fundacyjna, kartusz z płaskorzeźbą "Zrzucenie do Wełtawy", nisza z
metalową kratą (zapewne na latarnię; krata ukradziona w 1999 roku) a na
chmurkach zasiadły aniołki z atrybutami Świętego. Napis-chronostych
głosi:
SANCTO
IOANNI NEPOMVCENO.
PRO SERVATO CONFESSIONIS SIGILLO
E PONTE PRAGENSI
IN AQVAS
PRÆCIPITATO:
QVI
HONORANTES SE HONORAT,
INHONORANTES VERO
INHONORAT:
PII CLIENTES,
VENERATIONIS ERGO,
EXSTRVXERE.
Wrocław
(Dolny Śląsk,
):
figura Jana N. stoi w południowo-zachodnim narożu muru otaczającego
teren cmentarza przy kościele św. Maurycego. Kamienna, barokowa, z
krucyfiksem, ustawiona na cokole ze spływami wolutowymi i
ozdobionymi kampanulami, zaopatrzonym w górnej części we wnękę na
światło umarłych z kratką regencyjną i palmetami, podobnie jak
opisana powyżej rzeźba sprzed św. Macieja. Święty w birecie na
głowie przyozdobionej aureolą z pięcioma gwiazdami, w sutannie,
komży ozdobionej koronką i gronostajowej rokiecie, adoruje trzymany
na prawym ramieniu krucyfiks, spod którego wyłania sie palma
męczeństwa. Rzeźba przedstawiona w lekkim kontrapoście, ustawiona
została na szerokim gzymsie bogato zdobionego cokołu. Figura została
wykonana przez nieznanego rzeźbiarza, chociaż przypisuje się jej (A.Więcek
1963, K.Kalinowski 1986) wykonanie przez J.J. Urbańskiego w 1726
roku jako następnej po figurze JN z 1724 roku ustawionej w
Częstochowie. Datę 1726 potwierdza uczytelniona w trakcie renowacji inskrypcja, z
której można odczytać powiększone litery rzymskie stanowiące
datowanie figury. W ozdobiony obramieniem z ornamentem roślinnym
kartuszu pod wnęką znajduje sie mocno już zatarty napis, chronostychowany, który w tłumaczeniu brzmi "Przechodniowi / Ciebie
/ z szacunkiem pozdrawiającemu / i w czci zagrożonemu / bądź /
obrońcą" (uzup: S.Zobniów, tłum: J.Woronczak)
VIATORI
TE
REVERENTER SALVTANTI
FAMAQVE
PERICLITANTI
ESTO
DEFENSOR
Maniów Wielki (Dolny Śląsk, gm.
Mietków, pow. Wrocław,
):
naturalnej wielkości (170 cm) kamienna figura Jana N. na dużym
cokole w północno-wschodniej części wsi pomiędzy kościołem pw.
Niepokalanego Poczęcia NMP a plebanią. Według chronostychu (>>)
pochodzi z 1752 roku. W tłumaczeniu brzmi on: "Przykład
czcigodnego męża, który zwycięża idąc przez ciemność prostą drogą
wiary". Z tyłu druga tablica inskrypcyjna, również chronostychowana i
dająca ten sam rok 1752: "Ku chwale i dla uczczenia św. Jana
Nepomucena wzniosła pobożność przy wsparciu niezmiennie wiernego
sługi". Obok inicjały C.F.R. Par.., prawdopodobnie tutejszego
proboszcza (parochus), fundatora obiektu. Postać świętego w birecie
na głowie i tradycyjnych szatach, adorującego trzymany na prawym
ramieniu krzyż, ustawiona jest na dwuczęściowym cokole zwieńczonym
profilowanym gzymsem, i zdobionym spływami wolutowymi z kampanulami.
Figura została uszkodzona i brak jest lewego ramienia oraz fragmentu
krzyża. Zachowało się oryginalne ogrodzenie w postaci kamiennej
balustrady wzmocnionej metalowymi klamrami (nad: J.G., uzup:
S.Zobniów). Figura ma uśmiech przypominający Piękne Madonny i
"tańczącą" pozę
PROTOTYPON
VENERARE VIRI
QVI VIXIT
IN ORBE
SI SEO VERIS
RECTVM
CRE
DE TENEBIS
ITER
HONORI
ET VE
NERATIONI
SANCTI IOANNIS
NEPOMUCENI
EX ASSE PEREN
NITER DEVOTI
SERVI
Skałka (Dolny Śląsk, gm.
Kąty Wrocławskie, pow. Wrocław,
):
po południowej stronie drogi Jawor-Wrocław, kilkadziesiąt metrów od
mostu na Bystrzycy ustawiono figurę Jana N. na kielichowatym cokole. Na
przedniej stronie cokołu tego pomnika widnieje inskrypcja w majuskule
antycznej z podwójnym (!aby otrzymać rok fundacji wartość liczbową
należy podzielić przez dwa!) chronostychem potwierdzająca fundację
tej figury JN przez hrabiego Antoniego Ernesta von Sternberga z 1730
roku, która w tłumaczeniu oznacza "Dla uczczenia świętego Jana
Nepomucena, swojego patrona i opiekuna (obrońcy), wzniósł tę statuę
tutaj dla pobożnych wędrowców (pielgrzymujących) Antoni Ernst hrabia de
Sternberg". Na początku lat osiemdziesiątych XX wieku postument z figurą
został przewrócony uderzeniem przyczepy ciągnika. Wtedy też
prawdopodobnie uległa zniszczeniu podstawa cokołu i obecnie stoi on
bezpośrednio na zastępczych fragmentach płyt. Figura została podana
częściowej tylko renowacji czyli dokonano oczyszczenia i dorobiono
biret. Nadal jednak brakuje fragmentu lewego ramienia i odłamanej części
krzyża. Ten nietypowy cokół pomnika wykonany w kształcie tulipana
pokryty jest z trzech stron reliefami ze scenami z życia: z prawej
strony św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem Jezus - S. ANTONIVS DE
PADVA; z tyłu pomnika św. Franciszka Ksawerego - S. FRANCISCVS XAVERIVS;
z lewej strony św. Donata z Arezzo - S. DONATVS. Są one ujęte w roślinne
dekoracje - akantowe naroża. Na dwu ostatnich płycinach widoczne są
również chmury z błyskawicami, co potwierdza orędownictwo tych świętych
w czasie burz z piorunami. Nieczytelna już inskrypcja "dla pobożnych
wędrowców (pielgrzymujących)". Wspólnie ze świętym Antonim Padewskim
(patronem we wszystkich potrzebach) i świętym Janem Nepomucenem mieli Ci
wyobrażeni na tym postumencie święci chronić wędrowców przed śmiercią
wskutek gwałtownej burzy. Ma to również potwierdzenie w litanii do
Świętego Jana Nepomucena gdzie istnieje wręcz prośba: Od piorunów i
gwałtownej niepogody wybaw nas Panie. Postać JN przedstawiona w
kontrapoście ustawiona na chmurkach z których wyłaniają sie dwie główki
putt. Niestety nie ma już jednej główki putta. Brakuje
również herbu fundatora pierwotnie umocowanego nad napisem w języku
łacińskim, po którym pozostał tylko metalowy zaczep mocujący (uzup: S. Zobniów)
VENERATIONI
DIVI IOANNIS
NEPOMVCENI
PATRONI SVI
ET PROTECTORIS
HANC STATVAM
HIC PIE
PRO VIATORE ANTONIVS
ERNESTVS
COMES
DE STERNBERG
EREXIT
Nasławice (Dolny Śląsk, gm.
Sobótka, pow. Wrocław,
):
około 50 metrów od skrzyżowania głównych dróg we wsi stoi kamienna
gołogłowa polichromowana figura Jana N. datowana, zgodnie z napisem -
chronostychem
na cokole - na 15 września 1744. Fundatorem był ktoś o inicjałach S.F.V.
Święty bez biretu, z głową zwieńczoną aureolą (niestety
obecnie już całkowicie uszkodzoną), ustawiony w lekkim
kontrapoście, skłaniający głowę na trzymany na lewym
ramieniu krzyż z wyjątkowo plastyczną rzeźbą Chrystusa.
Figura wykonana z piaskowca, ustawiona została na
skłębionych chmurkach a następnie na granitowym
dwuczęściowym wysokim cokole. Boki cokołu przyozdobione
płaskimi lizenami z motywem taśmowym i muszlami na obydwu
częściach cokołu nawiązujące do funkcji patronackiej Jana N.
dla pielgrzymów. Górna część cokołu posiada prześwit o
półkolistym zwieńczeniu przeznaczony dla latarni zmarłych.
Prześwit ten zamknięty był dawniej dwoma metalowymi kratkami
(istniejącymi jeszcze na początku 2002 roku). Między górnym
a dolnym cokołem znajduje się łamany gzyms na którym jeszcze
do końca lat 80-tych XX wieku znajdowały się dwa putta,
jeden trzymający palec na ustach i klucz, a drugi trzymający
palmę męczeństwa. Niestety putta te zostały również
skradzione. W przedniej części dolnego cokołu w płycinie
umieszczona jest inskrypcja w języku niemieckim, wykonana w
majuskule antycznej (w narożach której umieszczono cyfry 1 /
7 / 4 / 4) o treści w tłumaczeniu "Bogu dla większej
chwały a świętemu Janowi Nepomucenowi dla uniżonej czci ten
pomnik [statuę] wzniósł S.F.V. dnia 15 września 1744 roku" (uzup
i tłum: S.Zobniów)
GOTT
ZV
GROSSERER EHR
SANCTO
IOANNI NEPOMVCENO
ZVR
VNTERHAENIGSTEN
VEREHRVNG
HAT
DISE STATVEN
AVFGESETZET
S.F.V.
D. 15. SEP
Łozina (Dolny Śląsk, gm.
Długołęka, pow. Wrocław,
): kamienna
figura Jana N. ustawiony na południowym uskoku starego cmentarza przy
kościele pw.
Wniebowzięcia NMP. Postać JN przedstawiona w typowym stroju
kapłańskim, w lekkim kontrapoście, adorującą trzymany na
lewym ramieniu krzyż. Biret Jana ma ciekawą formę, jest bardzo
płaski. ustawiona została na niewysokim czworokątnym cokole
zdobionym po bokach płaskimi wolutami z kwiatem akantu i
kampanilami. Na froncie cokołu widoczna łacińska inskrypcja
z podwójnym (!) chronostychem,
w majuskule antycznej o treści w tłumaczeniu: "Pomnik
[statua] wzniesiona dla uczczenia świętego Jana Nepomucena i
ofiarowana do publicznej czci przez wszystkich i każdego z
osobna w dniu 17 sierpnia. [1727 roku]". Z podwójnego
chronostychu dwukrotnie określona jest data 1727 rok. Z tyłu
cokołu tabliczka o renowacji w 2001 roku o treści: "Dla
uczczenia 800-lecia Łoziny / uratowaliśmy pomnik św. Jana
Nepomucena / Agata i Janusz Królowie / Barbara i Zdzisław
Pisarkowie / Łozina Maj 2001 rok" (uzup: S.Zobniów)
STATVA
VENERATIONI
DIVI IOANIS
NEPOMVCENI
ERECTA
ɷ
DEVOTIONI
PVBLICAE
OMNIBVS
ET SINGVLIS
PIE
PRAESENTATA
DIE. 17 AGST
Świdnica (Dolny Śląsk, X.Świdnickie,
gm. Środa Śląska, pow. Środa Śląska,
):
w narożach kamienic na rynku stoją posągi
autorstwa pochodzącego z Frankonii rzeźbiarza Georga Leonarda Webera
(1665 lub 1670 - po 1732), tworzącego na przełomie
XVII i XVIII wieku. Oprócz Jana Nepomucena - figura z roku
1718 - jest też Florian
(>>). Na cokole
figury Jana - chronostych,
dający rok 1718. Święty w postawie stojącej, odziany w szaty
kanonika: buty ze ściętymi noskami, sutannę spiętą
podwojonymi guziczkami, komżę wykończoną dołem i przy
rękawach koronką, futrzaną pelerynę z chwostami, biret na
głowie. Jan trzyma złożone w modlitwie ręce oparte o
zamkniętą księgę, która wsparta na udzie lewej wysuniętej do
przodu nogi. Jan mocno obraca głowę w prawo, w kierunku
krucyfiksu, który trzyma unoszący się za jego plecami
aniołek. Rzeźba wyjątkowo efektowna, pięknie opracowana faktura szat
(koronki!), księgi, sympatyczny aniołek trzyma krucyfiks z aureolą
prawie siedząc na plecach Jana.
Całość umieszczona w półokrągłej wnęce. W lutym 2013 duży fotogram
tej figury zawisł w Galerii Świdnickiej, oczywiście w celach
komercyjnych (uzup: J.B. z Kłodzka)
StatVa
DIVo IoannI
NepoMVCeno saCrata
Pichorowice (Dolny Śląsk, X.Świdnickie,
gm. Udanin, pow. Środa Śląska,
):
bardzo ładna kamienna figura Jana N. na cokole wbudowanym w mur
przykościelnego cmentarza przy kościele św. Mikołaja. Delikatnie
rzeźbione szaty, bez nadmiernej ilości szczegółów, za to z głębokim
wcięciem zdradzają dobry warsztat. To samo dotyczy cokołu zdobionego
wolutami i inskrypcją. Święty z biretem na głowie, ubrany w tradycyjny
strój kapłana w sutannie, komży i pelerynie kanonika adoruje trzymany na
prawym ramieniu krzyż. W lewej ręce trzyma palmę męczeństwa stabilizując
jednocześnie położenie krzyża. Figura ustawiona na szerokim gzymsie
zwieńczającym dwukondygnacyjny cokół ozdobiony spływami wolutowymi.
Prawdopodobnie dawniej przy figurze na tym szerokim gzymsie były dwa
aniołki z atrybutami. Przednia strona górnego cokołu wypełniona płyciną
z pięcioma gwiazdami (częściowo skutymi) poniżej której inskrypcja
łacińska w majuskule antycznej o treści, w tłumaczeniu "Wieczna chwała i
cześć dla świętego Jana Nepomucena". Data wyznaczona z chronostychu
wskazuje na 1726 rok (uzup: S.Zobniów)
SIT
LAVS
SIT ET
PERPETVA
GLORIA
DIVO
IOANNI
NEPOMV:
:CENO
Jaczów (Dolny Śląsk, X.
Głogowskie): na barokowej figury cokole chronostych wskazujący na
rok 1729 jako datę powstania
EX
BEATIS IOANNES.
NEPOMVCeNVS
DebITe
CANONISATVR
EoDeM ANNO
STATVA (...) haeC
ereCta atqVe eXposIta est pIae VeneratIonI
Łagoszów Wielki (Dolny
Śląsk, X. Głogowskie): Kaplica św. Jana Nepomucena. Nad
wejściem do kaplicy napis brzmiący w tłumaczeniu "Dive Joanni
Nepomucene". W kaplicy drewniana figura świętego, nad którą Trójca
Święta trzyma koronę
Renovatium 1764
V..D..IO..I..I..MVC.:.
Kwielice(Dolny
Śląsk, X. Głogowskie,
): figura
skradziona (?) znajdowała się na południowej balustradzie mostku na
przeciwko domu nr 49, około 200 m na zachód od kościoła. Po Nepomucenie
pozostał tylko cokół (mocno pochylony w stronę rzeczki). Poniżej
chronostychu daty renowacji - 1845, 1960 - 1976. Chronostych daje datę
1734 (nad: Paulus)
DEO
ET
SANCTO
IOANNI NEPOMVCENO
HONORIS ERGO
EXTRVXIT DPGP
PQ
Grodowiec (Dolny Śląsk, X.
Głogowskie): figura św. Jana Nepomucena (jedna z trzech w tej
miejscowości) umieszczona na prawo od reprezentacyjnych schodów do
kościoła. Napisy na cokole brzmią w tłumaczeniu:
O najsłodsza Dziewico Mario, ucieczko wielu
wielkich grzeszników. Proś Boga za nami. W roku 1749
Niepełne tłumaczenie drugiego napisu może brzmieć mniej więcej tak:
Cudotwórco św. Janie Nepomucenie,
porusz nasze serca do pokuty
O sVsseste
JVngfraV
MarIa, zVfLVCht. VIeLer
großen sVn Der.
bItte Gott Vor Vns.
Anno 1749
VVVnDer ... atIger
Ioanes NepoMVC...
wege Vnsere...
... Vs nen...
LL... I
...fzIgen
schottern...
Vnseren Ver... (1?)74(9?)
Henryków Lubański (Łużyce,
pow. i gm. Lubań,
):
tuż przy kościele św. Mikołaja kamienna figura Jana Nepomucena w stylu
praskim. Wieś ta była
enklawą katolicką w okolicznym morzu ewangelickim. Działało tu Bractwo Nepomuckie, czego śladem jest
dokument zawierający listę członków
Bractwa Nepomuckiego (zobacz >>)
zmarłych w okresie od kwietnia 1752 do marca 1753, przechowywany
w Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu
(zobacz >>).
Działające w Henrykowie Lubańskim (niem. Katholisch Hennersdorf /
Hennersdorf) Bractwo Nepomuckie podjęło działania i doprowadziło w 1769
roku do wystawienia pomnika Świętego Jana Nepomucena. Figura ta
ustawiona została na placu dawnego cmentarza przy miejscowym kościele
parafialnym pod wezwaniem św. Mikołaja. Jest już niestety bardzo
zniszczona (odłamane ręce, brak krucyfiksu, atrybutów itp.) i wymagana
jest pilna renowacja. Na froncie cokołu widoczna chronostychowana
inskrypcja w języku niemieckim, w
wolnym tłumaczeniu: Święty Janie Nepomucenie proszę wstawiaj
się za nami do Boga. Na tylnej ścianie tego cokołu widoczny kartusz
fundacyjny potwierdzający datę wystawienia w 1769 roku (nad: L.C., uzup., tłum.: S.Zobniów)
HeILIger
Iohanne NepoMVCene
bItte DoCh
Gott
fVr
Vns
Trzebnica (Dolny Śląsk,
X.Oleśnickie, pow. i
gm. Trzebnica,
):
iękna kamienna barokowa kolumna zwieńczona figurą Jana N., z
krzyżem w ręku i z pięciogwiaździstą aureolą stoi na przed wejściem do
kościoła opactwa
cysterek (>>) pod wezwaniem św. Bartłomieja. Święty z
biretem na głowie przyozdobionej aureolą z pięcioma
gwiazdami, w typowym ubiorze kałana z okresu baroku,
przyciska palmę męczeństwa lewą ręką do piersi, jednocześnie
wznosi trzymany w prawej ręce w górę krucyfiks, co określane
jest mianem "misjonarsko-jezuickiego" lub
"kontrreformacyjno-apologetycznego", wskazując zarazem na
wyraźne zapożyczenie ze współczesnej w XVIII wieku
ikonografii św. Franciszka Ksawerego przedstawianego w
takiej pozie jako misjonarza Indii. Figura w lekkim
kontrapoście stoi na bogato rzeźbionym kapitelu głowicy
korynckiej wysokiej kolumny. Kolumna z kolei ustawiona
została na zdobionym spływami wolutowymi cokole na obrzeżach
którego posadowiono dwa putta, jedno z rogiem obfitości i
drugie z książkami, symbolami uczonego kapłana i zachowania
tajemnicy spowiedzi. Na cokole
chronostych -
inskrypcja fundacyjna Zofii Korycińskiej, opatki trzebnickiej, z
roku 1738
EX
PIETATE
DIVO IOANNI NEPOMVCENO
EREXIT
SOPHIA ABBAT*
TREBNICENSIS
Trzebnica (Dolny Śląsk,
X.Oleśnickie, pow. i
gm. Trzebnica,
):
na dziedzińcu klasztoru
cysterek (>>), naprzeciw pomnika z rzeźbą piety, obok wejścia do
budynku klasztoru ustawiono figurę św. Jana Nepomucena.
Święty z biretem na głowie, przyozdobionej aureolą z
pięcioma gwiazdami ustawiony został na dwustopniowym cokole.
Górny cokół ze spływami wolutowymi posiada z przedniej
strony
chronostychowaną inskrypcję fundacyjną (niestety ale już obecnie
prawie nieczytelną) potwierdzająca datę fundacji na 1724
rok. Inskrypcję tę odczytała Pani Lydia Baruchsen podając w
1931 roku w pracy doktorskiej "Ðie Schlesische
Mariensäule" ("Śląskie kolumny Maryjne"), że z zapisu chronogramu
wynikała właśnie taka data. W 1945 roku żołnierze rosyjscy w
trakcie zabawy wjechali na figurę samochodem, rozbijając ją.
Od tego czasu inskrypcja ta nie jest już czytelna z powodu
ubytków, ale warto zacytować czytelne fragmenty tego napisu
w majuskule łacińskiej, w tłumaczeniu "Święty Janie
Nepomucenie bądź patronem ludzi pobożnych...." (tłum: S.Zobniów)
SANCTO IOANNI NEPOMVCENO
CANTO I..IS
STILLARI
IS
CONSERVATORI
HONORIS PATRONO
CLIENS PIE
...
LIE... I..I
Syców (Dolny Śląsk, gm.
Syców, pow. Oleśnica, ):
kamienny polichromowany Jan z 1731 roku na piramidalnym w kształcie
cokole opatrzonym chronostychem. Wartenberg to niemiecka nazwa
Sycowa
HONORI
SACTI
IOANNIS
NEPOMVCENI
DEVOTA
POSVIT
VVARTENBERGA
Jelenia Góra-Cieplice-Zdrój (Dolny Śląsk, pow. i
gm. Jelenia Góra,
. Zobacz
osobną stronę poświęconą temu Nepomukowi): bardzo ciekawy podwójny
chronostych. Na froncie cokołu płaskorzeźbiony herb fundatorów, rodziny
Schaffgottchów, otoczony inskrypcją: "DIVo IoannI nepoMVCeno saCrata"
("Świętemu Janowi Nepomucenowi poświęcona"). Po bokach znajdują się herby
dwóch kolejnych żon fundatora, zaś z tyłu wykuto dalszy ciąg
upamiętniającej jego ród inskrypcji: "II / eX / Man Dato / pIetatIs / sChaff /
gotsChLanae" ("Zgodnie z polecenia pobożności Schafgotschów" [dosłownie:
“scharfgotschańskiej”]). Zastosowanie z tyłu cokołu napisu
rozpoczynającego się od II podkreśla, że jest to kontynuacja inskrypcji
z przodu, czyli druga część tego napisu. Oba napisy zawierają w chronogramach datę
wystawienia pomnika: 1713. . Cokół został odnowiony i upiększony nowymi
napisami przez hr. Rafała Gurowskiego w roku 1758
(zobacz artykuł >>) (uzup: S.Zobniów)
DIVo
IoannI nepoMVCeno
saCrata
II
eX
Man Dato
pIetatIs
sChaff
gotsChLanae
Gryfów Śląski (Dolny Śląsk,
pow. Lwówek Śląski, gm. Gryfów Śląski, X.Świdnickie (>>),
):
Przy placu Kościelnym, nad wejściem do otwartej kruchty kościoła
na ciekawym zwężającym się cokole ustawiono kamienny posąg Jana
N. W górnej części tego cokołu ponad reliefem krzyża z
promieniami - napis: In hoc Signo vinces czyli W tym
znaku zwyciężysz. Poniżej płaskorzeźby krzyża inskrypcje
fundacyjne w tym również z chronostychem. Łacińska inskrypcja
fundacyjna (z zapisem w minuskule, a litery z chronostychu w majuskule)
zawiera treść: W roku kanonizacji świętego Jana Nepomucena
wystawiona została ta figura i ozdobiona na cześć Boga przez
Teodora Lucjana Bontemps, cesarskiego urzędnika (poborcę
podatkowego) oraz jego żonę, córkę szlachetnego Pana Műhlera.
Data wyznaczona z chronogramu wyznacza datę fundacji tej figury
św. Jana Nepomucena - 1729 rok (uzup: S.Zobniów)
Anno CanonIzatIonIs
S.
IoannIs
NepoMVCenI
StatVa
Ista
InsIgnI
DeVI,
et eIVs
HonorI,
posIta;
a
Theodoro Luci: Bontemps,
Caesar Vactigalium Antigrapheo.
Cian Uxore Sua, nobili nata
De Műhlern.
Warta Bolesławiecka (Dolny Śląsk,
pow. Bolesławiec, gm. Warta Bolesławiecka,
X.Świdnickie (>>),
):
Kamienna figura Jana N. z 1726 roku, jak głosi chronostych ustawiony
przy wejściu do kościoła. W tłumaczeniu: O, święty Janie Nepomucenie, który
ochraniasz przeprawę z Warty, sławimy Ciebie. Data wyznaczona z chronogramu
wskazuje na datę fundacji figury - 1726 rok. Cokół z wolutami i gmerkiem
kamieniarza. Obok św. Eligiusz (uzup: P.K.,
S.Zobniów)
O
SanCte Ioan
nes NepoMV
Cene qUI VIs
transIens In
De Vartonete
honorer
Dzierżoniów (Drobniszów,
Rychonek, Rychbach, Dolny Śląsk,
X.Świdnickie (>>),
):
przy rynku, w pobliżu
dawnej gospody "Pod Czerwonym Jeleniem", stoi
kamienny Jan N. z 1733 roku, ufundowany przez tutejszego
rzeźnika, protestanta (!) Siegfrieda, a postawiony przez
rzeźbiarza Krzysztofa Hampela. Fundacja to wynik wyroku
sądowego w sprawie o bluźnierstwo. Rzeźnik w tejże gospodzie
rozpowiadał historyjkę, którą zasłyszał we Wrocławiu, a
która dotyczyła wielkiego pomnika JN na Ostrowie Tumskim we
Wrocławiu (J.G.Urbański, 1732,
zobacz >>).
Otóż pewien wartownik-dezerter zawiesił ponoć na figurze Jana swoją
broń, której chciał się pozbyć, czyniąc z kanonika żołnierza. Luteranie
z żartu się śmiali, ale katolicy złożyli pozew. Na dzierżoniowskim Rynku
pomnik stał do 1911 roku. Po sporach, jakie prowadzili
katolicy z protestantami (dążącymi do wystawienia w Rynku
posągu religijnego reformatora Marcina Lutra), został
przeniesiony w sąsiedztwo kościółka św. Trójcy. W
październiku 2002 roku powrócił na Rynek – około 30 metrów
na południe od miejsca pierwotnego wystawienia. Na cokole
chronostychowane inskrypcje nawiązujące do
historii fundacji: "Język św. Jana Nepomucena chwali i chroni tych,
którzy go pobożnie wysławiają, lecz gardzi wrogami, którzy go na wzgardę
wystawiają, o czym świadczy niniejsza statua" (tłum. za
whermaszewski.wordpress.com) oraz sceny z
życia Jana (nad: J.W., uzup: I.K.)
LIngua
stI JoannIs
nepoMV
CenI pIe DILIgentes
ste ho
norat & protegIt In..noran
tes hostes eIVs Inhonorat
testante præsentI
Otyń (Dolny Śląsk, X.
Głogowskie, pow. Nowa Sól, gm. Otyń, woj. lubuskie): figura św. Jana
Nepomucena znajduje się kilka metrów od mostu na Śląskiej Ochli, po
prawej stronie drogi (jadąc do centrum miejscowości). Figura stoi na
postumencie. Na jego przedniej części znajduje się płaskorzeźba
ukazująca strącenie Jana do Wełtawy. Na trzech następnych bokach
znajdują się napisy z chronostychem (nad: Paulus). Oto napis na jednym z
boków cokołu, w tłumaczeniu (S.Zobniów): "Po upływie kilku lat dla
uczczenia Jego kanonizacji postawiono ten pomnik na spełnienie
ślubowania". Faktycznie, od kanonizacji upłynęło 11 lat
ANNO
a
CanonIzatIoneI UnDe=
CIMo
statUa prasens
eIUs HonorI
Vota fUIt, posIta qVe
Nowa Sól (Dolny Śląsk, X.
Głogowskie, gm. i pow. Nowa Sól, woj. lubuskie): tutejszy Jan
znajduje się obok kościoła pod wezwaniem św. Michała Archanioła przy ul.
Kościelnej. Rzeźba z I połowy XVIII wieku, chronostych wskazuje na rok 1738.
Na uwagę zasługuje ryt daty 1736 na podstawce figury JN, wiązanej z datą
powodzi w Nowej Soli w tym właśnie roku. Dwa lata później, w podzięce,
wystawiona została ta figura JN. Stała
ona początkowo na prowizorycznym pomoście u wejścia do portu. Na cokole,
poniżej herbu fundatora, scena Topienia ładna sama w sobie, ale i
ciekawa - płaskorzeźbiona postać Jana leci do wody "na łeb na szyję",
widać nawet podeszwy butów, nie widać za to głowy , która schowała się w
fałdach ubioru. Ufundowana przez ostatniego zarządcę
solnego Frauz Lindner von Lindenthal w podzięce za przeżycie wielkiej
powodzi i klęski głodu, jak głosi chronostych
na cokole (uzup: S.Zobniów)
D:O:M:
HonorI
et
VenantIonI
DIVI IoannIs
NepoMVCenI
FIerI et erLoI
CVraVIt
F:A:de L:OAi:
Neos:f:Admin:
Krzelów (gm.
Wińsko, pow. Wołów,
,
X.Wołowskie >>): kamienna figura Jana z 1725 roku, z chronostychem
fundacyjnym niejakiego de Gillera,
oznaczającego "Na znak
uwielbienia dla Jana wystawił i do istnienia powołał F.I de Giller".
Herb fundatora potwierdza jego fundację, a z tyłu cokołu wyrzezano
napis: "SVSCIPE MNEMOSI(N?)ON / RECTO TIBI CORDUE DICA / T(V?)VM SERVA
IN TVTELA / MEQVE MEO(S?)QVE / TVA", co po polsku brzmi "Ślubując
pamięć niezłomną, do Ciebie mówi serce, Tobie służba we wszystkim, i ja
i wszystko, co moje jest Twoje" (tłumaczenia J. Komorowskiego)
IN SIGNVM
VENERATIONIS IOANEAE
PONEBAR
FIERI QVE FECIT
F.I. DE
GILLER
Stobno(gm.
Wołów, pow. Wołów,
,
X.Wołowskie >>):
barokowa kamienna figura Jana N. przy kościele św. Mikołaja. Z
chronostychu wynika, iż powstał on w 1731 roku, ponoć jako
wypełnienie przyrzeczenia mieszkańców zdesperowanych
nieustającymi ulewami powodującymi powódź. Rzeźba ustawiona na gzymsie
prostopadłościennego postumentu podwyższonego bazą. Na frontowej
ścianie postumentu inskrypcja w łacinie z "wszytym" chronostychem z
datą roczną 1731. Boczne ściany postumentu zdobione reliefami o
wzorze wstęgowo-roślinnym. Stan pomnika dobry (nad: M.H., uzup: J.B.
z Kłodzka). Mnie szczególnie ujęły eleganckie guziki sutanny
zgrupowane po trzy
SIC
HONORABITVR
QVEM REX
ET PIA
LINGVA
FIDELITER
HONORAT:
...
...
Oława (gm.
i pow. Oława, X. Oławskie, Dolny
Śląsk): tutejszy Jan sprzed kościoła Św. Rocha
otrzymał "gustowny" lastrykowy cokół. A, według A. Sheera, jest to
jeden z najstarszych Janów w Polsce, datowany na 1706 rok. Bardzo
ładna barokowa rzeźba w klasycznym kontrapoście, z uduchowionym
wyrazem twarzy i zdobionym baniastym cokołem na którym umieszczono
płaskorzeźbę ze sceną topienia. W medalionie chronostych
ConfIDens non erVbesCaM
… GDE F.F.
Brzeg
(gm. i pow. Brzeg, dziś woj. opolskie, , Dolny
Śląsk): kamienne barokowe figury z 1722 roku
ustawione w
tym miejscu, tj. przed fasadą kościoła św. Krzyża, w 1755 roku. Po
lewej św. Tadeusz Juda, po prawej św. Jan Nepomucen w aureoli. Na cokole pod Nepomukiem dwa obszerne
chronostychy z datami 1722 (a dokładnie 2x1722=3444) i 1755 (nad: M.H.). Niektóre
opracowania wspominają, iż wcześniej Jan ten stał przy moście na Odrze
Psalm 148
LAVDATE
EVM IN EXCELSIS
SIT LAVS DEO PATRI
DEO FILIO
DEO OVE
SPIRITVI SACTO
VNI ATQVE TRINO DEO HONOR
HONORI
HONORIS PROTECTORI
SANC(S)TO IOANNI NEPOMVCENO
FAMAE PERICLITANTIS ET INREBVS
ADVERSIS
SINGVLARI PATRONO
HAEC STAVA
ERECTA EST AB
INDIGNISSIMO SERVO
FR: IOS: FAVERSKY
Tyniec
nad Ślęzą (gm. Kobierzyce, pow. Wrocław, , Dolny
Śląsk): obok kościoła piękna
figura Jana N. z 1733 roku fundowana przez księcia Jana Józefa von Gotzen autorstwa Johana Georga Urbansky'ego
honorI
SanCtI
IoannIs
Nepo:
erIgIt
SerVVs perpetVVs
Ioanhes IosephVs
CoMes
De Gotzen
Ratowice (gm. Czernica, pow. Wrocław,
Dolny Śląsk,
): kamienny polichromowany JN o zniszczonej twarzy,
co wzmaga ekspresję. Bogaty cokół z herbami fundatorów i
chronostych. Przy założeniu, że U i V oznacza 5, Y jako podwójne II
- 2, a N to
niewłaściwie zrekonstruowane podczas remontu M, czyli 1000, daje on datę 1729.
Tłumaczenie: "Milczącemu męczennikowi na wieczną chwałę wystawiony
[pomnik-statua] przez pobożnego wyznawcę"
Chojnów (Dolny Śląsk, gm.
Chojnów, pow. Legnica, Dolny Śląsk, X.Legnickie): figura Jana prawdopodobnie z 1732 roku,
przeniesiona przed neoromański kościół ze skrzyżowania dróg na
Przedmieściu Bolesławieckim, koło mostu . Na cokole podpis rzeźbiarza
(?) "AB / EISENMALF (?)", a poniżej zatarty chronostych fundacyjny
Antoniego Ignaca:
IOANES NEPOVCENE
FAVI ... ...QVE
... BONE
I ... SERCEDISO (?)
ITO
ERVO ... SVO
ANTONIO IGNATIO
Złotoryja (gm. i
pow. Złotoryja, Dolny Śląsk, X.Legnickie,
):
przed kościołem św. Jadwigi z 1212 roku znajduje się od 1840 roku,
przeniesiona tu sprzed południowej ściany starego ratusza, figura św.
Jana Nepomucena, ufundowana w 1732 roku przez burmistrza Jana Leopolda
Feige (1723-41, zm. 1765, jego grób znajduje się zapewne w podziemiach
kościoła), oczywiście z budżetu miasta. Twórcą rzeźby był niejaki Scholz,
a na pierwotnym miejscu w rynku ustawiono ją 30 sierpnia 1733 roku.
Święty przedstawiony jest w birecie, szatach kapłańskich i z krzyżem
ułożonym na palmie na prawym ramieniu. Prawa ręka podtrzymuje krzyż i
jednocześnie palcem przy ustach nakazuje milczenie. Brak polichromii i
aureoli, choć ta ostatnia była jeszcze w latach 80. Wysokość figury to
150 cm, trójczłonowego cokołu 250 cm. Po lewej stronie cokołu widzimy
scenę spowiedzi królowej Zofii, po prawej rozmowę Nepomucena z królem
Wacławem IV (scena sądu), od frontu strącenie świętego z mostu Karola w
Pradze. U podnóża cokołu wyrzeźbiony został herb Złotoryi - orzeł - w
jego XVIII-wiecznej wersji. Inskrypcja łacińska (od frontu i po lewej u
dołu: "Eximia est Virtus praestare Silentia Rebus: At centra ori...is
est Culpa tac...cla...") wyjaśnia, ze pomnik i ustawiczne modlitwy z
nim związane są oznakami szacunku dla świętego oraz pochwały "męstwa
zachowania milczenia w prawdzie". Napis w tekście łacińskim z przodu
jest chronostychem. Cyfry dają - po zsumowaniu - liczbę 1732, czyli rok
fundacji. W tłumaczeniu Sylwii Dudek-Kokot i Romana Gorzkowskiego:
"Na większą chwałę bożą / Znakomitemu obrońcy czci /
świętemu / Janowi Nepomucenowi / niech będą te wieczne dary". Po prawej u dołu znajdujemy imię i nazwisko oraz funkcję fundatora:
"Consulo Johan. Leopold: Feige Icto", czyli
"Johann Leopold Feige, biegły w prawie konsul [burmistrz]".
Na tylnej ścianie cokołu widnieje napis na pamiątkę renowacji figury w 1840 roku
przez parafię św. Jadwigi, której przekazano obiekt: "Renovatum
durch milde Beiträge hiesige
katolischen Stadt Gemeinde den 16 Mai 1840"
(nad: BJL, uzup: 258)
A.M.D.G.
INSIGNI
HONORIES PROTECTORI
DIVO
JOANNI NEPOMVCENO
EA
VOTA PERPETVA
SVNTO
Wojciechowice
(gm. Kłodzko, pow. Kłodzko,
Dolny Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie,
):
jest tutaj Nepomuk wzmiankowany w miniprzewodniku historycznym po gminie
Kłodzko. Jest to kamienna figura Jana N. usytuowana po północnej stronie
kościoła św. Michała Archanioła, z chronostychem na cokole. Niestety
ostatni wiersz zawierający inicjały fundatora i datę został zatarty.
Widoczne są jedynie trzy litery duże „I” oraz 7.., zatem data wynikająca
z chronostychu wskazuje raczej datę 1757 jako rok powstania rzeźby. Jan, w typowym
ubiorze kanonika (sutanna z widocznymi 11 guzikami, komża (rokieta)
obszyta koronką, futrzana peleryna (almucja) z kapturem - związana
ozdobnym sznurem, biret na głowie oraz trzewiki ze ściętym noskiem)
rozwianym nieco wiatrem mistycznym, ustawiony jest w wyraźnym
kontrapoście. Głowę zdobi aureola z pięcioma gwiazdami, niestety
zardzewiała. Wzrok skierowany przed siebie, krzyż trzymany oburącz, na
wprost. Na postumencie hak, zapewne na latarnię umarłych (nad: M.H.,
uzup: RJF, S.Zobniów)
AVXILIATORI
VITAE
FAMAE
QVE
TVTORI
DIVO IOANNI
VOTA SACRATA
TVLIT
* *
I *
I *
I * 7 * *
Szalejów Dolny (Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): kamienny Jan bez ręki przy mostku. W
1995 roku DarekK znalazł tę rękę w rzece i położył obok - mieliśmy
wtedy nadzieję, że zostanie ona odtworzona. Jan miał też utrąconą
głowę krzyża. W 2006 roku rzeźba została restaurowana. Jest to jeden
z moich ulubieńców, ma dużą klasę, dynamiczną sylwetkę, pięknie
cięte szaty wydęte mistycznym powiewem. Szkoda, że nie odtwarza się
ładnej balustrady mostu - jest badziewie z metalowych prętów. Na
cokole chronostych wskazuje na rok 1723
S.
JOANNES
NEPOMVCENE
SVSCIPE
VOTA
TIBI
DEVOTA
Lewin Kłodzki
(gm. Lewin Kłodzki, pow. Kłodzko,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): na rynku
kamienna, barokowa figura Jana N., flankowana puttami i opatrzona
bogatymi inskrypcjami, wskazującymi trzykrotnie na datę 1717.
Tłumaczenia napisów (S.Zobniów): 1) Błogosławiony Jan odniósł triumf przez zachowanie tajemnicy
spowiedzi
2) Ku czci błogosławionego Jana Nepomucena wystawił (nadał) Jan Jerzy
Stancke
3) Błogosławionemu Janowi na wieki zwalniającego od pomówień (wystawili)
będący w potrzebie wdzięczni czciciele
BEA
TVS IO
ANNES CON
FESSIONISSI
GILLODEBITE
TRIVMPHAT
HONORI
BEATI IOAN
NIS NEPOMV
CEN DATI
IOAN
NES GEORGIVS
STANCKE
B.IO
APERPETV
AINEFAMIA
LIBERATV
OS INDIG
NOSCLI
ENTES
Radochów (Dolny Śląsk,
Hrabstwo Kłodzkie, ): Jan
N. na
gruszkowatym cokole opatrzonym herbem fundatora - hrabiego de Neynaus -
i chronostychem, z 1734 roku. Tekst w tłumaczeniu oznacza: "W
podzięce za uzdrowienie - Hrabia De Neyhaus". W inskrypcji na cokole
celowo w nazwisku fundatora literę „y” zapisano małą literą, aby w
chronostychu można było ją przyjąć jako „II” bo tylko wtedy data z tego
chronostychu wyznacza datę fundacji 1734
EXSTRVI CVRAVIT
COMES
DE NEyNAVS
Lądek (Dolny Śląsk,
Hrabstwo Kłodzkie, ): Jan
N. na moście z 1565 roku na rzece Białej. Na
froncie cokołu chronostych dający sumę 1709, z boku inny, słabo
czytelny, uwieczniający renowację rzeźby słowami "z dobrowolnych datków
statua ta została odnowiona" (1752). Kolejne renowacje miały miejsce w
latach 1783 oraz 1822 i znowu daty te wyryto na tablicy
HÆC
STATVA
HONORI PERPETVO
SANCTI IOANNIS
NEPOMVCENI
ABINCOLIS
CIVITATIS HVIVS
EXPENSIS
VERE
PIIS ERECTA
EX
BENE FACTORVMA
VOTIS ATQVE
EXPENSIS HÆC
STATVA DENVO
RENOVATA EST
Bystrzyca Kłodzka (gm. Bystrzyca Kłodzka, pow. Kłodzko, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie)): koło
mostu znajduje się figura autorstwa Karola Veita datowana na rok 1704.
Jest to najprawdopodobniej druga
najstarsza figura w Polsce, a stwierdza
to właśnie chronostych
CEDAT IN HONOREM
SANCTI IOANNI
Trzebieszowice (gm. Lądek Zdrój, pow. Kłodzko, Dolny Śląsk,
Hrabstwo Kłodzkie,
):
unikalny Jan klęczący na puttach i chmurkach. Chronostych wskazuje na
rok 1739 jako datę powstania rzeźby
LILIATO HONORIS
CONSERVATORI PVRPVRATO
IGNO MINIAE AVERSORI
VOTA DEPOSVIT
Trzebieszowice (gm. Lądek Zdrój, pow. Kłodzko, Dolny Śląsk,
Hrabstwo Kłodzkie,
): kamienny Jan
N. przy
cmentarzu, za
kościołem. Kamień, rok 1765 . Na cokole nieco zatarty
chronostych
VENERABILI HONORIS PATRONO VOTAS
VA
DEPOSVIT VILIS ET
INDIGNVS SERVVS ANTONIVS BENEDICTVS
STRAVBE
EX
PIETATE
VOVET
STATVA
MLOCVS
IS TE IOANNI:
SIS
TVTELARIS
PRO
TEGE DIVE TVOS
Dzikowiec (gm. Nowa Ruda, pow. Kłodzko,
, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): kamienny barokowy Jan
N. pochodzący najprawdopodobniej z 1783 roku (ostatnia analiza
chronostychu może wskazywać jednak na inny rok jej powstania 1787
lub 1789) roku. Figura pierwotnie stała na górce w grupie drzew w
okolicach parku pałacowego. W 2011 roku, po sprzedaży pałacu
prywatnemu właścicielowi, została poddana renowacji i przeniesiona
do centralnej części wsi.
Polichromia, na cokole niemiecka inskrypcja z
chronostychem. Podczas renowacji
wprowadzono poprawki, które najprawdopodobniej przywracają
pierwotną, oryginalną wersję tekstu. Wątpliwości dotyczyły zwłaszcza
jego końcowego zapisu. W ten sposób początkowo przyjęte "stirb
her" zostało w drodze analitycznej i fachowej pomocy odczytane
jako "fiirbitter (Fürbitter)". Istnieje duże
prawdopodobieństwo uszkodzenia liter na skutek działań erozyjnych
lub podczas prac związanych z usuwaniem polichromii. Nie jest
również wykluczony celowy zamysł twórcy podczas uwieczniania tekstu.
Na tym etapie pozostał problem ostatecznego datowania powstania
figury z chronostychu. "ü" w fiirbitter (Fürbitter) odczytany
jako "II" zmienia odczyt o 2 lata. W dosłownym tłumaczeniu
napis oznacza: "Święty
Janie Nepomucenie bądź nam pobożnym wyznawcom u Boga/w Bogu zaufanym
wstawiającym", a w wersji ostatecznej: "Święty Janie
Nepomucenie wstaw się za nami pobożnymi wyznawcami u Boga", a co
po rozszyfrowaniu daje rok 1789 (1787) (uzup: Casey)
HeILIgen
Johann Von NepoMVC
seIt Vns
anDaeChtIgen
Verehrern beI
Gott eIn
VerIraVter
fIIrbItter
Wójtowice
(gm. Bystrzyca Kłodzka, pow. Kłodzko, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie):
płaskorzeźba
Jana spowiadająca królową Zofię na cokole krzyża. Fundator - Ignatz Troyonski,
data fundacji wynikająca z chronostychu
to rok 1799
SALVA
NOS
IESV CRVCIFIXE
O VOS TIBI
PRETIOSO TVO
SANGVINE
REDEMISTI
. Na cokole data 1725 oraz trzy
płaskorzeźby ze scenami z życia Świętego. Z przodu cokołu, na
wypukłości w kształcie spłaszczonego walca znajduje się relief ze
sceną Topienia JN. Powyżej tej płaskorzeźby widnieje napis z
chronostychem, kontynuowany poniżej
reliefu, co
oznacza "Święty Jan Nepomucen stoi tu na chwałę i ochronę naszego
honoru". Data z chronostychu wyznacza datę 1725. Data ta jest również
widoczna u dołu cokołu. Z prawej strony cokołu scena rozmowy JN z
królem Wacławem IV, a z lewej strony scena spowiedzi królowej Zofii
w dwudzielnym konfesjonale
DIVUs
Ioannes NepoMUCenUs
hIC stat pro honorI et nostrI
Międzylesie (gm. Międzylesie, pow. Kłodzko, , Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): między cmentarzem a
dawnym szpitalem w Międzylesiu, w pobliżu rzeki Polnej znajduje się pomnik
świętego. Współczesna tablica obok przedstawia go jako Jana
Nepomucena Pielgrzyma, co potwierdza napis na cokole wymieniający
Starą Boleslavię. Na cokole
tego pomnika widoczny napis z chronostychem odpowiadający
tłumaczeniu: "Św. Pannie /Staro/Bolesłavskiej i
błogosławionemu Janowi Ne/pomucenowi/ wdzięczni mieszkańcy
Międzylesia". Suma liter w
chronostychu potwierdza datę 1734. Z boków cokołu napisy widoczne są
tylko częściowo, ten z prawej tłumaczy się "wystawiona z
pobożności"; z lewej strony możliwe już do odczytu są tylko
fragmenty inskrypcji - SVB / AN...AE
(?) (nad: S.M., uzup. i tłum: S.Zobniów)
Sta.
VIRGO
BOLESLA
VIENSIS
SIS
ET BEATVS
IOANNES Ne
SIS GRATIOSA
MITTELWAL
DENSIS
PRO
DEVOTIONE
EXPO...
STATVA
SVB
/ AN...AE (?)
Boboszów (gm. Międzylesie, pow. Kłodzko,
, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie
/ Lichkov (kraj: Pardubický, okres: Ústí nad Orlicí, Czechy): na
północ od wsi Lichkov, dokładnie na granicy polsko-czeskiej stoi barokowa
piaskowcowa figura Jana N. z roku 1730. Na cokole niewielkich rozmiarów wnęka, zatarte napisy,
w tym chronostychy, w tłumaczeniu: "Święty patron Jan Nepomucen / Ten posąg
jest częścią naszego honoru" oraz daty powstania i
kolejnych renowacji obiektu uzupełnione o inicjały ich sprawców. Całość
umieszczona na nowej, pobielonej podmurówce. Stan dobry (uzup: J.B.
z Kłodzka, S.Zobniów)
1906
DIVVS PATRONVS
IOANNES NEPOMV
CENVS
hIC stat. parte
honorIs nostrI
Długopole Górne (gm. Międzylesie, pow. Kłodzko,
, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): kamienna figura Jana N. wystawiona 24 maja 1728 roku po północno-wschodniej stronie mostu nad Nysą Kłodzką, przy drodze wiodącej do kościoła, na północ od zabudowań i po prawej stronie rzeki.
Jan prezentuje piękny kontrapost, gwiaździstą aureolę i krucyfiks.
Na cokole zwieńczonym plątaniną chmur i aniołków wyryto scenę
Topienia i aż dwa chronostychy, niemiecki i łaciński, , zawierające
tę samą datę, w tłumaczeniu: "Św. Janie Nepomucenie proś Boga za
nas, wszystkich Twoich adoratorów" oraz "Kieruj nasze kroki
na drogę pokoju, prawdy i sprawiedliwości". Z tyłu cokołu
widoczna inskrypcja fundacyjna z inicjałami fundatora i dokładnym
datowaniem: "J.B. / 1728 / den 24 Mai / Joh. Bartsch....",
czyli: "Jan Bartsch - dnia 24 maj 1728" (nad: M.P., uzup:
S.Zobniów)
S.
IOANNES NE
POMVCENE
BITT GOTT
VOR
VNS BEVOR
ALLE
DEINE
VER
EHRER
S.
IOANNES NE
POMVCENE
DI
RIGE GRESSVS
NOSTROS IN PA
CE VERITATE
ET
IVSTITIA
Domaszków (gm. Międzylesie, pow. Kłodzko,
, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): na bramce kościelnej ustawiono rodzaj cokołu, a na nim kamienną
figurę Jana N. z 1727 roku.
Tłumaczenie chronostychu na cokole (S.Zobniów): "Św. Janie
Nepomucenie módl się za nami tu i wszędzie Tobie oddanym".
Po lewej stronie putto opiera się prawą ręka o tarczę z napisem:
"UNUM / IN / DEO" ("Jedynie w Bogu"), a ustawione jest na
podstawce z napisem: AMORE (Miłość). Po prawej stronie
putto opiera się lewą ręką o tarczę z napisem: "UT / SERVER /
LEGEM / SERVO" ("Jak sługa, prawu służę"), ustawione na
podstawce z napisem PIETATE (Pobożność)
S.
IOANNES
NEPOMVCENE
ORA PRO NOBIS
HIC ET VBIQVE
TIBI
DEVOTIS
Lesica
(gm. Międzylesie, pow. Kłodzko,
, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): kamienna figura Jana N.
z 1753 roku stoi w lesie przy mostku na strumyku Jelonik. Na cokole pomnika apoteoza języka w promieniach
chwały, a powyżej inicjały fundatora przedzielone datą fundacji H
1753 E. W dolnej części napis w języku niemieckim w sześciu
linijkach potwierdzający w chronostychu chronostychu (>>) datę fundacji.
Tekst w tłumaczeniu oznacza: Chroń nasz czas / w godzinę naszej
śmierci / przed szyderstwem / od nieszczęść / O, wielki wspaniały
człowieku / O, święty Janie (nad: T. Gmerek, uzup: S.Zobniów)
WEHR
VNSER BIELLE
ZEIT
IN VNSER
STERBLIKEIT
VOR SPOTH
VOR NOTH
O, GROßER WVNDERSMANN
O, HEILIGER
IOHANNES
Nowa Wieś (gm. Międzylesie, pow. Kłodzko,
, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie):
przy mostu na potoku
Nowinka - strumienia wypływającego spod szczytu
małego Śnieżnika, koło kościoła i przy drodze do dworu stoi kamienna barokowa figura Jana
N. w wysokim birecie. Chronostych w tłumaczeniu brzmi: "Świętemu Janowi
Nepomucenowi niech będzie szczera sława i chwała" podaje datę 1726 jako rok fundacji,
co potwierdza ryt "Ao 1726" na odwrocie. Cokół profilowany i
gzymsowany. Bardzo ładnie oddane szaty Jana sprawiają wrażenie
niewyprasowanych
DIVO
IOANNI
NEPOMUCE
NO SIT PIA
LAUS
ATQUE
GLORIA
Roztoki (gm. Międzylesie, pow. Kłodzko,
, Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): we wnęce
nad bocznym wejściem fasady tego
samego kościoła znajduje się kamienna figura Jana N. Kamienna, barokowa,
polichromowana, z dwoma puttami u stóp i chronostychem wspominającym papieża
Benedykta XIII i podającym datę kanonizacji
(1729, rzadkość!), który w tłumaczeniu brzmi:
Janowi przez Papieża Benedykta XIII kanonizowanemu niech będzie
oddana cześć
DIVO
IOANNI
A PAPA BENEDICTO
XIII
CANONIZATO
SIT. ET DETVR
HONOR
Roszyce (gm. i pow. Kłodzko,
,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): przy mostku piękna kamienna
polichromowana figura Jana N. z dwoma płaskorzeźbami z leżącym JN
przedstawiającymi wizję MB ze Starej Boleslavi oraz
język (>>)
na cokole i metalowymi wieszakami na światło. Chronostych wskazuje
na postawienie w 1740 roku, renowacja 1801. Aureola z czterema i
połową gwiazdy, ciekawy gest prawej ręki. Inskrypcja oznacza w
wolnym tłumaczeniu (S.Zobniów): "Niecne działania Cesarza
(Wacława IV) wyniosły świętego Jana na patrona bezpieczeństwa"
CÆSAREVS
MOLI TOR
VILIS ATQVE INDIGNVS
VENE
RATOR BEATI
IOAN
NIS TVTORIS
ET
PATRONI
Gorzanów
(gm. Bystrzyca Kłodzka, pow. Kłodzko,
,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie):
barokowa figura stoi placyku we wsi, niedaleko rzeki,
przy mostku i w sąsiedztwie domu (młyn) o adresie Młyńska 1. Pochodzi
z 1721 roku i ufundowała ją hrabina Rozalia von Herberstein. Płycina z inskrypcją, w inskrypcji
chronostych.
Treść inskrypcji w wolnym tłumaczeniu znaczy: "Hrabina
Herberstein, córka Hr. Jorger nakazała pilnie wystawić (ten pomnik)
ku czci św. Jana" (tłu: S.Zobniów). Na postumencie kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena, z krzyżem i
aureolą z 5 gwiazdkami
COMITISSA
HERBERSTEI
NIANA NATA
DE IORGER
PRO SANCTI
IOANNIS
VENERATIO
NE INTENSA
POSVIT
Idzików (gm. Bystrzyca Kłodzka, pow. Kłodzko, ,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): po lewej stronie
alejki wiodącej przez wschodnią bramkę na teren cmentarza przy
kościele parafialnym stoi, na prostopadłościennym 3-kondygnacyjnym
postumencie zwieńczonym gzymsem, kamienny Jan N., zapewne z roku 1740,
z uzupełniani z lat 1747-51 (cokół, ogrodzenie, malowanie,
chronostychy). Fundacja dwóch kolejnych proboszczów - Józefa
Mohra (1724-1745) oraz Walentina Ferdynanda Becka (1745-1764).
Pozytyw - krzyż wsparty na prawej ręce. W dolnej części cokołu tego
pomnika z czterech stron widoczne są inskrypcje z aż czterema
chronostychami (w
tłumaczeniu S.Zobniowa):
Na przedniej stronie cokołu:
Tu stanął łatwo i szybko na cześć
patrona, pomocnikiem był,
z dobrą sławą obeznany, 1747.
Z prawej strony cokołu:
Cokół z kamienia postawił,
pozłocił
i wymalował
Walenty Beck, 1747.
Na tylnej ścianie cokołu:
To ogrodzenie
zbudował tutejszy proboszcz
Walenty Beck, 1751
Z lewej strony cokołu: Ta figura
została
wzniesiona w tym roku i na tym cokole
na wieki postawiona przez tutejszego
proboszcza Christophora Maehra, 1740
HIC AD STAT PRO NVS
VELOX IN HONORE PATRONVS AVXILIA TOR ERIT SI BONA FA
MA PERIT
BASEM
ELAPIDE
EREXIT,
INAVRA
VIT, ET
PINXIT
VALENTI
NVS BECK
+SIMILI
TER CAN
CELLOS
EX
TRVXIT
ANNO HOC
VALENTI
NVS BECK
HVIAS PA
ROCHVS
HAEC
STA
TVA HOC
AN
NO EXTRVC
TA ET IN BA
SE TEGVLA
REA POSITA
EST A CHRI
STOPHORO
MAEHR HVIVS
LOCI
PAROCHO
Nowy Waliszów (gm. Bystrzyca Kłodzka, pow. Kłodzko, ,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie):
kamienna barokowa figura Jana N. nad stawem, postawiona w roku 1747 przez Jana
Baptystę von Fröbel, kamienna. Na niskim
postumencie zwieńczonym gzymsem i ujętym esownicami stojąca figura
św. Jana Nepomucena. Na przedniej ściance
postumentu łacińska inskrypcja z chronostychem, która w tłumaczeniu
brzmi "Ku czci patrona, błogosławionego Jana Nepomucena wystawił
Baptysta De Frobel" (tłum: S.Zobniów)
VENERATIONI BEATIIOANNIS
NEPO MVCINIIN
LASO
HONORE PATRONI EX STRVXIT
IOANNES
BAPTISTA
DE FRO
BEL
...
Stara Łomnica (gm. Bystrzyca Kłodzka, pow. Kłodzko, ,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): przy bocznym ogrodzeniu cmentarza, na
prywatnej posesji, stoi figura Jana N. Jest to figura barokowa,
kamienna, na prostokątnym cokole z napisem, w aureoli. Obiekt jest
zasłonięty przez dużą lipę i inną roślinność. Data wyznaczona z
chronostychu wskazuje czas wystawienia figury na 1758 rok. Treść
inskrypcji w wolnym tłumaczeniu: "Ufundowana przez pierwszego
proboszcza Jana Chislera" (nad: kid72, uzup.: G.S., tłum: S.Zobniów)
FVNDATA
A PRIMO PAROCHO
IOANNES CHISLER
Bolesławów
(gm: Stronie Śląskie, pow: Kłodzko,
):
w sąsiedztwie domu nr 15, przy mostku na dawnej, zasypanej już dziś
młynówce, stoi kamienny Jan N. z 1728 roku na dwuczęściowym cokole.
Dolny element cokołu zeszpecony był tablicą z informacjami o
godzinach odprawiania mszy św. w miejscowym kościele, ale po
remoncie napis szczęśliwie zniknął a Jan otrzymał nowy nimb z
pięcioma gwiazdami. Obiekt nosi cechy charakterystyczne dla
warsztatu Klahrów. Na górnym cokole widoczna z przodu inskrypcja z
chronostychem, która w tłumaczeniu brzmi Figurę tę wystawiono ku
czci św. Jana Nepomucena. Potwierdzenie roku fundacji zawartej w
chronostychu widnieje również u podstawy cokołu. Z tyłu tego cokołu
napisy B.H.L.A. / Reno / 1883 / 1930. natomiast z lewej strony
napis: I.W.R. 1801. Napisy te potwierdzają daty i prawdopodobnie
inicjały fundatorów przeprowadzanych renowacji. W górnym cokole
widoczne dwa metalowe wysięgniki na latarnie służące jako
przyozdobienie figury. Do lat 70. XX wieku głowę JN zdobiła jeszcze
aureola z pięcioma gwiazdami. W 2009 roku przeprowadzono renowację,
o czym informuje data wyryta z tyłu postumentu. Pozłocono niektóre
elementy i inskrypcję (uzup: S.Zobniów, G.S., I.M.)
VENERATIONI
DIVI IOANNIS
NEPOMVCENI HAEC
STATVA POSITA EST
1728
Radków (gm. Radków, pow. Kłodzko,
,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): kamienna barokowa figura św. Jana Nepomucena
przy murach miejskich (ul. Ogrodowa), z resztami polichromii.
Dawniej zaopatrzona była w metalową aureolę, widoczną jeszcze na
najstarszym zdjęciu sprzed 1995 roku. Ufundowali ją mieszkańcy, w tym J. Kohler i G. Kuben w 1715
roku, co wynika z ciekawego chronostychu (>>) na
dwustopniowym cokole, w
którym litera Y została policzona jako dwa I, który oznacza: Święty Janie Nepomucenie
uzyskaj nam łaskę u Boga (tłum: S.Zobniów)
HeILIge
Ioannes
NepoMVCene
erLange
Vns gnaD
beY gott
Wambierzyce (gm. Radków, pow. Kłodzko, ,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie):
w odległości około 1500 metrów na zachód od tzw. Bramy Radkowskiej kamienna barokowa
rzeźba Jana N. na wysokiej kolumnie ustawionej przy dawnej pątniczej drodze z Wambierzyc do
Radkowa, po prawej stronie. Cokół z umieszczonymi w płycinach z
owalnymi obramieniami ciekawymi, ale trudno już czytelnymi
chronostychami (>>),
które pozwalają datować rzeźbę na rok 1707. Napisy są dwuczęściowe i
w każdej duże litery z chronostychu potwierdzają datę wystawienia w
1707 roku. Z przodu (od strony drogi) nie można już ustalić treści
napisu ale można odczytać powiększone rzymskie litery: D / IIMVC
/ CCV / CMI / CCIL / CLC - co stanowi liczbę 3414 czyli
podwojoną liczbę roku 1707. Z prawej strony cokołu napis, w górnej
części jeszcze możliwy do odczytania. Na pozostałych stronach cokołu
praktycznie niemożliwe już do odczytania napisy ale analiza
powiększonych liter (również w tych podwójnych napisach) potwierdza
datę 1707
SanCte
Iohannes
De NepoMVC
Ora pro nobIs
Radochów (gm.
Lądek Zdrój, pow. Kłodzko, ,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): na prywatnej posesji, na brzegu rzeki
Biała Lądecka, znajduje się kamienna figura klęczącej postaci Św.
Jana Nepomucena. Takie przedstawienie ikonograficzne tego świętego
jest bardzo rzadkie, również na Ziemi Kłodzkiej (patrz: Gorzanów,
Kłodzko). Święty klęczy na obłoku przed ułożonym przed nim
krucyfiksem. Obok krucyfiksu resztki metalowego, zardzewiałego
liścia palmy męczeństwa. Lewa dłoń Jana dotyka piersi w okolicach
serca, w prawej opuszczonej wzdłuż ciała święty trzyma biret. Z
ramienia wystaje fragment metalowego pręta, do którego dawniej
przymocowane były gwiazdy. Rzeźba umieszczona na prostopadłościennym
postumencie, na frontowej ścianie którego inskrypcja w łacinie z
chronostychem dającym datę roczną 1744. Na kolejnej ze ścian
postumentu inicjały i data roczna: zna: zna: "M G / 1744". Pomnik w
stanie ogólnym dobrym, choć okolice głowy i nos uszkodzone (nad: J.B.
z Kłodzka)
AVXI
LIARE TVIS
DIVE
CLE
RVMQVE
TVERE
Szczytna (gm.
Szczytna, pow. Kłodzko, ,
Dolny
Śląsk, Hrabstwo Kłodzkie): po tym kamiennym Janie N. z 1723 roku
długo do obejrzenia był tylko but na uszkodzonym cokole z
napisem-chronostychem, który w wolnym tłumaczeniu oznacza: "Święty
Janie Nepomucenie chroń tutaj nasze życie" (tłum. S.Zobniów). W maju
2008 zakończono remont obiektu i Nepomuk ten pojawił się na swym
dawnym miejscu wraz z tabliczką upamiętniającą: "RENOWACJA I
POŚWIĘCENIE FIGURY ŚW JANA NEPOMUCENA 3 MAJA 2008 ROKU WDZIĘCZNI
MISJONARZE ŚWIĘTEJ RODZINY". Nieznane są losy rzeźby przed ponownym
ustawieniem na cokole. Posąg usytuowany jest na balustradzie mostu
nad fosą zamku Leśna na Szczytniku, ma palce na ustach i biret w
ręku, a nad głowa promienistą poziomą aureole w stylu czeskim
S.
Ioannes NepoMVCe
ne tVos hIC Degen
tes benIgnVs
pro
tege serVos
Opole (X. Opolskie >>): na cokole Jana stojącego przed wejściem do klasztoru
franciszkanów przy placu Wolności widnieje chronostych, którego cyfry MDCCVVI dają datę 1711
FaVtor
ConCorDIae
et
FaMae PatronVs
Trzebina (gm. Lubrza, pow. Prudnik,
, X. Opolskie >>): barokowa kamienna figura JN z
1767 roku (wg chronostychu) lub 1758 (wg źródła) roku przy attykowym murze
dworu Kotulińskich, Wachtelów i
Blüchera, obok kapliczki bożogrobców. Niespotykany kształt aureoli,
zapewne wyposażonej niegdyś w gwiazdy. Stan niezbyt dobry, sypie się ceglany cokół figury,
brak gwiazd w aureoli. Na cokole kartusz z nieco zatartą
inskrypcją-chronostychem oraz krzyżami - zwykłym i bożogrobców
CÆSAREVS
MOLI TOR
VILIS ATQVE INDIGNVS
VENE
RATOR BEATI
IOAN
NIS TVTORIS
ET
PATRONI
Prudnik
(gm. i pow. Prudnik,
,X. Opolskie >>): okazały kamienny nepomucki
barokowy zespół z 1743 roku, z aniołami, stoi w południowo-wschodnim
rogu rynku miasta. Na jesieni 2004 roku zniknęły
putta, wróciły na swe miejsce po renowacji. Bardzo bogaty program
rzeźbiarski i inskrypcyjno-chronostychowy wskazujący na datę powstania i fundatorów, pośród
których znaleźli się członkowie rady miejskiej i jeden notariusz, z
burmistrzem Prudnika (Neostadt) na czele, przy czym tylko burmistrz
nie nosi imienia Jan. Ciekawy jest fakt dwujęzyczności napisów. W
prawym dolnym rogu jednego z napisów znalazły się inicjały CWZ, być
może należące do twórcy dzieła
VIRO
SANSTO FAMÆ
ET HONORIS,
CONSERVATORI,
SE SVOSQVE
DE VOVENT.
TOBIAS IOSEPHVS BRAVNISCH, CONSUL
IOANNES SIGISMVNDUS WRIDINGER
IOANNES CHRISTOPHORUS LANGE
IOANNES IOSEPHVS KOLSDORFF
IOANNES GEORGIVS SCHUSTER
IOANNES CAROLVS STVRM, SENATORES
IOANNES HENRICVS BRAVNISCH, NOTARIVS
INTERCESSIO, Ô NEPOMVCENE! TVA,
NOBIS
DEFERAT QVAEQVE
FAVSTA
ATQVE BONA!
LVDIBRIO.
HAVDERVNT,
O VITE
DEVOTE
COVNT!
DICH
IOHANNVS
LASSE
PREISSEN,
DEINER ZVNGE EHR BEWEISSEN,
GNADER HELFFEN SPRING
VNS BEY!
VNSERE HERTZN
VOR DIRTHVN BIEGEN,
IN DER NOTH NICHT
VNS LAS.
LIEGEN,
SON DERHIEVON. STETS BEFREY!
PRÆSENS
DIVI IOANNI
STATVA
16 MAY IN.IPSA
TVTELANIS
VIGILIA
POSITA, ET ERECTA
EST, Ô PATRONE
TVA SVB
CVRA
NEOSTADIVM
CONSERVA,
ET SINE FINE
GVBERNA!
ITA
FERVENTE OPTA AMORE
CONSVL,
SENATVS,
POPVLVSQVE
NEOSTADIENSIS
MVTÂ FACVNTIA
TVA PRO PACE,
GRA
TIOSVS
SIS EXORATOR!
Łąka Prudnicka
(gm. i pow. Prudnik,
,
X. Opolskie >>): piękny kamienny Jan przez zamkiem,
1712 rok. Jan w
średnim stanie, widoczna korozja kamienia, przez co oczy robią
wrażenie ślepych. Z głowy wystaje resztka ułamanej metalowej aureoli.
Na froncie i z tyłu cokołu chronostychy, dziś trudno czytelne, zwłaszcza ten tylny, co bardzo
utrudnia odczytanie nazwiska fundatora. Daje się jednak odcyfrować,
że był to ktoś z rodu Mettich, właścicieli zamku i wsi przez 300
lat. Napis frontowy jest ujmujący w
swej wyrafinowanej prostocie
SANCTI IOAÑIS NEPOMV
CENI HONORIS
DEFESORI
HONORI
Czarnowąsy (gm. Dobrzeń Wielki, pow. Opole,
,
X. Opolskie >>):
kamienna figura św. Jana N. stoi przy ogrodzeniu cmentarza
otaczającego drewniany kościół Św. Anny. Jan zniknął na chwilę w
2009 roku przy okazji sporządzania nowego ogrodzenia, został poddany
renowacji, teraz stoi głębiej na cmentarzu, po drugiej stronie
kościoła, z dala od drogi. Naprawiono uszkodzoną
aureolę, która opadała smętnie na twarz, odnowiono złocenia. Jest to
barokowa, kamienna rzeźba z 1722 roku (data z trzech chronostychów,
czwarty daje rok 1773, natomiast źródło podaje 1772). Barokowy cokół jest opatrzony
łacińskimi napisami - chronostychami ze wszystkich stron
DIVE
IOANNES
NEPOMVCENE
ORA PRO NOBIS
IN
NECESSITATIBVS
NOSTRIS
TVA
BONITATE NON CONFVNDARAB
EXPECTATIONE
MEA
HONORI
BEATI IOANNIS
NOVI SILENTIARII
ET
INTIMI
DEI
CONSILIARII
OFFERT
FAMVLVS
ET CLI~
ENS INTERDIVOTVS
Toszek (gm. Toszek, pow. Gliwice,
X. Opolskie >>): kamienna figura Jana N. na rynku.
W dolnej części okazałego dwukondygnacyjnego cokołu (108 cm) z
przeźroczem, gzymsami i wolutami znajduje się tablica inskrypcyjna z
chronostychem
(>>) z datą 1725. Istnieją niejasne zapiski
źródłowe, że sama figura (130 cm) została wykonana bardzo wcześnie, bo już w roku 1706 w Pradze,
a fundowana przez hrabiego Colonnę.
Jednak według J. Gorzelika rzeźba ta wykazuje wiele wspólnych cech z figurą Jana N. w
Izbicku (zobacz niżej >>)
pochodzącą z 1723 roku, co pozwala przyjąć tezę o wspólnym
autorstwie obu figur i wykluczyć datę 1706 i
Pragę jako miejsce wykonania
SANCTO
IOANNI
NEPOMVCENO
PRO
CONSERVATO
CONFESSIONIS
SIQILLO
E PONTE
PRAQENSI
PRAECIPITATO
LAVS
ET GLORIA
Opawica
(gm. i pow. Głubczyce,
,
X.Karniowsko-Opawskie >>):
w tej przygranicznej miejscowości, przy
wschodniej części rynku, na wzgórku pod drzewami i w sąsiedztwie
kościoła, ustawiona jest figura św. Jana Nepomucena. Według K. Mallera (1999) figura została ufundowana w 1724 roku przez
Marię Juliannę baronessę Blankowską. Na cokole znajduje się
nieczytelna już inskrypcja potwierdzająca datę fundacji, a powyżej
kłębowisko chmurek i główek anielskich. W okresie
późniejszym w cokół pomnika wstawiono metalowy wysięgnik na latarnię
światła umarłych, uszkadzając i zniekształcając treść
chronostychowanej inskrypcji:.
Ładny kontrapost, krzyż na prawym barku, pięknie oddane fałdy szat,
aureola i biret, u stóp aniołek z kluczem przy ustach, drugi z
rogiem obfitości. Na wolutowanym cokole scena Wyłowienia lub raczej
Topienia (?,
zatarta, widoczne arkady mostu) z aniołami unoszącymi koronę nad
leżącym ciałem Jana
STAT(VA)
ANTE ... OVI ...
CONE
VN(?)DERIS
IN
FLUVIUM
Racibórz-Ostróg (gm. i pow. Racibórz,
X. Raciborskie >>): najbardziej okazały
spośród raciborskich Nepomuków to kamienna barokowa grupa
rzeźbiarska wykonana około roku 1733 przez Johanna Melchiora
Österreicha, a fundowana przez hr. Karola von Sobecka. Zwraca uwagę
wyciągnięta ku niebu lewa ręka Jana, siedem (!) gwiazd w aureoli
oraz aniołki trzymające zamkniętą na kłódkę księgę i biret oraz
palec przy ustach. Na wolutowym cokole herby fundatora i chronostych
HONORI
AC VENERATIONI
DIVI
IOANNIS NEPOMVCENI
EREX~
(...)
IN SIGNIO
S.IOANNIS
REGNET CA
ROLVS
DE SOBEK ET RAVTHEN
SAGITIS
ARMATVS
LAVREIS
SERTIS
ORNATVS
Rudy
(gm. Kuźnia Raciborska, pow. Racibórz,
X. Raciborskie >>): na ulicy Świętojańskiej,
przy skrzyżowaniu z Brzozową i Polne, stoi kamienna figura Jana N., autorstwa Johanna Melchiora Österreicha.
Inskrypcja w tłumaczeniu (S.Zobniów) oznacza: "Od adoratora
(czciciela) Piotra dla Św. Jana Nepomucena za uzyskane łaski
(godności)”. 1734 rok
IN
DIGNI
VENERATORES EX
PETRI GRATIAS
FIE
RI FECERVNT
S.
IOANNI NEPOMV
CENO
Zabrze (Górny Śląsk, gm.
i pow. Zabrze,
,
Górny Śląsk,
X.Bytomskie >>): Piękna
barokowa figura Jana N. z 1778 roku znajduje się na cmentarzu św.
Henryka. Fundatorem był Mathias von Wilczek, właściciel Zabrza,
założyciel aż sześciu kolonii. Rzeźba pierwotnie znajdowała się przy
moście nad rzeką Bytomką w pobliżu zabrzańskiego "zamku". Jan ma
uroczy uśmiech, ładnie cięte szczegóły szat, krucyfiks i palmę oraz
aureole ze złotymi gwiazdami. Na najstarszy cmentarz przy ulicy
Staromiejskiej rzeźba trafiła w 1894 roku dzięki dyrekcji huty
Donnersmarcka, która postawiła go w miejscu najstarszego pochówku na
tym cmentarzu. Rzeźbę remontowano w 1995 roku. Wysokość 3 metry. Na
szerokiej podstawie postument z wolutami po bokach i uskokowym
gzymsem. Figurę ustawiono na cokoliku z gzymsowaniem i rozetką.
Chronostych na płycinie daje rok 1778, a w tłumaczeniu (M. Skrzypek,
D. Walerjański) brzmi: "W Ojczyźnie tkwij. Na wygnanie idź
pod przymusem" lub bardziej
poetycko "Zmuszony przybyłem do Ojczyzny z wygnanej
siedziby" albo "Uważam,
że mieszkańcy (domownicy) zostali zmuszeni do emigracji"
(S.Zobniów). Na odwrocie drugi chronostych. W inskrypcji tej nie wyróżniono powiększonymi
wymiarami litery LV w wyrazie ELVS w piątym wierszu. Gdyby
uwzględnić z tego wyrazu literę V to datowanie powiększyłoby się do
1777. Natomiast gdyby uwzględnić obydwie litery LV, to datowanie
wskazywałoby na 1827 rok. Ponieważ i treść tej inskrypcji jest
również nieco zagmatwana, więc jest możliwe, że w trakcie którejś z
renowacji została zniekształcona i lepiej nie uwzględniać jej do
potwierdzania datowania tego pomnika, akceptując tylko datę z
pierwszej inskrypcji (uzup: S.Zobniów)
Mikołów (gm. i pow.
Mikołów,
,
Górny Śląsk,
X.Pszczyńskie >>):
kamienna figura św. Jana Nepomucena przed bramą kościelną dawnego
kościoła św. Wojciecha (obecnie Matki Boskiej Śnieżnej) przy ulicy
Okrzei pochodzi z roku 1799. Stoi na wysokim postumencie z
chronostychem, który w wolnym tłumaczeniu znaczy: "Ty przynosisz
chwałę całej parafii. Tobie (Janowi Nepomucenowi) wzniósł (tę
figurę) Wiktor Pignora, Twój gospodarz". Uwaga: w oryginalnym
tekście inskrypcji łacińskiej, litery wyznaczające datę w
chronostychu zostały celowo uwypuklone poprzez zwiększenie ich
wysokości. Warto zwrócić uwagę na wyraz TIBI w pierwszym wierszu.
Pierwsza litera I ma mniejszą wysokość, tak jakby celowo starano się
o ustalenie odczytu daty na 1798 rok a nie na 1799 r. Ale wyraz ten
mógł zostać zdeformowany w późniejszym terminie (podczas renowacji)
– i taką wersję przyjęto do dalszego odczytu tej inskrypcji, a więc
w zapisie wyraz TIBI. W oryginale inskrypcji dokonywano kilka
poprawek. Między innymi w pierwszym wierszu w wyrazie TIBI
zmniejszono wysokość litery „I” – tak jakby pierwotnie chciano, aby
tę literę nie wliczać do chronogramu. Natomiast w czwartym wierszu w
wyrazie TEBIS starano się zmienić literę E na I aby zachować
datowanie z chronostychu 1799 roku. Poprawki te widoczne są jeszcze
na starych zdjęciach z roku 2004. W dolnej części pomnika wstawiono
współczesną tablicę z treścią fragmentu inskrypcji zawierającej
chronostych, ale i tutaj popełniono błędy – np. wyraz FERT
zamieniono na FERIT oraz w czwartym wierszu zamiast wyrazów ERVS
TEBIS napisano SERVIS. W chronostychu wyznaczono więc datowanie na
1800 rok i również nieznacznie zmieniono sens treści inskrypcji.
Poniżej inskrypcji łacińskiej z chronostychem wyryto na tej samej
tablicy w języku polskim napis o treści: "niech będzie Bogu
nieusta / nna chwała. / Którym dał JANA. Pa / n ocala. / On ratuje
Sercem tu na / Bożnym. / Czciego ze słowem Pana / Zacnymie. St.
możnym" (uzup. i tłum: S.Zobniów)
EN TIBI
FERT VOTVM
LAV
DIS PAROECI
A TOTA
AVXIS
TI VICTOR
PIG
NORA ERVS TEBIS
Cieszyn-Błogocice (Górny Śląsk, Xięstwo
Cieszyńskie,
gm. Cieszyn, pow. Cieszyn, ):
Figura Jana N. koło zameczku (dworu Mitmajerów) w Błogocicach
została ufundowana w 1729 roku przez Jana Antoniego de Lechniti (Lechnickiego).
Na froncie i z tyłu cokołu dwie inskrypcje z chronostychami, które
mogą oznaczać "W wydźwignięciu z ubóstwa i biedy przychodzi
z pomocą Nepomucen z miłym krzyżem"
(wartość liczbowa napisu to 3458, co po podzieleniu przez dwa daje
rok fundacji - 1729) oraz "Postawił opiekuńczemu patronowi
najuniżeńszy Jan Antoni Lechnicki"
(1729). Na bocznych ścianach są również chronostychy, w tłumaczeniu "Jestem sługą z bogatego domu pomimo otrzymania małego, bardzo
okrutnego ciosu" (1729) oraz "Obliczem przepędzi wielki gniew"
(1729). Wyżej - tablica z herbem fundatora. Metalowa gwiaździsta
aureola oraz palma, do tego dużo wyrzeźbionych w kamieniu chmurek i
aniołków (nad: stoik, uzup. i tłum: S.Zobniów)
IN GRVE
RENT
SI BELLA
FAMES CRVX
DIRA
VENENI
A VXILIO
DE
ALTIS
NEPOMVCENE
VENI
POSVIT
TVTELARIS
PATRONI
IOANNES
ANTONIVS
DE
LECHNITI
SERVES
DIVE
LARES
A
SAEVO
FVL MINIS
ICTV
VLTVRAS
SEGETEM
PROCVLEXIGE
GRANDINIS
IRAS
Czechowice-Dziedzice
[Czechowice Dolne] (Górny Śląsk, Xięstwo
Cieszyńskie,
gm. Czechowice-Dziedzice, pow. Bielsko, ):
w zechowicach Dolnych (dziś część miasta Czechowice-Dziedzice) na
starym cmentarzu przy kościele św. Katarzyny znajduje się figura
Jana N., stojąca kiedyś nad kościelnym stawem. Po modernizacji drogi
(i stawu) została przeniesiona na drugą stronę drogi, odmalowana i
bardzo ładnie się prezentuje (nad: Krysia, uzup: J.Ku.). Na cokole
napis, będący podwójnym chronostychem i po podzieleniu przez dwa
dającym rok 1769 (o ile odczytanie jest prawidłowe)
SANCTO
JOANNI NEPOMU
CENO QVI BONSAR(?)
VIVIT IT
DIGNISSI
VENERATIONIS
ER
GO EX VOTO
POSUERAT
J.F.SET P.G.(?)
REPARAVIT
IUDIGNUS
CUL
TOR JOSEPHUS
RAMTUCH
Nysa
(Śląsk, Xięstwo Nyskie,
gm. i pow. Nysa,
): Jan N. sprzed kościoła Św. Jakuba - pochodzi z 1731
roku, a więc zaledwie 2 lata po kanonizacji. Łacińska inskrypcja na
cokole w wolnym tłumaczeniu na polski głosi:
Czcigodnemu obrońcy czci, boskiemu Janowi Nepomucenowi polecił
zbudować Jan Franciszek baron von Hoffman, kanonik prałat kapituły
katedralnej we Wrocławiu i prezydent rejencji nyskiej [1731]
HONORI
HONORIS
PATRONI DIVI
IOANNIS
NEPOMVCENI
ERIGI CVRAVIT.
Nysa (Śląsk, Xięstwo
Nyskie, gm. i pow. Nysa,
): drugi kamienny barokowy Jan N. stoi
pod ścianą kościoła świętych Piotr i Pawła, obok słynnej Fontanny
Trytona, na cokole chronostych. Treść inskrypcji oznacza:
"Zwracajcie się do świętego Jana Nepomucena w poczuciu zagrożenia,
opiekuna jego wyznawców". Wyróżnione litery z chronostychu
wyznaczają datę fundacji na 1738 rok (uzup: S.Zobniów)
DIVO
IOANNI NEPO
MVCENO
HONORIS TV
TORI PROBVS
STATVIT
PIE
TATIS
AFFEC
TVS
Nysa (Śląsk, Xięstwo
Nyskie, gm. i pow. Nysa,
): trzeci nyski Jan N. również zaopatrzony
jest w pisany mieszaną barokowo-rzymską czcionką chronostych,
niestety nieco pomazany przez wandali sprejowców. Znaczenie napisu,
dającego rok 1773, to: "Obrona od niebezpieczeństw zaświadcza o
świętości Jana" (nad: H.J., tłum S.Zobniów)
POST
LIMINIO
VINDI
CATVS
PIVS HONOR SANC
TO IOANNI
Nysa (Śląsk, Xięstwo
Nyskie, gm. i pow. Nysa,
): czwarty nyski Jan N. również zaopatrzony
jest w chronostych dający datę 1744. Napis dotyczy mostu na Nysie Kłodzkiej
(U=V=5)
ANNO QUO
DIVUS
IOANNES
NEPOMUCENUS
E PONTE NISSENSI PORTATUS PATRONUS NOSTER RECEPTUS
Kijów
(gm. Otmuchów, pow. Nysa,
Śląsk, Xięstwo
Nyskie): piękny kamienny polichromowany Jan N. koło
neogotyckiego dworu. Na cokole z uszakami chronostych. Ponoć
1798 rok, choć odcyfrowanie napisu daje rok 1731 (?). W roku 2009 figura przeszła renowację, w tym usunięto
warstwy farby przywracając naturalny kolor kamienia - informację o
tym oraz zdjęcie otrzymałem od Sołtysa Kijowa
SanCto
IoannI
SanItatIs
VItæ atqVæ
HonorIs Vero
ProteCto
Præsens eX Stat ætrna
grotItVDInIs
thessera (?)
M I S ThersIo
(?)
Ząbkowice Śląskie
(gm. i pow. Nysa,
,
Dolny Śląsk, Xięstwo
Ziębickie): była tu cała grupa barokowych kamiennych
rzeźb otaczających kamienną kolumnę, na której umieszczono figurę Jana
N. Obiekty te stopniowo znikały: najpierw pozbawiono je głów, w roku
1995 były już tylko dwie rzeźby, a do XXI wieku nie dotrwało nic i nie
ma nawet śladów po cokołach. Pozostała tylko
zdekapitowana figura Jana N. Strój tradycyjny (sutanna, komża, peleryna
z frędzlami, na której leżą długie wypustki kołnierzyka). Prawą ręką
przy prawym ramieniu trzyma krzyż (górna część uszkodzona). Lewa lekko
wyciągnięta do przodu, trzymała palmę (?). Kolumna stoi na niewielkim,
prostopadłościennym cokole z napisami i chronostychami na trzech bokach
potwierdzającymi potrójnie (!) rok 1715. W tłumaczeniu: "Św. Janie Nepomucenie
nieustannie módl (wstawiaj) się za nami" (przód), "Wierny lud Tobie ofiarowuje, wysłuchaj naszych próśb/modlitw"
lub też według S.Zobniowa "Usłysz kierowane do Ciebie
modlitwy wiernych" (lewa strona), "Bądź nam pomocnym
w niebezpieczeństwach" (prawa strona, tłum: S.Zobniów)
(uzup. i tłum. napisów: G.S., S.Zobniów)
S.
IOHANNES
NEPOMVCE
NE
IVGITER
PRO NOBIS
INTERCE
DE
IN LÆSA
FAMA
PERICLITAN
TIBVS
ADIVTOR
ESTO
DE
VOTÆ
TIBI
PLIEBIS
FIDELES
AVDI
PRECES
Ząbkowice Śląskie
(gm. i pow. Nysa,
,
Dolny Śląsk, Xięstwo
Ziębickie): klęczący na jednym kolanie kamienny barokowy Jan N. przy
kościele p.w. św. Anny i Krzywej Wieży, z cokołami i balustradą. Postać
Jana klęczy na obłokach, spomiędzy których wychylają się główki aniołów.
Figura powstała w roku 1717 jeszcze przed beatyfikacją Jana, z fundacji
Jadwigi von Giller, żony Franza Leopolda, sekretarza księstwa
ziębickiego. Na cokole chronostych - inskrypcja fundacyjna: która
tłumaczy się (według tablicy informacyjnej na zabytku): "[Figura ta]
została wzniesiona dla sprawiedliwego i wielkiej świętości męża kościoła
błogosławionego Jana Nepomucena na mocy testamentu Hedwig von Giller z
domu Brinkmann i dla kultu wiernych postawiona". Natomiast twierdzenie o
prymacie starszeństwa tej figury na Śląsku jest oczywiście nieprawdziwe,
bo już figura oddalona o kilkaset metrów (ul. Kamieniecka 9, zobacz
niżej) jest starsza o trzy lata. Figura ostatnio remontowana w roku 2008
(uzup: G.S.)
IVSTO AC MAGNÆ
SANCTITATIS
VIRO APos
TOLICO
ECCLESIASTICO
B. IOANNI NEPOMVCENo EX VLTIMA DISPOSITIONE
HEDWIGIS DE GILLERN
NATÆ DE BRINKMANN
ERECTA ET PRO
CVLTV FIDELIVM
POSITA Â
F: L: D: G: M: S:
Wadochowice(Jaksice)
(gm. Ziębice, pow. Ząbkowice Śląskie,
,
Dolny Śląsk, Xięstwo
Ziębickie): od strony wschodniej drogi, między przystankiem PKS a
kościołem św. Wawrzyńca, ustawiono pomnik z figurą Jana N. z 1781 roku.
Święty z odkrytą głową zwieńczoną aureolą z gwiazdami, w tradycyjnym
ubiorze kapłana, w sutannie, komży i pelerynie kanonika adoruje trzymany
na prawym ramieniu krucyfiks spod którego wyłania się palma męczeństwa.
Św. Jan Nepomucen trzyma w lewej ręce biret, stojąc w lekkim
kontrapoście na smukłym trzyczęściowym cokole. Górna część cokołu ze
spływami wolutowymi przyozdobiona dwoma reliefami puttów oraz apoteozą
języka unoszonej na chmurach w promienistej glorii. Środkowy wydłużony
cylindryczny cokół przyozdobiony został w dolnej części dwoma spływami
wolutowymi z płaskorzeźbami muszli pomiędzy którymi wydatny kartusz
herbowy fundatora. Dolny (trzeci) cokół przyozdobiony został reliefem
główek dwu puttów. Środkowa część wydłużona część cokołu zawiera
chronostychowaną siedmiowierszową inskrypcję fundacyjną zapisaną w
minuskule łacińskiej. Niestety, górna część tego napisu w wyniku erozji
granitu odpadła i nie ma możliwości odtworzenia pełnej jego treści.
Pomimo utraconej górnej części zapisu istnieje możliwość ustalenia
prawdopodobnej treści tej inskrypcji, która mogła znaczyć: "W podzięce
dla świętego J. Nepomucena, patrona pobożnych i prawych wyznawców wiary,
tę statuę wystawił Antoni Schiller". Inskrypcja na tym cokole zawiera
podwójny chronogram co umożliwia jednoznaczne określenie daty fundacji
na rok - 1781. Ten pomnik z figurą JN ustawiony na smukłym cylindrycznym
cokole, niczym na kolumnie, flankowany był dwoma prostopadłościennymi
cokołami na których zapewne dawniej były rzeźby towarzyszące
(prawdopodobnie aniołów) (uzup. i tłum: S.Zobniów)
StrV...(...C...X...)....
gratVs LaVD..........
NepoMVCenI
PatronI
sVI
fIe
LIs
StatVaM
PIVs
et probVs
AntonIVs
SChILLer
Braszowice
(gm. Ząbkowice Śląskie, pow. Ząbkowice Śląskie,
,
Dolny Śląsk, Xięstwo
Ziębickie): J. E. Koie, autor znanego opisu Śląska z roku 1830
pisze, że tutejsza figura Jana N. i jej towarzysz - św. Antoni -
wykonane w 1736 roku (widniejący na cokole rok 1785 pojawił się tam na
skutek nieudolnej renowacji) pierwotnie stały w Kłodzku (H. Kłodzkie
>>), gdzie zdobiły most prowadzący do bramy Ząbkowickiej. Dziś stoi
przed wejściem na teren kościoła parafialnego pw. św. Wawrzyńca. Jest to
piękna barokowa piaskowcowa figura na wolutowym cokole z tarczą herbową
i chronostychami (>>) fundacyjnymi. Święty przedstawiony w grupie
figuralnej, unoszony jest na chmurach przez anioły w glorii chwały. Św.
Jan Nepomucen z odkrytą głową zwieńczoną aureolą z pięcioma gwiazdami, w
typowym ubiorze kapłana wspiera się na dwu podtrzymujących go aniołach,
stojąc jednocześnie w wyrazistym kontrapoście na chmurach z których
wyłaniają się główki puttów, w tym jeden trzymający biret. Kompozycja
rzeźbiarska w typowym ujęciu rokokowym, uwzględniającym wpływy śląskiej
maniery barokowej. Ta grupa figuralna ustawiona jest na cokole
ozdobionym spływami wolutowymi, reliefami i inskrypcjami. Całość
natomiast otoczona jest kamienną ozdobną balustradą. Na cokole z przodu
widoczny dwuczęściowy kartusz, w górnej z herbem, natomiast poniżej w
dolnej części zawierający inskrypcję fundacyjną w majuskule łacińskiej,
z datą fundacji 1736 rok o treści: "STATVVA HAC / ERECTA EST SVMpLIBVS /
FRANCISCI CAROLI GVTTNER / EIVSQVE CONYQIS REGINA / ANNO 1736". Co
oznacza: "Pomnik został tutaj ustawiony staraniem księcia Franciszka
Karola Guttnera w roku 1736". Kartusz objęty został dwoma okazałymi
wolutami, W górnej części cokołu metalowy wysięgnik na latarnię. Tylna
strona cokołu zawiera trzy kolumnowe płyciny z napisami zawierającymi
chronostychy (przy czym zastosowano odczyt liter U oraz V jako cyfr
5) o treściach w tłumaczeniu: "Przestrzeń dobrze wypełniona dla
odbiorców przy pomocy mistrza odwołującego się do Twojego serca, które
jest bogactwem wszystkiego" (podwójny chronostych ukazuje datę
fundacji - 1736); "Powstało z ze zgromadzenia przyłęckiego kamienia,
piasku i cementu z podatków miejscowej ludności"; "Książę Mariańskiego
Przyłęku nakazał wystawić z dobrego serca tę statuę z piaski i innych
materiałów dla spełnienia ślubowania" (w chronostychu tego zdania
dwukrotnie ukazano datę fundacji - 1736) (nad: J.P., uzup. i tłum:
S.Zobniów)
INSTRUX
ERE PIE
MAGISA UXILIA
PDO
CLIENTES
TE OMNE COR
UF SUPPLEX
DIVE SALU
TET AVE
FRANCENBERG
LAPIDES DICAT
ET CONVENTUS
ARENAM
CALCEM
DIVERSUS
CONTRIBUENDO
CLIENS
DUX
MARIANUS
FRANCENBERG
EX VELLERE
AREN &
HANC
STATUAM
STRUXIT
QVO
BONA CORDA
VOVENT
Henryków
(gm. Ząbkowice Śląskie, pow. Ząbkowice Śląskie,
,
Dolny Śląsk, Xięstwo
Ziębickie): obok kościoła św.
Andrzeja, na północ od opactwa
cystersów
(>>), ustawiono barokowy monument z figurą św. Jana
Nepomucena z 1731 roku na pięcioczłonowym cokole. Figura
świętego Jana Nepomucena z głową zwieńczoną aureolą z
pięcioma gwiazdami przedstawiona w typowym ubiorze kapłana w
sutannie, komży i pelerynie kanonika. Święty trzyma nisko w
prawej ręce biret, przykładając lewą rękę do piersi. Figura
świętego zobrazowana w lekkim kontrapoście ustawiona została
na pięcioczęściowym cokole z których cztery przyozdobione
zostały spływami wolutowymi. Na drugim (od góry) cokole z
przodu relief z główkami trzech putt. Cokół ten flankowany
jest dwoma postaciami aniołów trzymających atrybuty
świętego. Po lewej stronie anioł trzyma w prawej ręce klucze
(symbol uwięzienia) opierając prawą rękę na zamkniętej
książce. Anioł po prawej stronie przykłada palec lewej ręki
do ust, opierając prawą rękę na zamkniętej kłódce. Z przodu
na trzecim cokole widoczna płaskorzeźba ze sceną Spowiedzi
Królowej. Strój
Jana tradycyjny (sutanna, 9-12 guzików, komża, peleryna z
frędzlami, widać długie wypustki kołnierzyka; buty ze
ściętymi noskami). Minimalny
kontrapost. . Figury aniołów dość
mocno uszkodzone - prawy trzyma palec na ustach, a w drugiej
ręce kłódkę, lewy - klucz i zamkniętą księgę. Po bokach
figury, przy ogrodzeniu także dwie uszkodzone figury
aniołów. Dolna część cokołu z czterema wolutami oraz długą
łacińską inskrypcją, stanowiącą zapewne skomplikowany
chronostych. Najwyższa kondygnacja: główki putt. Na czwartym cokole, również
zdobionego spływami wolutowymi na jego przedniej stronie
umieszczono inskrypcję fundacyjną, stanowiącą jeden z
najbardziej rozbudowanych pośród znanych nam chronostychów,
która w poszczególnych zdaniach,
oddzielanych gwiazdkami zastępującymi kropki, oznacza: "Dla pobożnej czci św. Jana Nepomucena. Szanowany praski
kanonik, profesor prawa kanonicznego, królewski spowiednik i
obiektywny przedstawiciel apostolski. Wzorzec wspaniałego
kapłana. Nieodżałowany święty, aktywny obrońca dobrej sławy.
Szczodry obrońca osób słabych i wdów. Za zdecydowane
zachowanie tajemnicy spowiedzi został wielokrotnie umęczony.
Przez swoja postawę (język) wzywa nas od 1300 roku abyśmy
przeciwstawiali się zgorszeniu". Na uwagę zasługują
chronogramy zawarte w tych siedmiu zdaniach, w których
każdorazowo powielona została data fundacji - 1731 (data ta
jest powtórzona siedmiokrotnie!!!). Przy wyrazie MARTYRIS
w
szóstym zdaniu, celowo uwypuklono literę Y odczytywaną jako
II, dla uzyskania właściwej daty 1731. W dolnej części
inskrypcji widoczne inicjały fundatorów - "G.A.H & A.Z".
Pomnik otoczony został kamienną balustradą dodatkowo
flankowaną dwoma murowanymi słupami na których ustawiono
ozdobne wazony oraz rzeźbionymi figurami aniołów, niestety
bardzo już zniszczonych (uzup: G.S.,
uzup. i tłum: S.Zobniów)
DEVOTÆ
ACENIXÆ
VENERATIONI
S. IOANNIS
NEPOMVCENI
͓
TRIVR
BIS
PRAGENE CANONICI,
CANONICI IVRIS
DOCTORIS,
ECCLESIASTIS
ET CONFESSARII
REGII,
PRACEL LENTIS
AGRI
APOSTOLICI OPERARII
͓
EXIMIÆ
VERÆ
QVE
SACERDOTII
NOSTRI
PVPILLA
͓
S. POENITENTIÆ
SIGILLI
CVSTODIS
STRENVI
INOPORTVNITATE
NVTANTIS
FAMÆ PATRONI
͓
PAVPERIS
AT QVE
VIDVA PROTECTORISTER
MVNIFICI
͓
PRO CAVSA
SERVATI
INTEGRE CONFESSIONIS
SIGILLI
ENECTI
ETOC CISI MARTYRIS
TER INVICTI
͓
CVIVS LINGVA
IA
MCCC ET VLTRA
ANIS
IN
CORRVPTA
PRO NOBIS APPELLET
͓
D. D. D.
G. A. H. &L. Z.
Niedźwiednik
(gm. Ziębice, pow. Ząbkowice Śląskie,
,
Dolny Śląsk, Xięstwo
Ziębickie): Barokowa figura świętego Jana
Nepomucena z 1743 roku autorstwa Ludwiga Adreasa Jaschke ustawiona we wschodniej części wsi,
po prawej stronie drogi do Ziębic, w sąsiedztwie mostku nad
bezimiennym potokiem, lewobrzeżnego dopływu Oławy. Na
masywnym prostopadłościennym cokole (prawdopodobnie
murowanym) ustawiono mniejszy cokół ozdobiony spływami
wolutowymi na którym z kolei na podstawce ustawiono barokową
figurę. Święty z biretem na głowie przyozdobionej aureolą z
pięciu gwiazdami ubrany w typowym stroju kapłana, w
sutannie, komży z koronką, gronostajowej pelerynie kanonika,
adoruje trzymany na prawym ramieniu krucyfiks, przykładając
jednocześnie prawą dłoń do piersi. Postać świętego
przedstawiona została w wydatnym kontrapoście ze znacznym
przechyleniem postaci i lekkim skrętem sugerującym wpływ
śląskiej maniery barokowej w typowym figura serpentinata.
Na płycinie z przodu cokołu inskrypcja w majuskule
łacińskiej będąca prawdziwą zagadką. Według odczytania i
tłumaczenia S.Zobniowa potwierdza ona fundację tej figury przez cztery
rodziny w roku 1743, bowiem posiada zapis o
treściach: "HANG / SZ / MOLEM PIETAS
SACRAS TRUXh HONORI / ADAMI / EXULUM ORPHANORUM AMATO ABENTI
/ FIDELI / AC CONSULIO VIDUARUM ADVOCATO / MALE / RUMORE ET
FAMA PERICLITANUM / FELICI PATRONO / SANCTO IOANNI
NEPOMUCENO". Napis nawiązuje do kabalistycznego
zapisu daty 1743 Inskrypcja ta zawiera cztery zdania (umieszczone w
czterech rzędach, jednak, ze względu na brak miejsca, z przeniesieniem
ostatnich wyrazów poniżej), mogące
oznaczać: "Rozmiar wielkości wyznaczony świętością
patriotyzmu i honoru. Sierocy wygnańcy wielbią Cię. Rzecznik
wspomagania dla wdów. Plotka niebezpieczeństwem w przekazach
grupowych". Zakończenie inskrypcji zawiera treść: "Szczęśliwy
mający (za) patrona Świętego Jana Nepomucena". Pomiędzy
wierszami wyryto około 23 grup cyfr i liter, wśród których
czterokrotnie powtarza się data 1743, co potwierdza datę
fundacji obiektu. Natomiast według późniejszej interpretacji
A. Kowalczewskiej i M.Zalewskiego (kapliczki.org.pl) napis nawiązuje do
kabalistycznego zapisu daty 1743. Wskazówką są tu niewielkie liczby
umieszczone pod każdym ze słów inskrypcji, z wyjątkiem imienia świętego.
Inskrypcja odczytana być może jako "HANC / MOLEM PIETAS
SACRA STRUXIT HONORI / ADAMI / EXULUM ORPHANORUM AMATO AGENTI
/ FIDELI / AC CONSULTO VIDUARUM ADVOCATO / MALE RUMORE ET
FAMA PERICULANIIUM / FELICI PATRONO / SANCTO IOANNI
NEPOMUCENO", co w wolnym tłumaczeniu dwójki badaczy
brzmi "Ten pomnik wzniesiono z wielkiej pobożności przez wzgląd na
Adama wygnańca umiłowanemu i wiernemu wspomożycielowi sierot i wdów,
Obrońcy przed pomówieniem i złą sławą, świętemu patronowi Janowi
Nepomucenowi". Biorąc pod uwagę cztery pierwsze rzędy liter i
przypisując im wartość liczbową otrzymujemy w każdym wierszu sumę 1743.
Liczy te to kabalistyczne wartości liter określane według następującego
klucza:
A
B
C
D
E
F
G
H
I
1
2
3
4
5
6
7
8
9
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
10
20
30
40
50
60
70
80
90
T
V
X
Y
Z
100
200
300
400
500
Tak więc inskrypcja jest poczwórnym
chronostychem
(>>) w zapisie kabalistycznym, a zawsze daje wynik 1743! Napis został w części odnowiony. Jana pomalowano dosyć
jaskrawo - jest rudy, choć jeszcze w 2007 kolory były mocno wyblakłe.
Jest tu też Florian (>>)
(uzup.i tłum.: S.Zobniów, A. Kowalczewska i M.Zalewski)
HANC
MOLEM PIETAS
SACRA STRUXIT HONORI
ADAMI
XULUM ORPHANORUM AMATO AGENTI
FIDELI
AC CONSULTO VIDUARUM ADVOCATO
MALE RUMORE ET
FAMA PERICULANIIUM
FELICI PATRONO
SANCTO IOANNI
NEPOMUCENO
Kraków (gm.
i pow. Kraków, Małopolska >>): w roku 1745 pod klasztorem kapucynów przy ul.
Loretańskiej kanonik krakowski Maciej Lubieński ufundował figurę Jana N.
usytuowaną na zewnętrznym narożniku Loretu. Na cokole figury -
chronostych
INECTVS
FVNDIS
FVNDOS
PATRONVS
ABVNDIS
PROTEGAT
ILLÆ
OS
VT
PIA
VOTA
PETVNT
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
,
Małopolska >>):
[MNK III-ryc.-31104] W Muzeum Narodowym przechowywany jest rewers karty
tytułowej starodruku przedstawiający apoteozę Jana N. wśród
aniołów. W tle scena Zrzucenia. Łaciński napis z
chronostychem dającym rok 1728(nad: Pietrosul)
Depignant alij proprios
Iconibus actus,
Icon virttutis NEPOMUCENUS adest.
Fulget in
eximio probitatis norma IOANNE.
Qui ftygis & carnis mira trophea tulit
MVnDVs
ConVICtVs
Vera probItate
PatronI
Illi conferri ferta
jubet.
Zielona
Góra (gm. i pow. Zielona Góra, Lubusz):
rzeźba Św. Jana z usytuowana przed południowym wejściem do konkatedry.
Na postumencie chronostych, w tłumaczeniu:
Świetemu Janowi Nepomucenowi z czcią najgłębszą poświęca L.D.B. –
prawdopodobnie chodzi o burmistrza Leopolda von Breitenfeda
SANCTO
IOANNI NEPOMVCEN
EX DEBITO
VENERATIONIS
FERVORE EREXEBAT
L D B
Praha-Hradčany (Czechy):
kamienna konfesja JN na zewnętrznej ścianie katedry sv. Vita. Jest
niejako powtórzeniem w kamieniu formy grobu Jana N. z wnętrza katedry.
Piękna grupa rzeźbiarska z XVIII wieku, na podstawie chronostych (1763),
który tłumaczyć można "(dla) Świętego Jana Nepomucena stworzone i
poświęcone"
DIVO IOANNI NEPOMVCENO
ELABORATA ET SACRATA
Praha-Hradčany-Pohořelec (obec
i kraj: hlavní město Praha,
,
Czechy): na środku ulicy
będącej głównym placykiem dawnego przedmieścia Hradczan - Pogorzelca -
stoi kamienna barokowa figura Jana N. z aniołami. Jeden z nich trzyma
palec przy ustach, drugi dzierży Palladium z wizerunkiem MB
Staroboleslavskiej. Typowy, pięknie oddany strój, brak aureoli i palmy,
ale ta ostatnia być może pierwotnie tkwiła w lewej dłoni. Jest za to
ryba (rzadkość - podwójny symbol wody i milczenia!) u stóp Jana, stuła
na jego szyi i wystający poza plintę bu ze ściętym noskiem. Na cokole
wykuto sześcioramienną gwiazdę i wypełniono ją napisami, których
odcyfrowanie sprawia trudności nawet fachowcom - jest to swego rodzaju
szyfr, z którego umiemy wyłowić jedynie pojedyncze słowa, ale kolejność
ich czytania i znaczenie liczbowe wyróżnionych liter jest już zagadką.
Nieudolna próba odczytania: "Tajemnica pokazuje (aby) głosić chwałę
gwiazd. Oto męczennik milczenia. Oto cena chwały. Kimkolwiek jesteś proś
szczerze świętego Jana o uzdrowienie. I.I. ten pomnik stworzył i
odnowił". Czy odwrócone "CI" należy czytać jako "D"?
Poniżej i powyżej gwiazdy chronostychowane napisy, z których każdy daje
rok 1752. W sumie rok ten zaszyfrowany jest aż pięciokrotnie! Autorem
rzeźby był najprawdopodobniej Jan Antonín Quitainer (1709–65, syn i
uczeń Ondřeje Filipa Quitainera) z Maléj Strány, autor ołtarzy w
kościele Jana N. na Skalce (zobacz niżej) - ale wspomina się też o T.
Hochhausie. Znalazłem też informację, że obiekt został przeniesiony na
obecne miejsce w roku 1846 z Rynku Hradczańskiego (Hradčanské náměstí)
eCCe
gLorIaM
- sIspreCor
- sILenCI(D?)o
Me De
La
:sanCte
Ioannes
preDICantI
- MartIr - steLLIæ
CLaM
DICIt
sIC Data
MerCes
gLorIæ
I.I. In HM
(hoc monumento) fieri
curavit
renovirt...
Praha (Praha 1, Malá Strana, obec
i kraj: hlavní město Praha): fasadę kamienicy
przy ulicy Nerudovej nr 235-236/45-46 (dawniej 106) płaskorzeźbą
raka, a nad nią widnieje fresk z zatartym wizerunkiem klęczącego Jana N.
Wzdłuż gzymsu pierwszego piętra biegnie chronostychowany napis
oznajmiający rok 1726
ISTÖ(?) ANNO
CANONIZATVS
DIVI IOANNI NEPOMVCENVS
Praha, Josefov
(Praha 1, Czechy): przed frontem kościoła sv. Josefa, w licu muru oddzielającego go od náměstí
Republiki, znajduje się kapliczka konchowa z barokową kamienną
figurą Jana N. Na cokole chronostych (1732)
HOC
SYNCERUS
AMORSTRU
XIT,TIBI DI
VE JOANNES
Praha,
Nové Město
(Praha 1, ul. Jindřišská 30,
Czechy,
):
przed głównym wejściem kościoła śśw. Henryka i Kunegundy (Svatý Jindřich
a svatá Kunhuta), po lewej stronie i przy ścianie budowli znajduje się
figura Jana N. z pracowni
Michała Jana
Józefa Brokoffa (>>) z początku XVIII wieku.
Chronostych na cokole daje rok 1709 i głosi:
GLORIOSO
FAMÆ PATRONO
PRAGENSI
CANONICO
SANCTO
IOANNI
ECCLESIASTICA
PIETAS
PONIT
DIE XIII JULY
Hradec Králove (okres i kraj: Hradec
Králové, Czechy,
):
na ulicy, czy raczej placu o nazwie V Kopecku, obok bramy z nr 19,
znajduje się kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena, ustawiona na cokole z
chronostychem z datą powstania rzeźby
S
IOANNI
FAMAE
TVTELARI
EXSTRVCTA
ET
DICATA
A IO IOSEPHO
GRISBACH
DIE 18 MAII
Chaloupky (okres i kraj: Hradec Králové, Czechy,
):
pomiędzy Hradec Králové a Stěžerami, przy rozwidleniu polnych dróg, stoi
kamienna figura Jana Nepomucena w bardzo dynamicznych szatach. Strój
tradycyjny (sutanna, 9 guzików, prążkowana komża z koronką, peleryna z
kapturem i frędzlami; widoczne wypustki kołnierzyka; biret na głowie;
duże buty ze ściętymi noskami). Kontrapost. Duży krzyż trzyma oburącz
przy prawym ramieniu. Ręce spracowane, widoczne żyły. Wzrok skierowany
przed siebie. Cokół z gzymsami i wolutkami. Z przodu, w płycinie,
łaciński napis z chronostychem, który jest trochę uszkodzony, nie
wszystkie litery są czytelne, dlatego datowanie nie jest pewne (1729 lub
1730). Tłumaczenie (G.S.): Ta oto statua została wystawiona ku czci
świętego Jana Nepomucena przez pobożnych czcicieli/wyznawców, z
nakładu/ufundowana/ Wacława i Doroty Uhlirzów?). Figura wygląda jakby
była po renowacji, ale są na niej dziwne ślady, nietypowe dla rzeźb
barokowych (prążki na komży oraz na krzyżu). Cokół nie był oczyszczony;
nosi ślady cementowania (nad: G.S.)
HONORI ET
PIE
VENERATIONI
DIVI
IOANNIS
NEPOMVCENI
STATVA
ISTA
ERECTA EST
EX IMPENS
WENCESLAI
ET DOROTHE.E
VHLIRZI..N
Stěžery (okres i kraj: Hradec Králové, Czechy
>>,
):
przed kościołem św. Marka stoi posąg modlącego się Jana
Nepomucena. ukazano go między dwoma dużymi uskrzydlonymi aniołami,
trzymającego przy piersi krucyfiks, ku któremu skłania głowę. Jeden
z aniołów ukazuje Janowi przedstawienie Najświętszej Marii Panny z
Dzieciątkiem Jezus. Drugi anioł podtrzymuje krucyfiks, a lewą dłonią
wskazuje ku niebu. Przed Janem stolik, częściowo przykryty płótnem,
na stoliku biret. Wokół głowy Świętego nimb z pięciu gwiazd. Na
frontowej ścianie postumentu kartusz herbowy, a poniżej chronostych
po łacinie, z rokiem 1761 (nad: nad: J.B. z Kłodzka)
DIVO
IOANNI
VNIVERSI ORBIS CHRISTIANI
INSIGNI
THAVMAT
VRGO
ITA ERIGI
CVRAVIT
VERAET
INTEGRA PIETAS
STIESERIENSIS
Hořiněves
(Horschenowes, okres i kraj: Hradec Králové, obec: Smiřice, č.p. 7,
Czechy >>,
):
przy drodze, nieopodal domu w którym urodził się Václav Hanka
(1791-1861), pisarz i językoznawca czeski, znajduje się naturalnej
wielkości kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena, datowana na 1740 rok i
przypisywana warsztatowi J. Pacáka (Jiří František Pacák 1670, Starý
Rokytník – 11 sierpnia 1742, Moravská Třebová). Rzeźba umieszczona na
trójbocznym postumencie, z wolutowymi spływami w narożach, na ścianach
pola z chronostychami w języku czeskim. Pod figurą duża
gwiazda z okrągłą wnęką na światło. Święty w szatach kanonika, postawie
stojącej z krucyfiksem opartym o lewe ramię. Stan ogólny zabytku
dobry
(nad: J.B. z Kłodzka)
SWATY
IAN
NEPOMVCKY
CANOVNIK
PRAZSKY
NYNI
NEBESTIAN
BOZI
Rychnov
nad Kněžnou (okres Rychnov nad Kněžnou, kraj Hradec
Králové, Czechy >>,
):
kamienna figura Jana N. z roku 1718. Strój tradycyjny (sześć guzików),
złocony nimb, pięć gwiazd. Kontrapost. Oburącz trzyma krzyż, w prawej
dłoni ma też palmę. Cokół na podstawie schodkowej z napisami na trzech
bokach. Od frontu: "Swaty Iene Nepomvcky / Bvd
Nassim Patronem Wżdicki / Chran Nas od Wseho Zleho / Wlast
od hrhv Smrtelneho / Zbaw Hanbi Casne Y wecne / Zato Prosime
Srdecne" ("Święty Janie Nepomucenie bądź naszym
patronem. Zawsze chroń nas od wszystkiego złego, (a)
zwłaszcza od grzechu śmiertelnego. Zbaw (nas od) hańby
doczesnej i wiecznej. O to prosimy serdecznie"). Prawa
strona: "Tato Pamatka Slavna / Ke cti Swateho Jana /
Nepom. Patrona Ctskiho / Waclawa Blicka Wizwizena / Meste
Zamberce Zrozeniho / Zdeyssim Meste Osazeni" ("Ta
pamiątka sławna ku czci świętego Jana Nepomucena patrona
czeskiego (przez) Wacława Blicka, w mieście Zamberku
urodzonego, wzniesiona (i) w tym miejscu
osadzona/postawiona"). Lewa strona z
chronostychem:
"oD hanbI zLI / poWIestI / ostřhej MILI / patrone CeskI"
("1718; Od hańby złej sławy ostrzegaj/strzeż miły
patronie czeski").
Autor nieznany (nad. i tłum: G.S.)
oD hanbI
zLI
poWIestI
ostřhej MILI
patrone CeskI
Rychnov
nad Kněžnou (okres Rychnov nad Kněžnou, kraj Hradec
Králové, Czechy >>,
):
barokowa grupa figuralna: krzyż z MB Bolesną, Janem N. i Florianem.
Figury stoją plecami do siebie, frontem do placu. Jan N. w stroju
tradycyjnym (osiem guzików), złocony nimb, pięć gwiazd. Kontrapost.
Oburącz trzyma krzyż, w prawej dłoni palmę. Cokół z wolutami i
ornamentami. Na froncie apoteoza Języka w glorii, a pod nią mała kłódka.
Z tyłu fragment datowania: "A ..8.." (zacementowane). Z tyłu Floriana:
"1761: / G : M:". Na tylnej części cokołu krzyża inskrypcja w języku
czeskim z chronostychem: "k VVIetssI / sLaVVe bożI / DareM pana /
gIrżIho bL(I)eChI / obraz tento / postaVVen" ("Ku większej sławie Bożej,
darem pana Girżiho Blechi obraz ten postawiono"; w nazwisku fundatora
litera L ma bardzo krótką dolną kreskę, co sugeruje, że jest to I,
wówczas powstaje data: 1687. Przy traktowaniu jej jako L byłoby: 1736).
Różne daty na krzyżu i figurze Floriana nie pozwalają uznać, że
wszystkie figury mają tę samą datę powstania. Autor nieznany (nad. i
tłum: G.S.)
k VVIetssI
sLaVVe
bożI
DareM pana
gIrżIho
bL(I)eChI
obraz tento
postaVVen
Dobruška (okres Rychnov nad Kněžnou, kraj Hradec
Králové, Czechy,
):
przy ul. Novoměstská 185 znajduje się kamienna rzeźba św. Jana
Nepomucena. Jest to kopia stojącego tu niegdyś oryginału z 1712
roku, który obecnie, po odrestaurowaniu, znajduje się w Miejskim
Lapidarium. Na frontowej
ścianie postumentu wklęsło-rzeźbiony napis w języku łacińskim, z
chronostychem z datą powstania rzeźby (1712). Napis tłumaczy się "Ku
czci św. Jana obrońcy dobrej sławy wystawiono"
HONORI DIVI
IOANNIS PRE:
TIOSAE
FAMAE
PROTECTORIS
ERECTA
Opočno (okres: Rychnov nad Kněžnou, kraj: Hradec Králové, Czechy,
):
Kamienna figura Jana N. autorstwa Ignacego Rohrbachera
lub Jerzego Franciszka Pacáka, wystawiona z okazji
kanonizacji w roku 1729 z fundacji Rudolfa hrabiego
Colloreda. Anioły otaczają postać centralną. Strój
tradycyjny (biret leży z prawej stronie świętego, nad
główką putta). Prawa dłoń przy piersi, lewa wyciągnięta
przed siebie. Krzyż trzyma jeden z aniołów. Wszystkie
postacie spowite obłokami. Anioł z prawej strony trzyma
palec na ustach; z lewej otwartą księgę. U stóp Jana
personifikacja oszczerstwa w postaci karykatury Wacława
IV (z palcem w ustach - gryzącego się w palec?!).
Całość, otoczona kamienną balustradą, stoi na trójkątnym
cokole. Od frontu dwa kartusze herbowe z koroną, poniżej
chronostychowane napisy (bardzo eleganckie - wyróżnione
litery zachowują mniej więcej symetrię napisu). Bardzo
dynamiczny przykład barokowej rzeźby wschodnioczeskiej
(nad: G.S.)
TVVS
VBI QVE
SEMPER QVE
FIDELIS
CLI
ENS.
RUDOLPHUS DE ET IN
COLLOREDO GR: I: COMES
DE VALSE. TITVLIES PLN:
DOMINUS IN OPPCZNO?
ET CAET
TIBI DIVO
IOAN
NI NEPOMVCE
NO SVB ANNO
CANONIZATIONIS
POSVIT
Lhoty u Potštejna
(kraj: Hradec Králové
okres: Rychnov nad Kněžnou
obec: Potštejn, Czechy,
):
przy bocznej drodze i domu nr 113 stoi kamienna figura Jana N. z medalionem (symbol MB Staroboleslavskiej) trzymanym wysoko w prawej ręce. Strój tradycyjny (sutanna z 11 guzikami), odkryta głowa, a wokół nimb z pięcioma gwiazdami. Stoi na chmurkach. Lewa opuszczona wzdłuż ciała, trzyma biret oraz złoconą palmę (być może dodaną po renowacji?). Kontrapost. U stóp apoteoza Języka w glorii. Cokół z wolutami, gzymsami, ornamentami roślinnymi; na froncie w ozdobnym kartuszu scena zrzucenia z mostu, a nad nią inskrypcja łacińska z chronostychem
dającym datę roczną 1767m, w tłumaczeniu: "Na wieczną/nieustającą cześć Janowi Nepomucenowi postawili czciciele/wyznawcy". Tył: "Obnoven L.P. 1858" ("Odnowiono r/oku/ p/ańskiego/ 1858"). Autor nieznany (nad i tłum: G.S.)
Borovnice (Kienwald, kraj: Hradec Králové
okres: Rychnov nad Kněžnou, Czechy,
):
kamienny pomnik Św. Jana Nepomucena, datowany wg jednych źródeł na 1721,
według innych na 1714 rok, co wskazuje na jego wystawienie jeszcze przed
ogłoszeniem Jana Nepomucena świętym. Pomnik otoczony jest kamienną,
tralkową balustradą założoną na rzucie "symbolicznego" pięciokąta, w
narożach którego na podstawach kule z płaskorzeźbioną gwiazdą. Na
ścianach pięciobocznego postumentu rozbudowany chronostych w łacinie i
płaskorzeźbione herby. Święty w postawie stojącej w kontrapoście, w
szatach kanonika, z krucyfiksem trzymanym w dłoniach, na głowie biret.
Obecne położenie pomnika nie jest jego położeniem pierwotnym, został w
to miejsce translokowany przy przebudowie drogi prowadzącej przez
Borovnice. Stan pomnika dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
eX
pIas VaqVeotI
IntentIone
obLata
honorI qVInqVeVVLne
rVMVnIgenItI
fILIJ
DeJ patrIs
æternI~
et
tIbI VnICeo
DIVe Ioan
nes
NepoMVCene
qVatenVs
tVsIngVLosqVIn
qVe
Iset æternItatIs
DIffaM
atIone
LIberessIngVLI
InpræsentI tIbI
se
seofferVnt
Borovnice-Přestavlky
(Kienwald-Prestawilk, kraj: Hradec Králové
okres: Rychnov nad Kněžnou, Czechy,
):
Kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena z 1742 roku. Święty z rozpostartymi
ramionami stoi wśród rzeszy aniołków na obłoku. Anioł po prawej stronie
świętego trzyma biret, a anioł po lewej stronie trzyma zamkniętą księgę.
Przed Janem położona mitra. Wokół głowy aureola pozbawiona gwiazd. Na
frontowej stronie postumentu nieco zatarty chronostych w łacinie. Pomnik ufundowali Jan Václav Rous z Lipna i jego żona
Johanka. Prace renowacyjno-konserwatorskie prowadzono w latach 1808,
1836, 1906 a w roku 1926 wokół rzeźby był postawiony nowy płot
(nad: J.B. z Kłodzka)
PROTECTOR
NOST... ICV
LO FAMÆ NOSVBIQVE
PROTEGEC...N
VGESQVE
EST TIRPERAVS
SIA ... AERCHV
CHELSMIANARESPICE
Náchod
(kraj:
Hradec Králové,
okres: Náchod,
Masarykovo náměstí, Czechy,
):
na rynku (strona północna), obok kościoła św. Wawrzyńca, stoi barokowa
kamienna figura Jana N. w złoconej aureoli w typie "czeskim", a więc
płaskiej, z promieniami i gwiazdami. Strój tradycyjny: sutanna, 12
guzików, komża, peleryna z kapturem i frędzlami, biret na głowie,
widoczny kołnierzyk, noski butów ścięte. Jan ma na szyi złocony
medalion, również złocony, a w rękach krzyż trzymany oburącz przy lewym
ramieniu; palma oparta o prawe przedramię. Kontrapost, dynamicznie
rozwiane szaty. Całość otacza kamienna balustrada z kulami. Cokół duży z
wolutami oraz zdobieniami na bokach. Napisy od frontu i z tyłu,
łacińskie z chronostychem (>>). Przód: 1768; tłum. P. Maximilanus
Damian OFM: "Mężu święty, pobożne duchowieństwo, senat i cały lud
Nachodu Twej świętej opiece szczerym uczuciem się oddaje"; tył: 1768;
tłum. P. Maximilianus Damian OFM: "Odnowiony / pomnik/ z wdzięczności
czcicieli. Niech będą modlitwy, niech będzie gorliwość, którą okazują
sercem poddani" (nad: arkadoo, uzup: G.S.)
Vir sanCte
DeVotVs CLerVs
senatVs
IntegerqVe
popVLVs
naChoDenVs
tVæ pIæ
proteCtIonI
sInCero affeCtV
sese hIs
sVbsternIt
RESTAVRATA
GRATITUDINE
CULTORUM
sInt Vota
sIt ferVor
qVeM
præbent
CorDe
CLIentes
-
Náchod
(kraj:
Hradec Králové,
okres: Náchod,
Masarykovo náměstí, Czechy,
):
przy podeście schodów pałacowych/zamkowych, które są przedłużeniem ul.
Regnerovy sady prowadzącej z rynku do nachodzkiego zamku (Státní Zámek
Náchod) znajduje
się pusty już dziś cokół od figury Jana Nepomucena. Cokół jest trójboczny, dwukondygnacyjny, z
wolutami, nie ma żadnych symboli nepomuckich; napis w owalnym kartuszu
umieszczony tylko na jednym boku (front?) jest słabo czytelny, pozostałe kartusze są puste.
Figura św. Jana Nepomucena z Paladium Ziemi Czeskiej wystawiona została
w 1741 roku dla upamiętnienia obrony Nachodu przed wojskami pruskimi.
Postument w przekroju trójkątny, z wolutowymi spływami, ustawiony na dwu
lub trzystopniowym podwyższeniu, zwieńczony gzymsem. Smutną
pozostałością po figurze jest metalowy trzpień, który kiedyś łączył
rzeźbę z cokołem. Na frontowej stronie cokołu znajduje się częściowo
zatarty kartusz z chronostychem dającym rok 1741 lub 1742. Figura ponoć
została zrzucona i zniszczona w roku 1954 przez wandali. Przed kilkoma
laty w ramach rewitalizacji zamkowego wzgórza planowano powrót rzeźby
Nepomucena na postument (uwaga: sprawdzać na bieżąco) (nad: G.S., uzup:
J.B. z Kłodzka, źródło: seznam kulturnich pamatek: Podstavec
pro sochu sv. Jana Nepomuckého - U spočinku zámeckého schodiště v
Regnerových sadech pod zámkem /Evidovaná památka číslo 1462-18/)
ARXDICAT
AV-XILIS
MAGNI
-SOLVTA BORVSIIS
Bohuslavice (okres: Náchod, kraj: Hradec Králové, Czechy,
):
na wyspie stoi pomnik Św. Jana Nepomucena, kamienny, barokowy. Postument
obramowany po bokach wolutowymi spływami. Na przedniej ścianie
chronostych z zakodowanym rokiem 1757 =
M+C+I+D+I+V+I+I+X+V+I+X+V+X+I+C+V+I
FAMAE
PROTECTORI
DIVO IOANNI
EX VERA
PIETATE
EXSTRVXIT
ET SACRAVIT
Nové
Město nad Metují (Mowe Miasto nad Metują, Neustadt an der Mettau, okres: Náchod, kraj: Hradec Králové,
Czechy,
):
w
niszy umieszczona jest kamienna figura Św. Jana Nepomucena. Poniżej figury płaskorzeźbiony
kartusz z herbem Václava Josefa Burgermeistera z Villarsburgu, który w
1767 roku dom odkupił i kazał przebudować, a elewację główną zaopatrzyć
w portal z rzeźbą Św. Jana Nepomucena. W dolnej części kartusza, pod
herbem napis-chronostych w łacinie, wzywający Jana do opieki nad domem i
rodem oraz dokumentujący datę fundacji na rok 1767. Stan zachowania
figury dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
SANCTE
IOANNES!
AEDES DE
VILLARSBVRG
AB HOSTE FALSO ET ADVERSO PROTEGE
Nové
Město nad Metují (Mowe Miasto nad Metują, Neustadt an der Mettau, okres: Náchod, kraj: Hradec Králové,
Czechy,
):
przy ulicy Českých bratří, w barokowym kościele pod wezwaniem Jana N. (zobacz
wyżej) na ambonie znajduje się rzeźba Jana N. wśród aniołów. Natomiast w
kartuszu motyw z tumba Jana N. z katedry praskiej malowany i sygnowany
przez Fickera. Na podniebiu napis z chronostychem dającym rok 1740 (nad: G.S.)
Ceo LoqVor
non Ita per se
Vt per
DeVM
eX Vo.
aeternaLIter
J. In
terrIs transe
Vnter honoror
Libuň (okres Jičín, kraj: Hradec
Králové, Czechy,
):
przed kościołem św. Martina stoi kamienna figura Jana N. z roku 1746, w
stroju tradycyjnym, nimb, pięć gwiazd. Palma i wysoko uniesiony krzyż.
Kontrapost. Cokół z gzymsami i wolutami. W górnej części symbol MB
Staroboleslavskiej. W środku napis łaciński z chronostychem, w
tłumaczeniu "Z pobożnymi życzeniami wytrwałości, honoru, czciciel/-e/
św. Jana Nepomucena wystawił/-li/", oraz tarcza z koroną, czaszką
oraz incjałami: "P.M. - I.H". Tył z napisem w języku czeskim i
datą: "Ke CztI a sLawIe / s. Iana Nepomuckeho / postawil Martin Iozef
/ Hlawa Cysorza?Carlas (ho)? / Dworski Caplan / fararz Libunski / A.
1746 / A F" ("Ku czci i sławie św. Jana Nepomucena wystawił
Martin Jozef Hlawa cesarza Karola dworski kapłan proboszcz libuński w
roku 1746 AF"). Autor nieznany (nad: JJK, uzup. i tłum: G.S.)
eX
pIo Voto
ConstantI
honorI
et VeneratIonI
DIVI IoannIs nepoMVCenI
posVIt
Úlibice (okres Jičín, kraj: Hradec
Králové, Czechy,
): nieopodal domu nr 67, koło mostu przez Úlibický
potok, znajduje się barokowa, kamienna rzeźba Jana N. Szaty:
sutanna, komża, peleryna ukształtowane w fałdy, silnie rozwiane wiatrem,
biret. Wokół głowy pierścień z pięciu złotych gwiazd. Postument
otoczonym kamienną, pięciokątną balustradą. Na froncie chronostych: 1730
=
D+M+I+V+V+V+V+I+I+I+L+V+L+I+C
DE
MISSE
SVAVQTAVOVEF
HONORI.
IOAN.
NEPO.
PIA
PLEBS
VLRICENA
Stará
Paka - Nove Paky (okres Jičín, kraj: Hradec
Králové, Czechy,
):
w starej dzielnicy Nove Paky stoi murowana kapliczka
domkowa z figurą Jana N. datowaną na rok 1803. Kapliczka jest otwarta,
ma dwuspadowy daszek z krzyżem na szczycie oraz półkoliste wejście z
kolumienkami po bokach. Figura jest kamienna, polichromowana, ma strój
tradycyjny (siedem guzików, medalion na piersi); bez nimbu. Kontrapost,
krzyż. Cokół z profilowanym gzymsem, pod którym znajduje się apoteoza
Języka w glorii. W części środkowej znajduje się scena z Janem -
Pielgrzymem i symbolem MB Staroboleslavskiej. W dolnej części czeski
napis z chronostychem, w tłumaczeniu: "Wdzięczny i ku chwale Bogu
ofiarowuję tę ofiarę za pośrednictwem/sprawą niebiańskiego Jana z
Nepomuku / Frantissek Ježek kowal/ - fundator". Tył: "A. 1803 /
Opraveno – 1993". oraz: "Oprava I / Jos. Podlipny / roku 1884".
Na płotku tabliczka z napisem: "Svatý Jene z Neomuku / drž nad naší
vlastí ruku / aby v pravdě Boží žila / spravedlnost vítězila / Léta Páně
1993" ("Święty Janie z Nepomuku dzierż/trzymaj rękę nad naszą
ojczyzną, aby w prawdzie Bożej żyła /a/ sprawiedliwość zwyciężyła. Roku
pańskiego 1993"). Według Seznamu twórcą jest Jan Sucharda, figura
pochodzi z początku XIX wieku, a umieszczono ją w kaplicy z połowy XIX
wieku
(nad: JJK, uzup i tłum.: G.S.)
WDieCnI
BohV
přInasI
obIeť ChWaLI
skrze
nebesstIana Jana z NepoMVkV
Frantissek Ježek koWař
1803
Častolovice (okres
Rychnov nad Kněžnou, kraj Hradec Králové, Czechy,
):
przed kościołem św. Wita, po prawej stronie
schodów prowadzących do niego znajduje się kamienna figura Św. Jana
Nepomucena z 1721 roku. Na miejsce to rzeźba, która jest zarejestrowana
pod nr Z/11/1, została przeniesiona z mostu nad Bělou w 1983 roku.
Wielostopniowy postument z napisami, z których jeden posiada
wkomponowany chronostych z rokiem 1721. Z innego możemy
wyczytać rok, miesiąc i dzień: LP 1721 / DNE 15 / JVNIJ (rok
wystawienia 1721 dnia 15-go czerwca). Stan rzeźby dobry (nad: J.B. z
Kłodzka)
INIVSTI TIATVA CONFIDI AETERNE
NONERV BESCAM
Trutnov-Horní
Předměstí (Trautenau, okres Trutnov, kraj Hradec Králové,
Czechy,
):
na placu Svatojanské náměstí, który znajduje się na miejscu
zlikwidowanego mostu nad młynówką, znajduje się bardzo nietypowa i
ekspresyjna rzeźba przedstawiająca scenę walki Jana N. z dwoma żołdakami
zrzucającymi go do Wełtawy. Kompozycja jest jednak podwójna - poniżej, w
niszy przepruwającej cokół umieszczono rzeźbę martwego Jana. Górna
postać ma strój tradycyjny, podwójny złocony nimb: tradycyjny i poziomy
"czeski". Przed sobą, oburącz, trzyma krzyż. Dół stanowi szeroka
balustrada. Autorem jest być może ktoś z pracowni Jiříego Františka
Pacáka (1670-1742). Na frontowej ścianie postumentu dwuwersowy
chronostych z rokiem 1718, w tłumaczeniu G.S.: "Świętemu Janowi
Nepomucenowi, wybitnemu protektorowi/obrońcy korony czeskiej
królewskiego miasta Trutnova" (nad: JJK, uzup: G.S.)
SanCto
IoannI
NepoMVCeno
Coronæ CzeChICae
RegIæ VrbIs TrVtnoVIae insIgnI proteCtorI
Mladé
Buky (Jungbuch, okres Trutnov, kraj Hradec Králové,
Czechy,
):
w pobliżu rzeki Úpy i mostu stoi kamienna barokowa figura Jana N.
z roku 1711. całość klasycystyczna. Strój tradycyjny, dziewięć guzików
u sutanny.
Kontrapost. Oburącz trzyma krzyż, w zagięciu prawej ręki palma. Całość
odnowiona, przeniesiona i ustawiona na dużym postumencie. Cokół główny
trójkondygnacyjny; ornament muszlowy, inskrypcja łacińska z
chronostychem. Po bokach dwa mniejsze cokoliki z ozdobnymi szyszkami.
Napis z chronostychem dającym rok 1711 brzmi w tłumaczeniu: "Ku czci błogosławionego Jana Nepomucena ten
pomnik został wystawiony na krótko przed śmiercią darczyńcy w 1711".
Pomnik został postawiony jako dowód pobożności Gottfrieda Quahla, który
był przez krotki czas kapelanem w Trutnovie i przez 6 lat kapelanem w
tutejszym kościele, gdzie został pochowany
(nad: J.P., uzup: G.S.)
CEDIT
HONORI
BEATI IOANNIS
NEPOMVCENI
ISTA QVÆ PROSTAT STATVA
AVTHORE
AB ANNO VNO
VITAS VA
PIE PRIVATO
VIROET
CVRATO VENERANDO
GODEFRIDO
QVAHL
Dolní
Olešnice (Nieder Oels, okres Trutnov, kraj Hradec Králové,
Czechy,
):
po lewej stronie lokalnej drogi Dolní Olešnice -
Horní Olešnice, w pewnej odległości od kościoła Św. Jakuba (UWAGA wg
Wikipedia - w kościele Św. Jakuba znajduje się Boční oltář sv. Jana
Nepomuckého) znajduje się, umieszczona na piaskowcowym postumencie,
kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena. Święty w postawie stojącej w
kontrapoście, ubrany w szaty kanonika z biretem na głowie. Na
przedramieniu lewej ręki trzyma ułożony prawie poziomo krzyż, ku któremu
nachyla głowę, prawa ręka zgięta w łokciu i położona na klatce
piersiowej. Wokół głowy świętego znajduje się prosta metalowa aureola
bez gwiazd. Na frontowej ścianie postumentu chronostych - cytat z Księgi
Psalmów, PSALM 92, Sprawiedliwe rządy Boże, werset 13: "Sprawiedliwy zakwitnie jak palma, rozrośnie się jak cedr
na Libanie"). Na bocznych ścianach postumentu inskrypcje w języku
niemieckim sławiące Św. Jana Nepomucena. Na ścianie tylnej napis: "Erichtet/
im 18 den Jahr/ Hundert/ ubersetzt 1822". A więc rzeźba wykonana w
1800 roku i translokowana w 1822. Całkowita wysokość postumentu z figurą
wynosi 3,7 metra. Stan ogólny dobry, inskrypcje na postumencie ulegają
zatarciu, przez co stają się nieczytelne (nad: A.D., uzup: J.B. z
Kłodzka)
Der GereCh
te bLVht wIe
grVne PaL
Men aVf
LI
banosI IV
geLenfort
Ps: 92. 13 v.
Hrotovice
(Hrottowitz, obec: Hrotovice, okres: Třebíč, kraj: Vysočina,
Czechy,
):
kamienna rokokowa figura Jana N. z puttem podtrzymującym duży krzyż.
Aureola, utrącony czubek buta. Na cokole kartusz z łacińskim napisem z
chronostychem ukrywającym datę roczną 1735
GRATITVDINIS
PENSVM EX
SOLVO
VLTRO PATROCINARE
PETENTI
Jihlava (Igława, Iglau, obec: Jihlava, okres: Jihlava, kraj: Vysočina,
Czechy, ):
przy
ul. Okružní stoi barokowa figura Jana N., ponoć z 1735 roku, pierwotnie
stała pod murem cmentarza przy kościele Świętego Ducha. Na obecnym
miejscu została umieszczona w 1993 roku. Na froncie, na plincie pod
sceną Topienia z Mostem Karola, pierwszy chronostych (być może jego
część nie jest widoczna lub postała zniszczona, bo daje on bezsensowną
liczbę 1235), a od tyłu cokołu drugi, dającym datę roczną 1740. Nie
zgadza się to z podaną w źródle datą 1735, a sam chronostych nie jest
majstersztykiem, skoro w obliczeniach nie została uwzględniona jedna z
liter D. U stóp Jana dwa aniołki z atrybutami: palma, biret, krzyż,
księga. Jan ma aureolę i unosi Palladium, czyli medalion z MB ze Starej Boleslavi
SINCERE
INVOCATES EX AVDI
VS
PER TE
DIVE
IOANNES
DE
VODÆ
VENERATIONI
SANCTI
IOANNES NEPOMVCENI
EREXII
IOVES
FRIIERTAG
-------
RENOVIERT
1858
Jimramov
(Ingramycz, Gymramow, Ingrowitz, obec: Nové Město na Moravě, okres:
Žďár nad Sázavou, kraj: Vysočina, Czechy,
):
na placyku w centrum miejscowości stoi barokowy kamienny posąg Jana N. z
roku 1712, naturalnej wielkości, na cokole osadzonym na dwustopniowej
podstawie. Dawniej polichromowany. Stał kiedyś przed tutejszym pałacem.
Cokół zdobią dwa herby fundatorów, podobne do tych z ambony miejscowego
kościoła. Nad nimi znajduje się chronostych z datą roczną 1712 ("Ten
kamień (posąg) świętemu Nepomucenowi postawiono")
HAEC
PETRA
DIVO
NEPOMVCENO
POSITA EST
Maleč
(Maltschin, obec i okres: Havlíčkův Brod, kraj: Vysočina,
Czechy,
):
kamienna barokowa figura Jana N. z wieku XVIII wieku, przeniesiona z
terenu tutejszego zamku na skwer, gdzie towarzyszą jej inny posąg.
Kamień skorodowany. Goła głowa, krucyfiks w ramionach, biret w lewej
dłoni. Na cokole herby fundatorów pod koroną szlachecką. Nad nimi
znajduje się chronostych dający liczbę 1207 - jest to zapewne tylko
część napisu
SanCto
IoannI
NepoMVC
Dolní
Město (Unterstadt, obec: Světlá nad Sázavou, okres: Havlíčkův Brod, kraj: Vysočina,
Czechy,
):
w centrum wsi, na skwerku i pod drzewem, stoi barokowa kamienna figura
Jana N. z roku 1746. Aureola, krzyż dźwigany przez aniołka, wolutowy
cokół z czeskim chronostychem w kartuszu
Ke
CtI
Boha neJVVyššIho a
DobrotIVVého
též
Iana
NepoMVCkého
patrona našeho
postaVVIena jest
státVa
Jeho
Ledeč nad Sázavou (Ledetsch an der Sasau, obec: Světlá nad Sázavou, okres: Havlíčkův Brod, kraj: Vysočina,
Czechy,
):
w pobliżu plebanii kościoła sv. Petra a Pavla
znajduje się kamienna barokowa figura Jana N. z roku 1746, umieszczona
tutaj wtórnie. Na podstawie napis z czeskim chronostychem
sWatI
NepoMVCkI
Iene
zbaWIž nas
V Boha
oD hanbI
WIeCžne
Zelená
Ves (Gründorf, okres: Pelhřimov, obec: Mezilesí, kraj: Vysočina,
Czechy,
):
barokowa figura Jana N. z czerwonego piaskowca pochodząca z początku
XVIII wieku. Pierwotnie stała w pobliżu zamku, po jego zniszczeniu
przeniesiona na obecne miejsce. Chronostychowany napis na cokole
informuje, że posąg został ufundowany przez rodzinę Ubelli ze Siegburgu.
Data fundacji jest jednak nieznana, bo chronostych jest wyjątkowo trudny
do odczytania. Biret, krucyfiks, brak aureoli
FaMILIa
Per ILLVostrI
VbeLLIana
tVa sVa
aLIC
at Vtea
LIberet:
Žirovnice
(Serowitz, okres: Pelhřimov, obec: Počátky, kraj: Vysočina,
Czechy,
):
barokowa figura Jana N. z roku 1713 stoi koło stawu i tutejszego zamku. Na
bardzo fantazyjnym cokole widoczna gwiazda Šternberków,
którzy byli właścicielami miejscowości i zamku od 1693 roku. Biret, krucyfiks,
aureola, palma. Jest też chronostychowany napis fundacyjny
S.
IOANNI
NEPOMVCENO
DICAVIT
*
F.L.COMESA STERNBERG
Moravičany
(Morawitschan, okres: Olomouc, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
w kościele św. Jerzego (Kostel sv.
Jiří) wewnętrzne ściany kaplicy Jana N. i strop
pokrywają freski Józefa Ignacego Sattlera z 1753 roku. Dekoracje
freskowe ukazują kluczowe sceny z życia Jana. Na jednym z
przedstawień klęczący Jan adoruje MB z Dzieciątkiem opierając się na
kartuszu z chronostychowanym napisem dającym rok 1753 (nad: J.B. z Kłodzka)
O! DEI GENITRIX
MARIA
PROCVRA AVERTI
INFORTVNIA
A MORAVITSHA
NIO ET EIVS
VICINIA
Medlov (okres:
Olomouc, kraj: Olomoucký, Czechy,
):
kamienna rzeźba stojącej postaci Św. Jana
Nepomucena koło Domu dla seniorów (Dom pro seniory) i
kościoła. Na prawym ramieniu krucyfiks, w prawej,
opuszczonej dłoni biret. Wokół głowy metalowy owal, niestety
pozbawiony gwiazd. Na frontowej ścianie postumentu kartusz z
inskrypcją ujawniającą fundatora: Franciscus Langer. Według
źródła w internecie rzeźba pochodzi z 1761 roku, próba
odczytania roku z chronostychu w kartuszu tej daty nie
potwierdza. Stan dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
A.R.D
FRANCISCUS
LANGER
PASTOR BONUS
EREXERAT
ME
Hnojice (Gnoitz, okres: Olomouc, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena z
roku 1732 z warsztatu Jerzego Antoniego Heinza (Jiří Antonín
Heinz, także Georg Anton Heintz, ur. 1698 Svitavy - zm. 1759
Znojmo). Wystawiona z inicjatywy i prawdopodobnie także ze
środków miejscowego proboszcza, šternberskiego kanonika
Godefrieda Kristiana Appela. Datę roczną powstania rzeźby
można obrachować z chronostychu (>>) umieszczonego na tylnej
ścianie postumentu. Święty przedstawiony w postawie stojącej
w delikatnym kontrapoście, trzyma w dłoniach krucyfiks, do
którego przytula twarz. Wokół głowy pięciogwiazdowy nimb.
Oczy przymknięte, a usta lekko otwarte. Na głowie biret.
Włosy długie, falujące, opadają na kark. Na frontowej
ścianie postumentu kartusz w kształcie serca z zatartą sceną
zrzucenia Jana z mostu Karola do Wełtawy. Stan rzeźby dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
SINGVLARIS
VOTVTE
L(I?)ARI
DIVO
IOAN
NI NEPOMVCENO
S:HONORI
Branná
(Kolštejn, Goldenstein, okres: Olomouc, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
w zewnętrznej niszy-kaplicy, między przyporami, przy ścianie absydy
kościoła p.w. Michała Archanioła (Kostel Archanděla Michaela) znajduje
się kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena pochodząca według chronostychu
umieszczonego w kartuszu na frontowej ścianie postumentu z 1733 roku.
Rzeźba wysokiej klasy, z pieczołowicie dopracowanymi detalami (nad: J.B.
z Kłodzka)
STATVA
DIVO IOANNI
NEPOMVCENO
EXSTRVCTA
Libina-Dolní Libina
(Böhmisch Liebau, okres: Olomouc, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
figura św. Jana Nepomucena ustawiona w sąsiedztwie mostku nad potokiem Mladonovský potok. Kontrapost,
biret, krzyż, złota aureola i palma. Na opatrzonym łukowanymi
gzymsami cokole inskrypcja z chronostychem (1751) (nad: S.Zobniów)
FAMAE
PATRON OFERT FVX
SVA
VOTA
IOANNES.
POSTER
VSINCVRIS
VIVERE DISCAT
EI.
Charváty
(Charwath, okres: Olomouc, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
przy wjeździe (lub wyjeździe) do wsi Charváty od strony miejscowości Blatec i Kožušany-Tážaly,
tuż przy drodze znajduje się kamienna figura Św. Jana
Nepomucena. Po drugiej stronie drogi znajdują się domy o
numerach 111 i 112. Figura, według informacji w internecie,
datowana jest na 1773 rok. Święty Jan Nepomucen
przedstawiony w postawie stojącej w delikatnym kontrapoście.
Ciężar ciała spoczywa, w głównej mierze na lewej
wyprostowanej nodze. Noga lewa lekko ugięta w kolanie i
odsunięta nieco w bok. Na lewym ramieniu świętego położony
pochylony na lewy bark i przylegający do piersi krucyfiks.
To właśnie ku niemu Jan lekko pochyla głowę. W drugiej,
opuszczonej wzdłuż ciała dłoni Nepomucen trzyma biret.
Święty ubrany w szaty wyższego zwierzchnika kościelnego. U
dołu widzimy sutannę spiętą podwajanymi guziczkami, spod
niej wystają trzewiczki o ściętych noskach. Materiał sutanny
opina nogi i ukształtowany jest w pionowe i ukośne fałdy. Na
sutannę włożona, sięgająca kolan i wykończona dołem koronką
komża, która również ukształtowana jest w prawie pionowe
fałdy. Na ramiona zarzucona, związana pod szyją grubym
sznurem z chwostami futrzana peleryna- mantolet. Pod szyją
wysoki, stójkowy kołnierz z dwiema wypustkami. Wokół głowy
nimb z pięciu sześcioramiennych gwiazd zamocowanych do
ukształtowanego w owal metalowego pręta, zamocowanego po obu
stronach szyi. Włosy długie, falujące, tyłem opadające na
kark. Na twarzy zarost: broda i wąsy. Wyraz twarzy spokojny,
zamyślony. Figura umieszczona na wysokim postumencie
przykrytym gzymsem. Na frontowej ścianie postumentu kartusz
z inskrypcją pisany łaciną i zawierający chronostych z datą roczną 1773. Kamień, z którego wykonano rzeźbę pokryty
częściowo czarną patyną, która w niektórych miejscach odpada.
Stan rzeźby dostateczny, miejscowe zniszczenia, konieczna
konserwacja. Miejsce umiejscowienia pomnika zadbane, schludne (nad: J.B. z Kłodzka)
Šumvald
(Schönwald), okres: Olomouc, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
a placu między kościołem p.w. Św. Mikołaja, szkołą podstawową oraz
urzędem wsi znajduje się ustawiona na wysokim, bogato zdobionym,
zwłaszcza główkami uskrzydlonych putt (około 20), postumencie kamienna rzeźba
Św. Jana Nepomucena. Pochodzi ona wg daty rocznej i
chronostychu umieszczonych na postumencie z 1713 roku, przez co już
zasługuje na uwagę, gdyż powstała przed ogłoszeniem Jana błogosławionym
i świętym co świadczy o silnym jego kulcie w tym miejscu. Tekst daje podwójną
liczbę 1713. Święty przedstawiony w postawie stojącej w
kontrapoście w szatach kanonika kapituły praskiej doby
baroku z biretem na głowie, wokół której pięć gwiazd. Prawą
dłoń trzyma położoną na piersi, a lewą ma opuszczoną wzdłuż
ciała. Atrybuty świętego, tj. krucyfiks i liść palmy niosą
aniołowie umieszczeni na postumencie pod figurą Jana.
Poniżej kartuszu z chronostychem scena: "Zrzucenie Św. Jana
Nepomucena z Mostu Karola do Wełtawy". Stan pomnika dobry,
choć widoczne drobne uszkodzenia (brak kciuka u lewej dłoni) (nad: J.B. z Kłodzka)
PONEBANT
SANCTO
IOANNI
NEPO
MVCENO
DEVOTI.
SANCTE
IOANNES NEPO
MVCENE
ESTOA DIV
TOR NOSTER
IN PESTE
Prostějov (Prościejów, Proßnitz, okres:
Prostějov, kraj: Olomoucký, Czechy,
):
rzed klasztorem Braci Miłosiernych (Klášter milosrdných bratří, zobacz
wyżej) znajduje się kamienna barokowa figura Jana N. na gruszkowatym
wolutowanym cokole, z aniołkiem podtrzymującym krucyfiks u stóp, z
biretem w ręku. Na postumencie w kartuszu inskrypcja fundacyjna, zapewne
z chronostychem, niestety trudno czytelna
D...RIVS
FR. EFO...H
..CIVS PROSTANIENSIS
EREXIT
Prostějov
(Prościejów, Proßnitz, okres: Prostějov, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
koło kościoła Świętych Piotra i Pawła (Kostel sv. Petra a Pavla)
znajduje się kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena. Święty w postawie
stojącej w mocnym kontrapoście, lewa noga wyprostowana, prawa ugięta w
kolanie i wysunięta lekko do przodu, tułów wychylony w prawą stronę. Jan
odziany w szaty kanonika doby baroku. Sutanna spięta guzikami, których
widać 11, spod sutanny wystają ścięte noski trzewików. Komża sięga kolan
i wykończona jest dołem koronką. Na ramiona zarzucona futrzana peleryna
z kapturem (!). Na głowę założony biret. Święty ma położony na prawym
ramieniu krucyfiks z Ciałem Ukrzyżowanego Jezusa, krucyfiks dołem
podtrzymywany jest złożonymi w modlitwie dłońmi. Głowa Jana pochylona w
stronę krucyfiksu, który adorowany jest wzrokiem. Włosy długie, na
twarzy zarost. Wokół głowy nie ma zwyczajowych gwiazd. Rzeźba usytuowana
na postumencie zbliżonym w formie do gruszkowatego i wywyższonego
dwustopniową platformą. Na frontowej ścianie postumentu kartusz w formie
zbliżonej do serca z łacińskim chronostychem z datą roczną 1725 (?). Na
tylnej ścianie podobny w formie kartusz z inicjałami: "A=H=R= / M=B=H="
(nad: J.B. z Kłodzka)
VERE
MAGNVS
HIC
ADJVTOR
IN
NECVESSI
TATIEVS
Konice
(okres: Prostějov, kraj: Olomoucký, Czechy,
):
w centrum miejscowości znajduje się kamienna, piaskowcowa, datowana na
1717 rok rzeźba św. Jana Nepomucena. Św. Jan Nepomucen jest
przedstawiony jako postać stojąca w kontrapoście, w naturalnej
wielkości. Ubrany jest w tradycyjne szaty kanonika z biretem na głowie i
gwiazdami nad nią. Na twarzy zarost. Głowa zwrócona i pochylona w
kierunku krzyża z ukrzyżowanym ciałem Chrystusa, który święty trzyma
przy piersi. Detale rzeźby starannie opracowane zarówno z przodu, jak
również z tyłu, co sugeruje, że od początku zaprojektowana była do
umieszczenia w otwartej przestrzeni. Rzeźba osadzona na kamiennym,
niewysokim postumencie. Na frontowej ścianie postumentu kartusz
reliefowy ze sceną Zrzucenia św. Jana Nepomucena z Mostu Karola. Z tyłu
postumentu znajduje się wklęsłorzeźbiony napis pamiątkowy z datą roczną w nagłówku i
chronostychem. W 2000 roku, po całkowitej
renowacji, posąg został przeniesiony spod kościoła Narodzenia
Najświętszej Maryi Panny na północną stronę Placu Masaryka, gdzie
był pierwotnie usytuowany (nad: J.B. z Kłodzka)
HONORI BEA:
TI IOANNIS OP:
PIDVM
KONI:
CENSE SAC:
RAVIT
Dolní Benešov (Dolny Beneszów, Benešov u
Hlučína, obec: Hlučín, okres: Opava, kraj: Moravskoslezský,
,
Czechy):
kamienna figura Jana N. przy drodze, przed kaplicą św. Krzyża.
Na cokole ładnie zakomponowany chronostych w języku czeskim. Suma
wyróżnionych cyfr daje liczbę 2634, co stanowi pewien problem i zagadkę
- czy napis należy odczytywać inaczej niż zwykle, czy jest w nim zawarta
data dzienna?
(nad: M.K.)
SanCto
IoannI
NepoMVCeno
HonorI PosVIt
tVnC
Paro
ChVs
Ioannes FranCIsCVs
FeDer PatrIa
HraDIs
CensIs
Prażmo (Pražmo, Pražma, okres: Frýdek-Místek, kraj:
Moravskoslezský,
,
Czechy): koło kościoła pod
wezwaniem Jana N. stoi kamienna
polichromowana figura Jana N. z 1835 (w pewnym źródle:1817) roku, co wyczytać można na chronostychowanym napisie fundacyjnym na cokole
WYSTAVIL SLOWVTNY
PAN MARTIN PIŽENAK
ARCYKNIŽECY
DIREKTOR
Frýdlant
nad Ostravicí (Frydlant nad Ostrawicą, okres: Frýdek-Místek, kraj:
Moravskoslezský,
,
Czechy): przy rynku,
niedaleko ratusza, stoi barokowa figura Jana N. ukazanego w
przyklęku, w towarzystwie dwóch aniołów, ze złotą aureolą i
złotym krzyżem w wyciągniętej ręce. Z tyłu cokołu data 1799,
na froncie chronostych w języku czeskim
(uzup: M.Muryn)
sVVaty
Iene nepoMVCkI
oroDVj
za nas VVsseCh
nInI
I VV
zIVVota
skonanI
Opava
(Opawa, okres: Opava, kraj:
Moravskoslezský, ul. Praskova,
,
Czechy): we wnęce
muru kościoła św. Jana Chrzciciela, za transeptem, stoi
kamienna barokowa figura Jana N. z krzyżem na prawym
ramieniu. Lekki kontrapost, chmurki i główki anielskie pod
stopami. Widoczne smętne resztki aureoli. Ciekawy cokół o
szerokiej profilowanej podstawie, z chronostychowaną
inskrypcją (wydaje się, że literę H należy liczyć jako Ix2).
Obiekt nie jest w najlepszym stanie (nad: M.Muryn)
HonorI
aC
VeneratIonI
DIVI
IoannIs
NepoMVCenI
Velké Heraltice (Groß Herrlitz, okres: Opava, kraj:
Moravskoslezský, ul. Opavská,
,
Czechy):
w centrum miejscowości, przed urzędem miejscowości, przy
skrzyżowaniu ulic Opavská i Sportovní, na niewielkim klombie
ustawiona kamienna, piaskowcowa figura św. Jana Nepomucena
pochodząca z 1736 roku. Święty w postawie stojącej w
kontrapoście, odziany w szaty kanonika doby baroku, trzyma
na lewej dłoni, na wysokości ramienia krucyfiks, który
adoruje wzrokiem. W prawej dłoni, przy boku trzyma biret.
Rzeźba umieszczona na prostopadłościennym postumencie. Na
frontowej ścianie postumentu płaskorzeźbiony kartusz. Na
tylnej ścianie postumentu wklęsłorzeźbiony chronostych w
łacinie z "wszytą" datą roczną 1736. Z bocznych ścian
postumentu wystają solidne, metalowe uchwyty na świece
(jeden z nich zniszczony). Stan pomnika dobry (nad: J.B. z
Kłodzka)
DIVO IOANNI
NEPOMVCENO
SACRATIORI
VOTO
PRONVS
SVBSTRAVIT
P I W
S O C
P W
Sovinec
(Eulenberg, Aulnburg, okres: Bruntál, obec: Jiříkov, kraj:
Moravskoslezský,
,
Czechy): przed
kościołem Św. Augustyna (Kostel sv.
Augustina), przy wejściu, znajduje się barokowa, kamienna
rzeźba Św. Jana Nepomucena, którą stworzył rzeźbiarza Jiří
Antonín Heinz w latach 1728-1729, na zlecenie hejtmana
Heinricha Biuka z Genrstenfeld. Po drugiej stronie wejścia
znajduje się kamienny krzyż z XIX wieku. Święty Jan
Nepomucen przedstawiony w postawie stojącej w wyraźnym
kontrapoście, lewa noga wyprostowana, prawa zgięta w kolanie
i wysunięta nieco do przodu, tułów przechylony w prawą
stronę ku trzymanemu na prawym przedramieniu krucyfiksowi.
Lewe ramię odsunięte od tułowia, niestety dłoń utrącona.
Wokół głowy metalowa obrączka pozbawiona gwiazd. Święty,
zwyczajowo, odziany w odświętne szaty kanonika kapituły
praskiej doby baroku. Rzeźba ustawiona na
prostopadłościennym postumencie nakrytym gzymsem. Na
frontowej ścianie postumentu, w górnej jego części, kartusz
z herbem. Poniżej płaskorzeźbiona chusta, na której
inskrypcja z trudno czytelnym chronostychem. Napis jest
niemieckojęzyczny, większość liter N jest odwrócona, a jedna
z liter D nie jest wyróżniona. Jeszcze niżej data, prawdopodobnie dotycząca przeprowadzonej renowacji:
"R. V.
1855". Pomnik przed dostępom chroni drewniany, niski płotek.
Niestety rzeźba w stanie niedostatecznym, wymagającym prac
konserwatorskich (nad: J.B. z Kłodzka)
HEILLIGER
PATRON SEGNE
EVLENPERG
ALLEIN
WOHNERSAMDT
ZV GEHORINGEN
GRVNNEN
VON HEINRICH
BIVK VON
GERS
TENFELDT HAVBTMAN
IH
EVLENPERG ~
Vranov
nad Dyjí (Wranów nad Dyją, Frain, okres: Znojmo, kraj: Jihomoravský,
,
Czechy): na prawym
brzegu, przy moście przez rzekę Dyje i szlaku zwanym
Komenského stezka, ustawiona na
postumencie kamienna, barokowa, naturalnej wielkości rzeźba
św. Jana Nepomucena. Rzeźba została ufundowana przez Marię
Annę Althann z domu Pignatelli w 1731 roku - taką datę
roczną zawiera łaciński chronostych fundacyjny na frontowej
ścianie postumentu, pod kartuszem herbowym, w tłumaczeniu: "Bogu Największemu. Na cześć św.
Jana Nepomucena, jako znak wielkiej miłości do niego i jego
kultu, zbudowała z kamienia i z własnych zasobów Maria Anna,
hrabina Althann z domu Pignatelli". W górnej części
postumentu umieszczone kartusze herbowe donatorki i jej męża
Michala Jana III. z Althannu. Święty w typowym ujęciu
ikonograficznym, w postawie stojącej, odziany w szaty
kanonika, trzyma przed sobą pustą, prawą dłoń, w której
kiedyś dzierżył krucyfiks, choć w Internecie jest mowa o
języku. Lewa dłoń dotyka piersi w okolicach serca. Wokół
głowy nimb z pięcioma gwiazdami. Po bokach figury, na
gzymsie, umiejscowione były putta, których obecnie nie ma. W
górnej części postumentu umieszczone kartusze herbowe
donatorki i jej męża Michala Jana III. z Althannu. Postument
flankowany wolutowymi spływami. Pierwsze prace
konserwatorskie przeprowadzono zgodnie z napisem w 1760 roku
(nad: D.K., uzup: J.B. z Kłodzka)
DEO. OPT. MAX
HONORIque
SANCTI. IOANNIS. NEPOMUCENI.
STATUAM. HANC QUAMVIS. LAPIDEAM
IN PERPETUÆ. PIETATIS. TESSERAM
PUBLICO. CULTUI. PRIVATIS. SUMPTIBVS
MARIA. ANNNA. COM. AB. ALTHANN
NATA. PIGNATELLI
DEVOTA.
CLIENS. ET. PROLIUM.
PIA TUTRIX
ERICIT
RE 1760 NU
Bohutice (Bochtitz,
obec: Moravský Krumlov, okres: Znojmo, kraj: Jihomoravský,
,
Czechy): naprzeciwko
domu nr 79, w cieniu rozłożystej lipy, na kamiennej
podmurówce pomnik Św. Jana Nepomucena. Święty przedstawiony
w postawie stojącej w kontrapoście, trzyma w dłoniach
pochylony na lewe ramię krucyfiks, ku któremu kieruje wzrok.
Szaty kanonika (sutanna, komża, futrzana peleryna, biret).
Wokół głowy pięć gwiazd. Na frontowej ścianie postumentu
kartusz z chronostychem w łacinie, ujawniający rok 1721.
Stan dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
HONORI
SANCTI IOANNIS
DE
NEPOMVK
ERIGVNT
BOHVTICENSES
Zábřeh (okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
na głównym placu miasta, na Placu Masaryka (Masarykovo náměstí)
znajduje się barokowa Kolumna Maryjna (Słup Morowy), wykonana w 1713
roku, z figurą Jana N. pośród innych świętych. Chronostych na cokole
tworzą wielkie litery napisu, a zarazem liczby rzymskie, ich suma daje
rok 1713
LETA KTEREHOZ BUD
DANA
CZEST
I BOHV
I TAKI
MARII
CZISTEI PANNIE
Doubravice (okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
przy wyjeździe z Doubravic do Palonína i Mitrovic (č.p. 41) znajduje się barokowa kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena z 1773 roku, autorstwa ołomunieckiego rzeźbiarza Johna Michaela Scherhauffa, który również brał udział w dekoracji katedry w Ołomuńcu. Pomnik polecił wystawić ówczesny zarządca Doubravic - Jan Nepomuk Tkaný,
prawdopodobnie ku czci swego patrona. Święty Jan Nepomucen przedstawiony
w postawie stojącej, trzyma adorowany wzrokiem krucyfiks w lewej
uniesionej dłoni, a biret w prawej, opuszczonej. Wokół głowy pięć
złotych gwiazd. U stóp Jana dwa siedzące putta, z których jedno trzyma
paluszek na ustach, a drugie opiera się na zamkniętej księdze. Na
postumencie, obramowanym wolutowymi spływami napis łaciną, którego dwa
dolne wersy tworzą chronostych (>>) dający rok 1773. Stan dobry
(nad: J.B. z Kłodzka)
INVICTO
FAMÆ DEFENSORI
SACRI LECORVM
EXPVCNATORI
DIVI TIARVM OSORI
IGNIS ET AQVÆ DERISORI
DOMVS AVSTRIÆ PROTECTORI
DIVO MARTYRI
IOANNI NEPOMVCENO.
HÆC QVE
ANTHELMVS
PRÆCONIA
DIXIT
Ruda
nad Moravou (okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
): Przed zamkiem ustawiono grupę barokowych
figur, a wśród nich Jana N. z aniołami. Rok 1789. Rzeźba
otoczona kamienną balustradą otwartą od frontu. Strój
tradycyjny, biret trzyma nisko w prawej ręce. W lewej krzyż
oparty o ramię. Nimb z pięcioma gwiazdami. Postać
dynamiczna. Na froncie cokołu napis łaciński z
chronostychem, tył
podobnie.
Postać flankowana dwoma aniołami na odrębnych cokolikach. Po
lewej: FAME (sława), z ręką na sercu; brak prawej dłoni. Po
prawej: PATRONO (opiekun), ręka na sercu oraz zamknięta
księga. Autor nieznany
(nad. i tłum: G.S.)
StatVa
DIVo IoannI NepoMVCeno
eXstrVCta
anno saLVtIs
reparata
HaCCe
StatVa sVbaCtVa
LIbeLLo
CVM TVrCa
sanCto
FerVore
IoannIs
Beran Ita renoVata
est. 1789
Loštice
(Loschitz, obec: Mohelnice, okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
w pobliżu mostu przez rzekę Třebůvka, przy
domu o adresie Olomoucká 247/11 znajduje się piaskowcowy pomnik Św.
Jana Nepomucena o wysokości 3,5 metra. Pomnik składa się z
kilkuczłonowego postumentu i ustawionej na nim rzeźby Św. Jana
Nepomucena. Święty zobrazowany w postawie stojącej w kontrapoście, w
szatach kanonika kapituły praskiej doby baroku, trzyma, na wysokości
prawego ramienia krucyfiks, do którego przytula twarz, na której
widzimy wyraz czułości. W lewej dłoni, która jest obecnie
uszkodzona, święty trzymał metalowy liść palmy męczeństwa. Wokół
głowy metalowa aureola z pięcioma gwiazdkami. Pod rzeźbą
płaskorzeźbiony medalion z przedstawieniem Maryi Panny Królowej z
Dzieciątkiem Jezus na rękach. Na frontowej ścianie postumentu, ujęty
w prostokątną ramkę, chronostych (81 liter, 8 linijek) w łacinie z
"wszytą" datą roczną 1735. Kolejna inskrypcja, tym razem w języku
czeskim, znajduje się na lewej bocznej płaszczyźnie postumentu:
"SWATY IENE NEPO / MVCZKY STANISLAV / KRBECZ MNEISSTA / LOSCHICZKY".
Stan figury kwalifikuje ją do zabiegów konserwatorskich (nad: J.B. z Kłodzka)
DIVE
IOANNES NEPO=
MVCENE PRO=
TECTOR HONO=
RISNOSTRISIT
TIBIHONOR
A
TRANSEVNTIBVS
PIE ORANTIBVS
Mohelnice (Müglitz, obec: Mohelnice, okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
kamienna barokowa figura Jana N. z 1719 roku o
łącznej wysokości około 4,5 m wykonana z maletinskiego piaskowca w
kolorze ochry z pomarańczowymi żyłkami. Święty w szatach kanonika stoi w
kontrapoście z krucyfiksem trzymanym przy lewym ramieniu, palce prawej
dłoni dotykają piersi. Głowa pochylona w lewo, na głowie biret, a wokół
niej złota aureola z gwiazdami. Ładna sylwetka, na cokole napisy: "HERR / FRANTZ / FRIMEL
HAT / DIESES / VVERCK / HIR AVFF" (prawa strona, z uzupełnieniem na płycie
kamiennej) "IHR / ENLASSEN", Po lewej stronie "SANCT /
IOANNES WIR / DICH BÜTTEN / THV UNS / VORSCHANDT / UNDT SPOT?BE /
HÜTTEN / BE? GOTT THVAL / LEN GNADTER / WÖRBEN / FROM ? ZU LEBEN /
SEELIG ZU / STERBEN". Z tyłu data 1719. Całość za metalowym
niskim płotkiem (nad: S.Zobniów, uzup: J.B. z Kłodzka)
ORA PRO?
NOBIS BEATE
IOANNES, A
DEO LARGE
MIRACVLIS
EXORNATE
Loštice
(Loschitz, okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
na końcu Loštic, w kierunku na Mohelnice znajduje się kamienna, barokowa
rzeźba św. Jana Nepomucena umieszczona na wysokim kilkustopniowym
postumencie. Święty w szatach kanonika, z biretem na głowie, w postawie
stojącej w kontrapoście, trzyma przy piersi pochylony na lewe ramię
krucyfiks, ku któremu nachyla głowę, i który adoruje wzrokiem. Rzeźba
umieszczona na postumencie. Na frontowej ścianie zdobny kartusz z
monogram "IHS", będącym symbolem Jezusa Chrystusa oraz inicjały
"CLIPL". Na pozostałych trzech stronach górnej części schodkowego
cokołu pod posągiem znajdują się teksty łacińskie, które są zawsze inne,
ale za każdym razem chronostych mówi nam, że ten posąg pochodzi z 1716
roku. Pomnik został odrestaurowany w 2013 roku, całkowity koszt
restauracji wyniósł 172 113 CZK, a 80 000 z tej kwoty zostało pokryte z
dotacji finansowej z Ministerstwa Kultury Republiki Czeskiej (nad: J.B.
z Kłodzka)
SANCTE
IOANNES
NEPOMVCENE
TIBI
SIT
HONOR QVIA
DEFENSOR
HONORIS
ADESTO
SINGVLARIS
PATRONE
INFAMA
PERICLITANTI
BVS
ETFACNE
INAETERNVM
CONFVNDAN
TVR
Úsov
(Mährisch Aussee, okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
niedaleko zamku, na wzgórzu, po drugiej stronie drogi przy wyjeździe na Medlov znajduje się kamienna rzeźba Jana N.,
wykonana w 1724 roku z maletínského piaskowca. Rzeźba przedstawia
świętego w postawie stojącej, z odkrytą głową, trzymającego w lewej
dłoni biret, a prawą dłoń na sercu. Jan patrzy w dół na krucyfiks,
który dźwiga mały aniołek stojący przy boku świętego. Całość
umieszczona na walcowatym postumencie z wolutowymi skrzydłami. W
polach między skrzydłami, w kartuszach umieszczony herb Franciszka
Wacława z Tanenbergu (Františka Václava z Thanenberku) oraz trzy
łacińskie napisy (z których jeden to chronostych,
choć niezbyt udany, bo wyróżniono tylko niektóre ze znaczących
liter), poniżej którego data roczna 1724. Okolica pomnika zadbana, do
figury prowadzi brukowany chodnik z ławeczkami. Stan doby (nad: J.B. z Kłodzka)
HVNC
COLLOSSVM
DEVOTIONIS
ERGO DEDICAT
ANNȎCANO:
:NIZATIONIS
DIVI IOANNIS
NEPOMVCENI
PATRONI
SVI
Šumperk
(Mährisch Schönberg, okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
w parku, koło kościoła Św. Barbary znajduje się barokowa rzeźba Trójcy
Przenajświętszej z 1756 roku, zbudowana w intencji ochrony Šumperka
przed epidemią dżumy. Na jednej z bocznych ścian rozbudowanego
postumentu płaskorzeźba przedstawiająca stojącą postać św. Jana
Nepomucena. Święty w szatach kanonika, w lewej, uniesionej dłoni trzyma
krucyfiks, a w prawej opuszczonej biret. Pod płaskorzeźbą chronostych
dający rok 1248 (wybrakowany?) (nad: J.B. z Kłodzka)
HEJLIGER
IOHANNES
VON NEPOMVCK
BEHIETE
DEINER WAHREN
VEREHRER IHRE EHRE
LETZT
VON HIER
ABER BRINGE
IHRE SEELEN.
Mírov
(Mürau, okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
na północnym skraju miejscowości znajduje się
kamienna, piaskowcowa, ustawiona na wysokim postumencie rzeźba Św.
Jana Nepomucena, w Internecie datowana na 1776 rok, choć chronostych
na postumencie, jeśli uwzględnić G=100, daje rok 1876. Święty w
tradycyjnym ujęciu ikonograficznym, stoi z krucyfiksem pochylonym na
lewe ramię, ku któremu zwraca głowę, i który adoruje wzrokiem, na
głowie biret. Na przedniej stronie postumentu, w owalnym polu,
chronostych.
Poniżej pisane kaligraficzną kursywą inicjały: J: F: B:. Stan
obiektu dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
CVLtVs
DebIta
qVe Gra
tIarVM
aCtIo
Ita petIIt
Postřelmov
(Gross Heilendorf, okres: Šumperk, kraj: Olomoucký,
Czechy,
):
rzy barokowym, XVII-to wiecznym kościele Św. Mateusza (Kostel sv.
Matouše) znajduje się kamienna, piaskowcowa rzeźba z 1732 roku,
przedstawiająca stojącą postać św. Jana Nepomucena, któremu towarzyszy,
dźwigający krucyfiks, półnagi aniołek czy putto. Święty ubrany
tradycyjnie w szaty kanonika: sutannę, spod której wystają ścięte noski
trzewików, komżę wykończoną dołem pasem koronki o wzorze roślinnym,
futrzaną pelerynę z kapturem, szytą z poziomych pasów i związaną pod
szyją sznurami z chwostami, w lewej opuszczonej dłoni biret. Prawa dłoń
dotyka piersi w okolicach serca. Włosy długie, falujące. Na twarzy
zarost: wąsik i broda. Wyraz twarzy spokojny, a nawet zadowolony. Głowa
lekko pochylona w dół, wzrok skierowany ku krucyfiksowi, który trzyma
aniołek. Wokół głowy na metalowym pręcie pięć gwiazd. Rzeźba umieszczona
na prostopadłościennym postumencie flankowanym wolutowymi spływami i
nakrytym gzymsem. Na frontowej ścianie postumentu rozbudowany, częściowo
nieczytelny chronostych w łacinie. Suma odczytanych liczb daje 6291, co
przy uwzględnieniu, że część napisu jest zniszczona pozwala
przypuszczać, iż jest to rzadki poczwórny chronostych. Wtedy do liczby
6928 (4x1732) brakowało by 637, a więc np. jednej litery D, jednej C i
kilku pomniejszych X, V czy I. Poniżej na cokole napis dokumentujący
przeprowadzoną renowację: "OBNOVENO
PÉČÍ MNV 1979".
Na tylnej ścianie postumentu inskrypcja fundacyjna pisana w języku
staroczeskim: "TATO STATUA GE POS / TAWENA NAKLADEM / KARLA MOLITORA / STARSIHO A
IUDITI / MANZELKI GEHO / DNE 20IVNY / 1732".
Fundatorami pomnika był burmistrz Zábřeha Karel Molitor wraz z żoną
Juditą 20 czerwca 1732 roku. Pomnik stał w katastrze Zábřeh przed
mostem z Zábřeha do Postřelmova. Po pracach konserwacyjnych w 1979
roku wykonanych przez MNV Postřelmov rzeźbę przeniesiono na cmentarz w
Postřelmovie (nad: J.B. z Kłodzka)
DEO
ET
SANCTO ORBIS THAVMA
TVRGO AVXILIATORI
SILENTIARIO
DIVO
IOANNI NEPOMVCENO
VIRGINI ET
CONFESSORI
PVRPVREO
GRATI(?)
VDINISERGO
P…IT
PERICV…VS
FAMÆ ET
I…
E~ HOHENSTA….
CLIENSETS…
HVMILIS
INI VNIO
ANNO 1732
Trstěnice (Stiegnitz,
obec: Moravský Krumlov, okres: Znojmo, kraj: Jihomoravský,
,
Czechy):
centrum wsi, pod rozłożystą lipą ustawiona jest na
gruszkowatym postumencie kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena
z około 1722 roku (chronostychy na ścianach postumentu nie
dają jednoznacznej odpowiedzi co do daty powstania pomnika).
Święty przedstawiony w postawie stojącej w kontrapoście,
prawa noga ugięta w kolanie, tułów lekko obrócony w prawo w
stsunku do ustawienia nóg. Jan trzyma w prawej dłoni
krucyfiks, a w lewej liść palmy męczeństwa. Święty odziany w
szaty kanonika. Nad głową, na której biret, promienista
aureola typu czeskiego. Rzeźba ustawiona na gruszkowatym,
zwężającym się ku górze postumencie. Na ścianach postumentu
inskrypcje-chronostychy. Stan dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
DIVE
IOANNES NEPO
MVCENE
ORA
(PRO STIGNI
?)
CENSIBVS
IST HAEC
STATVADI
VINO NVMINI
SACRATA
EST
SVMPTIBVS
GEORGII AN
TONII
(...INSTE B... ON ?)
DECANISTIGNI
CENSIS
IN ANNVA
FAMOSI
HVIVS CE
SANCTI
DIE
Znojmo
(Znaim,
obec: Znojmo, okres: Znojmo, kraj: Jihomoravský,
,
Czechy): murowana,
otynkowana i pobielona kaplica Św. Jana Nepomucena znajduje się u zbiegu
ulic, w pobliżu mostu przez rzekę Dyje. W kaplicy ustawiona jest
kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena. Święty przedstawiony w postawie
stojącej w wyraźnym kontrapoście. Odziany w uroczysty ubiór kanonika.
Sutanna spięta podwojonymi guzikami, widać ich razem dziesięć. Spod
sutanny wystają trzewiki o mocno ściętych noskach. Prawa stopa ustawiona
na prostopadłościennym podwyższeniu. Komża ukształtowana w fałdy i
wykończona dołem i przy rękawach koronką. Na plecy zarzucona futrzana
peleryna z kapturem, zwana almucją, związana sznurem. Pod szyją wysoki
kołnierz z dwoma wypustkami. Na głowie biret, spod którego na szyję
opadają długie, kręcone włosy. Na twarzy zarost: delikatna bródka i
wąsik. Wokół głowy nimb wykonany z metalowego pręta, do którego
zamocowanych pięć gwiazd. Wyraz twarzy spokojny, oczy otwarte, wzrok
zwrócony ku górze. Usta lekko rozchylone. Jan trzyma w dłoniach, w
"uchwycie gitarowym", pochylony w lewo krucyfiks z Martwym Ciałem
Jezusa. Dodatkowo wzdłuż prawego ramienia ułożony liść palmy męczeństwa.
Figura ustawiona na kamiennym postumencie. Na frontowej ścianie
postumentu kartusz z chronostychem z wszytą datą roczną 1736 fundacji
pomnika. Stan kaplicy pod względem konstrukcyjnym dobry, należałoby
poddać restauracji wewnętrzną polichromię. Stan rzeźby również dobry
(nad: J.B. z Kłodzka)
Vnorovy
(Znorovy, Znorov, Wnorau),
okres: Hodoni, kraj: Jihomoravský,
,
Czechy): na rozstajach stoi
kamienny barokowy posąg Jana N. z roku 1747. Postawa dosyć statyczna,
kontrapost, prostopadłościenny cokół z płycinami i mocowaniem latarni.
Jan stoi na chmurkach, ma aureolę, biret, podtrzymuje prawą dłonią
oparty o prawy bark krucyfiks, lewa dłoń dotyka piersi. Całość otoczona
metalowym płotkiem. Na tylnej ścianie cokołu chronostych (uzup: J.B. z Kłodzka)
SWATI
JENE
Z NEPOMVKV
ZNOROWSKAV
VBECOPATRVq
A
OD OHNIE
ZACHRANq
Pardubice-Zelené Předměstí (okres: Pardubice, kraj: Pardubický,
, Czechy):
w dzielnicy Zelené Předměstí, na skwerku, przed kościołem Św. Jana Chrzciciela (kostel sv. Jana
Křtitele) znajduje się kamienna, barokowa figura Św. Jana Nepomucena. Autor rzeźby nie jest znany (jak możemy przeczytać na
mosiężnej tabliczce, umieszczonej przy płycie fundamentowej). Święty
przedstawiony w postawie stojącej, z krucyfiksem trzymanym przy piersi i
pochylonym na lewe ramię. Ubrany w sutannę, komżę i futrzaną pelerynę.
Na głowie biret, Jan nie posiada otoku z gwiazd wokół głowy. Wyraz
twarzy spokojny, uduchowiony. Rzeźba ustawiona na prostopadłościennym
postumencie zwieńczonym gzymsem. Na przedniej ścianie postumentu napis w
łacinie, z chronostychem z datą roczną 1747. W tłumaczeniu:
"Po bitwach pruskich ta figura została odnowiona nakładem
Brandlštejnských / Brandlštejna". Wygląda na to, że
skoro bitwa odbyła się w roku 1747, to figura musi być
starsza.
Na tylnej ścianie postumentu wyryty napis w języku czeskim z
chronostychem dającym datę roczną 1887, dokumentujący przemieszczenie
rzeźby w nowe miejsce, w tłumaczeniu: "TA RZEŹBA ZOSTAŁA SPRZED DOMU NR 68
POD ZŁOTĄ RÓŻĄ NA KRÁLOVSKÉ TŘIĚ PRZENIESIONA I NAKŁADEM BRACTWA
ŚW. JANA CHRZCICIELA ODNOWIONA I NA STARYM CMENTARZU POSTAWIONA".
Stan bardzo dobry. Drugi napis wskazuje, że fundatorzy operacji
przesunięcia rzeźby nie byli zbyt biegli w chronostychach (>>)
- nie wykorzystali wszystkich liter-cyfr (nad: J.B. z Kłodzka,
uzup: G.S.)
POST
PRAELIA BORVSSIAE
HAEC STATVA
NOVITER
RESTAVRATA
EX
SVMPTIBVS
BRANDLSTEI
NIANIS
TATO SOCHA
BYLA OD
DOMU Č. 68
U ZLATE RŮŽE
V KRÁLOVSKÉ
TŘIĚ
PŘENESENA A NÁKLADEM
BRATRSTVA
SV. JANA KŘTITELE
OBNOVENA
A NA STARÉM HŘBÍTOVE
POSTAVENA
Ústí nad Orlicí (okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy):
na skwerze koło muzeum stoi kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena. Na
cokole znajdują się trzy daty: 1663 (!!!), 1713, 1855 i żadna z nich
nie dotyczy renowacji, dlatego tutaj uważa się, że jest o parę lat
starsza niż figura św. Jana Nepomucena z Mostu Karola w Pradze.
Jednak pogląd taki należy zweryfikować, bo nosi ona cechy dojrzałego
już typu ikonograficznego, którego wzorcem był Jan nr 1 z Mostu
Karola, a ten pochodzi z roku 1683. Wcześniej stała, aż do roku
1950, na Svatojánském Naměstí (Plac św. Jana), kiedy nastąpiła
konieczność poszerzenia drogi figurę przeniesiono do lapidarium na
starym cmentarzu. Ostatnio (2015?) przeniesiono ją na obecne miejsce
koło muzeum. Jan przedstawiony w postawie stojącej. Na prawym
ramieniu trzyma krucyfiks, zaś w lewej dłoni liść palmy. Głowa w
birecie przechylona na prawe ramię. Długie włosy opadają na ramiona.
Na twarzy zarost: wąsy i broda ufryzowana w okręgi. Na cokole
płaskorzeźbiony język w promienistej glorii, unoszący się na obłoku.
Na przedniej i tylnej ścianie cokołu chronostychowane napisy w
języku czeskim (w górnej części nieco zatarty i trudno czytelny)
i po łacinie. Stan figury dobry (nad: J.B. z Kłodzka, uzup: G.S.)
PATRONO REGNI STA. PIA
VNDE
COLVMNA JOANNI =
IS COLVMEN PATRIÆ
DELICET ESSE. SVA.
A 1713
Jablonné nad Orlicí (okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy): przy
XIX-wiecznym moście przez Cichą Orlicę figury św. Jana
Nepomucena i św. Floriana z XVIII wieku. Jan N. stoi na prostym
dwuczłonowym postumencie na prawej podporze mostu, Florian - na
lewej. Na postumencie widzimy inskrypcję z chronostychem (nad: J.D., uzup: RJF)
KCTI
SWATEHO
IANA KAZATELE
ORODOWNIKA
MISTRO
WICE
I LVBNIK
Čenkovice
(okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy): na wzgórzu nad
miejscowością stoi kamienna barokowa figura Jana N. z roku 1736.
Strój tradycyjny (siedem guzików); złocisty nimb, pięć gwiazd.
Kontrapost. Krzyż i palmę trzyma oburącz przy prawym ramieniu.
Stoi na chmurkach. Cokół prostopadłościenny. Inskrypcja od
frontu z chronostychem
(1736). Tył: "IH PAVEL
FELTZMAN VND EEWAEIB SVSANA HABEN DIE STATTVR LASEN MAHEN DEN 4 MA ANO 1736" (nad:
G.S.)
O HEILIGER
IOANNES
VOR
GARSTIGEN
SPOTT VND
SCHANDI
BE
VAHRE
VNS
HIERIN
VNSERN
VATTERLA
NDT
Rudoltice (Rudelsdorf, okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy): koło domu nr 36 znajduje się kamienna rzeźba
św. Jana Nepomucena z 1737 roku umieszczona na postumencie.
Prawdopodobnie nie jest to lokalizacja pierwotna. Święty w postawie
stojącej w kontrapoście, odziany w szaty kanonika, trzyma na prawym
ramieniu krucyfiks i liść palmy, i ku nim kieruje głowę. Lewa dłoń
dotyka piersi w okolicach serca. Na głowie biret, brak zwyczajowych
gwiazd. Na frontowej ścianie postumentu kartusz z chronostychem (>>) i
datą roczną 1737. Stan ogólny dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
O SANCT
IOHANN
VON
NEPOMVCK BE
WARE
VNS STATS
DEINE
TREVE
VEREHRER
1737
Vysoké
Mýto (Hohenmauth, okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy): na placu stoi
barokowa Kolumna Maryjna postawiona dla upamiętnienia pokoju z
Francuzami oraz pożaru i zarazy (balustrada z wieku XIX), a na
jej dole kamienna figura Jana N. w złotej aureoli, w
prążkowanych szatach. Autorem był kamieniarz A. Štůna z Klatov.
Wysokość 14 metrów. Figury: św. Józef, Florian, Wawrzyniec i JN.
JN w stroju tradycyjnym, w sutannie o widocznych 7-8 guzikach,
złocony nimb, pięć gwiazd. Duży krzyż trzyma oburącz.
Kontrapost. Napisy łacińskie z chronostychami na czterech bokach
cokołu. W każdym chronostych daje rok 1714 (uzup: G.S.)
LIberata
a ContagI
one patrIa
et
ConCLVsa
CVM gaLLIs
paCe
ofert
regIa
DotaLIs
CIVItas
aLto=
MaVta
Vos
o! patronI
nostrI In
peste faMe
et beLLo
nos CVsto
DIte
eIa
DeI nobIs
sVCCVrras
Mater
egenIs
Nové Hrady (Neuschloß, okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy): naprzeciwko
kościoła, przy kamiennym murze ogrodu zamkowego wcinającym się w
skarpę stoi wspaniała barokowa statua Jana N. aureoli. Jana
przedstawiono w lekkim przyklęku, za nim duży anioł trzymający
krucyfiks. Pięknie oddane w twardym piaskowcu rozwiane szaty,
rysy twarzy, dłonie - jest to dynamiczna rzeźba wysokiej klasy.
Cokół z wolutami i dwoma inskrypcjami z chronostychami dającymi
w obu przypadkach datę kanonizacji - rok 1729. Przy czym
obliczenia autor inskrypcji nieco naciągnął obliczenia traktując
H jako II a jedną z liter T jako I. Mieszał też ze sobą duże i
małe litery łacińskie unikając w ten sposób np. liczenia d jako
D. Odczytanie napisów utrudnia fakt, że przed renowacją jeden z
nich był nieczytelny, drugi zaś został przytoczony w opisie jako
"HIC TOTUS PROSTAT IN ZVOFAMU ADVX STAT". Cokół przepruty
otworem na światło w kształcie ośmioramiennej gwiazdy,
zasłoniętym kolorowymi szybkami. Jan wpatrzony jest w krzyż, ma
uduchowioną twarz i patetyczny gest. W lewej ręce trzyma
Palladium. Schodki i metalowy płotek dopełniają kompozycji,
którą zakłócają tylko przewody elektryczne nad posągiem. Jest to
jeden z najpiękniejszych obiektów nepomuckich spośród 10 tysięcy
opisanych w tym serwisie. Powstał w roku 1727. Aureola i duże
złote gwiazdy zostały niedawno odnowione, a może raczej
wymienione. Autor nieznany
Česká
Třebová (Böhmisch Trübau, okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy >>): przy ul.
Hýblovej, koło kościoła św. Jakuba Większego (kostel sv. Jakuba Většího) kamienna barokowa figura Jana N. z
roku 1713 (lub 1712 wg Seznamu). Strój tradycyjny, nimb. Lewą ręką trzyma krzyż
i palmę; palec wskazujący prawej na ustach. Stoi na trójkątnym cokole
pokrytym w całości płaskorzeźbionymi scenami
z życia świętego. Prawa strona: scena Spowiedzi; lewa: Zrzucenia z mostu; front:
anioł z szarfą z łacińskim napisem z chronostychem
(1713, "W tobie św. Janie pokładam nadzieję, że nie będę zgubiony na wieki"). Pierwotnie figura stała na moście przez Třebovku, na drodze do Skuhrova.
Odrestaurowana w 2012. Autor nieznany (uzup. i tłum: G.S.)
In te
spero sanCte
Ioannes
non ConfVnDar
In æternVM
Hejnice
(Haindorf, okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy >>):
kamienna barokowa rzeźba Jana N. usytuowana na
moście (>>) nad Smedavą,
na drodze wyjazdowej z rynku w kierunku południowym. Jan utracił
aureolę. Na cokole chronostych dający rok 1722
(nad: BJL)
PRO
VENERATI
ONE SANCTI
IOHANNIS
NEPO
MVCENI HAEC
STATVA EREC
TA ET POSITA
EST C. CLIENTS (?)
ET CVLTORE
C:K:
Řetová (Groß Ritte, okres: Ústí nad Orlicí, kraj: Pardubický,
,
Czechy >>): na
skwerku przy drodze stoi kamienna figura Jana N. z roku 1792.
Strój tradycyjny, nimb, pięć gwiazd. Krzyż, kontrapost. Cokół
dwuczęściowy z gzymsami, wolutami i kartuszem zdobionym girlandą
kwiatową. Na froncie inskrypcja w języku czeskim z
chronostychem, niezbyt czytelna, 1792. Tłum: "Statuę świętego
Jana Nepomuckiego patrona … czci … postawił….". Na dolnej części
cokołu również napis z chronostychem, praktycznie nieczytelny.
Autor nieznany (uzup: G.S.)
StatVI
svWatIho
Iana
NepoMVCkIho
patrona juiz? guiz?
CtI
h..? .aI? postaWIt
I DaL I…
..znI
… boho…
..I….I…
Swaty
Ian NepoMVCkI
…
Litomyšl
(Leitomischl, okres: Svitavy, kraj: Pardubický,
,
Czechy): na trawniku
skweru Záhradí stoi kamienna
statyczna figura Jana N. w stroju tradycyjnym (stuła); bez nimbu, o
cechach klasycystycznych, autorstwa E. Maxa (Seznam) lub Josefa Maxa
(strona miasta), pochodząca z roku 1827. Prosty cokół z apoteozą języka.
Pod plintą napis w języku czeskim: "Sv. Jene Nepomucký / oroduj za nás!"
("Św. Janie Nepomucenie módl/wstaw się na nami!"). Na tylnej
części: "Obnaveno l.pl. 1931" ("Odnowiono w r. 1931").
Łacińskie napisy z chronostychami na czterech bokach cokołu są
częściowo nieczytelne. Front: (jedno z G=C, W=V+V, 1827) "Ku
czci św. Jana kamień/pomnik od wdzięcznego hrabiego Antoniego
Waldsteina?", brak dużej części napisu. Lewa strona: (1827)
"Wpływać na nas/potrząsać nami, powiedział, jest obowiązkiem
pasterza/duchownego? Antonii Worell". Prawa strona: (1827) "Jego
dłużnicy? rządcy/gubernator Xawery Heissig i Serafin Kallminzer?".
Tył: (1827), "Decyzją/wyborem i pracą/trudem społeczności
obywatelskiej w ogrodach wzniesiony/podniesiony / Decyzją i
pracą społeczeństwa w publicznym ogrodzie/parku podniesiony?"
(nad. i tłum: G.S.)
S. IoannIs
honorIs
GratVs
LapI
sVb antonIo
CoMIte
a WaLDsteIn
opVs
hoC
pro MoVIt -
aC bene DIXIt
pastorIs pIetas
antonII woreLL
DebIte
hIC gVbernante
XaVerIo heIssIg
et seraphICo
kaLL Minzer
sVffragIo
CoMVnItatIs
CIVILIs
zahraD
Labor sVrgIt
Morašice, okres: Svitavy, kraj: Pardubický,
,
Czechy): kamienna figura
Jana N. z roku 1732 stoi obok kościoła śśw. Piotra i Pawła.
Strój tradycyjny, widoczne osiem guzików sutanny, nimb o pięciu
gwiazdach. Krzyż, palma, kontrapost. Inskrypcja łacińska z
chronostychem na froncie cokołu podaje nazwisko fundatora
(inicjatora) i datę powstania obiektu. Naprawiany w 1894 i 1922
(nad: G.S)
Patronos
Vo
pIe
erIgIt
et
staVIt
IosephVs GebharDt
CVratVs
MorassI
CensIs.
1732
Sloupnice, okres: Svitavy, kraj: Pardubický,
,
Czechy): przy głównej
drodze stoi kapliczka otwarta z stron, murowana i barokowa.
Oparty na czterech kolumnach profilowany dach zwieńczony złoconą apoteozą Języka
w glorii. Wewnątrz kamienna polichromowana figura Jana N. z roku 1769.
Stój tradycyjny, biret w lewej ręce, w prawej krzyż uniesiony do góry (typ
znany np. z wrocławskiego Ostrowa Tumskiego). Duży złocony nimb z
pięcioma gwiazdami. Minimalny kontrapost, postać sprawia wrażenie
statycznej. Święty flankowany dwoma aniołkami (współczesne) - ten z
prawej strony trzyma palmę, ten z lewej palec na ustach, a w drugiej
ręce język (?). Cokół z gzymsami, wolutami oraz ozdobnym kartuszem na
froncie, w nim łacińska inskrypcja z chronostychem, w tłumaczeniu: "Świętemu Janowi Nepomucenowi patronowi królestwa postawił
pobożny lud". Na cokolikach przednich kolumn znajdują się cztery
kartusze z napisami. Od lewej strony: "Založil zbožný lid 1769 / Sv.
Jene Nepomucký! / Patrone náš pros za nás! / Obnovil Jan Kodytek 1893"
("Założył pobożny lud 1769 / Św. Janie Nepomucki proś za nas/ módl
się za nami! Odnowił Jan Kodytek 1893"). Autor nieznany (nad: G.S)
SanCto
IoannI NepoMVCeno
patrono regnI
posVIt
DeVota
pLebs
Luže (okres: Chrudim, kraj: Pardubický,
,
Czechy): na głównym
placu miasta na wysokiej kolumnie korynckiej ustawiono kamienną
barokową figurę Jana N. U jej stóp kłębią się chmurki, nad głową
gwiaździsta aureola, w ręku krucyfiks i złota palma. Widoczne
ślady korozji. Na podstawie kolumny zatarty chronostychowany
napis. Po nim inicjały fundatora (?) RKSI
DIVo
NepoMVCe
no
EreCta est
Chroustovice-Březovice (okres: Chrudim, kraj: Pardubický,
,
Czechy): przy drodze Chrudim-Vysoké Mýto, przy skręcie do
zamku w Březovicach, na poboczu stoi kamienna figura Jana N. z roku jego
kanonizacji - 1729. Strój tradycyjny, 6 guzików sutanny, złocony
nimb, pięć gwiazd. Biret, nisko w prawej ręce. Brak lewego ramienia.
Cokół z gzymsami i wolutami. Front z chronostychowaną inskrypcją
łacińską, w tłumaczeniu (1729) "W roku kiedy nasz patron, Jan z Nepomuka został
mianowany świętym"). Tył, również z chronostychem:
(1729) "Statua wystawiona świętemu Janowi 14 listopada". Autor nieznany (nad.
i tłum.: G.S.)
Anno qVo
Ioannes
De Ne
poMVC patro
nVs noster
In
ter sanCtos
Insert.
VsfV
eratposIta
est
StatVa
ereCta san
CtI IoannIs
DIe
XIIII no
VeMbrIs
Hrochův
Týnec (okres: Chrudim, kraj: Pardubický,
,
Czechy): przy ulicy
Podborskiej, poniżej kościoła św. Marcina stoi kamienna barokowa
figura Jana N. z roku 1716. Autorem jest prawdopodobnie Jan
Albert Devoty, zamieszkały w Hrochuv Týnec, rzeźbiarz, jeden z naśladowców Matyáše Bernarda Brauna. Strój tradycyjny,
u sutanny sześć guzików, złocony nimb, pięć gwiazd, brak biretu. Oburącz trzyma krzyż. Kontrapost. U stóp
dwie główki putt. Był flankowany dwoma
aniołkami (jeden trzymał palmę, drugi biret), które stały nad wolutami
cokołu - niestety zostały one skradzione w 2002 roku. Cokół dwukondygnacyjny z postumentem;
zdobienia liśćmi akantu; z lampką osłoniętą gwiazdą. Inskrypcja łacińska
z chronostychem, na froncie, w tłumaczeniu: "Postawiona ku czci świętego Jana
Nepomucena 26 września" (1716). Tył: "Translata / A.D. 19*40 / Obnovena
nakladem dobrodincoů / L.P. 1883 / A. Staude z Pardubic / Renovata / et
/ 17*29" ("Przeniesiony [?] w roku 19*40. Odnowiony
nakładem dobroczyńców w 1883 A. Staude z Pardubic /wykonawca renowacji?/
Renowacja i 17*29" - ta część napisu jest już praktycznie
w ziemi). Renowacja współczesna w 2007 roku. Front z
chronostychem (nad. i tłum.: G.S.)
HONORI
DIVI
IOANNIs
NEPOMVCENI
ERECTA
DIF 26.
SEPTEMB:
Velký
Ořechov (Groß Orzechau, Großnußdorf, okres: Zlín, kraj: Zlínský,
,
Czechy): w centrum wsi,
przy skrzyżowaniu dróg komunikacyjnych, na okrągłym
kamienno-betonowym podwyższeniu znajduje się pomnik Św. Jana
Nepomucena datowany na 1733 rok. Święty w postawie stojącej, w
szatach kanonika, depcze język personifikacji pomówienia czy
kłamstwa o szpetnej twarzy, wyłupiastych oczach i skołtunionych
włosach. Jest to niezwykle rzadkie (!) ikonograficzne
przedstawienie tego świętego. Dawniej u stóp Jana znajdował się
również lecący aniołek, po którym pozostał tylko metalowy bolec.
Prawa dłoń dotyka piersi, a w lewej, opuszczonej Jan trzyma
biret. Głowa świętego lekko obrócona w prawo i uniesiona w górę,
wzrok skierowany ku niebu, wokół głowy nimb z pięciu gwiazd. Na
frontowej ścianie postumentu chronostych, z którego można
odczytać rok 1718 (chyba, że uwzględnimy litery: VX z pierwszego
wiersza, to otrzymamy rok 1733). Stan ogólny pomnika dobry (nad:
J.B. z Kłodzka)
W(?)VX
SAPIDA
IN
MAGNO ORZECHOV
CVIQVE
PATENS
Kroměříž (okres: Kroměříž, kraj: Zlínský,
,
Czechy):
przy ulicy Gen. Svobody 39, przy wejściu do Kwietnego ogrodu (Květná
zahrada), znajduje się kamienna rzeźba
stojącego w kontrapoście Św. Jana Nepomucena. Wokół głowy pięć, drobnych
gwiazd zamocowanych do metalowego pałąka. Na postumencie kartusz
z łacińskim napisem z chronostychem
ukrywającym datę roczną 1730
DIVO
IO ANNI.NEPOMVC SACRATA
EXISTIT
STATVA
Březolupy (obec:
Uherské Hradiště, okres: Uherské Hradiště, kraj: Zlínský,
,
Czechy): kamienna,
piaskowcowa rzeźba św. Jana Nepomucena z 1723 (1726? czy 1727?) roku,
usytuowana przy mostku i skrzyżowaniu dróg, niedaleko kościoła
Wniebowzięcia Panny Marii. Święty przedstawiony w postawie stojącej w
wyraźnym kontrapoście. Ciężar ciała spoczywa w głównej mierze na lewej,
wyprostowanej nodze. Druga noga ugięta w kolanie i odsunięta w prawo.
Tułów i głowa lekko obrócone w prawą stronę. Dłonie świętego dotykają
piersi, palce dłoni zgięte. Na zdjęciach z kwietnia 2016 roku Jan nie
trzyma w dłoniach, a nawet nie posiada żadnego ze swych podstawowych
atrybutów, tzn. krucyfiksu, liścia palmy męczeństwa, a wokół głowy nie
ma tak charakterystycznego dla większości Nepomuków atrybutu: nimbu z
pięciu gwiazd. Na szaty świętego składają się: sutanna, komża i futrzana
peleryna, na głowie biret. Wzrok Jana skierowany ku górze, ku niebu.
Spod biretu, na kark opadają długie, falujące włosy. Na twarzy zarost:
wąsy i broda. Rzeźba umieszczona na kilkuczłonowym, zwężającym się ku
górze postumencie. Na frontowej ścianie postumentu wokół owalnego,
wklęsłego pola, w którym pierwotnie prawdopodobnie był herb rodu Forgacz,
znajduje się chronostych z datą roczną 1726 (?), pisany majuskułą w
łacinie, w wolnym przekładzie: "Maria Baronowa Forgacz Świętego Jana
wybudowała (wystawiła)" (nad: J.B. z Kłodzka)
MARIA
BARONISSA
FORGACZ
DIVO IOANNI CONSTRVXIT
Břest (okres:
Kroměříž, kraj: Zlínský,
,
Czechy): na placyku w
centrum miejscowości, przed kościołem, na postumencie z chronostychem
stoi figura Jana N. w aureoli, trzymając biret w ręce. Chronostych nie
jest najwyższych lotów, bo wyróżniono również literę B, a pominięto
jedną z liter I. Daje on rok 1749 (ew. 1750), no kłóci się z określeniem
"beato" - w tym czasie Jan był już świętym, a nie błogosławionym.
Ogłasza, że fundatorem był tutejszy proboszcz Józef Ignacy (nad: J.Kotek)
Beato
IoannI
NepoMVCeno
pIetatIs
et ho
nor Is ergo er
reXIt et bene
DIXIt Ioseph
Vs IgnatIVs
paroChVs
brz
estnisIs
Valašské
Klobouky (Wallachisch Klobouk, okres:
Zlín, kraj: Zlínský,
,
Czechy): na placu
Masarykovo nám. znajduje się kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena, która
pochodzi z 1747 lub 1730 roku. Została ufundowana przez
miejscowego rodaka Tobiáše Fuska, który w tym czasie był
proboszczem w Křižanovicích. Święty w szatach kanonika, w
postawie stojącej trzyma po swojej lewej stronie krucyfiks,
a po prawej liść palmy męczeństwa. Wokół głowy nimb z
pięcioma gwiazdami, przez szyję przewieszona stuła. U stóp
Jana dwa aniołki prezentujące jego atrybuty: zamkniętą na
kłódkę księgę oraz klucz, na którym w uroczy sposób aniołek
opiera brodę. Pomiędzy aniołkami kartusz z chronostychem
w łacinie, pisany majuskułą - niezbyt wyszukanym,
skoro niektóre litery L i wszystkie X nie są wyróżnione - z
wszytą datą roczną 1730, co dziwi, gdyż w źródłach w sieci pomnik
datowany jest na rok 1747. Rzeźba ustawiona na ogzymsowanym
postumencie, który umieszczony na podwyższeniu z kilkoma stopniami. Stan
całości pomnika bardzo dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
PIO
EVOTO ♥ EXLAPI
DE
EXSTRVI
FEERVNT
DVO
ECCLESIASTICI FILII
KLOBVCENSES
Fryšták (okres: Zlín, kraj: Zlínský,
,
Czechy):
dominantą placu náměstí Míru jest, usytuowany w jego górnej
części, barokowy, kamienny pomnik Św. Jana Nepomucena,
pochodzący z 1723 roku. Na sześciokątnej, czterostopniowej
podstawie, za tralkową, ładnie uformowaną balustradą
trójboczny postument, na którym rzeźba świętego. Naroża
postumentu zdobione wolutowymi spływami z motywem kwiatów.
Na bocznych ścianach postumentu płaskorzeźbione herby, na
przedniej ścianie kartusz z chronostychem
w łacinie, pisany majuskułą.
Powyżej, pod metalowym wieszakiem napis: "IMSW / MEITER".
Święty Jan Nepomucen przedstawiony w postawie stojącej w
kontrapoście, lewa noga wyprostowana, prawa zgięta w kolanie
i nieco wysunięta do przodu. Po bokach świętego dwa putta,
które trzymają jego atrybuty: klucz i zamkniętą księgę. Jan
odziany w szaty wyższego zwierzchnika kościelnego, kanonika
kapituły praskiej doby baroku: sutannę, komżę i futrzany
mantolet, na głowie biret. Na lewym przedramieniu, przy
piersi, święty trzyma krucyfiks z Ciałem Ukrzyżowanego
Jezusa. Prawa dłoń trzyma metalowy pozłacany liść palmy
męczeństwa i dotyka piersi w okolicach serca. Wokół głowy
aureola z pięcioma sześcioramiennymi gwiazdami. Na twarzy
zarost. Głowa lekko obrócona w lewą stronę, uniesiona do
góry, a wzrok skierowany ku niebu. Stan ogólny pomnika dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
DIVO
IOANI NEPO
MVCENO PRÆ
SENS V QTO EREC
TA EST STATVÆ
ISCRVCESIGNA
TOSABAD
VEBSO
EAMÆ
ET HONO
R FISTVATVS
Lidečko (okres:
Vsetín, kraj: Zlínský,
,
Czechy): przed barokowym
kościołem Św. Kateřiny Sinajské, na terenie
dawnego cmentarza znajduje się kamienny pomnik św. Jana
Nepomucena z 1753 roku, który został ufundowany przez
właściciela majątku Vsetín, Josefa hr. Illesházy. Święty w
postawie stojącej trzyma przy lewym boku krucyfiks, a
wskazujący palec prawej dłoni przy ustach. Wokół głowy Jana
pięć gwiazd, a u stóp uskrzydlone główki dwóch putt. Rzeźba
ustawiona na wysokim postumencie za ładną kamienną
balustradą. Na frontowej ścianie postumentu kartusz z
chronostychem - niedoskonałym, bo jedna z liter M pozostaje
niewyróżniona - w łacinie. Na tylnej ścianie postumentu
płaskorzeźbiony herb fundatora i data roczna fundacji: 1753.
Stan ogólny dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
Zubrnice (okres: Litoměřice, kraj: Ústí nad Labem,
,
Czechy):
w skansenie budownictwa ludowego usytuowanym w centrum wsi eksponowana
jest kamienna figura Jana N. w aureoli, ustawiona na cokole pustą tarczą
herbową, a ten z kolei na kamiennym postumencie. Na odwrocie cokołu
chronostych dający rok 1724 (nad: M.Muryn)
DEO ET
SANCTO SVO
SERVO
NEPOMVCENO
HONORI
PIA STIPE
STATVA
POSITA EST
Libochovice (okres: Litoměřice, kraj: Ústí nad Labem,
,
Czechy): przed domem stojącym na skrzyżowaniu ulic ustawiono
imponującą barokową kamienną figurę Jana N. Jan, z gołą głową i w
aureoli, trzyma w ręku zamkniętą księgę. Druga dłoń trzymała niegdyś
krzyż wzniesiony nad głowę, ale obecnie jest pusta. Rozwiane szaty,
szeroka befka. Najciekawsza jest dolna partia kompozycji, gdzie Jan
depcze postać Szatana z uszami przypominającymi elfa z Sagi Pierścienia.
Ten z kolei trzyma odwrócona pochodnię. Cokół jest obły zdobiony
wolutami, ornamentami kwiatowymi i chronostychem dającym rok 1761,
potwierdzony cyframi arabskimi na dole napisu
(nad: M.Muryn)
HONORI DIVI
NEPO MVCENI SVIANOSTRI
QVE PATRONI
EREXIT
IOANNES FRAN~
SCHV.
VART ~
REGIVS ANONARIVS
1761
Teplice
(okres: Teplice, kraj: Ústí nad Labem,
,
Czechy): barokowa figura
św. Jan Nepomucen znajduje się w Ogrodzie Zamkowym (Zámecká zahradá), w
pobliżu ulicy U Zámku. Została wykonana w 1710 (jak podaje źródło w
internecie) lub raczej w 1716 roku (chronostych), czyli przed
kanonizacją JN. Jej fundatorem był urzędnik majątku teplickiego
F.Tirmann. Święty w szatach kanonika, w postawie stojącej w silnym
kontrapoście, trzyma w lewej, opuszczonej dłoni biret. Przy prawym boku
świętego aniołek trzymający przed Janem krucyfiks, ku któremu Nepomucen
wygina się, i który adoruje wzrokiem. Na tylnej ścianie postumentu
chronostych w łacinie z "wszytą" datą roczną 1716 i imieniem i
nazwiskiem fundatora (nad: J.B. z Kłodzka)
DEO
ET
IOANNI
POSVIT
FRANCISCVS
TIRMANN
Doksy (okres: Česká Lípa, kraj: Liberec,
,
Czechy):
za kościołem stoi kamienna figura Jana N. na wąskim wysokim cokole
ozdobionym chronostychem z datą 1771
STATV
AM HANC
LOCAVE
RAT
DEVO
TVS
IOANNES
ROBERA
Sloup
v Čechách (okres: Česká Lípa, kraj: Liberec,
,
Czechy): przy moście
drogowym nad Dobranovským potokiem stoją
naprzeciwko siebie dwie figury: św. Rozalia i Jan N. z roku 1715 lub 1764
(?). Jan w stroju tradycyjnym, metalowy nimb, pięć gwiazd (zerwany,
prawie leży na głowie i plecach świętego). Ugięte kolano, ale raczej bez
kontrapostu. Oburącz trzyma duży krzyż. Utrącone frędzle przy pelerynie.
Cokół prosty z inskrypcją i chronostychem, w tłumaczeniu: "Honor Świętemu Janowi Nepomucenowi. Renowacja 1857".
Autor nieznany (nad i tłum: G.S.)
DIVO
IoannI nepo
MVCeno
L?
I?
Con honorI.
Denuo renovatum 1857
Turnov
(Turnau, okres: Semily, kraj: Liberec,
,
Czechy): znajduje się
tutaj kamienna fontanna z trzema barokowymi figurami z roku 1761: Jana
N., św. Wacława (na środku) i Antoniego Padewskiego. Twórcą był Jan Chládek starszy z turnovskiego warsztatu
Černovických, we współpracy z Františkem Fialou. Sama fontanna została
dostawiona później. Jana ukazano w stroju tradycyjnym, bez biretu, z
nimbem o pięciu gwiazdach. Kontrapost. Prawa dłoń na piersi, w lewej
medalion (Palladium) z wizerunkiem MB Staroboleslavskiej. Na cokole
napis łaciński z chronostychem (1761; "W uniesieniu wystawiono św. Janowi,
kanonikowi sławnemu, obrońcy królestwa /oraz/ patronowi ojczyzny")
(nad. i tłum.: G.S.)
CanonICO
faMaeqVe
tVtorI
hVIVs regnI
patrono patrIotae
qVe
DIVo
IoannI
ere
XIt ferVens
SPIrItVs
S
Turnov
(Turnau, okres: Semily, kraj: Liberec,
,
Czechy): przy fasadzie domu niedaleko rynku została ustawiona
kamienna barokowa figura Jana N. z roku 1732, z krzyżem i palmą, w aureoli o złotych
gwiazdach. Ustawiona na cokole z płaskorzeźbą Języka, chroniona daszkiem
umieszczonym na ścianie. Twórcą był František Fiala, kamieniarz
turnovski. Na cokole inskrypcja łacińska z chronostychem (1732): "Dla
zwiększenia/uświetnienia czci świętego /JN/ tę stautę podniósł/wystawił
Serwacy Kobus. Renowacja była w roku pańskim 1844. Josef Černohaus"
(nad: M.S., uzup. i tłum: G.S.)
Pro
aVgenDo
hono
re sanCtI
hanC
statVaM posVerat
serVatIVs
kobVs.
RENOWATVS EST
Ano Domini 1844.
JOSEPH ČERNOHAVS
Lomnice
nad Popelkou (Lomnitz an der Popelka, okres: Semily, kraj: Liberec,
,
Czechy): na błoniach nad
rzeką Popelką, w kępie drzew stoi figura Jana N. z czerwonego piaskowca,
w aureoli. Na cokole latarnia umarłych i data 1758. Pierwotnie stała na
skrzyżowaniu ulic Plukovníka Truhláře i 5. května. Strona miasta podaje,
że pochodzi z pierwszej połowy wieku XIX, mimo daty na cokole Jest to
możliwe, bo figura odbiega wyglądem od figur z połowy XVIII wieku; być
może zastąpiła wcześniejszą, która uległa zniszczeniu. Cokół wykonano z
innego kamienia, co zdaje się potwierdzać tę tezę. W 2008 roku wykonano
renowację obiektu. Strój tradycyjny, siedem guzików sutanny, nimb, pięć
gwiazd. Lekki kontrapost. Oburącz trzyma krzyż. W części środkowej
cokołu płaskorzeźbiony wizerunek MB Staroboleslavskiej. Na dole napis
łaciński z chronostychem (1758), w tłumaczeniu: "Na cześć św. Janowi
Nepomucenowi, patronowi szlachetnemu, pobożni czciciele z
uczuciem/wdzięcznością i modlitwą". Autor nieznany (nad: JJK, uzup.
i tłum: G.S.)
HonorI
pIae qVe
VeneratIonI
DIVI IohannIs NepoMVCenI
orbIs patronI
IngenVVs
preXIt affeCtVs
Lomnice
nad Popelkou (Lomnitz an der Popelka, okres: Semily, kraj: Liberec,
,
Czechy): na skwerku stoi
kamienna figura JN, 1739. Pierwotnie stała przy kościele sv. Mikulaša (przy południowej ścianie prezbiterium), przeniesiona tu po roku 2009 z powodu uszkodzeń
spowodowanych przez spadający z dachu kościoła lód. Strój tradycyjny,
nimb z pięcioma gwiazdami, biret i palma w lewej ręce, w prawej krzyż. Kontrapost. U stóp
aniołek z palcem na ustach oraz kłódką. Cokół z czerwonego
piaskowca. W dolnej części chronostychowany napis:
(1739), w większości nieczytelny. Autor nieznany (nad: JJK, uzup: G.S.)
SoVDI….CfIs
bohV
..feCfIIe..noWY
b...o MVfV
Říčany
(Ritschan, kraj: Středočeský, okres: Praha-východ,
,
Czechy): na dawnym
przykościelnym cmentarzu koło kościoła śśw. Piotra i Pawła (zobacz
wyżej), stoi kamienna figura Jana N. z roku 1759, przeniesiona tu w roku
1935. Z lewej strony - figura św. Wacława (1937). Obie wykonane z
czerwonego piaskowca. Strój Jana tradycyjny, z sutanną o 13 guzikach,
nimbem o 5 gwiazdach (pęknięty i przekrzywiony wisi poziomo wokół
twarzy). Krzyż, palma, kontrapost. Wysoki cokół z wolutami i gzymsami.
Na froncie inskrypcja z chronostychem (1759). Tył: "Opravil a
postavil / L.P. 1836 / …" (nieczytelne, data renowacji). Autor nieznany (nad: G.S.)
ChCenI beJt
zahanbenI fraJ
s JaneM neDostatkI bLIżnIho taJ
Mnichovice
(kraj: Středočeský, okres: Praha-východ,
,
Czechy): na skwerze (ul. Janská
/ Jiráskova) stoi, przeniesiony tu sprzed domu nr 126 w roku 1941 z
powodu podwyższenia terenu, figura Jana N. z czerwonego piaskowca, z
płaskorzeźbioną sceną topienia na cokole. Rzeźba pochodzi z
roku 1634
(!!!), a więc prawie 100 lat przed kanonizacją, co potwierdza
inskrypcja, seznam, a także inne źródła. Strój tradycyjny, sutanna o 11-12
guzikach, złocony nimb, pięć gwiazd, krzyż. Kontrapost (figura serpentinata?),
dynamiczne szaty. Po prawej stronie na dole, dwie główki putt. Duży cokół z
wolutami, na froncie scena Zrzucenia z mostu, a poniżej inskrypcja w języku
czeskim (!) z chronostychem (1634!!!): "Ku większej chwale i pobożności świętego Jana ten to
obraz/wizerunek „zgotował” i dał/zamówił i wystawił/ Matieolän Franciszek" -
fundator. Napis dość mocno zniszczony. W roku 2016 renowację przeprowadził
konserwator, rzeźbiarz akademicki, Peter Váňa, dodano nowy nimb (starego już nie
było). Autor nieznany (uwaga: obiekt jest tak
dojrzały ikonograficznie i stylowo, że nie zdziwiłbym się, gdyby data z
chronostychu uległa podważeniu w toku kolejnych badań. należy śledzić
doniesienia na ten temat) (uzup: G.S.)
K
VIetssI sLaVIe a pobozoNostI sVatIho Jana tento obraz
VihotoVIt
I DaL MatIeolän
frantissek
Brandýs
nad Labem (Brandeis an der Elbe), kraj: Středočeský, okres: Praha-východ,
,
Czechy): w 2012 roku, po 94
latach (od 1918 roku), w ramach rewitalizacji powróciła na rynek rzeźba
Św. Jana Nepomucena. Stała ona uprzednio przy dzwonnicy kościoła św.
Pawła w podwójnym mieście Brandýs nad Labem-Stará Boleslav (zobacz
niżej), gdzie pozostał po niej tylko postument. Rzeźba przedstawia św. Jana Nepomucena
adorującego wizerunek Matki Boskiej Staroboleslawskiej,
który trzyma przed nim pulchny, półnagi, uskrzydlony
aniołek. Jan pochyla głowę w kierunku wizerunku Madonny i
trzyma przed nim pobożnie złożone w modlitwie dłonie. Święty
stoi na lewej nodze, a prawą klęczy na kolumience sięgającej
kolana (pierwszy raz spotykam się z takim ujęciem). Na
kolumience położony też biret. Ubrany standardowo w szaty
kanonika. Na frontowej ścianie, pod gzymsem wieńczącym
postument kartusz z chronostychem w języku łacińskim, w
tłumaczeniu:
"Chroniącemu obrońców sławy/dobrego imienia/ czciciele",
z którego można odczytać datę roczną wystawienia: 1755.
Poniżej inskrypcja w języku czeskim: "Blahoslavený kdož
jazykem svým nepoklesl, a kdož nesloužil nehodným sebe. Eccles. XXV.11"
(Błogosławiony kto językiem swym nie upadł i kto nie służył niegodnym
siebie – cyt.bibl.). Na samym dole: Ren. 2012., a z tyłu postumentu
inskrypcja w języku czeskim dokumentująca renowację pomnika
w 1857 roku: "Obnoveni / stalo se L.P. 1857 / láskou a
dobročinnosti / obecenstva" (Odnowiono w roku pańskim 1857 miłością i
dobroczynnością społeczeństwa). Stan dobry (nad: J.B.
z Kłodzka, tłum: G.S.)
Defensor
faMe
CVLtores
Contege
Mladá Boleslav (Młoda Bolesław, Jungbunzlau, kraj: Středočeský, okres: Mladá Boleslav,
, ,
Czechy):
w narożnej (NW) wnęce fasady kościoła pod wezwaniem
św. Jana Nepomucena (zobacz wyżej) znajduje się kamienna
barokowa figura Jana N. w złotej aureoli. Przy wejściu do
kościoła ustawiono natomiast wolutowany kamienny cokół z
inskrypcjami, które jednoznacznie wskazują na nepomuckość
tego obiektu i jego pochodzenie z Rožátova (Roschatau),
dawnej nadrzecznej osady wchodzącej w skład dzisiejszego miasta Mladá
Boleslav. Z dużym prawdopodobieństwem można cokół ten łączyć
z figurą z narożnika kościoła - zapewne niegdyś (jeszcze za
rožátovskich czasów?) Pierwszy objawia cyfrę 2961, drugi -
3051, trzeci - 1731 (?). Natomiast na jednym z boków napis podaje rok
1714 i fundatora ukrywającego się pod inicjałami ALBL
(uzup.: M.Muryn)
DISERTO ET
IN TRIBVLATIONE
SILENTIARIO
QVIA POENITENTIARIO
B. IOANI
NEPOMVCENO
ADAMVS
KOHAVT
ET SOCIATORI
VERONICA
EREXERVNT
ORTI
IN AQVIS PVGILI
AD AQVAS
HAEC
MERITO
GLORIA
SVRGIT
EX VOTO
DEDICATA .SS. IOANI
NEPOMVCENO
SUMMO PROTECTORI
FAMAE ET NOMINIS
A:L:B:L
ANNO 1714-8 OCTOBRIS
BIS PRIVATVS
LOCO
HIC DENI...VE
SISTO
ET OV...SVS
EO CARIOR
MVLTIS
Bělá pod Bezdězem (kraj: Středočeský, okres: Mladá Boleslav,
,
Czechy):
kamienna barokowa figura Jana N. z
początku XVIII wieku. Dawniej na głównym placu miejscowości,
dziś przed kościołem Podwyższenia Św. Krzyża. Na cokole
złocony chronostych dający datę 1725 (z dokładnością do 8
lat, zależnie od odczytania liter W [V+V?], H [I=I?] i ostatniego
samotnego I)
HONORI
IOANNÆO
CLIENS OBTVLIT
INFIMVS VOTI RE
VS WENCESLAVS
VITVS IGNATI
VS CIPL
CVRA
TVS BIELÆ
I
Liblice (kraj: Středočeský, okres: Mladá Boleslav,
,
Czechy):
na skwerku, w pobliżu kościoła Św.
Wacława znajduje się kamienna rzeźba Św. Jana
Nepomucena z 1770 roku (data roczna pochodzi z internetu,
chronostych daje rok 1772). Święty przedstawiony w postawie
stojącej, ubrany w szaty kanonika, trzyma w ramionach
krucyfiks i dodatkowo misę (symbol rozdawanej jałmużny),
bardzo rzadkie zestawienie atrybutów w tym ujęciu. Na głowie
biret z pomponem. Wokół głowy aureola z pięciu gwiazd. Uwagę
zwraca również nietypowa futrzana peleryna (mantolet),
zarzucona na ramiona, jednak nie związana pod szyją. Rzeźba,
nie najwyższej klasy, ustawiona na prostopadłościennym
postumencie, na frontowej ścianie którego chronostych z datą
roczną 1772.
Stan pomnika dobry, miejsce zadbane, otoczone płotkiem (nad: J.B. z Kłodzka)
DIVE PATERIÆ
BELLO FAME
PESTEQVE
LASSIS
ORO: PATRIOTIS
PATROCINARE TVIS
Tuklaty (kraj: Středočeský, okres: Kolín,
,
ul. Na Valech, Czechy): koło kościoła
św. Jana Chrzciciela, cmentarza i dzwonnicy stoi kamienna, barokowa figura
Jana N. w stroju tradycyjnym. Głowa odkryta, biret w ręce, wokół złocisty
nimb z pięcioma gwiazdami. Piękny kontrapost, dynamiczne szaty. Krzyż leżący
na palmie trzyma lewą ręką. Cokół trzyczęściowy z gzymsami. Na froncie
cokołu łacińska inskrypcja z chronostychem dającym rok 1743. Autor
nieznany, tylko inicjały: F P. Z napisu dowiadujemy
się, że figura została postawiona dzięki inicjatywie
lokalnego proboszcza, Václava Pečeného, dla uczczenia
bawarskich i francuskich żołnierzy, którzy w Czechach brali
udział w walkach o sukcesję austriacką. Renowacja w latach
2011-12 wykonana przez rzeźbiarza Martina Kulhánka (nad: G.S.)
HOSTIBVS
ABACTIS
GRATES DEO
ET DIVO
IOANI AGENS
HOC OPVS POSVIT
VENCESLAVS PECENI
LOCI PAROCHVS
Plaňany (kraj: Středočeský, okres: Kolín,
,
ul. Pražska): na skwerku kamienna figura Jana N. z roku 1759. Strój
tradycyjny: 9 guzików, odkryta głowa, nimb, z pięcioma gwiazdami, krzyż,
palma. Kontrapost. Figura flankowana trzema aniołkami (współczesne
repliki). Twórcą był kutnohorský rzeźbiarz Martin Máslo i kamieniarz
Václav Kamenický z Kostelca nad Černými lesy. Rzeźba postawiona przez
proboszcza w podzięce za uchronienie miasta podczas bitwy pod Kolinem.
Cokół trójboczny z wolutami, na froncie w ozdobnym kartuszu inskrypcja
łacińska z podwójnym (!) chronostychem z rokiem 1759. W tłumaczeniu "Ta statua świętego Jana /postawiona/
w podzięce przez mieszkańców Plananów" (nad: i tłum: G.S.)
Statuam
hanC Mens gra
ta
LoCI patrI
of
fert DIVe
Ioannes
eCCe tIbIpIa
Dat
pLananIana /
ManVs
Nymburk (kraj: Středočeský, okres:
Nymburk,
,
Kostelní náměstí, Czechy): na
placu przy kościele sv. Jillí kamienna figura Jana
N. z roku 1742 w okrągłym kamiennym kręgu, otoczona metalową
balustradą. Święty przedstawiony w pozycji klęczącej na
chmurkach. Strój tradycyjny (16 guzików). Odkryta głowa,
biret nisko w lewej ręce. Prawą przytrzymuje krzyż i palmę
oparte o lewe ramię. Nimb złocisty, pięć gwiazd. Na dole
aniołek z palcem na ustach oraz z kielichem z apoteozą
języka. Cokół dwukondygnacyjny, z gzymsami. Front: tarcza
herbowa z koroną, poniżej chronostychowany napis dający rok 1742: Wystawiona w roku /1742/ ....
Pozostałe boki również z napisami. Napis po prawej stronie daje rok 1823. Lewa strona: "TRAKSLATVM / ET / RENOVATVM / ANNO
1891 / RENOV. 1929 / A. 200 / CANONISATIONS", w
tłumaczeniu: Renowacja
w 1891; renow.w 1929 w 200-lecie kanonizacji. Napis z tyłu
daje rok 1778 i tłumaczy się: Renowacja św. Jana patrona
królewskiego? w roku jubileuszu kanonizacji świętego? (uwaga:
jeśli chodzi o 50 jubileusz kanonizacji, to powinien być
1779. Pałka litery R w słowie REGNI jest pogrubiona, być
może należy potraktować ją jako I). Autor nieznany (nad: G.S.)
ERECTA
ANNO:
QVO DIVINO
AVXILIO
&OPE HVIVS SANCTI
TER=
RA BOHE MAESTAB=
HOSTE LIBERATA
RENOVATVM
DIVO IOANNI
CORONA SANC
TA CORONATVS
EST.
J Z
RENOVATVM
DIVO IOANNI
PATRONO REGNI
ANNO IVBILEO
INTER SANCTOS
CANONISATO
Kralovice-Mariánský
Týnec (kraj: Středočeský, okres:
Plzeň-sever,
,
Czechy): Koło pięknego kościoła
pielgrzymkowego projektu Jana Blažeja Santiniego-Aichela stoi barokowa
kamienna figura Jana N., zamykając - razem z figurą Anioła Stróża -
perspektywę założenia od południa. Jest to piękna rzeźba (I.F. Platzer?)
ujęta w lekkim kontrapoście, z biretem w prawej ręce i z Czeskim
Palladium z MB ze Starej Boleslavi w lewej. Na odwrocie Palladium napis
"CARL. LEG. ...". Nad gołą głową aureola o pięciu dużych gwiazdach.
Zdobiony wolutami cokół zaopatrzono w dwa chronostychowane napisy (przy
czym konsekwentnie zastosowano w nich literę C (niewyróżnioną) zamiast
G, a w słowie NEPOMUCENO nie wyróżniono żadnej litery). Dolny napis
tworzy liczbę 1761, górny 1767
Třebovle (kraj: Středočeský, okres:
Kolín,
,
Czechy): przy skrzyżowaniu, w
pobliżu kościoła św. Bartłomieja i zamku Sázavský Dvúr, znajduje się
wnękowa kapliczka z kamienną figurą Jana N. flankowaną dwoma aniołkami.
Dwukolorowy piaskowiec. Jan w stroju tradycyjnym, w przyklęku na
chmurach, z dłońmi złożonymi jak do modlitwy. Z nimbu zachowała się sama
obręcz. Z jego lewej strony aniołek trzymający krzyż, przy jego nodze
palma, a pod kolanem Jana biret. Na cokole tarcza z herbem Jana z
Hartliebu. Na bokach inskrypcje łacińskie z chronostychem. Tłumaczenia:
lewa strona: "W podziękowaniu /od/ domu Hartliebów postawiono tę
statuę w Třebovli" (1727). Prawa strona: "W roku kanonizacji św.
Jana Nepomucena zapisano wcześniej. Przedtem za tajemnice spowiedzi
wrzuconego do wody w Pradze" (1727). Rzeźba powstała dwa lata przed
kanonizacją, co potwierdza chronostych. Kapliczka z profilowanym gzymsem
oraz główką putta, wnęka półkolista. Na zewnątrz kapliczki kolejne dwa
aniołki. Prawy trzyma zamkniętą kopertę/list (czy biret?) na sercu oraz
kartusz z apoteozą języka. Lewy ma palec na ustach oraz kartusz z
nieczytelnym wizerunkiem. Niektóre starsze źródła mylnie podawały, że
autorem był M.F.Brokof (ew. że z jego warsztatu), jednak autor jest
nieznany (nad. i tłum: G.S.)
eX Voto?
HartLIebIaDVM?
stat
hæC statVa
in trzeboL
In
anno
CanonIsatIonIs
saC.?
IoaňIs
nepoMVCenI?
propear serVata
ConfessIonIs
seCreta
antehaC In
aqVa
pragae = InIeCI?
XVIII?
Křivsoudov
(Kschiwsoudow, kraj: Středočeský, okres:
Benešov,
,
Czechy): w centrum miejscowości, na zielonym
skwerku znajduje się kamienna, barokowa, datowana na 1722
rok figura świętego Jana Nepomucena. Rzeźba ustawiona na
wysokiej cylindrycznej kolumnie, której kulminacją jest
potężna głowica. Kolumna spoczywa na prostopadłościennym
postumencie. Na dwóch ścianach postumentu częściowo
nieczytelne napisy: jeden z datą 1722 - wystawienia pomnika
i jest chronostychem w języku staroczeskim. Drugi zawiera rok 1868 - datę przeniesienia go z innego miejsca w
obecne. Święty w tradycyjnym ujęciu ikonograficznym z
atrybutami: krucyfiksem, liściem palmy, pięcioma gwiazdami (nad: J.B. z
Kłodzka)
Vyšší
Brod (Wyższy Bród, Hohenfurth, kraj Jihočeský, okres: Český Krumlov,
,
Czechy): na filarze mostu na
Wełtawie stoi kamienna barokowa figura Jana N. Jan patrzy na klasztor
cystersów, na głowie ma biret, w ramionach krucyfiks. Na wolutowanym
cokole duża pomalowana na czerwono gwiazda oraz napis z chronostychem.
Treść nie jest całkiem jasna, świadczy natomiast o wieku figury, która
powstała być może jeszcze za statusu błogosławionego, przed kanonizacją.
Już wtedy jednak napisano o patronacie Jana nad państwem Habsburgów.
Wyróżnione litery dają liczbę 259 (ew. 210), która być może razem z
innymi, zawartymi w niezachowanych napisach, dawała rok fundacji. Złote
gwiazdy w aureoli i palma. Obiekt remontowany w roku 2014
REGNANTI
(G?)LORIOSE
IN COELIS
B. IOANNI
N.
L(I?)OPATRI PATRIA
ET
PATRONO
REGNI
Rožmberk nad Vltavou
(kraj Jihočeský, okres: Český Krumlov,
,
Czechy): na placyku w centrum miejscowości na
wysokiej kolumnie stoi kamienna barokowa figura Jana N. w
metalowej aureoli o pięciu złotych gwiazdach. Kontrapost,
biret, duży krucyfiks. Na kapitelu kolumny wyrzeźbione serce
gorejące. Na cokole inskrypcja fundacyjna z chronostychem
świadcząca, że fundatorem był niejaki Joseph Antonius
Hervisch. Napis powyżej daje rok 1722, a na samej górze
inicjał JAP. Całość otoczona balustradą
PRO AMPLIANDAEIVS
GLORIA
FIERICVRAVIT
Písek
(kraj Jihočeský, okres: Písek,
,
Czechy): w kapliczce przy kościele Narození Panny
Marie znajduje się barokowa kamienna figura Jana N. ukazana
w przyklęku na chmurce. U stóp anioła, w rękach krzyż, w
lewej dłoni złota palma. Bardzo rozwiane szaty, aureola o
pięciu złotych gwiazdach. Na gzymsowanym cokole kartusz z
chronostychowanym napisem,
który daje datę 1762
SODA
LITAS AL
MA SANCTO
SVO TVTE
LARI
Mladá
Vožice (Jung Woschitz, kraj Jihočeský, okres: Tábor,
,
Czechy): po południowej
stronie kościoła, w murze kościelnym umieszczono konchową kapliczkę, a w
niej piękną polichromowaną kamienną figurę Jana N. Barokowa rzeźba stoi
w lekkim kontrapoście, trzyma na prawym barku krucyfiks spod którego
wygląda filuternie główka anielska. Biret, aureola o pięciu wielkich
gwiazdach. Cokół z gzymsem i wolutami. Na froncie częściowo zatarta
inskrypcja z chronostychem:
"DIVO / TAMAE
PA / TRONO S~YN / CEBO AF / TE
C ... / L
A ..." (?). Wyróżnione litery dają rok 1754, lecz
odczytanie nie jest pewne
DIVO
TAMAE PA
TRONO S~YN
EBO AF
E
C ...
L
A ...
Horosedly
(Horusedly, kraj Jihočeský, okres: Písek,,
Czechy): Przy moście na rzeczce Skalice ustawiono,
z widokiem na kaplicę Jana N. po drogiej stronie, jedną z
najbardziej malowniczych figur Jana N. jakie widziałem. Jest
kamienna, pięknie polichromowana, wyposażona w aureolę,
krucyfiks i biret - trzymany w lewej ręce. Cztery rogi bazy
figury zdobią cztery aniołki z atrybutami: rogami obfitości
(dwa tylne), palcem przy ustach, otwartą księgą z datą
fundacji (1727). Na plincie umieszczono łaciński napis "RELIQVIÆ
SANCTORŪ" - czyżby sugerująca istnienie relikwi Janowych w tej miejscowości? (Jeśli tak, to w grę wchodzi
tylko kaplica JN, zobacz wyżej). Ale to dopiero początek -
na wszystkich czterech ścianach cokołu są pola z
sentencjami, również po łacinie. Front: 'SANCTO / IOANNI
NE / POMVCENo", lewa strona (chronostych):
"GLORIOSO
/ VINDICI
LABOo / RANTIBVS
EX / INFAMIA",
prawa strona: "sMETROPOLI / TANÆ ECCLE / SIÆ PRAGENSIs /
CANONICo", tył: "OB CUSTODI / TUM CONFEs / SIONIS
SECRETŪ / MARTIRI". Rzeźba jest barokowa, pochodzi
zapewne z roku 1727, jak głosi to chronostych i data w
księdze. Niedawno z wielkim smakiem restaurowana - odważnie,
lecz bardzo stylowo (innym kolorem zaznaczono otworzone
fragmenty). Jak pokazują stare zdjęcia GSV, w roku 2011
figury nie było na tym miejscu. Pojawia się więc pytanie, czy teraz
wróciła ona na swe miejsce, czy też może została tutaj skądś
przeniesiona. Nie jest to najwyższe osiągnięcie sztuki
rzeźbiarskiej, ale urok i położenie nie mają sobie równych
[jeden z najpiękniejszych noclegów świata]
GLORIOSO
VINDICI
LABOo
RANTIBVS
EX
INFAMIA
Ostrov (Schlackenwerth, kraj
Karlovy Vary, okres: Karlovy Vary,
,
Czechy): koło mostka na
rzece Bystřica w parku zamkowym stoi piaskowcowa barokowa figura Jana N.
o wysokości 3,5 metra. Wykonał ją rzeźbiarz Johann Wild w roku 1807.
Pierwotnie ustawiona w okrągłym zagłębieniu przed kamiennym Janským
Mostem (Johannisbrücke) po drugiej stronie rzeki Bystrzyca, przed
klasztorem pijarów. Przeniesiona na obecne miejsce po zniszczeniach
spowodowanych wichurą w roku 1958. Na profilowanym cokole napisy,
częściowo nieczytelne, a na froncie chronostych (nad: G.W.)
Parochiani
huisus
ecclesiae
piique
clientes
mei ex
speciali
voto ita poni
craverunt
Klenčí
pod Čerchovem (Klentsch), kraj: Plzeň, okres: Domažlice,
,
Czechy): na głównym
placu, przed Muzeum Jindřicha Šimona Baara, w pobliżu urzędu
miejscowości i kościoła św. Marcina, na zielonym trawniku ustawiona
piaskowcowa rzeźba Św. Jana Nepomucena z 1715 roku (choć próba
odczytania chronostychu dała rok 1718?). Święty w postawie stojącej w
wyraźnym kontrapoście, trzyma przy lewym boku, równy mu wysokością krzyż
(!) z Ciałem Ukrzyżowanego Jezusa, co jest rzadkim przedstawieniem
ikonograficznym Jana Nepomucena. Rzeźba ustawiona na głowicy fragmentu
kolumny jońskiej wtopionej w prostopadłościenny postument nakryty
gzymsem. Na frontowej ścianie postumentu chronostych w łacinie, pod
którym data roczna 1715. Dokumentuje to silny kult Jana Nepomucena w tym
rejonie jeszcze przed ogłoszeniem go błogosławionym (1721) i świętym
(1729). Na bocznych ścianach postumentu monogramy: MARIA oraz IHS.
Postument ustawiony na dwustopniowym podwyższeniu. Jan zwrócony twarzą w
kierunku hotelu. Stan pomnika dobry, miejsce zadbane (nad: J.B. z
Kłodzka)
ANCTE
IOANNES
STRVCTA
VOTA ACCIPE
A
FRANCISCO
AACHM. VER
(?)
1715
Nýrsko
(kraj: Plzeň, okres: Klatovy,
,
Czechy): przy ul.
Klostermannovej 37, przy schodach prowadzących do kościoła św. Tomasza (Kostel
sv. Tomáše) znajduje się kamienna rzeźba Św. Jana Nepomucena pochodząca
z 1736 roku. Święty w postawie stojącej w kontrapoście, z prawą nogą
nieco wysuniętą do przodu. W dłoniach Jana krucyfiks pochylony na lewe
ramię. Wokół głowy metalowa aureola z pięcioma złotymi gwiazdami, a na
głowie biret. Rzeźba ustawiona na prostopadłościennym, ogzymsowanym
postumencie. Na frontowej ścianie postumentu chronostych w łacinie
(litery S oraz NEP są wielkości tych wyróżnionych, lecz oczywiście nie
mają znaczenia liczbowego). Do
lat siedemdziesiątych XX wieku rzeźba stała na rynku, koło
zlikwidowanego kościoła. Stan dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
EREXERVNT
DEVOTI SERVI
SANCTI
IOANNIS
NEPOMVCENI
Hřensko
(Herrnskretschen, kraj: Ústí nad Labem, okres: Děčín,
,
Czechy): przed kościołem
pod wezwaniem Jana N. (zobacz wyżej) stoi kamienna figura Jana N. Na
cokole rocaille z chronostychem dającym rok 1755. Zniszczona twarz
posągu została ostatnio (2017?) naprawiona podczas renowacji (uzup: U.B.)
IO
DIVO
IOANNI NEPOMVCENO
SIT HONOR
LAVSAT
QVE
GLORIA
INPERPETVAS
ÆTERNI
TATES IN
ET PERTE NOBIS
VERO
PAX
QVIES
Rheine (Niemcy >>): kamienna figura Jana N. w
towarzystwie dwóch aniołów przy rzece Ren. Na cokole ciekawa
scena Topienia, pod nią chronostych dający datę roczną 1730
SANCTO
IOANNI
NEPOMVCENO PATRONO SVO
EX DEVOTA
INTENTIONE ERIGVNT
Bergheim (pow: Rhein-Erft,
rejencja: Kolonia, kraj: Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy >>): na
niewielkim mostku stoi prosta kamienna figura Jana N. z
rozbudowanym napisem fundacyjnym na cokole (nad: K.Ks.). Jego
fragment stanowi dający rok 1728 chronostych
ET PATRONO SVO PONVNT
IOANNES
JOSEPHVS
PERTVS SOVRDT
ET
ISABELLA
CATHARINA
HARTMANS
Freiburg
im Breisgau (Fryburg Bryzgowijski, Friburg, land: Badenia-Wirtembergia,
rejencja: Freiburg, reg: Südlicher Oberrhein, pow:
Breisgau-Hochschwarzwald, Niemcy >>,
):
we wschodniej dzielnicy miasta - Ebnet, po zachodniej stronie mostu na
rzece Dreisam, który swą nazwę wziął od niej (Nepomuk Brücke) znajduje
się murowana kapliczka Jana N. Wewnątrz wykonana z czerwonego kamienia i
polichromowana figura JN. W rękach trzyma krucyfiks ułożony na palmie,
na głowie biret, rude włosy. Na profilowanym cokole w otoku pięć kul
(gwiazd?) ujętych w specyficzną ozdobę roślinną. U stóp Jana inicjały
T.W.M. (?, rzeźbiarza?). Na dolnym członie cokołu chronostychowany
napis, jednak tylko litery dwóch ostatnich wersów mające wartość
liczbową są wyróżnione i pozwala odczytać datę roczną 1725. Na pilastrze
kapliczki data 1886 i inicjały A.D. (dotyczące remontu?) (nad: Kacper)
DIVO
IOANNI NEOPOMUCENSI
HANC STAT. UAM POSUIT
CASIMIRVS
EX BARONIBVS
DES ICKINGEN
Altenthann
(land: Bawaria,
rejencja: Górny Palatynat, pow:
Regensburg, Niemcy >>,
):
przy skrzyżowaniu ulic znajduje się murowana, otynkowana, przykryta
drewnianym daszkiem kapliczka, w której umieszczona jest pochodząca z
roku 1762 kamienna rzeźba Jana N. Święty w postawie stojącej, w szatach
kanonika, prawa noga lekko wysunięta do przodu. W ramionach Jana,
pochylony na prawy bark, krucyfiks i zielony liść palmy męczeństwa. U
stóp Nepomucena dwa putta ze złotymi skrzydełkami, z których jeden
trzyma paluszek na swych ustach. Nad głową Jana, na której biret,
metalowa, ciekawie uformowana aureola z pięcioma gwiazdami. Ciekawostką
jest to, że Jan nie ma ani wąsów, ani brody (!), co dla przedstawień
Nepomucena jest bardzo rzadkie. Rzeźby ustawione na prostopadłościennym
postumencie, na frontowej ścianie którego chronostych w łacinie, a na
gzymsie data roczna 1762. Wydaje się, że sama kapliczka została wykonana
o wiele później niż rzeźba w niej stojąca, w celu jej ochrony. Stan
dobry (nad: J.B. z Kłodzka)
HenrICO
praerVLe
beneDICto
sCheLLe,,
rerVICarIo
saXeaInasta
tVasCVLp
torIsDeXtra
sVrreXIt
Straubing
(land: Bawaria,
rejencja: Górny Palatynat, pow:
Regensburg, Niemcy >>,
):
w kościele St. Jakob (zobacz wyżej) przy jednej z
kolumn lewej nawy zamocowano rokokową ambonę. Wykonana została w
1752 roku przez rzeźbiarza Wenzela Myrowskiego, a kończył ją miejscowy
stolarz ohann Heinrich Klembt. Schody do niej okręcają
się wokół kolumny i kończą bardzo ozdobną bramką wejściową, na szczycie
której umieszczono cokolik o bardzo wyszukanej formie z klęczącą na
chmurce figurą Jana N. w pięciogwiaździsiej aureoli. Po obu stronach
Jana aniołki, jeden z palcem na ustach i z trójkątna kłódką, drugi z
krucyfiksem. Na płycinach poniżej płaskorzeźbione sceny z życia Jana
(Topienie, Spowiedź Królowej) i dodatkowo męczeństwa św. Szczepana.
Malowana tablica fundacyjna z lat 60. XVIII
wieku, a jeden z cytatów biblijnych zaprezentowany w rocaille'owym
obramowaniu jest chronostychem dającym datę 1767
præDICate
eVan~
geLIVM
CreatVræ
Marcian Cap.j6
Neukirchen
beim Heiligen Blut
(land: Bawaria,
rejencja: Górny Palatynat, pow:
Cham, Niemcy >>,
):
murowana, otynkowana, założona na rzucie kwadratu kapliczka z dużą wnęką
w ścianie frontowej. We wnęce umieszczona kamienna, polichromowana
figura Św. Jana Nepomucena z roku 1720. Święty w postawie stojącej z
krucyfiksem trzymanym w dłoniach przy piersi. Wokół głowy Jana pięć
złotych gwiazd. Na frontowej ścianie cokołu, na którym ustawiona jest
rzeźba kartusz z chronostychem w łacinie z "wszytą" datą roczną 1720. Pod kartuszem herb, prawdopodobnie
fundatora rzeźby. Nad niszą tablica upamiętniająca pierwszą
po II Wojnie Światowej czeską pielgrzymkę z Chodovska i
Klatovska do Loucimskiej Panny Marii, która miała miejsce 9
maja 1990 r. Należy wyjaśnić, że w pobliskim kościele
pielgrzymkowym Narodzenia Marii Panny (Katholische
Wallfahrts- und Pfarrkirche Mariä Geburt zum Heiligen Blut)
znajduje się słynąca cudami figurka Marii Panny (Černá
Madona), która wcześniej znajdowała się w Czechach w
miejscowości Loučim (nad: J.B. z Kłodzka)
SANCTVS
IOANNES NEPOMVCENVS
HONORIS
INSIGNIS
DE
FENSOR
Zubrohlava (Żubrohława, Bölényfő, okres: Námestovo, kraj: Žilina
(Orawa), Słowacja >>):
kKamienna polichromowana figura Jana N. z roku 1852 ustawiona na cokole przy
drodze do kościoła śśw. Piotra i Pawła. Napis głosi: "E pia devotione erexit
Iosephus Kovalcsyk ut sit laus honorque beato Ioanni Nepomuceno". Wskazuje
on fundatora, niejakiego Józefa Kowalczyka i jest chronostychowany, a
odczytana data potwierdza rok 1852. Pięciogwiaździsta aureola, blaszany
daszek na prętach, krzyż, biret na głowie. Obiekt restaurowany w latach 1999
i 2009. Przy figurze rosną lipy zasadzone na cześć zmarłej cesarzowej
Elżbiety, zwanej Sissi (nad: Pietrosul)
E pIa
DeVotIone
ereXIt
IosephVs KoVaLCsyk
Vt sIt
LaVs
honorqVe
beato
IoannI
NepoMVCeno
Hrkovce
(okres: Levice, kraj: Nitra,
,
Słowacja >>):
przy głównej drodze, tuż za ogrodzeniem cmentarza, w bliskości rzeki
Ipoly (Ipel'), ustawiono rekonstrukcję z 2010 roku barokowej figury Jana
N. Nie odtworzono oryginalnego chronostychu (>>), ale go przepisano na
tablicę informacyjną, co prawda z jednym małym błędem (wyróżnione
niepotrzebnie litery O bez wartości liczbowej) wskazuje na rok 1782.
Drugi, węgierski napis na rok 1739 (nad: M.O.)
DIVO
IoannI
nepoMVCeno
pIVsCLIens posVIt
Ioannes
SzVnyogh Iános
GyerkIensIs
NepoMVkI
sz.Iánosnak a
Ió hlr és néV
VáLaztott pátron
Vsának
tIszteLetére
áLLItotta háLa aDo hIVe
SzVnyogh Iános gerkI
Iobbágy
Banská
Bystrica (Neozolium, Besztercz-Bánya, Neüsoll i inne wariacje, okres:
Banská Bystrica, kraj: Banská Bystrica,
Słowacja >>):
barokowa kaplica św. Jana Nepomucena z 1767 roku, od której pochodziła
dawna nazwa przystanku kolejowego "Banská Bystrica mesto"
(zobacz wyżej). Nad wejściem podwójny chronostych z datami 1767 i 1823. Wewnątrz znajduje się mocno zniszczona iluzjonistyczno-figuralna polichromia
autorstwa pochodzącego z Wiednia bańskoszczawnickiego malarza Antona
Schmidta (1713–73). W ołtarzu drewniana barokowa rzeźba Jana N. naturalnej wielkości z aniołkiem trzymającym kłódkę i palmę.
Całość wieńczy sygnaturka z kulą, a nad rozfalowanym gzymsem
umieszczono pięć złoconych gwiazd. Przed kaplicą malowany wizerunek św. Jana Nepomucena i mostu Karola w Pradze (nad: Pietrosul)
NepoMVCene tVos fIDos tVe are
CLIentes
qWI nVnC hanC reparantae
DeM tVe arIs et
ILLos
Kerecsend (kistérség: Egri,
megye: Heves, régió: Észak-Magyarország): kamienny posąg Jana N. z roku
1802 stoi przy kościele na ul. Głównej
(Fö utca). Ulica jest częścią drogi krajowej nr 25. Na cokole
chronostych (>>),
niezbyt udany skoro daje rok 1803 a nie 1802, jak wykuto poniżej, a
ponadto tylko niektóre z liter-cyfr są wykorzystane (nad: M.O.)
SUMPTIBUS
COMUNITATIS
ERECTA ET
BENEDICTA
PERIOA:OR=
BÁN PAROCH
Veszprém (Vesprím, Weißbrunn,
Belomost, kistérség: Veszprémi, megye: Veszprém,
régió: Közép-Dunántúl,
,
Węgry):
przy Var utca, w niszy, kamienna figura Jana N. na cokole, 1785. U
podstawy tablica z chronostychowanym napisem
EX
DE VOTIS
OBLATIS
SANCTO
IOANNI NEPOMVCENO
SVI SVO
Mezőkövesd (kistérség:
Mezőkövesdi, megye: Borsod-Abaúj-Zemplén,
régió: Észak-Magyarország,
,
Węgry): kamienny Jan N. (Nepomuki
Janosz szobor) z roku 1779 umieszczony na kolumnie tuż przy kościele pw.
św. Władysława (Szent László katolikus templom), Na cokole chronostych
SANCTO
IOANNI
NEPOMUCENO
PATIS ANDEREÆ
KAPOSSIZELO
POSITA
1779
Zlatna (Zalatna, Klein-Schlatten, prowincja: Siedmiogród/Ardeal/Erdely,
judeţul: Alba, Piaţa Unirii,
, Węgry):
kamienna figura Jana N. z 1902 roku stała na cokole z chronostychem przy
południowej ścianie kościoła pw. Jana N. (zobacz wyżej). Obecnie cokół
jest pusty, a rzeźba przechowywana w pomieszczeniach kościelnych (?).
Jan w jednym ręku ma krucyfiks, w drugiej, opuszczonej, zamkniętą
księgę. Chronostych daje datę 1902, przy czym nie jest najwyższej
klasy, bo niektóre litery I, J, D nie są włączone do łamigłówki (nad:
Pietrosul)
AD
MAGNAM DEI
GLORIAM
ET SANCTI
JOANN.[IS] NEP.[OMUCENI]
ECCL[ESI]AE
PATRONI HONOREM
Wiedeń (Bezirk: Brigittenau/Leopoldstadt,
Austria >>):
na granicy 2 i 20 dzielnicy Wiednia, koło dawnej komory celnej, przy
skrzyżowaniu Taborstr. i Nordwestbahnstr. stoi ceglana kapliczka z baniastym
hełmem, z kamienną barokową figurą Jana N. wewnątrz. Nad wejściem
girlandy i ornamenty oraz napis dający datę 1728. Drugi chronostych, na
cokole rzeźby, daje te samą datę
TABORINVS AVGVSTO
.ITHO
CEXOMINE
DECOR
DEO
VIRGINEÆ QVE
EIVS INTACTÆ
PARENTI ET
DIVO IOANNI
HÆC AD ARAS
Wiedeń (Bezirk:
Döbling,
Austria >>):
kamienna figura Jana N. z połowy XVIII wieku przy Heiligenstädterstraße 181,
na rogu Sickenburggasse,
niedaleko Dunaju, umieszczona we wnęce w ściętym narożniku
budynku. Na cokole napisy-chronostychy dające daty 1710 oraz
1709
ANNO
INSTANTI
DECIMA OCTOBRIS
POSV.
IT
N
MAGGNO
ERRIS
CONFESSORI
ET IN
AS IS
ADVOCATO
Wiedeń (Bezirk:
Landstraße,
,
Austria >>):
kamienna figura Jana N. przy Apostelgasse, przy kościele
Świętego Piotra i Pawła. Oryginalnie figura umieszczona była
w niszy ściany kościoła, przeniesiona na obecne miejsce
około roku 1970. Jest to duża barokowa rzeźba gołogłowego
Jana na obłokach, z aniołkami trzymającymi palec przy ustach i biret. Na
wolutowym cokole scena Topienia i chronostych z rokiem 1754
DIVO NEPOMVCENO
TVTEI ARI
SVO
INSTRVXIT SVPPLEX
Wiedeń (Bezirk:
Döbling,
,
Austria >>):
w dawnej wsi Josefsdorf, na wzgórzu Kahlenberg przy ścieżce, około 200
metrów poniżej i na południe od kościoła św. Józefa, stoi kamienna biała
figura Jana N. Na cokole rozbudowany
chronostych (>>) w języku
niemieckim.
Data z cokołu wskazuje na rok 1724, ale opis w źródłach mówi
o roku 1750 jako momencie powstania rzeźby (nad: M.Muryn)
DERDEIN SAVL
GESEZ
TAVFSNEV
TREV
DESSELBEN
BSCHIITZERSEY
IAVONHISO SIND
IST RVCK
O IOANN VOM
NEPOMVCK
Hallein-Bad
Dürrnberg (Land: Salzburg, Bezirk: Hallein, Rupertusplatz,
,
Austria >>):
kościele pielgrzymkowym Maria Dürrnberg, na przyściennej konsoli
znajduje się drewniana, polichromowana, barokowa rzeźba przedstawiająca
Św. Jana Nepomucena. Święty Jan przedstawiony w pozycji klęczącej na obu
kolanach, co jest niezmiernie rzadkim ikonograficznym wyobrażeniem tego
świętego (!). Przed sobą w prawej dłoni trzyma krucyfiks, który adoruje
wzrokiem, do lewej dłoni, niefachowo, doczepiony zielony liść palmy
męczeństwa. Przed kolanami Jana położony czarny biret. Wokół głowy nimb
z pięcioma gwiazdami. Na frontowej ścianie postumentu w ozdobnym
kartuszu chronostych. Trzy pierwsze wersy chronostychu ujawniają datę
roczną 1720, kolejne trzy również pozwalają odczytać rok 1720 (nad: J.B. z Kłodzka)
DEO / SanCto
qVe IoannI
NepoMVCeno honorIs
/ SerVatorI
erIgebat /
In DebItae
aCsIne sIne
InVIoLabILIs
Venera: / tIonIs
teseraM. /
CI... et Pa... indigns... /
I.F.H.
Leuven (Louvain,
Lowanium, region: Brabancja Flamandzka,
,
Belgia >>): w centralnej bibliotece tutejszego uniwersytetu
przy Monseigneur Ladeuzeplein 21
przechowuje się rycinę nepomucką przedstawiającą pomnik Jana N. Figura ma pięć gwiazd wokół
głowy i dwa putta u stóp (z palmą oraz z rogiem obfitości i palcem przy
ustach). Na cokole inskrypcja z chronostychem dającym rok 1740. Banderie, również
chronostychowane (>>), głoszą, że obiekt ma związek z kolegiatą
parafialną św. Jakuba w Antwerpii, a ich rozszyfrowanie daje tajemniczą
liczbę 1485 (?)
SANCTO
IOANNI NEPOMUCEN
GRATITUDO
VOVENS
EXHIBUI
IN
INSIGNI
ECCLESIA
COLLEGIATA
AC PAROCHIALI
DIVI
IACOBI
ANTVERPIAE
COLIT
POPULARE
AC INVOCAT
Dwie moje próby ułożenia
chronostychu z datą 2006 na potrzeby Nowego Jana Piaseczyńskiego (Mazowsze
>>) uświadomiły mi, jak trudna jest to łamigłówka. W założeniu
tekst miał być polskojęzyczny, więc zastosowałem dodatkowe zasady: