symbole milczenia, dochowania tajemnicy, wody, uniwersalności kultu, kaznodziejstwa, spowiedzi, pielgrzymki, jałmużny, oznaki godności kościelnej, uczoności, palladium, symbole astronomiczne

Putta i cherubiny
Przedstawieniom Jana w formie obrazów i rzeźb często towarzyszą cherubiny, czyli skrzydlate aniołki, lub putta, ich nielotne odpowiedniki. Czasem są to same główni anielskie, uskrzydlone lub nie. Ich rolą jest najczęściej prezentowanie atrybutów świętego lub tekstu w otwartej księdze (ew. na szarfie) oraz wskazywanie widzom głównych punktów kompozycji artystycznej. Ciekawostką samą w sobie są łyse anioły Urbansky'ego na pomniku na wrocławskim Ostrowie Tumskim.

Rekonstrukcja
W latach 2017-2019 odtworzono rzeczywisty wygląd Jana N. na podstawie pomiarów kości czaszki, a dokładnie dokumentacji wykonanej przez antropologa Emanuela Vlčka w latach 70. XX wieku (zdjęcia, pomiary, prześwietlenia rentgenowskie oraz repliki czaszki razem z zachowanym szczątkiem tkanki mózgowej w technologii druku 3D-FDM. Nie niepokojono więc oryginalnych szczątków świętego z katedry św. Wita w Pradze, choć skan czaszki prawdopodobnie dałaby jeszcze bardziej realistyczny efekt. Modelowano czaszkę, następnie mięśnie twarzy. Na bazie tych prac wykonano brązowe popiersie Jana Welflina, który uroczyście zaprezentowano w Muzeum Świętojańskim w jego rodzinnym mieście (źródło >>).

Ubiór

krótki kurs rozpoznawania Nepomuka >>

Przedstawienia praskiego kanonika oscylują wokół kilku typów. Znamy więc powszechnie występującego Jana stojącego na cokole, adorującego krucyfiks. którego wzorzec to praski Jan z Mostu Karola - dzieło projektu rzeźbiarza cesarskiego Matthiasa Rauchmillera (1645–1686), wykonane przez praskiego mistrza Jana Brokoffa (Brokofa, 1652–1718).

Drugi podstawowy typ to Jan klęczący na obłokach , który występuje w licznych odmianach takich jak np. apoteoza Jana unoszonego do nieba przez aniołów, Jan adorujący krucyfiks stojący na stole lub ołtarzu. Tu wzorcem były trzy kolejne konfesje - ołtarze relikwiarzowe Jana N. w katedrze praskiej  na Hradčanach (1. około 1679; 2.  1719–1721, autorzy nieznani; 3. 1733–1736, projektu Josefa Emanuela Fischea von Erlach według modelu Antonio Corradiniego z Wenecji i Wiednia, wykonany przez złotnika Johanna Josefa Würtha).

Trzeci typ, który można traktować jako odmianę pierwszego, to Jan Nauczyciel, z krzyżem trzymanym nad głową (przykład: Racibórz-Ostróg), Jana z palcem na ustach.

Płaskorzeźby na cokole Jana nr 1 dały początek kolejnych typom ikonograficznym: Jana słuchającego spowiedzi królowej, Jana zrzucanego z mostu do Wełtawy, Jana głoszącego kazanie, Jana w rozmowie z królem (Przesłuchanie), Jana pielgrzymującego, urodziny Jana, Jana torturowanego, Jana martwego, Jana unoszącego się na wodzie, Jana modlącego się do Matki Bożej (ze Starej  Boleslavi), Jana Jałmużnika, Jana czytającego księgę.  Osobną kategorią są wizualizacje licznych cudów dokonanych za sprawą Jana N.

Powiedziawszy, że podstawowy typ upowszechniony został za sprawą wizerunku na miejscu kaźni na praskim Moście Karola, należy powiedzieć, że tym cenniejsze są te inne, rzadsze, a niektóre to prawdziwe unikaty. Najlepszy okres dla Nepomuków to pierwsza połowa wieku XVIII, kiedy to wybitni rzeźbiarze stworzyli liczne rokokowe figury Jana N. Charakteryzują się one pięknym kontrapostem, zgodnie z manierystyczną tradycją ”figura serpentinata”, zwanym przez francuskich historyków sztuki "dehanchement", a wynalezionym jeszcze przez Praksytelesa. Twarz jest zwykle uduchowiona i wyraża wielkie uniesienie, gest jest patetyczny, szaty rozwiane wichrem mistycznym. Figury z końca stulecia i wieku XIX są już zwykle znacznie spokojniejsze, często statyczne, w postawie "na baczność". Z biegiem tego stulecia zaczynają się pojawiać ludowe redakcje tematu, które mają skłonność do skrajnego upraszczania postaci, aż do  świątków w formie lekko tylko obrobionej kłody drewna, przypominających afrykańskie totemy (zobacz Nepomuki Kurpiowskie >>). Tradycje te oczywiście trwają równolegle; tak jak w innych przypadkach sztuka ludowa czerpie i przetwarza motywy kultury wysokiej. Na przełomie XIX i XX wieku pojawiają się też wizerunki Jana Nepomucena produkowane seryjnie (figury, oleodruki).

Główne typy ikonograficzne rozpowszechniane były głównie za pomocą grafik w dziełach hagiograficznych, najczęściej wydawanych w drukarniach jezuickich, oraz okolicznościowych rycin wydawanych z okazji odsłonięcia najważniejszych dzieł w Pradze, Wiedniu czy we Wrocławiu (zobacz osobną stronę poświęconą kolekcji takich druków >>).
 

Pseudonepomuki

Osobny problem to figury Jana Kantego, Jana Franciszka Regis, Franciszka Xawerego, Stanisława Kostki, Jana Sarkandra, Filipa Neri, Ksawerego, Alojzego i Józefa Oriola. Do tej listy dodać należy Walentego, Wendelina, bł. Stanisława Kazimierczyka, Melchiora Grodzieckiego vel Grodeckiego, Prokopa z Sazawy, Macieja, Hieronima i kilku innych.

Najbardziej mylące są zapewne przedstawienia Jana Kantego, jednak najciekawszy przypadek to Jan Sarkander, święty popularny na Śląsku i Morawach. Urodzony w Skoczowie (X.Cieszyńskie >>) w roku 1576, zmarł w roku 1620 w trakcie torturowania przez oprawców, którzy bezskutecznie chcieli wymusić na nim ujawnienie tajemnicy spowiedzi. Był również fałszywie oskarżony o sprowadzenie niszczycielskich wojsk lisowczyków. Te fakty łączą go z Janem N., który został orędownikiem w drodze do niebieskiej chwały Sarkandra i kimś w rodzaju promotora w staraniach o upowszechnienie kultu tego ostatniego. Między innymi dlatego kształtowano wizerunki Jana Sarkandra na modłę tych Jana N. do tego stopnia, że przedstawiano ich jako podobnych fizycznie. Jedyną różnicą bywał brak wąsów, czasem bródka w szpic, ale te szczegóły czasem zacierały się w trakcie kolejnych renowacji rzeźb. Strój z oczywistych powodów jest podobny, z niewielką różnicą w postaci braku almucji (nie zawsze) i przedstawieniu kołnierza, tu wyłożonego na wierzch. Przydzielono mu podobne atrybuty - krzyż, księgę z kłódką lub kluczem, klucz, palmę. Wszystko to stanowi to poważne wyzwanie dla Łowców Nepomuków, zwłaszcza kiedy postaci te prezentują się razem, a jest to nierzadki przypadek (vide Skoczów >>).
 

Poniżej te spośród pseudonepomuków, które zmyliły nas na jakiś czas i figurują lub figurowały kiedyś w katalogu nepomuckim.

Toruń (gm. i pow. Toruń, woj. chełmińskie >>): w kościele śśw. Janów niektóre źródła notują obraz JN, w którym występuje on w szykownej srebrnej sukience. Wystarczy rzut wprawnego oka aby zorientować się, że jest to Franciszek Ksawery. Zamiast mostu lub ewentualnie konfesjonału w tle obrazu są zarażeni dżumą i egzotyczne zwierzęta. Srebrna sukienka i krzyż trzymany w ręku to zbyt mało. Już na własną rękę w tym samym kościele znalazłem kolejny obiekt nepomukopodobny - złotą figurę w birecie flankującą ołtarz w lewej nawie. Strój postaci nie jest jednak strojem kanonika, więc wypada odrzucić i tę kandydaturę na Nepomuka.

Nowy Waliszów (gm. Bystrzyca Kłodzka, pow. Kłodzko, ): kamienna figura we wsi, nieco podobna do JN (krzyż, zarost), która kiedyś zmyliła któregoś w Łowców Nepomuków, w efekcie czego znalazł się tutaj ten wpis. Po przesłaniu zdjęć J.Z. w sierpniu 2008 można stwierdzić, że jest to podobizna św. Franciszka Ksawerego. Są mi znane wizerunki Jana N. - pielgrzyma, któremu takie atrybuty nie są obce, ale w tym przypadku obstawiam wariant Ksawerego - Jan Pielgrzym zwykle zaopatrzony jest w wizerunek MB ze Starej Boleslavi

Legnica (gm. i pow. Legnica): nepomukopodobna figura z mostu w pobliżu sanktuarium św. Jacka (ul. Wrocławska) nie jest Janem N., a  Franciszkiem Xawerym. Figura nie posiada typowych atrybutów, w dodatku jest "podpisana". Jest to prawdopodobnie replika figury znajdującej się w lapidarium w pobliżu zespołu klasztornego franciszkanów (nad: B.H.).

Podobna wątpliwość dotyczy jednego z Janów z Rzeczniowa (sandomierskie >>), który również ma gołe stopy, lecz wszystkie pozostałe atrybuty są jak najbardziej nepomuckie.

Jan Franciszek Regis to francuski święty - jego wizerunek znajduje się  na przykład w poznańskiej farze.

W kościele w Biskupcu (gm. Biskupiec, pow. Olsztyn) znajdują się witraże, które na pierwszy rzut oka mogą zmylić spragnionego sukcesów łowcę Nepomuków. Szczęśliwie podpisy po postaciami przedstawiają je jako św. Jana Sarkandra (z kołem i palcem na ustach) i bł. Stanisława Kazimierczyka (z księgą i lilią).

Kluż (Cluj, Kolozsvár, Klausenburg, okręg/judeţul: Cluj, Siedmiogród, , Rumunia >>): przy Universităţii Strada, we wnęce na zewnętrznej ścianie kościoła pijarów (Biserica Pialiştilor, kościół uniwersytecki) stoi kamienna figura przypominająca Jana N., która jednak po zbadaniu sprawy okazuje się być Franciszkiem Xawerym wyrzeźbionym przez bawarczyka Johannesa Königa (czy tożsamym z rzeźbiącym w drewnie Johannem Heinrichem Königiem z Westfalii, 1704-84, autorem figur Jana N. w kościołach w Recke i Aschendorf (Niemcy >>) ?) (nad: M.Muryn). Koło fasady kościoła stała jednak niegdyś statua Jana Nepomucena w towarzystwie Alojzego Gonzagi, tego samego autorstwa. Tak więc figura Franciszka Xawerego naprowadziła nas na trop rzeźby Jana N.

Drezno (Dresden, Drježdźany, Drážďany, Drezdno, kraj: Saksonia, Niemcy >>): kamienna figura podobna do Jana N. na gzymsie katedry św. Trójcy (Kościele Dworskim, Hofkirche). Jan jest bezbrody, co mocno osłabia możliwość identyfikacji z JN (nad: U.B.)

Drezno (Dresden, Drježdźany, Drážďany, Drezdno, kraj: Saksonia, Niemcy >>): w katedrze św. Trójcy (Kościele Dworskim, Hofkirche) znaleźć można malowany wizerunek nepomukopodobny umieszczony nad konfesjonałem. Jest to być może św. Wincenty a Paolo - myląca jest mocno „rokietka" w kolorze przysługującym biskupom… no i nakrycie głowy w kolorze czarnym i fasonie misjonarskim (nad: U.B., uzup: M.O.)

Cieszyn (gm. Skoczów, pow. Cieszyn, X. Cieszyńskie >>): w kościele św. Krzyża znaleźć można nepomukopodobną figurę w sutannie i komży, ze stułą, krzyżem i palmą. Wątpliwości nasuwają się po zauważeniu u jego stóp narzędzi męki: obcęgów i miecza. I słusznie - jest to najprawdopodobniej św. Melchior Grodecki vel Grodziecki (1582 lub 1584 - 1619), jezuita pochodzący z Cieszyna. Jego figury można znaleźć na terenie Księstwa, a datuje się je zwykle po 1902 roku, czyli po jego beatyfikacji (nad: M.K.)

Skoczów (gm. Skoczów, pow. Cieszyn, X. Cieszyńskie >>): przed kościołem śś. Piotra i Pawła stoją łudząco podobne do siebie figury dwóch świętych. Jeden jest Jana N., drugi zapewne Janem Sarkandrem, bo Skoczów to miasto tego świętego. Taka sama zagadka czeka nas w środku świątyni - która z rzeźb w ołtarzu bocznym to który Jan? Jan Sarkander urodził się w roku 1576 właśnie w Skoczowie, więc na tym terenie zachować trzeba szczególna ostrożność identyfikując rzeźby i obrazy przedstawiające księdza z palcem przy ustach.

To podobieństwo było przyczyną utrzymującej się przez kilka lat pomyłki i umieszczeniu w katalogu z nieodległych

Zebrzydowice (gm. Zebrzydowice, pow. Cieszyn, X. Cieszyńskie >>), gdzie koło kościoła przy ul. Ks. A. Janusza jest duża kamienna figura pod blaszanym daszkiem, z palcem przy ustach, Księgą w ręku i długą stułą na szyi. Kilka lat temu była kolorowa, około roku 2008 malowanie usunięto dodając w zamian blaszany daszek dla ochrony. Książka dostępna w parafii, do której dotarł M.M. podczas wizji lokalnej, opisuje ten obiekt jako figurę św. Jana Sarkandra. Przyjdzie zgodzić się z tą tezą, jako że JS patronuje spowiedzi i jego znakiem rozpoznawczym jest również, tak jak w przypadku JN, palec przy ustach

Nysa (gm. i pow. Nysa): długo rozstrzygaliśmy, czy kolejny tutejszy Jan N. znajduje się na fasadzie pojezuickiego kościoła Wniebowzięcia NMP. Kłopot polegał na tym, że mogła to być jedna z dwóch drewnianych barokowych figur, bardzo ładnych zresztą: mniejsza u góry, na prawej wieży, większa u dołu, na lewej wieży. Dopuszczaliśmy też, że żaden z nich nie jest Nepomukiem, na co wskazywałby brak brody... (nad: H.J.) Kwestia ta rozstrzygnięta została na niekorzyść wersji nepomuckiej - według tablicy umieszczonej na ścianie kościoła są tam tylko postaci śśw. Karola Boromeusza, Ferdynanda Kastylijskiego, Ignacego Loyoli i Franciszka Ksawerego (uzup: J.K.)

Chotebuz (Czechy >>, Śląsk Cieszyński): kamienny Jan Sarkander (?) sprzed zamku, Przed pomyleniem go z JN ratuje nas tylko fakt, że na drugim słupku bramy jest bezspornie rzeźba JN (nad: S.Ł.)

Wrocław-Leśnica (Dolny Śląsk-X.Wrocławskie-Wrocław >>): w tym samym kościele św. Jadwigi przy ołtarzu jest drewniana złocona figura, którą proboszcz przedstawia jako Jana N. (nad: J.D.). Ja mam pewne wątpliwości: gest i fryzura postaci są jakieś "nienepomuckie", a zamknięta księga może być po prostu symbolem uczoności świętej postaci, a nie dotrzymanej tajemnicy. W pewnym źródle obiekt ten jest identyfikowany jako św. Hieronim, ale tę informację opatrzono dopiskiem "prawdopodobnie" (uwaga: należy sprawdzić na miejscu i w źródłach)

Praha (Czechy >>): w katedrze św. Wita na Hradčanach, w płycinie drewnianych drzwi w lewej nawie umieszczono płaskorzeźbę Jana Sarkandra, uderzająco podobnego do Jana N. (nad: K.T.)

Praha (Czechy >>): bardzo podobny do Jana N. Filip Neri na balustradzie ogrodów zamkowych na Hradčanach, na skraju wzgórza hradczańskiego. Kamienny, u nóg ma putta dzierżące tarczę z inskrypcją, któro dopiero pozwala zidentyfikować tę postać. Atrybuty Filipa - kwiat lilii i serce - czasem wyglądają podobnie jak palma i język

Święciechowa (gm. Święciechowa, pow. Leszno, Wielkopolska >>): Pseudonepomuk. Figura przydrożna, barokowa, 2 ćwierć XVIII wieku, kamień, całość przemalowana, data zatarta. Według Wojewódzkiej Służby Ochrony Zabytków jest to Jan Nepomucen, według nas - NIE. Ale ta tajemnicza rzeźba ma dużo uroku

Opatowiec (gm. Opatowiec, pow. Kazimierza Wielka, Wielkopolska >>): stoi tu, przy drodze nr 79, dość elegancka gołogłowa figura o wejrzeniu Chińczyka, zaopatrzona w bardzo fantazyjny blaszany daszek przypominający grzyb lub dach WKD W-wa Ochota. Trzyma krzyż, a palcem drugiej dłoni wskazuje niebo  (nad Bajarka). Niestety, zdjęcie nadesłane przez M. Muryna rozstrzyga sprawę: na cokole widać podpis Franciszek Xawery

Biskupice Długie (gm. Przemęt, pow. Wolsztyn, Wielkopolska >>): w murowanej kapliczce na skrzyżowaniu dróg w środku wsi jest drewniana figurka z odkrytą głową - w lewej dłoni trzyma palmę, a w prawej krzyż bez poprzeczki. Figura nie ma biretu i brody, od początku były więc wątpliwości co do jej tożsamości (nad: JJK). Sprawę rozstrzygnął Marcin K. - to św. Jakub jest patronem kapliczki i jego przedstawia rzeźba

Wizerunek św. Alojzego może zmylić łowcę Nepomuków i zostać zakwalifikowany jako wizerunek młodego Jana N. bez zarostu, adorującego krzyż. Zobacz okaz Alojzego z Sidziny (gm. Bystra-Sidzina, pow. Sucha, Podhale >>)

Kraków (gm. i pow. Kraków, Małopolska >>):  w jednej z krakowskich kapliczek znaleźć można kamienną płaskorzeźbioną postać nieco przypominającą Jana N., w malowanej na niebiesko wnęce cokołu kapliczki. Ja jednak kwestionuję nepomuckość obiektu - jest to postać jakiegoś świętego zakonnika ze złożonymi modlitewnie rękoma. Zamieszczam ją tutaj jako przykład często powtarzającej się pomyłki - postać w stroju zakonnika raczej nie jest Janem N.

Mietniów (gm. i pow. Wieliczka, , Małopolska >>): trzecia (!) kapliczka świętego Floriana w tej miejscowođci stoi na prywatnej posesji, przy głównej drodze, w pobliżu granicy Mietniowa i Chorągwicy. Na lewej ścianie postumentu widoczna płaskorzeźbiona postać z krzyżem. Zapewne nie jest to Jan N., w każdym razie tajemnicza postać ma zdecydowanie za mało atrybutów, aby można było tak twierdzić. Również ubiór nie jest typowy dla kanonika - brak rokiety i biretu. Klasyfikacja: pseudonepomuk (nad: H.Jakóbczak)

Święty Walenty zmylił mnie, i to na kilka lat. Nie przyjrzałem się dokładnie postaci wyrzeźbionej u stóp świętego z cokołu krzyża w Muchówce (gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia, Małopolska >>), dopiero Basia zwróciła mi uwagę na fakt, że jest to młodzieniec uleczony z padaczki, a jeśli tak, to - mimo typowego dla JN stroju, w birecie i z krucyfiksem w ręku - jest to przedstawienie św. Walentego, rzymskiego księdza.

Inna postać nepomukopodobna stoi w Częstochowie. Jest to święty w szatach księdza lecz bez biretu, z krzyżem. Depcze on jakąś nagą postać. Jest to najprawdopodobniej figura św. Prokopa z Sazawy (nad H.J., uzup. M.K.)

Lubiewo (gm. Lubiewo, pow. Tuchola, Pomorze >>): w kościele parafialnym św. Mikołaja jest późnobarokowy obraz "Apoteoza Jana Nepomucena" z połowy XVIII wieku. W tym samym jest też ołtarzu złocona figurka nepomukopodobna, z krzyżem i palmą, jednak bez brody i z nakryciem głowy bardziej przypominającym mitrę niż biret. Co to za święty?

Szyszczyce (gm. Chmielnik, pow. Kielce): biała kamienna figura, zwłaszcza oglądana przez okno autobusu, do złudzenia przypomina JN. Dopiero bliższe poznanie każe zrewidować ten pogląd na rzecz Wendelina - a to z powodu kapelusza na plecach i psa przy nodze (nad: A.& M.S.)

Strawczyn (gm. Strawczyn, pow. Kielce): w tutejszym kościele Wniebowzięcia NMP jest obraz ołtarzowy, na którym widnieje ktoś bardzo podobny do Jana Nepomucena, ale raczej nim nie jest. Do tego wniosku prowadzi obserwacja szczegółów: w tle nie ma rzeki i mostu, postać ma aureolę lecz bez gwiazd, w jej stóp leży jakiś nieboszczyk, któremu święty błogosławi. W drugiej ręce trzyma palmę męczeńska i jakiś czerwonawy przedmiot. Jeśli jest to język, to przyjdzie wycofać się z zastrzeżeń i uznać nepomuckość obrazu, ale może to być coś zupełnie innego. Zostawiam ten wpis w katalogu z pytajnikiem tylko ze względu na ten domniemany język, ale obstawiam jakiegoś innego świętego męczennika-wskrzesiciela (nad: Falbanka)

Wola Radłowska (gm. Radłów, pow. Tarnów): na cokole kapliczki, w pomalowanej na niebiesko niszy jest płaskorzeźbiony wizerunek świętego kanonika. Z Janem N. łączy go strój, wyobrażony obok biret, stuła i krucyfiks. Nie może to być jednak Jan! Jest kompletnie niepodobny, pucołowaty i gołobrody. Przypomina raczej pewnego polityka (dawniej nawet dwóch) (nad: MPloszaj)

Żabnica (gm. Węgierska Górka, pow. Żywiec, X. Cieszyńskie >>): kamienna figura Jana Kantego z daszkiem (>>) (nad: Krysia). Długo rozstrzygała się kwestia identyfikacji tej figury. Wywiad Siostry Wirtualnej Krysi nie dał pewnej odpowiedzi - nawet proboszcz, nowy na swym urzędzie, nie wiedział nic na temat figury. Tubylcy określają rzeźbę jako Nepomuka, Jana Kantego, Jana Bosko, a nawet "Jana Kapucyna, tego od pijaków". Na Kantego wskazuje wezwanie kościoła - jest tu też witraż JK. Dopiero pytanie MM w Informacji Turystycznej w Żywcu rozstrzygnęło kwestię

Dzianisz (gm. Poronin, pow. Tatrzański, Zakopane): na granicy Witowa i Chochołowa, przy drodze i po prawej stronie Czarnego Dunajca widać figurę przypominającą Jana N. Wizja lokalna M.Klimurczyka pozwoliła ustalić, że jest to figura Jana Kantego, w dodatku podpisana jego imieniem (uwaga: dawnej obiekt ten przypisany był do Witowa) (nad: B.H., uzup: M.Klimurczyk)

Żniatyń (gm. Dołhobyczów, pow. Hrubieszów): we wnęce elewacji frontowej kościoła rzeźba niebieskookiego Jana Nepomucena, barokowa, z XVIII wieku. W drugiej wnęce elewacji frontowej kościoła równie piękna rzeźba nepomukopodobna. Wykazuje ona jedność stylistyczną z Janem. Pozostaje pytanie, jakiego świętego przedstawia ta rzeźba - może Jana Sarkandra? (nad: P.T.)

Któryś z Janów - świętych prawosławnych - pojawił się na Allegro w postaci ikony (nad: R.K.)

Nowe Siołkowice (gm. Popielów, pow. Opole, X. Opolskie >>): w białej murowanej dwukondygnacyjnej kapliczce rezyduje bardzo dziwny obiekt (nad: U.B.). Jest to polichromowana figura świętego księdza (biret i peleryna), która w tej chwili gra rolę Jana Nepomucena! Dorobiono jej bowiem złotą pięciogwiaździstą aureolę i wetknięto w dłonie krzyż oraz coś w rodzaju palmy. Są to ewidentnie współczesne przeróbki, o czym świadczy także bardzo świeży stan rzeźby. Postać nie ma natomiast zarostu i ma - jak na Jana N. - nietypowe szaty (brak komży, inne zapięcie peleryny). Powstaje praktyczny problem - jak zakwalifikować taki obiekt: według zamysłu autora czy też według jego dzisiejszej identyfikacji przez mieszkańców? Przychodzi mi do głowy określenie "obiekt neonepomucki"

Drohobycz (Дрогобич, rej. Drohobycz, pow. Lwów, woj. ruskie, Ukraina >>, ): w kościele św. Bartłomieja, w prawej nawie znajdują się XVIII-wieczne freski na pierwszy rzut oka nepomuckie - scenka spowiedzi i rozdawania jałmużny biednym, lecz źródła wskazują tym razem na św. Walentego i św. Jana Kantego, patronów ubogich i chorych (nad: I.M.)

Kołomyja (Коломия, okręg Kołomyja, obwód Stanisławów, woj. ruskie, Ukraina >> ): w Muzeum Huculszczyzny i Pokucia znajduje się kafel z pieca huculskiego, na którym namalowany jest prawosławny święty podobny do Nepomucena (nad: I.M.)

Chęciny (gm. Chęciny, pow. Kielce, :  w kościele św. Bartłomieja, w szczycie jednego z ołtarzy, jest drewniana złocona figurka pseudonepomucka. Święty podobny do Jana N. ma biret i krucyfiks w dłoniach, nie ma natomiast zarostu (uwaga: sprawdzić tożsamość!) (nad: Falbanka)

¿ Olesno (gm. i pow. Olesno, ): z boku ołtarza kościoła kościoła odpustowego Św. Anny przy ulicy Gorzowskiej 52 daje się zauważyć drewniana polichromowana rzeźba kapłana-spowiednika w pięknym kontrapoście. Szansę identyfikacji tej postaci z Jana N. zmniejszała obecność innego Nepomuka w tym kościele oraz brak mantoletu i okazało się to trafne - według informacji od proboszcza jest to Ignacy Loyola (uzup: M.Muryn)