@ ! 

INNE SZUFLADY :::LWOWSKA:::PODRÓŻE:::FOTO:::ŚREDNIOWIECZE:::AUTOR!:::STARE:::PRYWATNE:::© 


 spis >> 

Rzeczpospolita > Korona > Prowincja Wielkopolska > województwo Mazowieckie >
Ziemie: Ciechanowska (Powiaty: Przasnysz, Ostrołęka), Łomżyńska (Powiaty: Kolno, Łomża, Ostrołęka)

KURPIOWSKIE NEPOMUKI

podstrona Nepomuków Mazowieckich (>>)
 

Mazowsze (>>)

posłuchaj:
THURI Frantisek Xaver:
Cantata honorem sanctiJoani Nepomuceni (1959)
- aria basso

 

 

zobacz Nepomuki d.woj.mazowieckiego na mapie Google (>>)

....współtwórz tę mapę!....

 

^

Kurpie to północna część Mazowsza (>>) związana z dawną Puszczą Zieloną (Zagajnicą) i sąsiednią Puszczą Białą - leżą w dorzeczu środkowej Narwi. Ograniczone są od wschodu rzeką Pisą, od południa rzeką Narwią, na zachodzie środkowym biegiem rzeki Orzyc, na południowym zachodzie przekraczają dolny bieg rzeki Omulwi, a na północy sięga do dawnej granicy Prus Wschodnich - w dzisiejszym woj. warmińsko-mazurskim jest wieś Dąbrowy, tradycyjnie zaliczana do Kurpi. Są to tereny trzech dawnych starostw królewskich: łomżyńskiego, ostrołęckiego i przasnyskiego. Licząc inaczej - dawnych Ziem: Ciechanowskiej i Łomżyńskiej. Na podstawie zasięgu gwary kurpiowskiej do tego obszaru włączyć też należy północny skrawek Ziemi Różańskiej. W nowszych czasach - niedawno zlikwidowane województwo ostrołęckie obejmowało prawie cały teren regionu, jednak samo miasto Ostrołęka leży "na zapleczu" właściwych Kurpi, pełniąc jakby rolę "stolicy na wygnaniu".

Oskar Kolberg (Dzieła wszystkie, t. 27. Mazowsze IV, Kraków 1888) pisał o Kurpiach: "... Wszystkie zaś wsie tej puszczy są czynszowe (w r. 1830) a mianowicie: Antonia, Bandysie, Biełuszny-lasek, Brzozowy-kąt, Brzozówka, Bronary, Charecobałd (Charczabuda), Chudek, Cięck, Cyk, Czarnia, Czarnutrzew, Dąbrowy, Dąbrówki, Długie (Dłągie), Długi-kąt, Dylewo stare, Drążek, Durelasy, Gojdany, Gadomsk, Gibałka, Gleba, Golanka, Grale, Jegliowiec, Jazgarka, Kadzidło, Kamieniowizna, Kolonia Karaska, Kierszek, Kliniki, Kopaczyska, Krobia, Kryńskie, Kuczyńskie, Kurpińskie, Lelis, Młyny-łęczyska, Ładziska, Łęg pański v. starościński, Maciejowa-szyja, Myszyniec stary, Nasiadki, Niedźwiedź, Obierwia, Olszewka, Olszyny, Pełty, Piaseczna, Płoszyce, Pomian, Przenostna-góra, Rososza, Ruchaje, Szarki, Siedliska, Strzałki, Salt, Surowe, Swidniborsk, Szafarnia, Szafarczyska, Siarcza, Sniedrony, Skwa, Tatary, Todźca, Wach, Wałkowe v. Wołkowe, Wydmusy, Wykrot, Zalesie, Zawady, Zdunek".

Nepomuki na Kurpiach są gatunkiem ginącym. Świadczą o tym puste kapliczki, gdzie jeszcze 5-10 lat temu można było zobaczyć figury Świętego. Poprzedni proboszcz parafii w Kadzidle zebrał okoliczne figury (z Todzi, Golanki, Kadzidła, Szafarni, Piasecznia, autorstwa Łukasza Raczkowskiego, Andrzeja Kaczyńskiego i innych, XIX-XX wiek) w przykościelnym skarbczyku. Stały tam smutne i zakurzone, ale były! Uratowane od zagłady za cenę przeprowadzki - taki nepomucki dom starców. Później figury trafiły do skansenu w Kadzidle (choć nie wszystkie), a następnie do muzeum w Ostrołęce. Takich skarbczyków przykościelnych jest więcej, a wędrówki Nepomuków powodują rozkoszny i fascynujący chaos w poniższych opisach. W zachodniej części Kurpi i tuż poza ich granicą spotkać można  bardzo ciekawe Nepomuki na słupie (Cierpięta, Połoń, Małowidz / Kierzek, Budki). Na Kurpiach dominują ludowe, grubo ciosane świątki, brak tu barokowych rzeźb dworskich. Ta cecha wskazuje na popularność Jana na tym terenie wśród mieszkańców Zagajnicy i czyni poszukiwania ekscytującym wyzwaniem. W ostatnich latach powstało tu dużo współczesnych figur Jana N., część wzorowana na dawnych wzorcach (kilka kopii), część bardziej "cepeliowskich" - aktywnych jest tu dalej kilku rzeźbiarzy. Nowe rzeźby trafiły do starych kapliczek (które też podlegają procesowi odtwarzania) i do innym miejsc w plenerze, do kolekcji prywatnych i muzealnych. Nepomuki Kurpiowskie pozyskują sobie nowych fanów - przewodnik Marcina Żerańskiego "Kurpie. Puszcza Zielona" (Pracownia na Pastwiskach, Cieszyn, 2008) ma tak ułożone cztery trasy po Kurpiach, że przechodzą przez kolejne punkty przy drodze, które mogą być gratką dla Łowców Nepomuków.

Strona ta zawdzięcza bardzo dużo Michałowi Zalewskiemu, który zgodził się uprzejmie na skopiowanie zdjęć nepomuckich ze swej strony www.kapliczki.tc.pl. Dzięki!

 

ZIEMIA CIECHANOWSKA (część w ramach Kurpi) >>

ZIEMIA ŁOMŻYŃSKA (część w ramach Kurpi) >>



KURPIE
(36 + 14)

(obiekty skatalogowane w ramach Nepomuków Mazowieckich)

zobacz na mapie google >>


zobacz część poza regionem Kurpi >>

 POWIATY:


 MIEJSCOWOŚCI:


 

^

Powiat Przasnysz (część w ramach Kurpi, 3 + 2)

zobacz na mapie Google (>>)


Zobacz pozostałe obiekty powiatu należące do Ziemi Ciechanowskiej >>
Udostępniam tu przekazaną przez Marię Weronikę Kmoch (MWK) pracę "Figury św. Jana Nepomucena w powiecie przasnyskim", która powstała na marginesie opracowania "Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec". Poprawki do poniższego spisu, na zasadzie sprzężenia zwrotnego, będą stopniowo pojawiać się na tej stronie. Zachęcam do lektury, dziękuję Autorce, czytelników proszę o respektowanie jej praw autorskich >>



^
  Krukowo pow. Przasnysz gm. Chorzele  
 

Kapliczka słupowa, murowana, z oszklona wnęką na rzeźbę Jana N. - drewnianą, polichromowaną, z małym krzyżem wetkniętym pionowo w prawą dłoń. W lewej ręce pomalowana na biało palma. Biret, stuła, ozdobne pętle szura od peleryny. Kapliczka słupowa murowana, bielona, z prawie płaskim daszkiem, otoczona płotkiem



^
- Binduga pow. Przasnysz gm. Chorzele  
 

Po kurpiowskiej stronie Omulwi, w szczerym polu stała sobie piękna drewniana kapliczka szafkowa na słupie. W szczycie znajdowała się mała figurka Chrystusa Frasobliwego. Katalog Zabytków tak opisuje ten obiekt: "figura przydrożna z połowy wieku XIX, drewniana, w formie profilowanego słupa z trzema niszami (dolna zasłonięta); w górnych rzeźby św. Jana Nepomucena i Chrystusa Frasobliwego, ludowe". Później (2005?) zastąpiono ją nową kapliczką, wykonaną z grubsza na jej modłę. Wewnątrz była ludowa figura Jana N. Podczas naszej wizyty kapliczka była właśnie odmalowywana przez opiekującą się nią panią - pani była nieobecna, ale farba jeszcze nie wyschła. D.K. zostawił pod figurą parę złotych, ja dorzuciłem kartkę z prośbą o lepsze zabezpieczenie. Niestety, prośba nie zadziałała! W 2004 roku figura najprawdopodobniej została skradziona! (>>). Przez czas dłuższy mieliśmy malutką nadzieję, że zabrał ja ksiądz z miejscowej parafii lub trafiła do muzeum, lecz w tym ostatnim przypadku zwykle na miejscu pojawiała się kopia. A w kapliczce umieszczono szablonową figurę Chrystusa (info o kradzieży: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl). Siedem lat później A.B. porównała moje zdjęcia z dwóch stron tego serwisu i wykryła, że figura z prywatnej kolekcji w Dębem Małym (Z.Czerska >>) najprawdopodobniej pochodzi z tej właśnie kapliczki! Apel do jej nowego właściciela nie zadziałał, rzeźba nie została zwrócona



^
Binduga pow. Przasnysz gm. Chorzele  
 

W nowej kapliczce imitującej tę pierwotną (zobacz wyżej) umieszczono drewnianą współczesną ludową figurę Jana N. z roku 2017, wykonaną przez Andrzeja Staśkiewicza. Jest to już trzecia kapliczka w tym miejscu z roku 2017 klub 2018, przy czym jej poprzedniczka ciągle stoi obok wyposażona w innego świątka. Rzeźba jest polichromowana, o wydłużonych proporcjach, długich włosach opadających na ramiona. Na głowie biret, w rękach trzymane pionowo palma i krzyż (uzup: Pietrosul)



^
Olszewka pow. Przasnysz gm. Jednorożec nr 74
 

Na terenie prywatnym stoi ludowa drewniana polichromowana figura Jana N. na drewnianym słupie. Rzeźba jest mocno uszkodzona, brak lewej ręki i krzyża z prawej dłoni - zamiast niego wetknięto prawdziwy młotek (!) Na słupie pionowo wycięte nazwisko rzeźbiarza lub raczej fundatora - Antoni Opalach - i data 1838, która może być zbyt odległa jak na powstanie figury. Być może Jan miał swego poprzednika i to do niego odnosi się inskrypcja. Według właścicielki tej parceli (pani Genowefa Sz.) święty zawsze trzymał młotek, a w lewej dłoni "różdżkę" (uzup: Pietrosul)



^
  - NN pow. ? gm. ?  
 

Nieznana miejscowość w Ziemi Kurpiów: w piśmie "Przyjaciel dzieci" z roku 1911 (nr 51, 5/1911,  s. 55) zamieszczono niewyraźna fotografię drewnianej ludowej figury Jana N., zapewne polichromowanej, umieszczonej na słupie. Na słupie majaczy nieczytelny napis. Typ zbliżony do Olszewki (gm. Jednorożec, pow. Przasnysz, zobacz wyżej) i tylko dlatego umieszczam go w tym miejscu. Nie udało się zlokalizować tego obiektu, zapewne już nie istnieje. Podpis głosi: "Figura przydrożna w Ziemi Kurpiów" (nad: Maria Weronika Kmoch)

 

^
Baranowo pow. Ostrołęka gm. Baranowo ul. Gwardii Ludowej 13
 

Przed ośrodkiem sportowym ustawiono kilka współczesno-ludowych świątków, między innymi figurę Jana Nepomucena, powstała podczas pleneru rzeźbiarskiego w 2009 roku. Autor to Andrzej Staśkiewicz z Kadzidła (zobacz też niżej jego figurę z Cierpięt). Po plenerze przeniesiona sprzed ośrodka za budynek GOKSiR, a potem na nowe miejsce bliżej ulicy. Jest coraz bardziej spękana (uzup: Pietrosul)



^
- Baranowo pow. Ostrołęka gm. Baranowo  
 

Niedaleko mostu na Płodowicy stała niegdyś kolumna z drewnianą figurą Jana N. z wieku XVIII. Głowica kolumny była zdobiona ornamentami i zakończona sześciokątną gzymsowaną plintą - podobne rozwiązanie znamy z Krasnosielca (gm. Krasnosielc, pow. Maków Mazowiecki, Ziemia Ciechanowska >>). W latach 30. XX wieku z inicjatywy proboszcza została zastąpiona figurą św. Jana Chrzciciela na wysokim murowanym cokole (nad: Maria Weronika Kmoch)

 

^
Cierpięta pow. Ostrołęka gm. Baranowo  
 

Piękna drewniana figura Jan N. na słupie, niestety bardzo zniszczona. Ten typ przedstawienia - nieosłonięta kapliczką figura umieszczona wprost na słupie - jest charakterystyczny dla Kurpi Zachodnich



^
Cierpięta pow. Ostrołęka gm. Baranowo  
 

W środku wsi, przy skrzyżowaniu dróg, około 200 metrów na wschód od starej, stoi nowa figura Jana N. na kolumnie, autorstwa Andrzeja Staśkiewicza z Kadzidła (zobacz też wyżej jego figurę z Baranowa). Figurę poświęconą podczas festynu wiejskiego 27 sierpnia 2011 roku ufundował Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Baranowie. Cokół wykonał Zygmunt Orzoł (nad: Pietrosul, uzup: S.Zobniów)



^
  Orzoł (Orzeł) pow. Ostrołęka gm. Baranowo  
 

Kapliczka skrzynkowa na cokole murowanym, wewnątrz piękny drewniany Nepomuk w pięciogwiaździstej aureoli, pod blaszanym daszkiem



^

Powiat Ostrołęka
(fragment w kurpiowskiej części Ziemi Łomżyńskiej, 62 + 11)

zobacz na mapie Google (>>)


Ostrołęka: miasto leży poza granicami regionu kurpiowskiego, ale stanowi dla niego zaplecze i nieformalną stolicę. Zasoby tutejszego muzeum, nazwanego zresztą Muzeum Kultury Kurpiowskiej, dotyczą właśnie Kurpi i Kurpiów. Mieszka tu malarka i nauczycielka plastyki Teresa Ciepierska (ur. 1952), która wydała dwa albumy rysunków poświęconym Nepomukom Kurpiowskim. Zobacz Nepomuki Ostrołęckie >>

Warszawa: na Ursynowie mieszka i tworzy aktywny rzeźbiarz kurpiowski Krzysztof Zyśko, który rzeźbi również Nepomuki. Opisano to w dziale Nepomuków Warszawskich >>)

W skansenie w Kadzidle od zaprzyjaźnionego pana dowiedziałem się o wystawie kurpiowskich Janów, która odbyła się w sierpniu 2001 bodajże w tutejszym GOKu

zobacz pozostałe obiekty powiatu należące do kurpiowskiej części Ziemi Ciechanowskiej >>
zobacz pozostałe Nepomuki Mazowieckie Ziemi Łomżyńskiej, poza terenem Kurpi >>






  • Czarnia (gm. Czarnia, pow. Ostrołęka, Kurpie, ): w tej gminnej miejscowości znajduje się malowana na niebiesko kapliczka nad Trybówką z figurą Jana N. Dwuspadowy dach, wnęka zamknięta łukiem odcinkowym, figura polichromowana, w birecie i ze stułą

  • Brzozowy Kąt (gm. Czarnia, pow. Ostrołęka, Kurpie): drewniana słupowa kapliczka z początku XX wieku, za szkłem Jan N. autorstwa Łukasza Raczkowskiego (zobacz również jego figury JN z miejscowości Białystok, Ostrołęka/Kadzidło, Leman, Jazgarka)

  • - Obierwia (gm. Lelis, pow. Ostrołęka, Kurpie): dawno temu w skansenie w Kadzidle od zaprzyjaźnionego pana dowiedziałem się o istnieniu ponoć Nepomucena w tej miejscowości. Nie udawało mi się wybrać do Obierwi i sprawdzić jej na miejscu, zrobił to za mnie P.T., który 3-4 metry od cieku wodnego, przy moście, tuż za południową granica wsi znalazł kapliczkę murowaną z 1934 roku lub w tym roku odnawianą, ewidentnie niegdyś będącą miejscem zamieszkania JN. Dziś gości św. Rocha. Literatura podaje istnienie kapliczki z pierwszej połowy XIX wieku i najprawdopodobniej chodzi o ten sam obiekt





  • Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): w kościele Św. Ducha znajduje się barokowy feretron w dwustronnym obrazem. Jedną stronę stanowi wizerunek Jana N.

  • Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): mieszka tu Andrzej Staśkiewicz, artysta ludowy, który rzeźbi również Nepomuki. Jeden z jego Janów wysokości 1 metra zajął II miejsce w konkursie Rękodzieło Wsi Kurpiowskiej (Myszyniec 2004). Notuję ten obiekt w tym miejscu z powodu braku informacji o jego docelowej lokalizacji

  • ¿ Kierzek (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka, , Kurpie): w archiwalnych numerach "Polskiej Sztuki Ludowej" znalazłem rysunek drewnianego Jana z Kierzka, stojącego na masywnej kolumnie, w bezgwiaździstej aureoli, z krucyfiksem. Jest to jedyna wzmianka i jedyne przedstawienie tego obiektu, o którym nie wiem nawet, czy jeszcze istnieje. Wykazuje on znaczne podobieństwo do obiektu w Małowidzu (Ziemia Ciechanowska >>), jest więc też możliwe, że omyłkowo podpisano rysunek tej figury. Widoczne są jednak pewne różnice szczegółów i nie wiadomo, czy złożyć je na karb niedoskonałości rysunku, czy też był to raczej inny obiekt. Ja obstawiam tę drugą opcję (uwaga: sprawdzić)


^
- Wach pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Przy drodze i nad ciekiem wodnym, stoi malowana na czerwono drewniana kapliczka przydrożna. Zastąpiła ona na tym miejscu starszą z XIX wieku, konstrukcji zrębowej, krytą namiotowym drewnianym daszkiem. Figurę Jana N. o wysokości 1 metra skradziono (>>) już przed 1964 rokiem, co wyczytać można w "Katalogu Zabytków Sztuki PAN", tom X - powiat ostrołęcki z 1983 roku. Co dziwne, w książce "Na Mazowszu" Kazimierza Saysse-Tobiczyka (Nasza Księgarnia 1964, wynalezione przez Piotra Bielawskiego) figuruje zdjęcie innej drewnianej rzeźby JN z tej miejscowości! Zdjęcie kapliczki nepomuckiej bez wątpienia przedstawia to samo miejsce (prawie, dawna stała za rowem, nieco bliżej gospodarstwa), gdzie stoi dzisiejsza kapliczka z obrazem MB, choć sam obiekt jest już inny. Jest kilka możliwych rozwiązań tej zagadki: 1) istniały dwie figury JN i kolejno zajmowały kapliczkę pod olchą o podwójnym pniu, i być może obie zostały skradzione, 2) istniały dwie wachowskie figury JN, lecz każda mieszkała w innym miejscu, 3) w którejś z publikacji jest pomyłka. Wersję o braku figury potwierdza też nowy przewodnik Marcina Żerańskiego "Kurpie. Puszcza Zielona" (Cieszyn, 2008). Według wyników śledztwa przeprowadzonego przez A.B. zdjęcie z książki przedstawia pierwotną figurę z Łachy (zobacz wyżej), a więc prawdziwa jest raczej hipoteza nr 3. Co nie zmienia faktu, że rzeźba z Wachu zniknęła





^
Kadzidło pow. Ostrołęka gm. Kadzidło ul. Warszawska / Parkowa
 

W Zagrodzie Kurpiowskiej, tutejszym miniskansenie, jest zrekonstruowana kapliczka domkowa, o dachu wykonanym w stylu z Jazgarki i Wachu (zobacz niżej) z nową drewnianą figurą Jana N., polichromowaną na kolory typowe dla tego regionu. Jest ona bardzo podobna do rzeźby autorstwa Józefa Bacławskiego (2003) z Łysego, ze zbiorów muzeum w Łomży [nr kat. 59][MPM/E-4620], obecnej na wystawie "Święty Przydrożny" (zobacz >>), różniąc się tylko nieznacznie inną pozycją krzyża (uzup: Pietrosul)



^
  Kadzidło x 35 pow. Ostrołęka gm. Kadzidło ul. Warszawska / Parkowa
 
 

W latach 2011-2018 honorowym obywatelom Gminy Kadzidło wręczono podczas Weseli Kurpiowskich 35 drewnianych niemalowanych rzeźb św. Jana Nepomucena z drewna lipowego, o wysokości ok. 80 cm. Oto lista pierwszych właścicieli owych figur:

  • 2 Nepomuki w 2011 roku otrzymali: Henryk Gadomski, Stanisław Pajka;

  • 4 Nepomuki w 2012 roku otrzymali: Kazimierz Sulewski, Henryk Samsonowicz, Maria Przytocka, Leszek Czyż;

  • 4 Nepomuki w 2013 roku otrzymali: Olga Krzyżanowska, Jerzy Jan Rubach, Marian Pokropek, Stanisław Skolimowski;

  • 5 Nepomuków w 2014 roku otrzymali: Barbara Falińska, Stanisław Sieruta, Józef Sobiecki, Jarosław Tokarczyk, Henryk Woźniakowski;

  • 4 Nepomuki w 2015 roku otrzymali: Kazimierz Brakoniecki, Weronika Grozdew-Kołacińska, Tadeusz Kruk, Tadeusz Franciszek Machnowski;

  • 4 Nepomuki w 2016 roku otrzymali: ks. Adam Boniecki, Zofia Pilecka, Bernard Kielak, Zdzisław Palewicz;

  • 6 Nepomuków w 2017 roku otrzymali: Irena Duchowska, Barbara Kalinowska, Genowefa Lenarci, ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, ks. prałat Marian Niemyjski, Andrzej Krzysztof Kunert;

  • 6 Nepomuków 2018 roku otrzymali: Kira Gałczyńska, Zyta Kołoszewska, Avdyl Murtez, Wojciech Jagielski, Wojciech Ornat, Krzysztof Czyżewski

  • 6 Nepomuków 2019 roku otrzymali: Elżbieta Ficowska, Agata Tuszyńska, Bożena Szroeder, Dorena Wasik, Andrzej Mencwel, Witold Kuczyński

Obiekty te notuję tutaj łącznie, jednak licznik przekręca się o 41 pozycji. Ciekawie będzie obserwować, jak Nepomuki te krążą i zmieniają miejsce zamieszkania - zapewne co jakiś czas któryś z nich objawi się w jakimś źródle czy na fotografii. Powyższa lista może być punktem wyjścia do ustalenia kolejnych lokalizacji tych Nepomuków. Zobaczymy, czy w latach następnych tradycja ta będzie kontynuowana (nad: Pietrosul)

 

^
  -/¿ Kadzidło pow. Ostrołęka gm. Kadzidło ul. Sportowa (?) Lokalna (?)
 

Na granicy miejscowości, przy mostku na Piasecznicy, stoi piękna drewniana domkowa kapliczka z czterospadowym, krytym papą daszkiem, która ze sporym prawdopodobieństwem mieściła niegdyś figurę Jana N. (uwaga: zweryfikować) (nad: Pietrosul)


 

^
Siarcza Łąka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Na miejscu starej, drewnianej kapliczki (zobacz niżej), w roku 2007 wybudowano obok nową ceglaną kapliczkę. Z kolei w roku 2009 OBOK niej ustawiono współczesną figurę Jana N. wydłubaną z jednego kloca drewna przez Stanisława Bacławskiego (zobacz również jego figury nepomuckie z Golanki i Suli). Zaopatrzono ją w dwuspadowy daszek zwieńczony rogami. Być może nowa figura zjawiła się tutaj po stracie starej, a że zrobiono ją (pozyskano gotową?) zbyt dużą jak na gabaryty nowej kapliczki - znalazła swe miejsce obok niej. Czy tak było naprawdę? Szkoda też, że wycięto spore drzewa, które ocieniały kapliczkę. Niedawno figurę pomalowano na brązowo (uzup: Pietrosul)



^
- Siarcza Łąka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Przy drodze i nad ciekiem wodnym, ocieniona drzewami, stała dawniej skromna kapliczka z ciemnego drewna, kryta dwuspadowym daszkiem. Wewnątrz była zapewne figura Jana N. Zniknęła ona przed rokiem 2004 - kradzież? transfer do muzeum? W roku 2007 uznano kapliczkę widać za mało reprezentacyjną, bo wybudowano obok nową ceglaną, a stara wkrótce zniknęła. Stan aktualny to nowa figura stojąca obok nowej kapliczki (zobacz wyżej)



^
Sul pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Nad Szkwą, przy szosie z Kadzidła do Łysych, niedaleko wsi Szafranki stoi współczena figura Jana N. z roku 2008. Wykonano go z surowego drewna, a jest to figura o wysokości ponad 2 metry wysokości. Autorem jest Stanisław Bacławski z Czarni (zobacz również jego figury nepomuckie z Golanki i Siarczej Łąki), o czym świadczy napis na podstawie: "2008 St. Bacławski" (nad: S.Ł., uzup: Pietrosul) (uwaga: obiekt notowany poprzednio pod lokalizacją Szafranki)



^
Długie pow. Ostrołęka gm. Czarnia  
 

Między wsiami Długie i Surowe, przy mostku nad Trybówką niedaleko jej ujśćia do Omulwi, w przydrożnej kapliczce typu szafkowego z drewnianym namiotowym daszkiem, na słupie znajduje się nowa figurka Jana N. z surowego drewna, z roku 1998 (nad: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl, uzup: Pietrosul)



^
Grale pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

W tej miejscowości, na granicy Czarni Brzozowej, przy drodze Grale-Kuzie, między zabudowaniami Grali a rzeką Szkwą, w przysiółku Brzozowa, jest drewniana ludowa figura Jana N., wyjątkowo dzika w wyrazie i wybita w swym prymitywizmie. Umieszczono ją w drewnianej kapliczce domkowej o otworze wykończonym w sposób przywodzący na myśl ekran telewizora. Odwiedziliśmy go w kwietniu 2001 jak starego znajomego



^
- Golanka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Kapliczka nad rzeczką, a może tylko rowem melioracyjnym. Czy rezydowała w niej niegdyś figura przechowywana dziś w Muzeum Regionalnym w Ostrołęce (zobacz niżej), która była obecna na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 27][MOO/E/2858]? Jest to Nepomuk z II połowy XIX wieku z pięknym czerwonym płaszczem z wyrzezanymi w rozczulająco naiwny sposób ogonkami gronostajów, niegdyś w zakrystii w Kadzidle, potem jako jedyny został w Kadzidle po transferze innych Janów do muzeum i był eksponowany w tamtejszym miniskansenie - zagrodzie kurpiowskiej (>>). Cechą charakterystyczna jest uszkodzony nos. Rzeźba jest duża - 139 cm. Wątpliwości dotyczące tego obiektu są liczne i trudne do rozstrzygnięcia. W KZSwP opisano dwie drewniane kapliczki przydrożne: 1) usytuowana nad rzeką, oszalowana prostokątna, kryta dachem dwuspadowym; 2) czworoboczna oszalowana, z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim. Pytanie: która z nich zawierała w sobie tę 139 centymetrową rzeźbę? I która z dwóch dzisiejszych jest jej następczynią? Jedna z aktualnie istniejących jest pomalowana na czerwono, z czterospadowym dachem, przeszklona i zawiera figurkę MB i obraz. Stoi koło współczesnej rzeźby St. Bacławskiego (zobacz niżej). Druga - to drewniana oszalowana czworokątna, z dwuspadowym daszkiem i z fantazyjnie wyciętym otworem - czy jest to ta "z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim"? Kwestia bardzo trudna do rozstrzygnięcia w sytuacji ciągłej płynności - rzeźby znikają, przenoszą się do muzeum, kapliczki są przenoszone, przebudowywane bądź stawiane w zupełnie innym kształcie. Natomiast M.O. zwrócił uwagę, że tak duża, 139-centymetrowa figura raczej nie zmieściłaby się do niewielkiej kapliczki z profilowanym łukowo otworem



^
Golanka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Za rzeką Rozogą, na granicy z Kadzidłem, obok starej kapliczki ponepomuckiej (? zobacz też niżej) wystawiono nową, kłodową, z płaskorzeźbą Jana N. autorstwa Stanisława Bacławskiego (zobacz również jego figury nepomuckie z Siarczej Łąki i Suli), który umieścił swój podpis od frontu pod imieniem świętego (nad: Piotr Teo)



^
- Golanka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Kapliczka nad rzeczką Rozogą. Czy rezydowała w niej niegdyś figura przechowywana dziś w Muzeum Regionalnym w Ostrołęce (zobacz niżej), która była obecna na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 27][MOO/E/2858]? Jest to Nepomuk z II połowy XIX wieku z pięknym czerwonym płaszczem z wyrzezanymi w rozczulająco naiwny sposób ogonkami gronostajów, niegdyś w zakrystii w Kadzidle, potem jako jedyny został w Kadzidle po transferze innych Janów do muzeum i był eksponowany w tamtejszym miniskansenie - zagrodzie kurpiowskiej (>>). Cechą charakterystyczna jest uszkodzony nos. Rzeźba jest duża - 139 cm. Wątpliwości dotyczące tego obiektu są liczne i trudne do rozstrzygnięcia. W KZSwP opisano dwie drewniane kapliczki przydrożne: 1) usytuowana nad rzeką, oszalowana prostokątna, kryta dachem dwuspadowym; 2) czworoboczna oszalowana, z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim. Pytanie: która z nich zawierała w sobie tę 139 centymetrową rzeźbę? I która z dwóch dzisiejszych jest jej następczynią? Jedna z aktualnie istniejących jest pomalowana na czerwono, z czterospadowym dachem, przeszklona i zawiera figurkę MB i obraz. Stoi koło współczesnej rzeźby St. Bacławskiego (zobacz wyżej). Druga - to drewniana oszalowana czworokątna, z dwuspadowym daszkiem i z fantazyjnie wyciętym otworem (zobacz niżej) - czy jest to ta "z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim"? Kwestia bardzo trudna do rozstrzygnięcia w sytuacji ciągłej płynności - rzeźby znikają, przenoszą się do muzeum, kapliczki są przenoszone, przebudowywane bądź stawiane w zupełnie innym kształcie



^
Jazgarka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Była tu niegdyś drewniana słupowa kapliczka z początku XX wieku. Została ona zastąpiona solidną domkową budowlą z czterospadowym dachem/ Wewnątrz jest figura Jana autorstwa Łukasza Raczkowskiego, wysokości 150 cm, drewno wierzbowe (zobacz również jego figury JN z miejscowości Brzozowy Kąt, Białystok, Ostrołęka/Kadzidło, Leman)



^
Myszyniec pow. Ostrołęka gm. Myszyniec ul. Stacha Konwy
 

W neogotyckim kościele Trójcy Przenajświętszej przy ul. Wyszyńskiego 1 przechowywany jest feretron z wizerunkiem Jana N. Jest to jeden z pierwszych rozpoznanych przez ze mnie Nepomuków, na długo przed powstaniem tego serwisu. Wykonane wtedy zdjęcie przekazałem D.K. Teraz przypomniał o nim Pietrosul


 

^
Myszyniec pow. Ostrołęka gm. Myszyniec ul. dr Stanisława Pawłowskiego
 

Na zakończenie Rajdu Szlakami Barci Kurpiowskich 7 października 2011 nad Rozogą i przy moście, na terenie Zajazdu Kurpiowskiego "Zakątek", ustawiono współczesną kapliczkę z pnia, krytą daszkiem, z drewnianą figurką Jana N. we wnęce (uzup: Pietrosul)



^
Myszyniec pow. Ostrołęka gm. Myszyniec  
 

Drewniana figurka Jana N. oferowana na Miodobraniu Kurpiowskim w 2007 roku (nad: Pietrosul)

 

^
Myszyniec Stary pow. Ostrołęka gm. Myszyniec  
 

Na północ od tej miejscowości, przy drodze na Klon stoi kapliczka słupowa, dość niska, bogato ozdobiona kwiatami. Wewnątrz figura Jana N. za szybką, drewniana, też częściowo przysłonięta kwiatami. Kapliczka została niestety w ostatnich latach wymieniona na nową, brzydką, wykonaną z metalu przeszkloną klatkę z spiczastym daszkiem. Zapewne przy tej samej okazji figurka została odmalowana, a płotek ze sztachet zamieniony na metalowy (nad: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl, uzup: Pietrosul)



 

^
Zdunek pow. Ostrołęka gm. Myszyniec  
 

Znajduje się tam obecnie kolejna nowa kapliczka z figurą Jana N., już trzecia z kolei, wykonana przez twórcę ze wsi Dęby leżącej na zachód od Myszyńca przy drodze do Łysych. Surowe drewno, bez polichromii. Powstała podobno około 1997 roku na zamówienie obecnych gospodarzy gruntu, którzy spotkali rzeźbiarza na Święcie Miodobrania w Myszyńcu. Według ich informacji pierwszy JN miał być postawiony przez dziadków obecnych gospodarzy, po zniszczeniu został zastąpiony nowym, ale ten został ukradziony (>>). Istnieje cień szansy, że zabrał ja ksiądz z miejscowej parafii lub trafiła do muzeum, lecz w tym ostatnim przypadku zwykle na miejscu pojawiała sie kopia. A w kapliczce stoi dziś szablonowa figura Chrystusa (info o kradzieży: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl), co jest w sprzeczności z pewną informacją, że Jan z tej miejscowości został przeniesiony do Muzeum w Ostrołęce (nr MOO/E/690, zobacz niżej, uwaga: wymaga wyjaśnienia, czy mowa o tym samym, czy jeszcze innym Nepomuku). Ten z muzeum jest z XIX-wieczny, więc może ten pierwszy trafił do muzeum, drugi został skradziony (>>), a trzeci zastępuje ich na tym samym miejscu? Ten z muzeum był obecny na wystawie "Święty Przydrożny"  (nad: TeoP) (uwaga: do ostatecznego wyjaśnienia sprawy pozostawiam status tego obiektu bez zmian)



^
-/¿ Wydmusy pow. Ostrołęka gm. Myszyniec DK 53
 

Przy drodze i strudze piękna pusta kapliczka, zapewne ponepomucka. Drewniana, o otworze w kształcie telewizora, niebieska, zdobiona pionowymi żółtymi pasami (kolory zmienne w czasie)











  • Łyse (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, ): podczas jarmarku wielkanocnego w 2001 roku można było obejrzeć i kupić rzeźbę ludową autorstwa Józefa Bacławskiego przedstawiającą Jana N. (zobacz również jego figury nepomuckie z muzeów w Ostrołęce i Łomży)

  • Łyse (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, ): podczas jarmarku wielkanocnego w 2001 roku można było obejrzeć i kupić gwasze Teresy Ciepierskiej poświęcone kapliczkom kurpiowskim. Wśród nich oczywiście kilka Nepomuków

  • Łyse (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, ): w Niedzielę Wielkanocną 2008 roku  podczas jarmarku lokalny rzeźbiarz wystawił na sprzedaż współcześnie wykonanego z drewna lipowego Nepomuka, w stylu ludowym. Wysokość rzeźby około 80-100 cm. Proszę zwrócić uwagę na dowolność wtykania w gotowe otwory krzyża i palmy - pełna wymienność! Zapewne nie zostanie na Kurpiach - ciekawe gdzie znajdzie swoje stałe miejsce?

  • Płoszyce (gm. Lelis, pow. Ostrołęka): Nepomuk z II połowy XX wieku autorstwa mieszkającego tutaj Jana Sęka, dziś własność Jana Leończuka.  Wysokość 40 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" (nr kat. 48). Prawie identyczny jak ten z Muzeum w Ostrołęce  (nr MOO/E/2864 - zobacz niżej) - różni się od tamtego o krzyż w prawej ręce

  • - Wejdo (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, Kurpie): według Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce była tu przydrożna ludowa figura Jana N. Podpis pod zdjęciem w Katalogu sugeruje, że była tu kapliczka z figurą. Zapewne mimo tej nieścisłości mowa o tym samym obiekcie, powstałym pod koniec XIX wieku. Była to drewniana rzeźba przypominająca tę wyrzeźbioną przez Andrzeja Kaczyńskiego do kapliczki w Łasze (zobacz wyżej). Nie są mi znane losy tej rzeźby po 1988 roku, w kapliczce (nowej zresztą) zastąpiła ją współczesna figura (zobacz niżej)

  • Wejdo (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, Kurpie): stara kapliczka (zobacz wyżej) została zastąpiona nową, współczesną, z białej cegły, umieszczona jednak na starszym postumencie. Wewnątrz XIX-wieczną figurę zamieniono na współczesny obiekt. Jest to drewniana ludowa rzeźba bez polichromii, z krzyżem i palmą w prawej ręce, trzymanymi prawie pionowo (nad: A.B.)

  • - Łączki (gm. Łyse, pow. Ostrołęka): ładna kapliczka ponepomucka na słupie przy wyjeździe z miejscowości Łączki w stronę Łysego (uwaga: należy sprawdzić nepomuckość obiektu - dziś rezyduje w niej gipsowa figurka najprawdopodobniej św. Wendelina, co dawnego lokatora nie wiemy prawie nic)

  • - Dęby (gm. Łyse, pow. Ostrołęka): nad Szkwą była tu stara słupowa kapliczka przydrożna z figurą Jana N. Istnieje podejrzenie, że figura ta jest tożsama z tą przechowywaną dziś w muzeum w Ostrołęce (kontrpropozycja lokalizacyjna to Łacha (gm. Turośl, pow. Kolno, woj. podlaskie), na co wskazywać może odkrycie A.B. w przedwojennym (lata 20. XX wieku, opr. arch. Rudolf Macura, wyd. Ministerstwo Komunikacji) wydawnictwie "Ziemia Kurpiów" (nad: A.B.)









^

Powiat Kolno
(fragment w kurpiowskiej części Ziemi Łomżyńskiej, 8 + 3)

zobacz na mapie Google (>>)


uwaga: w warszawskim Muzeum Etnograficznym (>>), w stałej ekspozycji na drugim piętrze są dwa obiekty nepomuckie z Turośli z tego powiatu - przeniesiona tu w całości drewniana kapliczka z drewnianym Janem wewnątrz, XIX wiek, oraz inna drewniana figura Jana N., trzymająca w ręku kwiat, wykonana przez Bronisława Szymańskiego (obiekty zaliczone do Nepomuków Warszawskich >>)

zobacz pozostałe Nepomuki powiatu, spoza terenu Kurpi >>



^
Kozioł pow. Kolno gm. Kolno  
 

Bezpośrednio nad Pisą usytuowana była piękna klasyczna drewniana kapliczka brogowa, kryta papą. Rezydowała w niej drewniana ludowa polichromowana figura Jana N. Klasyczny w swym pięknie obiekt nepomucki przepięknie położony, ozdobiony kolorowymi kwiatami i chorągiewkami. Między 2002 a 2004 rokiem figura została nieco odświeżona. Sporo do myślenia daje fakt, że stara figura jest baaardzo podobna do pierwotnej rzeźby z Łachy (bądź Dębów), autorstwa najwybitniejszego z kurpiowskich rzeźbiarzy Andrzeja Kaczyńskiego (?-1902, dziś w muzeum w Ostrołęce, zobacz niżej). Wskazywać to może na to samo autorstwo i czas powstania (pan Andrzej mógł przecież wyrzeźbić dwie identyczne rzeźby). Różniący je detal to rząd guzików w dolnej części sutanny - ale jak to ocenić w przypadku mocno skorodowanej starej rzeźby z Łachy (bądź Dębów)? Niestety, malinowy gust dotarł i tutaj w roku 2009, krótko po mojej wizycie! Kapliczka odnowiona (czyli postawiona na nowo) staraniem mieszkańców Kozła. Poświęcenia dokonał ks. proboszcz Sławomir Banach 27 czerwca 2010. Kapliczka to teraz niezgrabny sześcienny kloc cokołu wymurowanego z łamanego kamienia, na nim, na czterech słupach ozdobionych zaciosami, daszek kryty zieloną papodachówką, z krzyżem i ażurową koronką pod okapem. Figura odnowiona, pomalowana, a butów Jana zrobiono - nie wiadomo dlaczego - bose stopy! Podobnie skandaliczną "modernizację" przeszedł obiekt w nieodległym Dobrym Lesie (zobacz niżej) (uzup: Pietrosul) (uwaga: figury A.Kaczyńskiego z Łachy, Kozła i ta z muzeum w Ostrołęce to temat sam w sobie. Podczas prób opisu mieszają się nam ze sobą, z zaginioną rzeźbą z Wachu, ze swymi kopiami i klonami, mylone są w źródłach które są zresztą wzajemnie sprzeczne, zmieniają miejsce pobytu, co powoduje trudności w identyfikacji. Lecz zawsze fascynują urokiem!)




^
  Turośl pow. Kolno gm. Turośl ul. Jana Pawła II
 

Przy drodze do Potasi i na granicy z tą miejscowością znajduje się bardzo urokliwy drewniany polichromowany Jan N. w kapliczce kłodowej wydrążonej w pniu i ustawionej pod sosną. Współczesny, styl ludowy, postawa statyczna, w birecie, z zieloną stułą i peleryną, pozbawiony nóg od kolan. Kapliczka razem z drzewem otoczone sa sztachetowym płotkiem. Porównanie z Nepomukiem przeniesionym z tej miejscowości razem z kapliczką do warszawskiego Muzeum Etnograficznym (>>) wykazuje spore podobieństwo - nowa kapliczka niemal dokładnie powtarza formę tej z muzeum (uzup: Pietrosul) (uwaga: obiekt notowany poprzednio pod hasłem Potasie)

(uwaga: w warszawskim Muzeum Etnograficznym (>>), w stałej ekspozycji na drugim piętrze jest przeniesiona tu w całości drewniana kapliczka z drewnianym Janem wewnątrz z Turośli, XIX wiek, oraz inny drewniany Nepomuk z Turośli, trzymający w ręku kwiat, wykonany przez Bronisława Szymańskiego. Obiekty te zaliczone zostały do Nepomuków Warszawskich >>)



^
  Łacha-Za Jeziorem pow. Kolno gm. Turośl  
 

W przysiółku Za Jeziorem, nad Rybnicą, jest drewniany ludowy Jan N. w malowniczej kapliczce brogowej krytej blachą. Lokalizacja obiektu związana jest z prawie już zniszczonym na skutek złej melioracji jeziorem - Jest to nowa kapliczka i nowa rzeźba wystawione na miejscu starszego obiektu. Jan N. dzierży w lewej dłoni zbyt duży krzyż, jest polichromowany, w birecie.
Łącznikiem między starą a nową rzeźbą jest prawdopodobnie krzyż z palmą przymocowany do jednego ze słupów kapliczki. Nie jest on tym pierwotnym, ale zapewne należał (jako kolejny?) do starej figury.
Pierwotny obiekt to była otwarta, brogowa kapliczka, podobna w układzie do swej następczyni. Stara kapliczka była dużo masywniejsza od tej dzisiejszej. Była notowana w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Przyjęło się w literaturze, że pierwotna rzeźba z tej kapliczki autorstwa najwybitniejszego z kurpiowskich rzeźbiarzy Andrzeja Kaczyńskiego (?-1902) z II połowy XIX wieku trafiła do Muzeum w Ostrołęce, jednak odkrycie A.B. w przedwojennym (lata 20. XX wieku, opr. arch. Rudolf Macura, wyd. Ministerstwo Komunikacji) wydawnictwie "Ziemia Kurpiów" kieruje podejrzenia raczej w stronę miejscowości Dęby nad Szkwą  (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, zobacz). Ta figura gościła na wystawie "Święty przydrożny" i figuruje w katalogu pod nr 28 (zobacz >>). Dziś można ją zobaczyć w muzeum w Ostrołęce (uwaga: w źródłach stara figura bywa mylona z inną, skradzioną z Wachu, a dodatkowo jest, a raczej była, przed barbarzyńskim remontem, prawie identyczna jak ta z Kozła nad Pisą) (uwaga 2: figury A.Kaczyńskiego z Łachy, Kozła i ta z muzeum w Ostrołęce to temat sam w sobie. Podczas prób opisu mieszają się ze sobą, z zaginioną rzeźbą z Wachu, ze swymi kopiami i klonami, mylone są w źródłach które są zresztą wzajemnie sprzeczne, zmieniają miejsce pobytu, co powoduje trudności w identyfikacji. Lecz zawsze fascynują urokiem!) (uzup: Pietrosul)



^
  Krusza (?) pow. Kolno gm. Turośl  
 

W pewnej miejscowości o zapomnianej nazwie (Wanacja? Krusza? Cieloszka? Turośl?) sfotografowałem drewnianego malowanego ludowego Jan N. w kapliczce. Cecha charakterystyczna - czarna grzywka, broda i wąsy, podobna do rzeźby z Lasek. Figura ta znajduje się w pomalowanej na brązowo drewnianej kapliczce ustawionej na filarze. I ten właśnie filar nasuwa podejrzenia, że obiekt ten jest tożsamy z Nepomukiem widocznym na starej przedwojennej fotografii. Ona z kolei podpisana jest nazwą Krusza, więc zapisuję ją właśnie pod tą lokalizacją. Jeśli odpowiada to prawdzie, to obiekt mocno się zmienił - z początkowej otwartej kapliczki w formie płaskiego daszka na czterech prętach i z chorągiewką zrobiono zamknięta oszkloną drewnianą skrzynkę. Zniknęła całkiem sąsiednia kapliczka na wysokim słupie (uwaga: należy sprawdzić stan aktualny i historię obiektu! na okładce informatora wystawy "Smūtkeliai - Litewskie świątki" (Litwa >>) w Muzeum Narodowym w Poznaniu zamieszczono zdjęcie tej kapliczki. Trwa wyjaśnianie tej zbieżności)



^
  -/¿ Krusza pow. Kolno gm. Turośl  
 

Nad kanałem Krusza-Serafin stoi nadal pusta już drewniana kapliczka potencjalnie ponepomucka. Jest możliwe, że obiekt był znacznie wyższy, ale drewniany słup skorodował i został skrócony (nad: Pietrosul)

 

^
Leman pow. Kolno gm. Turośl nr 57
 

Wielki 165-centymetrowy Jan N. wyrzeźbiony przez Jana Raczkowskiego na przełomie XIX i XX wieku, dziś w zbiorach parafii w Lemanie. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" (nr kat. 21, zobacz >>). Ma on burzliwą historię - do II wojny światowej stał nad Turoślą, lecz po próbie spalenia rzeźby podjętej przez hitlerowców został ukryty przez mieszkańców. Potem władza ludowa nie chciała zgodzić się na powrót Jana na stare miejsce, więc znalazł on azyl w przykościelnej drewnianej dzwonnicy z 1885 roku, a ostatnio (2010?) trafił do ustawionej przy kościele kapliczki w formie szklanej klatki. Na wystawie "Święty Przydrożny" prezentowany był już po renowacji, ale pozbawiony krzyża, palmy, stuły, krzyżyka na birecie i polichromii, które to elementy zostały dodane później



^
Leman pow. Kolno gm. Turośl  
 

Współczesna olichromowana rzeźba Jana N. została ustawiona przy moście nad Turoślą, w szklanej brzydkiej klatce. Ta z kolei stoi na kamiennym słupie zapewne starszym. Figura jest autorstwa Józefa Bacławskiego (inicjały J.B. na plincie) z Łysych. Skłon głowy w birecie, turkusowa peleryna, seledynowa stuła, w rękach mały krzyż i palma. Obiekt umieszczono prawdopodobnie w pobliżu pierwotnej lokacji figury autorstwa Jana Raczkowskiego (zobacz wyżej), która stała właśnie nad Turoślą (nad: Pietrosul)



^
  - Ksebki / Leman pow. Kolno gm. Turośl  
 

Pod wierzbą na łąkach, w blaszanej kapliczce rezydował niegdyś zniszczony drewniany Jan N. Niestety już go tu nie ma, kapliczki zresztą też. Wielka szkoda! (uwaga: ustalić losy obiektu) (uzup: Pietrosul)



^
  -/¿ Ksebki pow. Kolno gm. Turośl  
 

Nad kanałem Grzędy-Wejdo stoi pusta już drewniana kapliczka kłodowa, potencjalnie ponepomucka (nad: Pietrosul)

 

^
Cieciory pow. Kolno gm. Turośl  
 

Piękny drewniany, bardzo archaiczny Nepomucen w ciasnej oszklonej kapliczce na słupie, przy drodze do mostu na Pisie. Całość oszklona, zwieńczona prostym krzyżem. Bardzo ciekawy jest przedmiot w lewej ręce Jana N. - ma to być zapewne palma, ale wygląda jak drewniane widły. Podobne żłobienia na stule i krzyż tego rodzaju widać na zdjęciu Nepomuka autorstwa Bronisława (Franciszka?) Szymańskiego (1915-1998) przechowywanego obecnie w muzeum w Nowogrodzie w Ziemi Łomżyńskiej (zobacz >>) (MPM/E-2571?) - być może wskazuje to na tego samego twórcę i czas powstania - lata 60. XX wieku



^
  Wanacja pow. Kolno gm. Turośl  
 

Piękna ludowa polichromowana drewniana figurka Jana N. w oszklonej kapliczce na słupie. Postać mocno uproszczona i schematyczna, ale o silnym wyrazie. Jan, w birecie i ze stułą, trzyma sztywno krzyż w prawej ręce, a palmę zakończoną kwiatem (!) w lewej. Ciekawie oddany zarost i fałdy szat. niewidoczne stopy (nad: Pietrosul)



^

Powiat Łomża
(fragment w kurpiowskiej części Ziemi Łomżyńskiej, 3 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


Łomża leży poza granicami Kurpi, ale jest związana z tym regionem. Zasoby tutejszego Muzeum Północno-Mazowieckiego to 2 obiekty nepomuckie pochodzące właśnie z Kurpi.
Natomia
st w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie (pow. Łomża, również poza Kurpiami)  zobaczyć można co najmniej pięć figur Jana Nepomucena od XIX do XX wieku, w tym cztery kurpiowskie. Dwa z nich były prezentowane na wystawie "Święty Przydrożny" - zobacz (>>)

zobacz pozostałe Nepomuki Mazowieckie Ziemi Łomżyńskiej, spoza terenu Kurpi >>
zobacz Nepomuki w części powiatu należącej do Ziemi Wiskiej (zobacz >>)


 

^
Dobry Las (Dobrylas) pow. Łomża gm. Zbójna  
 

W tej miejscowości nad Pisą, zwanej też Dobrylas, przy drodze do mostu, jest piękny drewniany Jan N., dawniej w ładnej kapliczce z półokrągłymi drzwiami i oknami. Była to konstrukcja raczej powojenna, lecz pełna uroku. Otwory kapliczki zamknięto oknami po roku 1984, wtedy też pomalowano ją na kolor "jasny orzech". Czterospadowy dach był kryty papą, z toczonym krzyżykiem na szczycie. Niestety, podczas wizyty w tym miejscu 2009-06-03 stwierdziłem, że kapliczka przeszła metamorfozę w duchu modernizacji i malinowego gustu - jest to teraz całkiem nowy, raczej brzydki obiekt, pozbawiony proporcji, pomalowany na dziwny odcień czerwieni, szalowany, pokryty nieładną dachówką bitumiczną. W dodatku niedostępny z powodu siatki ogrodzeniowej, psów i płotka otaczającego kapliczkę. A więc dwa remonty, każdy oznaczał zmianę na gorsze! Sama figura jest, zdaje się, w dobrym stanie, zniknął natomiast szczyt zastąpiony topornym krzyżykiem. Podobnie skandaliczną "modernizację" przeszedł obiekt w nieodległym Koźle (pow. Kolno, zobacz)




^
Wyk pow. Łomża gm. Zbójna  
 

Drewniany Jan N. w kapliczce domkowej z blaszanym czterospadowym dachem zwieńczonym krzyżem. Srebrna komża, na niej czarna peleryna i czerwona stuła, w rękach krzyż i srebrna palma. Biret. Rzeźba ustawiona na okrągłej podstawie. Całość otoczona płotkiem ze sztachet, usytuowana przy drodze nad strugą, w grupie wierzb (bywają przycinane)



^
  ¿ Wyk pow. Łomża gm. Zbójna  
 

W archiwalnym numerze pisma "Polska Sztuka Ludowa" znalazłem informacje i zdjęcie nieznanego mi do tej pory drewnianego 40-centymetrowego Jana N. wykonanego w 1963 roku przez Jana Sęka z kloca lipy. Jego cechą charakterystyczną są tworzące wzór trójkąta ukośnie nacięcia na otoku biretu. Nie znam dalszych losów tej rzeźby

 

^
Laski pow. Łomża gm. Zbójna  
 

Nieco na południe od wsi, nad strugą stoi drewniana kapliczka w pionowe paski (tworzą je pomalowane listewki w szparach między deskami), w niej ludowy Jan N. z Grzywką i długą rozszerzaną końcach stułą na szyi. Obiekt notowany w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Kapliczka zmienia czasem swe kolory, w roku 2014 była zielono-brązowa z białymi paskami. Dodano niebieskie ogrodzenie  z metalowych prętów. W roku 2010 zmieniono kolory malowania kapliczki i ogrodzono ją metalowym płotkiem.  (uzup: Pietrosul)



^

Typy kapliczek na Kurpiach

 


  Źródła>>
^
@ Bookmark and Share INNE SZUFLADY :::LWOWSKA:::PODRÓŻE:::FOTO:::ŚREDNIOWIECZE:::AUTOR!:::STARE:::PRYWATNE:::©