Rzeczpospolita > Korona > Prowincja Wielkopolska > województwa: Rawskie, Płockie i Mazowieckie
Województwo Mazowieckie > Ziemie: Czerska (Powiaty: Czersk, zwany niekiedy Garwolińskim, Grójec, Warka),
Warszawska (Powiaty: Warszawa, Błonie, Tarczyn), Wiska (Powiaty: Wizna, Wąsosz, Radziłów) -> MIASTO WARSZAWA
Wyszogrodzka, Zakroczymska (Powiaty: Zakroczym, Nowe Miasto, Serock), Liwska i Nurska (Powiaty: Nur, Kamieńczyk, Ostrów).
Ziemia Ciechanowska (Powiaty: Ciechanów, Przasnysz, Sochocin), Łomżyńska (Łomża, Ostrów, Zambrów, Ostrołęka), Rożańska (Różan, Maków) -> KURPIE

Województwo Rawskie > Ziemie: Rawska, Sochaczewska, Gostyńska > Powiaty: Rawa, Biała, Sochaczew, Mszczonów, Gostynin, Gąbin
Województwo Płockie > Powiaty: Płock, Bielsk, Raciąż, Sierpc, Płońsk oraz Ziemia Zawkrzeńska > Powiaty: Szreńsk, Niedzborg (Niedzbórz) i Mława

Mazowieckie Nepomuki



>     GŁÓWNA STRONA NEPOMUKÓW
>>   STRONA JANÓW WARSZAWSKICH

>>   STRONA JANÓW KURPIOWSKICH
 

Tutejsze Nepomuki są różne, tak jak zróżnicowana jest ta ziemia. Bogate barokowe figury fundowane przez magnatów w Warszawie, dobrej klasy rzeźby przydworskie ale i ludowe Nepomuki naśladujące "elegancki świat" jak ten z Nowego Miasta nad Pilicą.

Osobno opisano Nepomuki Warszawskie (>>). Dodatkowo wyodrębniłem też Nepomuki Kurpiowskie (>>), ponieważ region ten jest specyficzny, a tutejsze Jany różnią się od pozostałych swym wyrazem. Są to jednak te same obiekty, które prezentowane są tutaj - zapraszam!
 

N

>>> album "Obrazy ludowe"
>>> album "Kapliczki i krzyże
       przydrożne" z 1958 roku

>>> album "Pejzaż frasobliwy"

 

Posłuchaj:
RYBA Jakub Jan:
Chvalozpev ke
sv. Janu
Nepomuckemu (1803) -
Jenom ctnost

 

Województwo Mazowieckie >>

Województwo Rawskie >>

Województwo Płockie >>


Mazowsze zaliczało się do prowincyi Wielkopolskiej. Obszerna ta ziemia, jedno ciało z Polską od wieku X do XII składająca, stawszy się (roku 1207) dzielnicą Konrada (brata młodszego Leszka Białego), częstym odtąd ulegając przez półtrzecia wieku podziałom, stanowiła odrębną całość pod względem dynastycznym, politycznym, społecznym i prawnym. W końcu tej doby trzy główne dzielnice mazowieckie, w miarę wygasania książąt, wcielane do Korony (w latach 1462, 1495 i 1526), zamienione zostały na trzy województwa: Rawskie, Płockie i Mazowieckie. GLOGER (Kraków 1903)

KATALOG

(364 + 63)

do czego dodać należy liczne obiekty z Warszawy (>>) opisane na osobnej stronie


^

 
 
    

 

Województwo Mazowieckie (246 + 44)
[bez miasta Warszawy]

zobacz na mapie Google >>

ALFABETYCZNIE


 POWIATY (do uzup.):


 MIEJSCOWOŚCI (do uzup.):


(...) po ich [Książąt Mazowieckich] zgonie wcielona do Korony, została Województwem Mazowieckim, zachowała granice i nazwę powyższą do roku 1795. Województwo Mazowieckie składało się z 10 ziem następujących: Czerskiej, Warszawskiej, Wiskiej, Wyszogrodzkiej, Zakroczymskiej, Ciechanowskiej, Łomżyńskiej, Rożańskiej, Liwskiej i Nurskiej. (...) Granice województwa Mazowieckiego były następujące: na północ Prusy książęce, począwszy od Janowa (gdzie małą część granicy stanowiła rzeka Orzyc) aż do Grajewa i rzeki Łeku. Ścianę tę północną, około 20 mil długą, stanowiła przeważnie granica sucha. Ścianę wschodnią, na długości mil przeszło 25, tworzyło województwo Podlaskie aż pod Siedlce, a dalej ku południo-zachodowi, na kilku milach, ziemia Łukowska. Granica ta wschodnia, wprost przeciwnie, niż północna, biegła przeważnie rzekami: a najprzód od Grajewa do rzeki Biebrzy stanowiła ją rzeka Łek, potem od ujścia Łeku Biebrza do połączenia się tejże z Narwią w okolicy Wizny, potem od ujścia Biebrzy w górę Narwi do ujścia rzeczki Jamiołki, zwanej także Śliną i wzdłuż Śliny do jej źródeł, a potem z rzeczką Mieniem do Nurca, a z Nurcem do Bugu. Bug stanowił granicę Mazowsza z Podlasiem od ujścia Nurca w dół swego biegu aż prawie do ujścia Broku, a dalej szła granica sucha, od lewego brzegu Buga do rzeki Liwca pod wieś Paplin, a od Wólki Paplińskiej w górę rzeką Liwcem aż do ujścia Muchawki w pobliżu Siedlec. Tym sposobem Węgrów i Mokobody leżały na Podlasiu, zamek Liw na Mazowszu, a Siedlce w ziemi Łukowskiej, zaliczanej do województwa Lubelskiego. Dalej, na małej przestrzeni, stanowiła granicę Mazowsza z ziemią Łukowską mała rzeczka Muchawka. Granica ta, porzuciwszy potem Muchawkę, zwracała się stanowczo na południo-zachód i biegła już odtąd suchym szlakiem mil kilkanaście aż do Wisły, której dosięgała wprost Magnuszewa, odgraniczając Mazowsze od ziemi Łukowskiej, a dalej od ziemi Stężyckiej, należącej do województwa Sandomierskiego, ale położonej na prawym brzegu Wisły, poniżej ujścia rzeki Wieprza. Całą południową granicę Mazowsza stanowiła ściana województwa Sandomierskiego od okolicy Stoczka i Żelechowa do Wyśmierzyc nad Pilicą. Rzeka Pilica jednak nie stanowiła granicy województwa Mazowieckiego, które przekraczało jej brzeg prawy i koło Ryczywołu i Głowaczewa sięgało po rzekę Radomkę, dalej zaś od Głowaczewa do Wyśmierzyc miało granicę suchą. Na całym zachodzie województwo Mazowieckie graniczyło z dzielnicą Płocką i Rawską.

Nepomuki z Kurpi (>>) zostały również wyodrębnione i prezentuję je na osobnej stronie. To te same obiekty, które opisano tutaj

Do tego spisu dodać należy liczne obiekty z Warszawy (>>) opisane na osobnej stronie


Ziemia Ciechanowska >> Ziemia Czerska >> Ziemia Liwska >> Ziemia Łomżyńska >> Ziemia Nurska >>
Ziemia Różańska >> Ziemia Warszawska >> Ziemia Wiska >> Ziemia Wyszogrodzka >> Ziemia Zakroczymska>>

Pawiński, 1895: powiaty i miejscowości Ziemi Czerskiej:  czerski: Sobików, Góra Kalwaria, Jazgarzew, Warszawice, Karczew; garwoliński: Osieck, Mińsk Mazowiecki, Wilga, Latowicz; warecki: Jasionna, Stromiec, Mniszew, Głowaczów, Grabów nad Pilicą, Boglewice, Konary, Ostrołęka, Laski , Nowa Wieś, Pilica; grójecki: Lewiczyn, Goszczyn, Białobrzegi, Bądków, Belsk, Jeziórka, Jasieniec, Promna, Wyśmierzyce.

Teren dawnej Ziemi Czerskiej obejmował też Zaplicze (>>), czyli fragmenty dzisiejszych powiatów kozienickiego i białobrzeskiego leżące między ujściami Pilicy i Radomki, od Wyśmierzyc do Wisły


^

Powiat Otwock (część należąca do Ziemi Czerskiej, 5 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Warszawskiej >>






  • Radwanków Szlachecki (gm. Sobienie-Jeziory, pow. Otwock, ): przy domu nr 27 kapliczka murowana z ładną figurą Jana N. w oszklonej szafce, ozdobiona tujami i kwiatami. Jan jest drewniany, polichromowany, w czapce i aureoli, bez krzyża, a w ręku ma muszlę na znak pielgrzymki do Boleslavi (byłby to unikat, gdyby udało się potwierdzić!) (nad: T.B.). Odwiedziłem (a raczej wtórnie odkryłem zapomniany obiekt :) tego Jana w październiku 2008. Rzeźba ma klasę i wdzięk, wykonał ja niezłej klasy artysta, co widoczne jest w gestach dłoni, modelunku szat, wyrazie twarzy. Porozmawiałem z właścicielem posesji, który opowiadał typowa legendę o unoszeniu rzeźby przez Wisłę. Bardziej konkretnie brzmiała informacja o poprzedniej drewnianej kapliczce - miała formę brogu, została zresztą przeniesiona do obecnej lokalizacji  z jakiegoś miejsca bliżej rzeki. Opowiadał też o próbie nabycia rzeźby przez jakiegoś kolekcjonera - dobrze, że jest ona dobrze pilnowana! Bardzo miłego pana odwiodłem od pomysłu amatorskiej renowacji rzeźby uświadamiając mu szkodliwość malowania zabytku farbą olejną. Mam trochę wątpliwości co do muszli opisywanej przez T.B. - ten ślad w lewej dłoni Jana może być np. resztką palmy męczeńskiej. Brak kciuka. Gwiazdy aureoli owinięto sreberkiem od czekolady






^
Dziecinów pow. Otwock gm. Sobienie-Jeziory DW801, nr 82
 

 

Przy drodze nr 801 dwupiętrowa murowana kapliczka z 1864 (inne źródło podaje 1894) z rzeźbą Jana N. Figura jest duża i ładna, szkoda że prawie niewidoczna - umieszczono ją za oszklonymi oknami na drugiej kondygnacji o ściętym narożach. Biret w lewej dłoni, w prawej przy piersi krucyfiks. Niestety w ostatnim czasie (2016?) wycięte zostało piękne stare drzewo ocieniające kapliczkę. Istnieje stare zdjęcie przedstawiające grupę partyzantów pod murowaną kapliczką słupową z figurą Jana N. w półokrągłej wnęce (zobacz wyżej) - nie jest wykluczone, że przedstawia ono właśnie obiekt z Rudna (nad: T.B., uzup: Pietrosul)



^
Sobienie-Jeziory pow. Otwock gm. Sobienie-Jeziory Mały Rynek 1
 

W kościele pw. Wszystkich Świętych neogotycki ołtarz boczny, wykonany po roku 1805 (data powstania kościoła) jest pod wezwaniem Jana Nepomucena. W nim znajduje się obraz namalowany w roku 1898 przez M. Kasiewicza. Gołogłowy Jan ma duże zakola, na szyi nosi befkę i krzyżyk. W rękach spory krucyfiks. U jego stóp umieszczono anioła osłoniętego rozwianym kawałkiem błękitnego materiału, trzymającego palec na ustach, a w rękach liść palmy i zapieczętowany list. Za Janem dekoracja architektoniczna i jakieś skały, a po prawej most ze sceną Topienia  kilkoma małymi figurkami żołnierzy. Co najmniej od roku 1810 (data wizytacji) odbywa się tu, w dzień JN (po zmianie - w najbliższą temu dniu niedzielę), odpust i procesja ku czci Jana. Zanotowano użycie w tych procesjach chorągwi z wizerunkami świętych (uwaga: należy sprawdzić, czy na którejś jest Jan N.)



^
  -/¿ NN miejsce w okolicach Glinianki w Ziemi Czerskiej pow. Otwock gm. Kołbiel  
 

W książce o działaniach partyzanckich podczas II WŚ w okolicach Glinianki znalazłem fotografię ze ślubu "Kruka", a na niej białą murowaną kapliczkę słupową z figurą Jana N. w półokrągłej wnęce. Nie wiadomo gdzie powstało to zdjęcie i czy kapliczka jeszcze istnieje. Jedyny znany mi podobny obiekt to kapliczka przy bramie pałacu w Rudnie (zobacz niżej), ale z powodu jakości zdjęcia trudno to potwierdzić. Dodatkowa trudność to bardzo zły stan Jana z Rudna. Na zbliżeniach widać różnice w obramowaniu wnęki, lecz mogły one powstać już po wojnie (uwaga: kontynuować poszukiwania, możliwa jest też lokalizacja za pobliską granicą z Ziemią Warszawską)

 

^
Rudno pow. Otwock gm. Kołbiel  
 

Przy bramie pałacu (>>) w Rudnie, po przeciwnej stronie drogi, jest murowana kapliczka, a w niej Jan N. zamalowany na gęsto farbą, ostatnio srebrną. Kapliczka pochodzi z połowy XIX wieku, drewniana rzeźba też jest XIX-wieczna. Zostało z niej tylko popiersie, reszta uległa zniszczeniu



^
Rudzienko pow. Otwock gm. Kołbiel  
 

Słupowa kapliczka z I połowy XX wieku (pewne źródło podaje I połowę XIX wieku, zapewne przez pomyłkę), ufundowana przez rolnika Józefa Przybysza po I Wojnie Światowej, z drewnianą rzeźbą Jana N., bez krzyża, z połamanymi rękoma i bez biretu. Niedawno obiekt odnowiono malując kapliczkę na biało, a Jana na kolor cytrynowy(!) i ozdabiając czarnymi guzikami. Jest tam też Florian (>>) i był kiedyś piękny dwór (>>)




^

Powiat Garwolin (9)

zobacz na mapie Google (>>)


W Garwolinie przy moście i zalewie na Wildze stoi murowana kapliczka. Jej lokalizacja jej typowo i modelowo nepomucka, jednak nie ma w niej figury JN i nie znam żadnych źródeł, które by o tym świadczyły. Może kiedyś taka informacja się objawi, na razie jest to tylko tylko luźna uwaga



^
Parysów pow. Garwolin gm. Parysów ulica Borowska
 

Przy drodze do Starowoli stoi murowana bielona kapliczka, wykończona gontowym daszkiem z krzyżem, z młodszą szablonową polichromowaną figurą Jana N. we wnęce, identyczną jak np. ta w jak w Ruścu, Jabłonnie Lackiej (pow. Sokołów Podlaski, podlaskie >>) czy Kraczkowej-Budach (pow. Łańcut, ruskie, Ziemia Przemyska >>). Kolory polichromii zmienne w czasie. jest możliwe -  a twierdzi tak pan kościelny - że rezydująca dziś w kościele drewniana uszkodzona figura (zobacz niżej) to pierwszy lokator kapliczki. Różnica wieku obiektu i nowej rzeźby zdaje się to potwierdzać (uzup: Pietrosul)




^
Parysów pow. Garwolin gm. Parysów Rynek 48
 

W kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w bocznym ołtarzu, znajduje się obraz z wizerunkiem Jana N. Widać na mim postać Jana, dużego anioła, nietypowo trzymany krucyfiks i krajobraz (nad: Pietrosul)



^
Parysów pow. Garwolin gm. Parysów Rynek 48
 

W kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się drewniana polichromowana figura Jana N. Brak dłoni (nad: Pietrosul). Pan kościelny twierdzi, że rzeźba pochodzi z kapliczki za miastem (zobacz wyżej) - stąd wynikałoby, że figura, która aktualnie tam rezyduje, jest drugim jej lokatorem



^
Mariańskie Porzecze / Goźlin pow. Garwolin gm. Wilga  
 

Mariańskie Porzecze przechodzi płynnie w wieś Goźlin, gdzie znajduje się tutejszy Jan N., w formie rzeźby ustawionej w roku 1922 przez fundatorów - małżeństwo Zielińskich - za wsią, koło rowu melioracyjnego. Ciekawe było umieszczenie gwiazdy wystającej z postumentu u stóp Świętego (uwaga: odnaleźć zagubione w archiwum zdjęcia). Wizja lokalna w październiku 2008 pozwoliła stwierdzić dobry stan obiektu po niedawnym remoncie. Niestety gwiazda nie wróciła na swe miejsce. Figura była jednolicie biała, cokół beżowy, ale stan aktualny może być inny, bo obiekt jest często przemalowywany. Niepokój budzi spore pochylenie całego obiektu, zapewne grunt na tej podmokłej łączce jest niestabilny. Otoczenie zadbane, kwiatki. Niestety w lutym 2010 zauważyłem, że ścięto wszystkie drzewa towarzyszące Janowi. Odsłoniło to niewidoczny do tej pory ciek wodny, ale dało wrażenie pustkowia. Obok założono młody sad. Na cokole napis:

JAN NEPOMUCEN

FUNDATOROWIE
TEJ FIGURY
ANTONI i MARIANNA
ZIELIŃSCY
1922 Roku



^
Mariańskie Porzecze pow. Garwolin gm. Wilga  
 

Jan N. z tej miejscowości (łączącej się z Goźlinem) koło Wilgi to barokowe malowidło naścienne w zwieńczeniu iluzjonistycznego ołtarza św. Antoniego, na ścianie drewnianego kościoła p.w. Matki Boskiej (wnętrze południowego transeptu, na górze). Umieszczono je w rokokowej, podtrzymywanej przez dwa anioły ramie z końca XVIII wieku. Dzieło marianina Jana Niezabitowskiego (1744-1804) (uwaga: odnaleźć zagubione w archiwum zdjęcia)



^
Stodzew-Kolonia pow. Garwolin gm. Wilga  
 

Na rozstajach dróg odnalazłem tu barokową czworokątną tynkowaną na biało kapliczkę na czterech filarach. Pod czworokątnym daszkiem umieszczona jest XVIII wieczna rzeźba Jana N., zamalowana brązową farbą olejną tak, że zatarły się szczegóły wizerunku. W roku 2017 stwierdzono odremontowanie kapliczki (pomalowanie, dorobienie sufitu, przeróbka posadzki) połączone z przemalowaniem figury - ma ona teraz białą twarz i dłonie, jasnobrązowe szaty, czarny biret, krzyż i befkę




^
Ryczyska pow. Garwolin gm. Miastków Kościelny  
 

Prymitywna drewniana figura Jana N. w nowej murowanej oszklonej kapliczce, postawionej na miejscu starszej. Widać uzupełnienia i resztki zdartych farb. Mocno zniszczona, ale pełna uroku (nad: Pietrosul)



^
Pilawa pow. Garwolin gm. Pilawa Al. Wyzwolenia 1
 

Na wschodnim skraju miejscowości, przy przejeździe kolejowym, na dole przydrożnego krzyża znajduje się kapliczka, a w niej mała figurka Jana N. Lifting w roku 2009, niestety z użyciem kostki bauma i blachy



^
Trąbki-Czechy pow. Garwolin gm. Pilawa ul. Osadnicza 47
 

W tej miejscowości znajduje się huta szkła założona przez czeskich specjalistów. Głównym inicjatorem był prawdopodobnie emigrant Ignacy Hordliczka. Hutę i osadę fabryczną nazwano Czechy.  Osadnicy ufundowali żeliwną figurę swojego patrona - Jana N. (uwaga: odnaleźć zagubione w archiwum zdjęcia, nad: D.K.)



^

Powiat Grójec (część należąca do Ziemi Czerskiej, 8 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Rawskiej >>







  • Worów (gm. i pow. Grójec, ): na placu w okolicach kościoła, na trawniku otoczony tujami, stoi kamienna figura Jana Nepomucena ustawiona na cokole i schodkach. W odległości kilkuset metrów rzeczka i tereny podmokłe i bagno. Na cokole napis:

    Pamięci
    Maryi z Popielów
    Rostworowskiej

    Inskrypcja wskazuje na zamieszkałą w niedalekiej Leśniowoli (dziś Lesznowoli) rodzinę Rostworowskich jako fundatorów. Warto dodać, że najznamienitszym przedstawicielem tego rodu był Jan Nepomucen Rostworowski (1799-1847), pisarz i poeta, który imię dostał po bracie matki, Janie Nepomucenie Małachowskim. Do ustalenia pozostaje ewentualny jego związek z fundacją figury, która powstała z pewnością w wieku XIX, a więc być może za jego życia (nad: M.A.)

  • Jasieniec (gm. Jasieniec, pow. Grójec, ): w tutejszym kościele p.w. Św. Rocha, w lewej nawie, nad drzwiami do zakrystii wisi ładny obraz z II połowy XVIII wieku z przedstawieniem klęczącego Jana N. adorującego krucyfiks przy ołtarzu (nad: Falbanka). Dużo zamieszania wprowadziła informacja w jednym ze źródeł mówiąca, że obraz ten ma gwiazdy i palmę męczeńską z blachy srebrnej nałożone na płótno. Wobec braku takowych na tym obrazie dociekałem istnienia innego obrazu w innym Jasieńcu, koło Wyszkowa. Sprawę rozstrzyga śledztwo Piotra Bielawskiego, który nadesłał zdjęcia z Katalogu Zabytków powiatu grójeckiego z zaznaczonymi śladami uszkodzeń obrazu - płótna po mocowaniach srebrnych ozdób. Czyżby zostały skradzione w nieznanym czasie? Inną specyfika tego obrazu jest rzadko spotykany i tajemniczy motyw globusa lub astrolabium sferycznego (w prawej górnej części obrazu). Występuje on na przykład na obrazach z Czerwińska i Łomży, Czudca (sandomierskie >>), Ostrożanów (podlaskie >>), Nowego Wiśnicza (krakowskie >>): oraz Siedlec (lubelskie >>) oraz w figurach ze Szczuczyna oraz Tarnowskich Gór (Górny Śląsk >>) i Bensheim w Niemczech (>>)

  • - Lechanice (gm. Warka, pow. Grójec, ): na wprost dworu lechanickiego, w dolinie Pilicy, znajduje się miejsce upamiętnione krzyżem metalowym obecnie wrośniętym w drzewo, w którym istniała kapliczka z XVIII-wieczną figurą Jana N. Już w latach 70. XX wieku źródła określały ten obiekt jako resztki kapliczki (nad: TeoP)
     

  • Chynów (gm. Chynów, pow. Grójec, ): w drewnianym kościele znajduje się rokokowy ołtarz główny z III ćwierci XVIII wieku, a w nim rzeźba Jana N. datowana na II połowę XVIII wieku (nad: TeoP)








^
Belsk Duży powiat: Grójec gm: Belsk Duży ul. Szkolna
 

Kamienny posąg Jana z Nepomuka przy stawie, statyczny, dawniej polichromowany. Na cokole, u podstawy rzeźby inskrypcje na wszystkich bokach dają razem tekst:

Maria z Zamoyskich
Lubomirska z dziećmi
z pokorą i modlitwą
1879

Inskrypcja wskazuje na właścicieli pałacu w nieodległej Małej Wsi jako fundatorów. Figura stała dawniej w grupie czterech starych kasztanowców, ale przed kilku laty (2012?) zostały one ścięte, jak ma to w zwyczaju nasz naród nienawidzący drzew. Zastąpiono je kiczowatymi tujami. Nieco później (2018?) przeprowadzono zadziwiający barbarzyństwem remont rzeźby, zamieniając ją w bezszyjego golema o zatartych rysach, a polichromię zamieniono na jednolitą żółtawą barwę (uzup: R.G.)




^
Gościeńczyce powiat: Grójec gm: Grójec ul. Brzozowa, nr 64 (?)
 

Przy bocznej drodze, na murze prywatnej posesji zawieszono kapliczkę w formie oprawionego w drewnianą ramę obrazu zwieńczonego prostym krzyżem. Współczesny, całkiem niezły obraz przedstawia popiersie Jana N. trzymającego palec na ustach i krzyż z palmą. Tabliczka przytwierdzona do ramy kryje jakąś historię: "W PODZIĘCE, RODZINA HANSENÓW / GOŚCIEŃCZYCE 2007" (nad: TeoP)



^
Warka powiat: Grójec gm: Warka  
 

W centrum starego cmentarza, na grobie matki Magdaleny i syna Jana Maliszewskich w roku 1877 ustawiono piaskowcową figurę Jana Nepomucena. Była poważnie uszkodzona - brakowało jej głowy i widoczne były liczne i głębokie spękania w części dolnej. Tylko chyba dzięki grawitacji pomnik stał jeszcze i wołał o ratunek. W lecie 2010 figura zniknęła ze swego cokołu - w ramach renowacji akcji starych nagrobków została poddana gruntownej renowacji polegającej m.in. na scaleniu odłupanych fragmentów i rekonstrukcji głowy. Remont zakończono w roku 2014. Wykonawczynią była pani Krystyna Antoniak z Pruszkowa, a inicjatorem Społeczny Komitet na rzecz Odnowy Zabytkowych Nagrobków na Wareckim Starym Cmentarzu (uwaga: na tabliczce informacyjnej renowacji jest błąd w imieniu matki) (nad: TeoP)
 






^
Lipie powiat: Grójec gm: Błędów nr 33
 

Murowana kapliczka nad strugą i założonych na niej stawach, z dwuspadowym daszkiem krytym dachówka, biała. Wewnątrz lLudowa rzeźba Jana N. z XIX wieku, odrestaurowana kilka lat temu przez p. Annę D.Z. na zlecenie proboszcza (w tym miejscu podziękowania dla Proboszcza za zlecenie i finansowanie prac oraz dla pani ADZ za uratowanie rzeźby będącej już prawie destruktem). Rzeźba przez jakiś czas była do zobaczenia w kościele św. Trójcy. Na pewno do roku 2009 figura znajdowała się już znowu w kapliczce nad strugą i założonych na niej stawach (zobacz niżej). Wizja lokalna we wrześniu 2019 wykazała, że kapliczka cała zarosła bluszczem i jest praktycznie niewidoczna, a wewnątrz rezyduje stara figura, przeniesiona tu znowu po okresie urlopu w kościele. Niestety znowu pojawiły się uszkodzenia, widoczne na szyi rzeźby (uzup: S.Zobniów, R.G.)




^
Trzylatków Mały powiat: Grójec gm: Błędów nr 46a
 

Blisko głównej szosy, przy mostku nad mikrorzeczką, stoi kapliczka otwarta na trzy strony, okazała, ceglana, z datą 2000. Wewnątrz szablonowa figurka Jana N. cała pomalowana srebrzanką, około 70 cm wysokości, bez krzyża. Prawdopodobnie upadła, bo prawa dłoń jest rozbita, i przez jakiś czas zostały z niej tylko druty. Później prowizorycznie naprawiono obie dłonie, ale uszkodzenia są widoczne (nad: Falbanka, uzup: R.G.)



Powiat Siedlce (część należąca do Ziemi Czerskiej, 1)

zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Łukowskiej d.woj. lubelskiego >>



  • Wola Wodyńska (gm. Wodynie, pow. Siedlce, ): w tej miejscowości na granicy Mazowsza jest kapliczka z drewnianą rzeźbą przedstawiającą Św. Jana Nepomucena z krzyżem w ręku stoi nad rzeczką Witką, przy moście. Rzeźba jest wykonana z drzewa owocowego, w dole postaci Nepomucena wyrzeźbiono słoneczko (gwiazdę?) oraz datę 88, co by wskazywało, że została ona wykonana w 1788 r. W ostatnim czasie renowację rzeźby przeprowadził p. Tadeusz Szostek, który uzupełnił jej ubytki spowodowane czasem (dolepienie brody, kołnierza i plomby betonowe u dołu postaci) oraz zakonserwował ją specjalnymi płynami. Właściciel posesji, na której stoi Św. Jan Nepomucen, p. Piotr Szostek twierdzi, że dziedzic Chomiczewski, który prowadził księgę historyczną o wsi nie mógł dowiedzieć się, kiedy rzeźba powstała, co dowodzi faktu, że jest ona bardzo stara. Nie wiem, czy z powodu wieku, czy też tych płynów konserwujących, ale Jan wygląda ja uratowany z pogorzeliska - jest cały czarny. Podczas odwiedzin w lipcu 2005 stwierdziłem, że Jan otrzymał nową kapliczkę oraz cokolik z cegły. Niewątpliwie czas był na renowację, ale obiekt bardzo stracił na malowniczości. Z tą figurą związana jest legenda, która mówi, że od kiedy na rzece Witka zbudowano most, kobiety twierdziły, że w nocy straszą tam złe duchy, a rzeczka na wiosnę zalewała okoliczne pola. Wszystkie te zjawiska skończyły się, kiedy wystawiono i poświęcono kapliczkę Jana N.


^

Powiat Piaseczno
(część należąca do Ziemi Czerskiej, 4 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Warszawskiej >>
















  • - Moczydłów (gm. Góra Kalwaria, pow. Piaseczno, ): w "Spotkaniach z Zabytkami" z listopada 2003 odnalazłem bardzo ciekawy artykuł Zdzisława Skroka o słupach granicznych. Nie ma w nim ani słowa o Nepomucenach. Przytoczono za to inskrypcję z XVIII-wiecznej (po 1751 roku, kiedy to powódź zniszczyła wcześniejsze kopce graniczne) tablicy umieszczonej wtórnie na kapliczce w Moczydłowie, przy drodze z Góry Kalwarii do Piaseczna, na sztucznym wzniesieniu - kopcu granicznym (a nie kopca-mogiły z 1914 roku - ten znajduje się w lesie naprzeciw kapliczki):
     

    Węgielnik pod Baniochą
    Trzy kopce objawi
    Srzód Wisły przeciw glinek
    Pónkt granic postawi
    Linÿa od pierwszego
    Prosto położona, ...(?)
    Gdy drugiego dociągnie
    Yuż rozgraniczona
    Wola Załęska od Wsi
    Moczydłowa wcale.
    Obrońco Ludzkiey Sławy
    Strzeż y granic stale

    Otóż Obrońca Ludzkiej Sławy to często stosowane określenie Jana Nepomucena! Wizja lokalna w niedzielę 30.11.2003 potwierdziła te obserwacje. W numerze SZZ z lipca 2005 temat został rozwinięty, a tekst inskrypcji poprawiony na podstawie starej fotografii. Autorka, Maria Anacka-Łyjak, przypuszcza, że kapliczka nepomucka stała pierwotnie pośrodku (srzód) Wisły, to jest na wyspie wiślanej leżącej na granicy dóbr Moczydłów i Wola Załęska, na osi (linÿa) prostopadłej do rzeki na wysokości  wsi Glinki na prawym brzegu, a po jej zniszczeniu przez wodę przeniesiono ją w obecne miejsce na północnym krańcu wsi. Ze starej kapliczki pozostała jedynie tablica. Być może uratowała się też drewniana figura Jana N., którą uniosła woda, a która zaginęła już później. Fundatorem był najprawdopodobniej proboszcz górski, to jest Góry Kalwarii

  • Żabieniec (gm. i pow. Piaseczno, ): kamienna (wapień, 180 cm, razem z cokołem 370 cm) rzeźba Jana N. znajduje się na terenie będącą własnością Instytutu Rybactwa Śródlądowego, na małym kopcu ziemnym, na murowanym z czerwonej cegły postumencie nieopodal miejsca, w którym rzeczka Zielona wpada do Jeziorki (a więc zaledwie kilkadziesiąt metrów od granicy Ziem Czerskiej i Warszawskiej), zwrócona twarzą do rzeki. Dodać należy, że z www.piaseczno.info: W dość sensacyjnych okolicznościach została oddana do renowacji figura Św. Jana Nepomucena z Żabieńca. Miała wiosną 2005 roku powrócić na swoje dawne miejsce nad rzeczką Zieloną, a tym czasem minęła już kolejna wiosna i świętego nie ma ! Murowany cokół XIX- wiecznej, wapiennej figury wykonanej w konwencji barokowej - rozpada się z tęsknoty. Okoliczny teren pod nieobecność “gospodarza“ zaczyna z czasem zmieniać swoje przeznaczenie. Czy św. Jan będzie miał dokąd wrócić?
    9 listopada 2006 o godzinie 14 nastąpiło uroczyste odsłonięcie figury po remoncie - zobacz zdjęcia z tej uroczystości. Jan wygląda naprawdę okazale i elegancko, chroni go łańcuch rozpięty na ośmiu kamiennych słupkach. Efekt psuje tylko nadmierna bliskość ścieżki rowerowej i fatalnie usytuowana latarnia, która w dodatku nie oświetla figury, tylko cokół. Natomiast miło było popatrzeć, że na Święto Niepodległości pod pomnikiem pojawiła się wiązanka kwiatów i biało-czerwone wstążki. Niestety figura jest zagrożona dewastacją - regularnie przewracane są słupki barierki, w 2009 roku ucierpiała też aureola Jana. Podczas wyjątkowo mokrego lata 2011 figura była podtopiona

  • Słomczyn (gm. Konstancin-Jeziorna, pow. Piaseczno, ): w tutejszym kościele św. Zygmunta, po lewej stronie od wejścia, na tylnej ścianie nawy znaleźć można obraz nepomucki. Jan stoi przy ołtarzu na którym spoczywa biblia i biret, w rękach trzyma palmę i krzyż a nad jego głową umieszczono język. Obok dwa aniołki dzierżą klucz i wieniec; jeden z nich ma fajną błękitną szarfę. Olejny na płótnie, barok, XVIII wiek (nad: S.Ł.)


















^
    Pęcław powiat: Piaseczno gm: Góra Kalwaria  
 

W tej miejscowości mieszka rzeźbiarz ludowy Eugeniusz Węgiełek, który wykonuje również figury Jana N. Jedna z nich, polichromowana figurka o wysokości 36 cm z drewna lipowego, oferowana była w roku 2019 przez Dom Sztuki Ludowej - PolArt w Warszawie. Przypisanie jej do Pęcławia jest symboliczne - nie wiemy gdzie trafi lub już trafiła po ewentualnym zakupie (nad: Pietrosul)

 

^
  Jeziorna powiat: Piaseczno gm: Konstancin-Jeziorna  
 

Nepomuk z mostu na Jeziorce, z granicy Jeziornej i Konstancina pod Warszawą, a jednocześnie tuż przy granicy Ziem Czerskiej i Warszawskiej dawnego województwa mazowieckiego. Figura, niedawno remontowana i odmalowana, stoi przy szosie, naprzeciwko starej papierni. Kamienna, na baniastym cokole. Jan na pięciogwiaździstą aureolę. Kształt cokołu oraz sposób modelowania szat każą datować dzieło - według Z. Michalczyka - na XVIII wiek, równocześnie z czasem powstania pobliskiej papierni. Ja przesunąłbym moment powstania na wczesny wiek XIX. Obiekt remontowany w roku 2016







^

Powiat Mińsk Mazowiecki
(część należąca do Ziemi Czerskiej, 7 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Liwskiej >>
zobacz stronę Nepomuków Lubelskich >>


^
Mińsk Mazowiecki powiat: Mińsk Mazowiecki gm: Mińsk Mazowiecki rondo ks. Józefa Dziąga
 

Od 21 maja 2014 roku w odnowionej najstarszej w mieście słupowej kapliczce przy rondzie i rzece Srebrnej rezyduje nowa współczesna figurka Jana N. autorstwa pana Andrzeja Brodowskiego. Wysokość 51 cm, atrybuty: krzyż ułożony na przedramieniu, w ręku palma męczeńska; trzyma palec na ustach jako symbol zachowanej tajemnicy. Nad głową widnieje aureola z pięcioma gwiazdami. Gronostajowa peleryna, na głowie biret z czterema skrzydełkami. Inauguracja była bardzo uroczysta, wykonano znane nepomuckie oratorium d-moll Jerzego Derfla (nad: P.Siła, MDK)

 

^
- Wólka Dłużewska powiat: Mińsk Mazowiecki gm: Siennica  
 

Kilka metrów na północ od skrzyżowania drogi asfaltowej z Kąt z polnym traktem stoi na pustkowiu nowa, raczej brzydka kapliczka z białej cegły. Jest ona zapewne spadkobierczynią starszego obiektu ustawionego na granicy sołectwa Wólka Dłużewska biegnącej właśnie tą polną drogą. Była w niej kiedyś resztka barokowej rzeźby nepomuckiej. Jan był tak zniszczony, że zaczynał się od kolan. Ten widok i troska mieszkańców o ich Jana robiły wrażenie. Niestety, stara figura została skradziona (>>), jak doniosła mi mieszkanka Wólki, i została zastąpiona nową, szablonową (zobacz niżej) (uwaga: odszukać zdjęcie w archiwach)

 

^
Wólka Dłużewska powiat: Mińsk Mazowiecki gm: Siennica  
 

W opisanej powyżej kapliczce, na miejscu skradzionej (>>) starej barokowej zniszczonej rzeźby (zobacz wyżej) umieszczono nową figurę, robiącą wrażenie plastikowej w swej "piękności". Należy ona, jak głosi tabliczka. do grupy identycznych lub bardzo podobnych figur wykonanych w zakładzie Schaeferów z Piekar Śląskich (zobacz np. rzeźby z woj. bełzkiego ze Starej Wsi, Krowicy Hołodowskiej, Krowicy Samej)





  • Kuflew (gm. Mrozy, pow. Mińsk, ): nieziemskiej piękności kamienny polichromowany Jan N. zachwyca modnymi butami ze ściętymi noskami. Rzeźba z piaskowca, ufundowana w 1777 roku. Zgodnie z umieszczonym na niej napisem jej pojawienie wiąże się z postacią ks. Franciszka Kossowskiego - proboszcza kuflewskiego, zmarłego w tymże roku. Na figurze znajduje się prośba o modlitwę za jego duszę

  • Cegłów (gm. Cegłów, pow. Mińsk, ): w tutejszym kościele przechowywany jest feretron nepomucki utrzymany w kolorach złotym i niebieskim, niedawno odnowiony. Jana przedstawiono w pozycji klęczącej, z gwiazdami nad głową (nad: S.Ł.)

  • Dębe Małe (gm. Latowicz, pow. Mińsk, ): drewniany polichromowany ludowy Nepomuk w prywatnej kolekcji. Kupiony na warszawskim bazarze na Kole. A.B. porównała zdjęcia z dwóch stron tego serwisu i wykryła, że figura najprawdopodobniej pochodzi z okradzionej (>>) w 2004 roku kapliczki w Bindudze na Kurpiach (>>)!

  • Dębe Małe (gm. Latowicz, pow. Mińsk, ): drewniany polichromowany ludowy Nepomuk niezłej klasy. Trzyma w ręku czapkę i krzyż. Należy do prywatnej kolekcji, oryginalne pochodzenie - nieznane

  • Dębe Małe (gm. Latowicz, pow. Mińsk, ): drewniany barokowy Nepomuk dużej klasy. Należy do prywatnej kolekcji, oryginalne pochodzenie - nieznane. XVIII wiek

 





^
Zapilcze - część należąca do Ziemi Czerskiej województwa mazowieckiego leżąca między ujściami Pilicy i Radomki, od Wyśmierzyc do Wisły

Powiat Białobrzegi (2)

zobacz inne Nepomuki powiatu Białobrzegi należące dawniej do woj. sandomierskiego (>>)


  • Wyśmierzyce (gm. Wyśmierzyce, pow. Białobrzegi, ): w najmniejszym mieście w Polsce leżącym już za Pilicą, ale w ramach Zapilcza należącym dawniej do Mazowsza, na przykościelnym cmentarzu koło strumyka stoi pochodząca z przełomu XVIII i XIX wieku rzeźba św. Jana Nepomucena

  • Stromiec (gm. Stromiec, pow. Białobrzegi, ): nowa otwarta drewniana kapliczka domkowa, zapewne na miejscu starszej, stoi nieopodal kościoła i mostku. Wewnątrz drewniana figura Jana N. z resztkami malowania, z uszkodzonymi rękami i krzyżem, w czapce, zapewne jeszcze XIX-wieczna. W 2007 lub 2008 roku kapliczka doczekała się remontu, który polegał na umieszczeniu figury w koszmarnej trumience z pleksi (porównaj Jana z Jabłonny)


Powiat Kozienice (2 + 2)





 
  • Magnuszew (gm. Magnuszew, pow. Kozienice, ): okazały kamienny Jan N., niefachowo odnowiony poprzez jaskrawe malowanie farbami. Umieszczono go na skomplikowanym kilkuczłonowym baniastym cokole. Dziś chroni go brzydka betonowa barierka z tralkami. Figura ujęta w niewielkim kontrapoście, z krzyżem i palmą, w birecie

  • Zagroby (gm. Magnuszew, pow. Kozienice, ): przy lokalnym skrócie między szosami 723 i 735, z prawej strony drogi w kierunku na Warkę, pod koniec wsi stoi gruba kapliczka w formie umieszczonej na sześciennej bazie kolumny, na której z kolei znajduje się właściwa arkadowa, kryta czterospadowo kapliczka. W trzonie kolumny również jest wnęka, w której znajduje się ludowa 30-centymetrowa drewniana figurka Jana N. z resztkami polichromii (nad: Falbanka)

  • ¿ Mniszew (gm. Magnuszew, pow. Kozienice): bardzo niepewna wiadomość o istnieniu niegdyś Jana N. w tej miejscowości nad Wisłą i Pilicą





^
- Głowaczów powiat: Kozienice gm: Głowaczów ul. Warecka
 
 

W tutejszym kościele św. Wawrzyńca do roku 1944 (a na pewno do roku 1827, z którego pochodzi wzmianka o tym obiekcie) istniał ołtarz Jana N. Został zniszczony razem z całym kościołem (nad: Pietrosul)

 

^

dzisiejsze powiaty piaseczyński, grodziski (część), wołomiński, pruszkowski, legionowski, warszawski, warszawski-zachodni (część), otwocki (mały fragment na północ od Świdra i zachód od Glinianki).

Gloger, 1900: Ziemia Warszawska Ziemia warszawska to ziemia województwa mazowieckiego po włączeniu Księstwa Mazowieckiego do I Rzeczypospolitej w 1526 roku[1], wcześniej ziemia Księstwa Mazowieckiego. Stolicą ziemi była Warszawa. Dzieliła się na 3 powiaty: warszawski, błoński i tarczyński. Posiadała starostwo grodowe w Warszawie, starostwa niegrodowe: błońskie, piaseczyńskie, stanisławowskie i inne.


^

Powiat Piaseczno
(część należąca do Ziemi Warszawskiej,  4)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Czerskiej >>









  • Piaseczno (gm. i pow. Piaseczno, ): naczelnym reprezentantem tutejszych Nepomuków jest ten przytwierdzony do wschodniej zewnętrznej ściany kościoła Św. Anny. Jest naprawdę ładny! Janowi towarzyszy sympatyczny aniołek trzymający tajemniczą kulę - bardzo ciekawy i rzadko spotykany motyw astrolabium sferycznego. Występuje on na przykład na obrazach z Czerwińska i Łomży, Czudca (sandomierskie >>), Ostrożanów (podlaskie >>), Nowego Wiśnicza (krakowskie >>): oraz Siedlec (lubelskie >>) i Szczuczyna (Mazowsze >>) oraz Tarnowskich Gór (Górny Śląsk >>) i Bensheim w Niemczech (>>). Interpretacja tego symbolu jest ciągle otwarta. Anioł umieszczony jest asymetrycznie, opiera się na chmurkach i wyciąga rękę w dziwnym geście. Może przedmiot trzymany w tej dłoni uległ zniszczeniu? Grupa rzeźbiarska oparta jest na wsporniku rzeźbionym w girlandy i aniołki. Całość przymocowano do zewnętrznej ściany kościółka. Nepomuk ufundowany został w roku 1736 przez starostę piaseczyńskiego Józefa Aleksandra Sułkowskiego. Odnowiono go staraniem późniejszego o 264 lata starosty piaseczyńskiego, Wojciecha Adamiaka, który jest wyznania ewangelicko-augsburskiego, w intencji jedności chrześcijan. Fachowy opis konserwacji znajdziecie w "Biuletynie Informacyjnym Konserwatorów Dzieł Sztuki" (nr 4 (47) 2001 z 8 marca 2002) w artykule Aleksandry Kann i Barbary Kubisy "Konserwacja późnobarokowej rzeźby Św. Jana Nepomucena". Są też plany postawienia w Piasecznie figury Nowego Jana Piaseczyńskiego, o postępie których oczywiście donosić będę na bieżąco. Na razie mam projekty dwóch chronostychów >> przeznaczonych na jego cokół
  • Lesznowola (gm. i pow. Piaseczno, ): przy ulicy Szkolnej koło kaplicy stoi (zobacz wyżej) kamienna barokowa rzeźba Jana N. fundacji Wojciecha i Salomei Jakubowskich (choć są co do tego pewne wątpliwości), być może jako wotum za uzdrowienie syna. Inna wersja mówi o chęci uchronienia się przed suszami. Na cokole nosi datę 1776. Figura z palmą męczeństwa i krzyżem, z lekkim uśmiechem, niezbyt udana jeśli chodzi o proporcje, ale urocza. Jak wyczytać można w "Słowniku historycznym miejscowości gminy Lesznowola" Ewy i Włodzimierza Bagieńskich (Lesznowola, 2008), poprzednio figura stała w polu, blisko lesznowolskiej drogi, na osi zachodniej od frontu dworu lesznowolskiego, przy dzisiejszej ulicy Dworskiej, po drugiej stronie dawnego traktu krakowskiego. W tle miała zrujnowany PGR (dawny majątek Jakubowskich z dworkiem). Śladem pierwotnego posadowienia () jest blok betonowy pośrodku łąki. Na przełomie lat 70. i 80. Jan utracił chroniący go ceglany baldachim oparty na kolumnach toskańskich oraz oryginalny XVIII-wieczny cokół zastąpiony klockiem z betonu. Sama figura została pomalowana farbą olejną. W latach 1994-95 roku z inicjatywy sołtysa wykonano restaurację rzeźby, zmieniono cokół, a w referendum inspirowanym przez obecną dyrektor Biblioteki Gminnej mieszkańcy zdecydowali o przenosinach Jana w obecne miejsce. Z publikacji Urzędu Gminy zaczerpnięte są zdjęcia obrazujące dawny baldachim murowany, jaki istniał nad figurą, oraz wygląd rzeźby. Przez pewien czas sądziłem, że Jan ten jest tożsamy z Nepomukiem Raszyńskim (zobacz niżej) i został do Lesznowoli przeniesiony właśnie stamtąd, lecz są to oczywiście dwa różne obiekty, a poszukiwania Jana Raszyńskiego wciąż trwają. Latem 2013 roku Jan Lesznowolski przeszedł renowację, a na marzec 2014 planowane jest odsłonięcie połączone z impreza o charakterze nepomuckim. Urząd Gminy właśnie zbiera pomysły dotyczące kształtu tego wydarzenia
  • Nowa Iwiczna (gm. i pow. Piaseczno): ciekawostką nepomucką jest tablica informacyjna z planem Lesznowoli ustawiona w Nowej Iwicznej. Tłem mapy, tekstu informacyjnego i reklam tutejszych firm jest transparentne zdjęcie Jana z Lesznowoli (zobacz powyżej) (nad: Piotr Bielawski)









^
Okrzeszyn powiat: Piaseczno gm: Konstancin-Jeziorna ul. Wiechy
 
Koło mostku na Wilanówce biały dwuczłonowy cokół ozdobiony płaskorzeźbą ze sceną Topienia. Na nim drewniana arkadowa kapliczka kryta dachówką, zwieńczona krzyżem. Wewnątrz współczesna drewniana figura Jana N. zaopatrzona w krucyfiks i metalową aureolę z gwiazdami. Jan lewą dłonią gładzi się po brodzi - czy jest to źle odczytany w jakimś wzorcu przez rzeźbiarza gest Palca Na Ustach? Pod płaskorzeźbą inskrypcja wskazująca na datę powstania obiektu: "Św. Janie Nepomucenia / Wstawiaj się za nami / Chroń nas od żywiołów / A.D. 2013" (nad: R.K.)


^

Powiat Pruszków (7 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)








  • Pruszków (gm. i pow. Pruszków) / Chajęty / Jaktory (gm. Dąbrówka, pow. Wołomin): w jednej z galerii zobaczyć można obraz p. A. Miszalskiej-Gąsienicy prezentujący Jana z Chajęt-Jaktorowa (zobacz niżej)
  • - Raszyn (gm. Raszyn, pow. Pruszków): niegdyś stał tu okazały kamienny Nepomuk. Próbowałem odszukać go podczas wycieczki weekendowej. Wiedziałem tylko, że według Rejestru Zabytków powinna tam stać XVIII-wieczna rzeźba nepomucka. Nie udało się, a DarekK potwierdził, że nigdy jej tam nie widział (uwaga: kontynuować śledztwo)
  • Raszyn (gm. Raszyn, pow. Pruszków): boczny prawy ołtarz tutejszego kościoła flankuje złocona figura świętego w dziwnym nieco birecie, z krzyżem w dłoniach. Rzeźba jest prosta, brak szczegółów nie pozwala ze 100% pewnością zaliczyć jej do Nepomuków. Ubiór kanonika i ogólny wyraz zdają się jednak na to wskazywać (uwaga: szanse oceniam na 90%, konieczne sprawdzenie w źródłach) (nad: S.Ł.)
  • Nadarzyn (gm. Nadarzyn, pow. Pruszków, ): w obrębie terenu kościoła św. Leonarda stoi bardzo przystojny młody Jan N. Wykuto go z kamienia, z dużą klasą. Jan ma wysoki biret, w rękach trzyma krucyfiks i ustawiono go w lekkim kontrapoście. Tablica fundacyjna została zniszczona - na cokole były wykonane napisy z liter oprawianych w ołów, niestety ich treść nie jest znana. Okres powstania rzeźby ma dwie wersje, źródła sprzed II wojny światowej, podaje że twórcą figury jest Karol Rosiewicz z Częstochowy, a rzeźbił w roku 1836. Natomiast po renowacji kamienia ukazał się dobrze czytelny napis: Karol Rosiewicz idzie do Częstochowy 17S3 r. Styl rzeźby uprawdopodabnia tę drugą wersję (1753)
  • Wolica (gm. Nadarzyn, pow. Pruszków, ): Jan Wolicki umieszczony jest nietypowo na fasadzie jednego z domów przy ulicy Centralnej, 50 metrów od trasy katowickiej. Szacunkowo jego wysokość to 30-40 cm, za wysoko aby stwierdzić z czego jest wykonany. Niedawno, jakieś 4-5 lat temu, został odnowiony przy okazji remontu całego budynku. Przed remontem został wstępnie przeniesiony do pobliskiej kapliczki położonej przy Katowickiej. Po odmalowaniu przez członka rodziny JN wrócił na fasadę domu. Do czasu remontu domu mieszkańcy nie wiedzieli kogo przedstawia - dziś jest już podpisany (nad: Piotr Bielawski)



^
Rusiec pow. Pruszków gm. Nadarzyn  ul. Główna
 

Niedaleko hotelu George, po wschodniej stronie ulicy, przed ciekiem zwanym Zimna Woda, 75 m od Trasy Katowickiej, po jej południowej stronie, stoi statua Jana N. ze sztucznego kamienia. Jest to statyczna rzeźba w birecie, przyciskająca do piersi krzyż, na cokole trudno czytelny z powodu resztek farby napis zaczynający się od "Św. Janie...". Styl wskazuje na koniec XIX lub początek XX wieku. Ponieważ figura jest identyczna jak ta z Jabłonny Lackiej (podlaskie >>), to można przypuszczać, że jest to odlew z jednego wzorca, wykonany w tym samym warsztacie. Jeśli ta analiza jest prawdziwa, to wydawało by się, że napis można uzupełnić o słowa "... Nepomucenie chroń nas od niesławy w życiu i wieczności", identyczne jak w Bieżuniu - cokoły z napisem wotywnym wykorzystywano zamiennie w tego typu realizacjach. Jednak dokładniejsza analiza (M.A.) dowodzi, że inskrypcja brzmi "... broń nas ..." - z jakiegoś powodu różni się jednym wyrazem



Otrębusy: Muzeum Polskiej Sztuki Ludowej (2)
[gm. Brwinów, pow. Pruszków]: w tutejszym Muzeum Polskiej Sztuki Ludowej mieszczącym sie przy ul. Natalińskiej 15, znaleźć można kilka współczesnych ludowych wizerunków Jana N.
 

^
Otrębusy powiat: Pruszków gmina: Brwinów ul. Natalińska 15
 

W Muzeum Polskiej Sztuki Ludowej w Otrębusach znajduje się polichromowana drewniana figura Jana N. autorstwa Adama Szczepanika. Wysokość 63 cm (nad: Pietrosul)

 

^
Otrębusy powiat: Pruszków gmina: Brwinów ul. Natalińska 15
 

W Muzeum Polskiej Sztuki Ludowej w Otrębusach znajduje się obrazek na szkle (zobacz więcej >>) z Janem N. wykonany przez Zofię Gąsienicę-Roj z Zakopanego w roku 1977. Wymiary to 34x42cm. Ciekawą formę, przypominającą bardziej koronę, przybrał biret Jana  (nad: Pietrosul)

 

^
Powiat Grodzisk  (część należąca do Ziemi Warszawskiej)

(1 + 2)

  • Podkowa Leśna (gm. Podkowa Leśna, pow. Grodzisk, ): w kościele w podwarszawskiej Podkowie Leśnej odnajdujemy witraż nepomucki, którego projekt wykonał Jan Henryk Rosen w roku 1936 (nad. M.K.)
  • -/? Żelechów (gm. Żabia Wola, pow. Grodzisk): według źródeł we wsi znajdować się miała się kamienna kapliczka słupowa z figurką św. Jana Nepomucena. Miała strzec przed plagami powodzi i przynosić deszcz, kiedy zachodziła potrzeba. Wizja lokalna i wypytywanie księdza niestety nie potwierdzają tego faktu (uwaga: kontynuować śledztwo)
  • ? Petrykozy (gm. Żabia Wola, pow. Grodzisk): w dworku należącym niegdyś do Wojciecha Siemiona znajduje się (czy ciągle ?) zebrana przez aktora kolekcja sztuki ludowej, w tym rzeźby. Jest szansa granicząca z pewnością, że znajdzie się tu co najmniej jedna figura Jana N., możliwe są też obrazki nepomuckie (uwaga: po pożarze dworu i częściowym zniszczeniu kolekcji wiadomość może być niestety nieaktualna)


 

zobacz inne obiekty z tego powiatu należące do Ziemi Nurskiej >>


Powiat Wołomin (część należąca do Ziemi Warszawskiej)

(2)

  • Radzymin (gm. Radzymin, pow. Wołomin, ): Nepomuk z Radzymina stoi sobie koło kościoła przed dawną szkółka dla ubogich dzieci (dziś Towarzystwo Przyjaciół Radzymina) wybudowaną przez księżnę Eleonorę Czartoryską. Miejsce to nadal nazywane jest "przy świętym Janie". Spod komży-rokiety wystaje dziewięć guzików sutanny, a szyję Jana ozdabia piękną stójka. Jest to barokowa figura przydrożna wykonana z piaskowca w drugiej połowie XVIII wieku (1782?). Figura zniknęła w kwietniu 2004 - została zabrana do renowacji, a w lutym 2006 widziałem ją już na swoim miejscu
  • Radzymin (gm. Radzymin, pow. Wołomin, ): wewnątrz kościoła jest barokowa drewniana rzeźba Jana N. z wieku XVIII (nad: J.D.)

zobacz inne obiekty z tego powiatu należące do Ziemi Nurskiej >>


^

Powiat Legionowo (część należąca do d.  Ziemi Warszawskiej)

(1)

  • Jabłonna (gm. Jabłonna, pow. Legionowo, N52°22'23.81, E20°55'33.85): niedaleko bramy pałacu Poniatowskich, za ogrodzeniem prywatnego terenu, stoi na kolumnie Jan N. Za kapliczkę służy mu klatka oszklona niebieskim pleksiglasem, z blaszanym daszkiem zwieńczonym krzyżem. Nepomuk jest wizualnie zdegradowany, tak jak całe otoczenie, gdzie więcej billboardów niż domów. Wygląda na XIX wiecznego, ale bardzo trudno o poprawne datowanie. Styl nieokreślono-ludowy. Jan sprawia jednak sympatyczne wrażenie i warto spojrzeć na niego w drodze powrotnej z Mazur czy znad Zalewu Zegrzyńskiego


^




Powiat Warszawa-Zachód

(4)

  • Buraków (gm. Łomianki, pow. Warszawa, 52°19'27.26"N, 20°55'19.06"E): figura Jana N. z Burakowa k. Łomianek, umieszczona w kapliczce stojącej na wzniesieniu - resztce splantowanej wydmy, w miejscu dawnej osady zwanej Prochownią. Wykonana w 1994 roku przez Kazimierza Pieczyńskiego (Pełczyńskiego?), zastąpiła starą rzeźbę przeniesiona do kościoła (zobacz poniżej). Kapliczka murowana, z półokrągło zamkniętym otworem stoi na miejscu dawniejszej, "daszku gontami krytego na czterech drewnianych słupach", jak przeczytać można w piśmie do władz kościelnych i Wydziału Oświecenia Publicznego z wnioskiem o zgodę na budowę kapliczki. Napis fundacyjny głosi:
     

    Statua ta po wylewie
    Wisły r. 1844 pod wsią
    Burakowem małym
    naleziony staraniem dzie
    dzica dóbr Młocin
    odnowiona i tu nawieczną
    pamiątkę dnia 25
    czerwca 1848.
    postawiona

    "Dziedzic wsi Młociny (Ludwik de Poths) i jednocześnie wójt Gminy Młociny wyraził chęć wybudowania na gruncie osady prochownia za własne pieniądze kapliczki i łożyć na jej utrzymanie". Zgoda nadeszła dopiero w roku 1849. Z oryginalnej kapliczki pozostała stara, zatarta już mocno płyta kamienna z inskrypcją. W wydaniu "Gazety Łomiankowskiej" z 6.08.2001 znalazł się krótki artykuł p. Elżbiety Pyszyńskiej o przydrożnej kapliczce Jana z Łomianek przy ulicy Warszawskiej, okraszony zdjęciem. Oto treść: "Bardzo starą historię ma kapliczka z figurą św. JN przy ul. Warszawskiej. Ufundowana przez uczestnika powstania styczniowego miała drewnianą figurkę św. JN cudownie przyniesioną przez fale Wisły i tu wyrzuconą na brzeg. Nadpaloną do połowy oryginalną figurkę przeniesiono do miejscowego kościoła, a na jej miejsce postawiono 7 lat temu nową, wyrzeźbioną i pomalowaną przez p. Pieczyńskiego, mieszkańca Burakowa. Chociaż kapliczka jest otoczona opieką przez p. Wiesię i p. Marię, to z uwagi na upływający czas wymaga gruntownego remontu." Pytanie, czy fundator Ludwik de Poths to wspomniany w artykule (późniejszy) powstaniec styczniowy?

  • Buraków-Prochownia (gm. Łomianki, pow. Warszawa, 52°19'25.46"N, 20°55'8.04"E): od roku 1994 w kościele przechowywana jest stara figura Jana N. z kapliczki z Burakowa-Prochowni. To ją właśnie, jak głosi legenda, osadziła w miejscu starej osady Prochownia na nadwiślańskiej wydmie wielka woda w roku 1844 (zobacz wyżej). Jest nadpalona - jest to "dzieło" wandala lub efekt nieostrożnego ustawienia świecy. Rzeźba ma swoją legendę. Ponoć przyniosła ją w roku 1844 w to miejsce wezbrana Wisła, a kilka lat po ustawieniu w kapliczce na wydmie pielgrzymi z sandomierskiego rozpoznali ją nawet i zażądali wydania. Burakowianie ukryli ja w kościele parafialnym, który znajdował się wówczas w Kiełpinie (uwaga: po wandalskim zburzeniu starego kościoła figura zapewne trafiła do nowego, ale wymaga to sprawdzenia)
  • Błonie (gm. Błonie, pow. Warszawa-Zachód, 52°11'35.88"N, 20°36'50.99"E): w kościele Św. Trójcy, po prawej stronie prezbiterium, ustawiono barokową drewnianą i polichromowana figurę Jana N. Jan przyciska do piersi krucyfiks, druga ręka rozłożona w szerokim geście
  • Lipków (gm. Stare Babice, pow. Warszawa-Zachód, 52°16'45.93"N, 20°48'18.42"E): bardzo zniszczona rzeźba Jana N. znajduje się w dworze w Lipkowie na skraju Puszczy Kampinoskiej. Zapewne nie jest dostępna w związku z ogólnie złą sytuacją zabytków lipkowskich zarządzanych przez parafię (2009-06)
  • >> Mościska (gm. Izabelin, pow. Warszawa-Zachód, ): niedaleko puszczy Kampinoskiej, na granicy Wielkiej Warszawy i Mościsk, stoi ceglana kapliczka w formie latarni umarłych. Nepomucena znajdziecie w dolnej wnęce, za szybką. Zachowała się resztka oryginalnego oświetlenia. Jan ten został opisany dokładniej na stanie Warszawskich (>>), tam też został policzony




^



Powiat Otwock (część należąca dawniej do Ziemi Warszawskiej)

(2)

  • Kopki (gm. Wiązowna, pow. Otwock, ): w pięknym miejscu przy wiszącym Zielonym Mostku 23 maja 2010 roku ustawiono współczesną drewnianą figurę Jana N. wykonaną przez Mateusza Niwińskiego. Na cokole wyryto słowa: "Św. Janie Nepomucki / Tyś jest patron  / sławy ludzkiej / Wstaw się za nami u Pana Wszechrzeczy teraz i na / wieki wieków". Kształt rzeźby nawiązuje do mazowieckiej wierzby z dziuplą, w którą wstawiono figurkę. Jan wtopiony jest w swój cokół-pień, w lewej ręce dzierży krzyż, prawą wyciąga przed siebie - przewidziano, że ktoś zawsze wetknie mu w dłoń kwiat. Idea ufundowania nadświdrzańskiego Nepomuka narodziła się 3 września 2006 podczas oficjalnego otwarcia kładki dla pieszych nad rzeką. Był spektakl wg Gałczyńskiego, znany muzyk grał hejnał na trąbce, był poczęstunek, ognisko, śpiewy ("Zielony mosteczek...") i fajna atmosfera. Ksiądz poświęcił mostek i zapowiedział ustawienie obok niego kapliczki ze św. Janem Nepomucenem. Streścił (z błędami) życiorys Jana i przeprowadził składkę na tacę na rzecz budowy. W 2008 roku sprawa odżyła za sprawą naszego Stowarzyszenia "Nad Świdrem", a głównym animatorem przez cały ten czas był niestrudzony Stanisław Górka. Mieszkający nieopodal artysta wykonał projekt, był on konsultowany i zmieniany w dyskusji  i pod wpływem pokazanym przeze mnie zdjęć licznych obiektów nepomuckich. Jednak ostateczny efekt to w 100%  autorski pomysł rzeźbiarza. W związku z tą figurą odbyła się huczna impreza - koncert napisanego specjalnie na tę okazję przez J. Derfla Oratorium w kościele w Gliniance. Relację z koncertu zobacz w Wiadomościach Nepomuckich 2009 (>>). Natomiast w  Wiadomościach Nepomuckich 2010 (>>) zobaczyć można więcej zdjęć z imprezy odsłonięcia figury. Obiekt przypomina w sposób naturalny figurę JN z włoskiej miejscowości Sill - Castel Novale (zobacz >>)

  • Lipowo (gm. Wiązowna, pow. Otwock): prezent od DK - Nepomuk Afrykański, wykonany na jego zlecenie przez ludowego rzeźbiarza z Ghany. Zapewne zgubił on fotografie, które otrzymał jako wzór, stąd wizerunek jest raczej mało kanoniczny. Ja umieściłem go na drzewie i zabezpieczyłem ząbkowanym daszkiem z miedzianej blachy






zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Czerskiej >>


^

^

Powiat Węgrów (część należąca do Ziemi Liwskiej, 4 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Nurskiej >>
zobacz Nepomuki Podlasia >>

   

^
Liw pow. Węgrów gm. Liw ul. Nowomiejska / Zawadzka
 

Przy rondzie - rozwidleniu dróg w kierunku Węgrowa, Warszawy i Korytnicy - stoi Jan na wysokim ceglanym słupie. Słup murowany w 1901 roku, czworoboczny, o ściankach z surowej cegły. W przyziemiu szerszy, dwustopniowy cokół. W każdym boku słupa wysoka, prostokątna płycina. Nasadę obiega profilowany gzyms podokapowy. W zwieńczeniu, na niewysokim cokoliku, piaskowcowa rzeźba św. Jana Nepomucena. W płycinie od frontu, metalowa tabliczka z nadlaną inskrypcją: "ŚWIĘTY JANIE/ NEPOMUCEŃSKI/ MÓDL SIĘ ZA NAMI/ ADAM I KATARZYNA GRUDZIŃSCY/ POLECAMY SIĘ TWOJEJ OPIECE/ 1901". Kapliczka otoczona metalowym płotkiem



^
¿/- Liw pow. Węgrów gm. Liw ul. Nowomiejska 47
 

Na dawnym przedmieściu zwanym Liwem Nowym, przy drodze Węgrów - Warszawa, nad Miedzianką, na miejscu kościoła szpitalnego św. Ducha, jest ponepomucka kapliczka przydrożna, dziś pod wezwaniem św. Marka. Pochodzi z 1838 roku, jest murowana, czworoboczna, otynkowana. W części dolnej nieco szerszy cokół. Kondygnacja górna otwarta na trzy strony półkolistymi arkadami. Filary arkad ozdobione impostami. Nasadę obiega gładkie belkowanie i skromny gzyms podokapowy. Przykryta daszkiem namiotowym, dachówkowym. W zwieńczeniu kuty z żelaza krzyż, zakończony kółkami. Niegdyś była tu drewniana rzeźba św. Jana Nepomucena (uwaga: ustalić losy rzeźby)

 

^
Liw pow. Węgrów gm. Liw ul. Kościelna
 

W neogotyckim kościele św. Leonarda, w ołtarzu głównym, znajduje się figura św. Jana Nepomucena w białej szacie, ze stułą na szyi i z wieńcem pięciu gwiazd wokół głowy (nad: H.Jakóbczak)



^
Górki Borze pow. Węgrów gm. Korytnica nr 36
 

W zgrabnej murowanej i bielonej kapliczce przy skrzyżowaniu znajduje się metalowa (!) figura Jana N. Ma twarz i ręce pomalowane ma na seledynowo! Fundowali go zapewne Kamińscy, właściciele tutejszego majątku. Kapliczka był remontowana w lecie 2012 roku przy okazji zakładania chodników (uwaga: odnaleźć zdjęcia w archiwum, sprawdzić stan aktualny)

 

^
- Górki Borze pow. Węgrów gm. Korytnica  
 

W kapliczce była niegdyś drewniana polichromowana figura Jana N. Rzeźba została skradziona (>>) około 2006-2007 roku, kiedy to okradziono wiele okolicznych kapliczek. Od 2008 roku jest tu Matka Boska. Kapliczka jest murowana i tynkowana, ma kształt słupa, jest dwuczłonowa. Daszek o czterech szczytach zwieńczony krzyżem. W górnej kondygnacji są cztery półokrągłe oszklone okienka (nad: Pietrosul)



^
Niwiski pow. Siedlce gm. Mokobody ul. Siedlecka
 

Klasycystyczna murowana kapliczka z drewnianą polichromowaną figurą Jana N. z początku XX wieku, związana zapewne z założeniem dworskim, usytuowana na rozstajach, przy stawie i cieku wodnym. Rzeźba ma charakter ludowy i jest rzeźba autorstwa J. Dybowskiego z Kisielan (uzup: Pietrosul)



^
Skórzec pow. Siedlce gm. Skórzec ul. Cmentarna
 

W tej miejscowości leżącej na pograniczu mazowiecko-lubelsko-podlaskim, przy cmentarzu i przy stawie znajduje się murowana bielona kapliczka św. Jana Nepomucena z pierwszej połowy XIX wieku (wpis do rejestru zabytków nr A-895 z 15.12.2009)



^
Skórzec pow. Siedlce gm. Skórzec  
 

W kościele Nawrócenia św. Pawła (fundacja Cieszkowskich), był obraz Jana N. z końca XVIII wieku wykonany przez Jana Niezabitowskiego - malarza zakonnego. Po ostatniej rozbudowie kościoła zniknął on z nawy kościoła, ale okazało się szczęśliwie, że został przekazana do renowacji. Jest tu Jan w scenie Apoteozy, z gwiazdami, i Mostem Karola w tle, dwa duże i dwa małe anioły z atrybutami i trzynaście główek anielskich wśród chmur (uzup: Pietrosul)

 

^
Żeliszew Podkościelny pow. Siedlce gm. Kotuń  
 

Przy drodze na Rososz, koło boiska, stoi kapliczka przydrożna wzniesiona w końcu wieku XVIII, słupowa, murowana, tynkowana, czworoboczna, trzykondygnacjowa, ożywiona płycinami z wnęką, w której stoi polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena z XVIII wieku. Daszek namiotowy pokryty dachówką

 

^
Żeliszew Podkościelny pow. Siedlce gm. Kotuń  
 

W kościele Św. Trójcy znajduje się obraz malowany w warsztacie Szymona Czechowicza "Ukrzyżowanie Pana Jezusa ze św. Janem Nepomucenem" (nad: Pietrosul)



^
Chlewiska pow. Siedlce gm. Kotuń  
 

Drewniana polichromowana rzeźba Jana N. w murowanej bielonej trójkondygnacyjnej kapliczce na skrzyżowaniu dróg przed Domem Pracy Twórczej "Reymontówka" (nad: Pietrosul)



^

Powiat Mińsk Mazowiecki (część należąca do Ziemi Liwskiej, 3 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Czerskiej >>
zobacz stronę Nepomuków Lubelskich >>


^
- Rudzienko pow. Mińsk Mazowiecki gm. Dobre  
 

Murowana, czworoboczna kapliczka przydrożna wzniesiona została około połowy wieku XIX, na grobli pomiędzy stawami, która jest drogą dojazdową do dworu Jaźwińskich herbu Grzymała. Posiada sklepienie krzyżowe. Wewnątrz znajdowała się rzeźba św. Jana Nepomucena z I połowy wieku XIX, skradziona (>>) przed rokiem 2000. Opiekunowie kapliczki początkowo sądzili, że wiatr albo chuliganeria zrzuciła rzeźbę, szukali w stawie - mule pod kapliczką, ale nie znaleźli. Dziś jest tam niebieska, plastikowa figurka Matki Boskiej - nie wiemy niestety jak wyglądała oryginalna rzeźba (uwaga: należy upewnić się, że miejscowość leżała po wschodniej stronie pobliskiej granicy Ziem Warszawskiej i Liwskiej dawnego województwa mazowieckiego)



^
Kałuszyn pow. Mińsk Mazowiecki gm. Kałuszyn ul. Mickiewicza
 

Koło kościoła NMP, wewnątrz murów go otaczających, stoi kamienny polichromowany Jan N. na bielonym cokole. Obiekt dosyć szablonowy, ale sympatyczny (nad: W.Ś.)



^
Sinołęka pow. Mińsk Mazowiecki gm. Kałuszyn  
 

W drewnianym kościółku - kaplicy podworskiej Matki Boskiej Szkaplerznej (dawniej Narodzenia Najświętszej Marii Panny) rezyduje niewielka drewniana polichromowana figurka Jana N. pochodząca z XVIII wieku. Uszkodzona - brak obu dłoni (nad: W.Ś., uzup: Pietrosul)



^
Brzozowica pow. Mińsk Mazowiecki gm. Kałuszyn  
 

W kapliczce z początku XX wieku, ustawionej na miejscu starszego obiektu, znajduje się drewniana figura Jana N. Jest pomalowana na nieco wściekłe kolory - peleryna jest jasno fioletowa. Koresponduje to jakoś z różowym kolorem kapliczki (nad: Pietrosul)



^

Gloger, 1903: Ziemia Nurska rozległa mil kwadratowych 661/3, zatem po Łomżyńskiej i Czerskiej trzecia co do wielkości w liczbie 10 ziem województwa Mazowieckiego. Miała trzy powiaty: Nurski, Kamieńczykowski i Ostrowski. Do starostwa grodowego nurskiego należały też grody Kamieńczyk i Ostrów. Sejmikowała w Nurze nad Bugiem. Większa część ziemi leżała na prawym, mniejsza na lewym brzegu tej rzeki. Część środkowa i zachodnia pokryta była w okolicy Kamieńczyka, Ostrowa i Wyszkowa puszczą biskupów płockich, część wschodnia, koło Nura i Czyżewa, zamieszkana prawie wyłącznie przez Mazowiecką szlachtę zagrodową, bezkmiecą


^

Powiat Węgrów (część należąca do Ziemi Nurskiej, 4 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Liwskiej >>

 






  • Sadowne / Podborze (gm. Sadowne, pow. Węgrów, ): przy drodze do Zarzetki, w drewnianej kapliczce stoi piękna drewniana barokowa figura Jana N. z II połowy XVIII wieku, po renowacji, niemalowana, z niewielką gwiaździstą aureolą. Kapliczka na pewno pamięta czasy pierwszej wojny, urokliwa, o konstrukcji zrębowej zbudowanej na rzucie kwadratu, domkowa, wzniesiona z zastosowaniem konstrukcji wieńcowej, oszalowana deskami w układzie pionowym. Od frontu wejście prostokątne zakończone łukiem odcinkowym, drzwiczki niskie, jednoskrzydłowe, sztachetowe. W ścianach bocznych po jednym otworze okiennym prostokątnym, zakończonym półkoliście. Pierwotny namiotowy, z drewnianym krzyżem w zwieńczeniu dach z gontu długo był przykryty blachą, po ostatnim remoncie gont wrócił, natomiast krzyż jest już metalowy. Formalnie tego Jana N. przypisać trzeba do przysiółka Podborze (część Zalesia, sąsiedniej wsi w stosunku do Zarzetki i Sadownego), jednak zwyczajowo nazywany jest Janem z Sadownego. Mówi się o nim również jako o Nepomuku z Grabin, Rażen, Zalesia lub Szynkarzyzny. Obiekt wpisany do rejestru zabytków. Z relacji Mamy Siostry Realnej E.W. wynika, że z figurą tą wiąże się pewna relacja przekazywana z ust do ust wśród miejscowych. Każdego roku, gdy tereny te nawiedzała powódź, Jan z kapliczki był zabierany przez wodę i zawsze gdy woda cofała się Jan trafiał idealnie w to samo miejsce. Znalazłem również informację, że zgodnie z legendą podczas jednej z wielkich powodzi u stóp wzgórza, na którym stoi kościół, osiadła figurka św. Jana w drewnianej kapliczce, którą wzburzone wody Bugu przyniosły nie wiadomo skąd. Figurka z kapliczką nie stały jednak długo przy kościele w Sadownem, bowiem kolejna wielka powódź przeniosła ją około 2,5 km na zachód od Sadownego i osadziła przy drodze do Rażen, które kiedyś były miastem. Ludzie po powodzi przenieśli kapliczkę z powrotem pod kościół w Sadownem. Jednak następna wielka woda zabrała kapliczkę spod kościoła i osadziła w miejscu w którym stała poprzednio. Działo się tak kilkakrotnie, aż ludzie dali za wygraną. Żywioł zwyciężył, wygrały wody rzeki Bug. Od tych czasów miejscowi chcąc powiedzieć o kimś, że wyjechał, zerwał kontakty rodzinne lub stosunki sąsiedzkie mówią, że "Odsunął się jak św. Jan od Sadownego". Założono tu skrzynkę geocaching (>>). S.Ł. donosi, że w październiku 2007 roku Jan był w bardzo dobrym stanie, przed rokiem 2006 wyremontowano bowiem figurę i kapliczkę, ja potwierdzam ten stan po wizycie 9 września 2010. A.B. z kolei stwierdziła w roku 2008, że krata nie była zamknięta i podjęła interwencję - spotkany przechodzień obiecał przekazać uwagę osobie odpowiedzialnej







^
- Skorki pow: Węgrów gm: Somianka  
 
 

W neobarokowej kapliczce była niegdyś figura Jana N., została  wiele lat temu skradziona (>>)

 

^
Skorki pow: Węgrów gm: Somianka  
 
 

Neobarokowa kapliczka odtworzona na wzór poprzedniej, w niej kopia rzeźby Jana N. ustawiona na miejscu skradzionej (>>) w końcu roku 2009, wykonana na podstawie zdjęcia oryginału (zobacz wyżej)

 

^
Łochów pow: Węgrów gm: Łochów Al. Węgrowska 151
 

Rzeźba Jana N. niedaleko skrzyżowania dróg Wyszków - Węgrów i lokalnej, biegnącej od Sadownego do dworu łochowskiego, w części miejscowości zwanej Łochowem Starym. Figura pochodzi z połowy XIX wieku. Cokół prosty słupowy, murowany, czworoboczny, otynkowany. W przyziemiu szersza plinta. Nasadę obiega profilowany gzyms podokapowy, nad nim przykrycie namiotowe, o połaciach z blachy. Na cokole kamienna, polichromowana, późnobarokowa, figura św. Jana Nepomucena. Kapliczka otoczona drewnianym płotkiem sztachetowym. Obiekt zagrał, razem z remizą stojącą po przeciwnej stronie drogi, w teledysku zespołu Tulia (YouTube >>, zobacz też spis filmów nepomuckuich >>) (nad: ks. Z. Cz., uzup: MWK)



^
Sadowne pow: Węgrów gm: Sadowne  
 

W tutejszym neogotyckim kościele jest okazały obraz nepomucki. Jan trzyma na prawym ramieniu krzyż i palmę, w tle obłoki (nad: R.K.)

 

^

Powiat Wyszków (3 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Warszawskiej >>

   

^
- Wyszków pow: Wyszków gm: Wyszków ul. Swiętojańska
 

Kapliczka św. Jana Nepomucena stała przy dzisiejszym zbiegu ulic I Armii Wojska Polskiego (Świętojańskiej), Matejki i Prostej. Została przymusowo przeniesiona w 1961 roku na skwer za cmentarzem parafialnym na rogu ul. Białostockiej i Spokojnej (zobacz niżej). Wtedy też ulicę Świętojańską przemianowano na I Armii Wojska Polskiego. Z kapliczki tej stojącej na nowym już miejscu w latach 60. XX wieku została skradziona (>>) XVIII-wieczna drewniana figura św. Jana Nepomucena. Lokalne starania na przełomie tysiącleci o powrót kapliczki na pierwotne miejsce nie powiodły się. Koło kapliczki nepomuckiej odbywał się jarmark. Załączone zdjęcie pochodzi z 1958 roku, z książki "Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce" (>>). Podjęto starania, aby przywrócić nazwę ulicy Swiętojańskiej, co stało się faktem w sierpniu 2017 (uzup: D.K., Pietrosul)

 

^
Wyszków pow: Wyszków gm: Wyszków ul. Białostocka / Spokojna
 

Trójkątna kapliczka św. Jana Nepomucena na skwerze za cmentarzem parafialnym na rogu ul. Białostockiej i Spokojnej jest tą samą, która stał na zbiegu ulic I Armii Wojska Polskiego (Świętojańskiej), Matejki i Prostej (zobacz wyżej) - została tu przymusowo przeniesiona w 1961 roku. Wewnątrz nowa polichromowana figura Jana N. z krzyżem i palmą, umieszczona tu 4 listopada 2015 roku na miejscu starej, XVIII-wiecznej, skradzionej (>>) w latach 60. XX wieku (zobacz wyżej). Kształt kapliczki przywodzi na myśl podlaskie (>>) obiekty z Knychówka i innego Wyszkowa (pow. Węgrów, gm. Liw). Figura jest zapewne odlewem ze sztucznego kamienia lub gipsu, statyczna, polichromowana, z wiodącymi kolorami lila (spód peleryny i kołnierz) i fioletem (stuła, biret i sutanna), ma w rękach krzyż i palmę. Podstawa sześciokątna (nad: Pietrosul)



^
Wyszków pow: Wyszków gm: Wyszków ul. Geodetów 60/2
 

W Galerii Ikon Prawosławnych Jakuba Papaja przechowywana jest polichromowana rzeźba Jana N. z XVIII wieku (III ćwierć?). Drewno lipowe, wysokość 123 cm. Biret w prawym ręku, wzrok utkwiony w nieistniejącym już krzyży, niegdyś trzymanym w uniesionej lewej dłoni (nad: Pietrosul)

 

^
Brańszczyk pow: Wyszków gm: Brańszczyk ul. Jana Pawła II
 
 

Górny obraz Jana N. w lewym ołtarzu przytęczowym w kościele Wniebowzięcia NMP (uwaga: wg R.K. jest tu również figura Jana N., co zakwestionował Pietrosul)

 

^

Powiat Ostrów Mazowiecka (5)

zobacz na mapie Google (>>)



^
Brok powiat: Ostrów Mazowiecka gm: Brok Pl. Kościelny 8
 

W tutejszym kościele parafialnym św. Andrzeja ołtarz z połowy XVIII wieku flankuje drewniana polichromowana rzeźba Jana N. Obok Jan Kanty (nad: M.Z.)



^
Brok powiat: Ostrów Mazowiecka gm: Brok Pl. Kościelny 8
 

W narożniku drewnianej dzwonnicy stojącej przed kościołem św. Andrzeja ustawiono malowaną na srebrno figurę Jana N. Zabezpieczono ją blaszanym daszkiem (nad: M.Z.)



^
Gostkowo powiat: Ostrów Mazowiecka gm: Szulborze Wielkie  
 

Według legendy Św. Jan Nepomucen sam wybrał sobie to miejsce na nadbrokowych błoniach. W czasie wielkiej wody (powodzi) kamienna (!) figura Jana N. przypłynęła nie wiadomo skąd. Miejscowi ludzie go wyłowili, a staraniem dziedzica rzeźba została wyremontowana i ustawiona na zbudowanym dla niego wysokim ceglanym i tynkowanym cokole. Data powstania według niektórych źródeł to rok 1820, jednak bywa ona kwestionowana. M.Wardzyński łączy ją raczej ze szkołą lwowską, najpewniej z pracownią Polejowskich (Maciej, notowany od 1758, zm. po 1795 lub 1806; punktowo czynny na Mazowszu, lub współpracownicy: Piotr Chrząstowski i Frantz Müller, czynni do lat 20. XIX wieku). Jest to dobrej klasy rzeźba utrzymana w manierze barokowej, niestety mocno skorodowana. Klasyczny kontrapost, goła głowa z lokiem na czole, resztka biretu w lewej dłoni, w prawym ramieniu krucyfiks, ładnie cięte szaty. Na przełomie września i października 2002 roku kapliczka była remontowana




^
Zaręby Kościelne powiat: Ostrów Mazowiecka gm: Zaręby Kościelne ul. Farna
 

W tutejszym kościele parafialnym prawy ołtarz flankuje drewniana polichromowana rzeźba Jana N. Dawnej stała po prawej stronie ołtarza lecz została przeniesiona na lewą. Jan wpatruje sie w krzyż trzymany w prawej ręce, ma gołą głowę, złotawą pelerynę z gronostajowymi kosmykami i kapturem (!), srebrną komżę, złota sutannę, czarne buty. Krzyż jest najwyraźniej wtórny, a pierwotny był znacznie dłuższy, na co wskazuje gest rąk (uzup: Pietrosul)



^
Stara Złotoria powiat: Ostrów Mazowiecka gm: Zaręby Kościelne nr 5
 

Na prywatnej posesji pp. Sotów, koło strumyka i przy drodze do Złotorii Nowej stoi ceglana tynkowana kapliczka z czterospadowym daszkiem pochodząca z roku 1938. Wewnątrz znajduje się starsza - zapewne z przełomu XIX i XX wieku - drewniana figura Jana N. Rzeźba jest destruktem stojącym opartym o tylną ścianę kapliczki. Zniszczona dolna część, brak rąk trzymających niegdyś krzyż, którego szczątek wystaje ponad prawym barkiem, reszta biretu, resztki polichromii. Twarz nieco zatarta, niewidoczny zarost. Zachowane szczegóły pozwalają sądzić, że był to obiekt niezłej klasy. Według właściciela, który remontuje kapliczkę, figura przypłynęła z Czech (! - proponowana trasa to Odra-Warta-Noteć-Kanał Bydgoski-Brda-Wisła-Bug-Brok-bezimienny dopływ Broku przepływający przez Złotorię. Większość trasy - pod prąd)




^
Powiat Ostrołęka (+ 1)

część należąca do Ziemi Nurskiej


  • - Wólka Kunińska (gm. Goworowo, pow. Ostrołęka): jest tu drewniana zrębowa kaplica Jana N. z 1868 roku. Dawniej była w niej ludowa figura JN, dziś przechowywana w Muzeum Kurpiowskim w Ostrołęce [MOO/E/2156], a  swego czasu przechowywana w zakrystii kadzidlańskiego kościoła. Była obecna na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 46] - zobacz jej opis na stronie poświęconej tej wystawie (>>). Nie wiem, czy w tej chwili w kapliczce jest jakaś figura - może kopia tej starej? (uwaga: sprawdzić)


^

Powiat Wołomin (część należąca do Ziemi Nurskiej, 1 + 2)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz pozostałe Nepomuki dzisiejszego powiatu, z części należącej do Ziemi Warszawskiej >>

 

^
¿ Dąbrówka pow: Wołomin gm: Dąbrówka nr 30
 
 

W tutejszym kościele, lub w stojącej obok kaplicy (cmentarnej?), jest podobno obraz Jana N. Nie udało się tego sprawdzić - kościół był zamknięty (uwaga, należy sprawdzić przynależność do Ziemi Nurskiej)

 

^
Chajęty pow: Wołomin gm: Dąbrówka ul. Wspólna 74
 

Przy ulicy  stoi żeliwny (rzadkość!) Jan N. posadowiony na walcowatym postumencie w formie prawie dwumetrowej murowanej otynkowanej kolumny, niedaleko dworu i zapewne fundacji dworskiej. Katalog Zabytków podaje jako czas powstania połowę XIX wieku, inne źródło łączy figurę z przebudową dworu dokonaną w roku 1912 przez nowego właściciela Romana Walentego Jeleniewskiego. Być może figura jest starsza, a w 1912 obiekt przeszedł tylko remont? Obiekt ten przedstawia obraz p. A. Miszalskiej-Gąsienicy prezentowany w jednej z galerii w Pruszkowie (gm. i pow. Pruszków) (zobacz wyżej) (uwaga, należy sprawdzić przynależność do Ziemi Nurskiej)



^
  ¿ Roszczep pow: Wołomin gm: Klembów  
 
 

Według zeznań Konrada jest gdzieś tutaj (Wola Rasztowska? Roszczep?), nieco w bok od szosy, przy polnej drodze, figura Jana N. (uwaga: sprawdzić na miejscu)

 

^
Powiat Pułtusk (4 + 1)

część należąca do Ziemi Nurskiej  leżące po wschodniej stronie Narwi





  • Pniewo (gm. Zatory, pow. Pułtusk, ): nad potokiem Prutka, przy drodze Pniewo-Lutobork stoi ciekawy Nepomuk w formie drewnianej pomalowanej na czerwono kolumny, na której ustawiono rodzaj domku na ośmiu kolumnach. Wewnątrz drewniana figurka Jana N., trudna do datowania z powodu czasu który wygładził powierzchnię rzeźby, ale zapewne XIX-wieczna. Całość zwieńczona krzyżem

  • Pniewo-Kolonia (gm. Zatory, pow. Pułtusk, ): przy kładce na potoku Prutka stoi murowana kapliczka nepomucka fundacji Kazimierza Witkowskiego. Wewnątrz, za zamykanym okienkiem, drewniana polichromowana ludowa rzeźba JN trzymającego palmę i ze śladem po krucyfiksie. Mocno zniszczona, lecz przez to ekspresyjna. Istnieje legenda o zwyczaju bosej pielgrzymki z kościoła w Pniewie do tej kapliczki

  • Drwały (gm. Zatory, pow. Pułtusk, ): w oszklonej szafce na ceglanym słupie umieszczono za szkłem XIX-wieczną małą figurkę Jana N., drewnianą, malowaną wieloma warstwami farby. Kapliczka zastąpiła starszy słup drewniany przy okazji odzyskania skradzionej (>>) rzeźby




^
Grabówiec pow: Pułtusk gm: Pułtusk DW 618 
 

Na południowym skraju wsi, na brzegu lasku oddzielającego drogę od pól stoi, otoczona metalowym ogrodzeniem, murowana kapliczka z dwuspadowym daszkiem. W niej rezyduje polichromowana figura Jana N. (nad: H.Jakóbczak <- S.K.)


^
- Zambski Kościelne pow: Pułtusk gm: Obryte  
 

Przy ujściu Kanału Głównego do Narwi na cokole stoi figura świętego Krzysztofa. Dawniej w tym miejscu stał święty Jan Nepomucen i zapewne cokół należał do niego. Inskrypcja w ostrołukowej wnęce jest zatarta, a z daty u podstawy odczytać można rok 1885 (?) (nad: MWK, FKiKPM)


^

Gloger, 1903: Ziemia Różańska obejmowała dawne powiaty różański i makowski, stolicą był Różan


^
  - Maków Mazowiecki powiat: Maków Mazowiecki gm: Maków Mazowiecki  
 

Za Orzycem, po prawej stronie mostu, stała niegdyś metalowa, miedziano-brązowa figura Jana N. Została ona strącona do rzeki przez Niemców natychmiast po zajęciu miasta w 1939 roku. Pozostał po niej tylko cokół, który można zobaczyć przed wejściem do kościoła Bożego Ciała - aktualnie zajmuje go figura Chrystusa (nad: MWK via FB, za "Powiat makowski. Ocalić od zapomnienia", t.2, red: J.M. Rzepka, Maków 2012)



^
Szwelice powiat: Maków Mazowiecki gm: Karniewo ul. Kościelna
 

Pochodząca z Głodowa (gm. i pow. Pułtusk, zobacz niżej) biała kamienna figura Jana N. w kapliczce na słupie, ustawionej po II wojnie światowej przy murze tutejszego cmentarza kościelnego. Istnieje legenda o uderzeniu pioruna w figurę, co było przyczyną przenosin



^
Szwelice powiat: Maków Mazowiecki gm: Karniewo ul. Kościelna
 

Na plebanii kościoła św. Wawrzyńca przechowywany jest XVIII-wieczny obraz przedstawiający stojącą postać Jana N. w towarzystwie anioła. W rękach Jana spoczywa duży krucyfiks. W tle - Most Karola ze sceną Topienia (uwaga: sprawdzić stan aktualny, wpis ten powstał na podstawie KZSwP) (nad: Thomas)

 

^
Przeradowo powiat: Maków Mazowiecki gm: Szelków  
 

Nieco za wsią, na nadorzyckich łąkach, znaleźć można niewielką drewnianą czarno-białą figurę Jana N. ustawioną na masywnej kolumnie zwieńczonej zwężającym się blaszanym daszkiem, która z kolei stoi na sześciennym postumencie z tablicą fundacyjną. Lata 30. XX wieku (uwaga: jesienią 2012 figurki nie było na jej miejscu, należy sprawdzić stan aktualny)

 

^

Powiat Pułtusk (część należąca do Ziemi Różańskiej, 1)

zobacz na mapie Google (>>)


     

^
Głodowo powiat: Pułtusk gm: Pułtusk  
 

Niedaleko mostu na Pełcie stoi kamienny słup, a na nim kamienna figura Jana N. z 1909 roku, postawiona na miejscu starszej przeniesionej do Szwelic (zobacz wyżej)



^

Ziemia Wiska województwa mazowieckiego (3)

zobacz na mapie google >>


 POWIATY:

   

 MIEJSCOWOŚCI:

 

Ziemia Wiska dzieliła się na dwa powiaty: wizki (Wizna) i wązowski (Wąsosz). Później wydzielono też powiat radziwiłowski (Radziłów, Radziłowo). Jej granicą wschodnią, jednocześnie granicą Mazowsza, była Biebrza; od południa - rzeka Narew


^

Powiat Łomża (część należąca do Z.Wiskiej, 1)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz Nepomuki w Z.Łomżyńskiej w części powiatu należącej do Kurpi (>>)
zobacz Nepomuki w Z.Łomżyńskiej w części powiatu spoza terenu Kurpi (>>)


     

^
Wizna pow: Łomża gm: Wizna ul. Pawła z Wizny (?)
 

[nr kat. 22] Drewniana ludowa polichromowana figura Jana N. Była obecna na wystawie "Święty Przydrożny" (zobacz więcej >>). Wysokość 22 cm. Koniec XIX wieku. Nie mam o niej żadnych dodatkowych informacji prócz tego, że jest własnością parafii św. Jana Chrzciciela w Wiźnie, stąd jako lokalizację wskazuję dom parafialny

 

^

Powiat Grajewo (część należąca do Z.Wiskiej, 2)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz Nepomuki w części powiatu należącej do Podlasia (>>)


   

^
Wąsosz pow: Grajewo gm: Wąsosz ul. Świętojańska
 

Przy mostku na Wissie (tym położonym na wschód od centrum miejscowości) i przy ulicy Świętojańskiej (!), nazwanej tak właśnie od tej kapliczki, stoi murowana z kamienia kapliczka arkadowa, najprawdopodobniej ustawiona tu niedawno na miejscu starszej. Kamienna figura Jana N. z niej pochodząca jest wzrostu naturalnego, to jest około 180 cm, polichromowana, statyczna, bez aureoli i ze stułą na szyi. Na podstawie napis: "B. Mazurek 19..". Rzeźba przejściowo przez parę lat (2009-12?) była do obejrzenia w kościele, gdzie zabrano ją do remontu. Remont wypadł tak sobie, bo w roku 2018 nowa polichromia figury już odpadała (uzup: Pietrosul)



^
Szczuczyn pow: Grajewo gm: Szczuczyn ul. Kościelna
 

Najwybitniejsza z rzeźb w poklasztornym kościele szczuczyńskim p.w. Imienia Najświętszej Marii Panny, i w ogóle najciekawszy zabytek miasta, to figura Jana Nepomucena - musiała powstać w innym kręgu artystycznym, najprawdopodobniej warszawskim. Szpeci ją bardzo prymitywnie przemalowana polichromia, jednakże rzeźbiarski modelunek jest doskonały, co widać zwłaszcza w sposobie wykonania jednego z najtrudniejszych dla rzeźbiarza elementów postaci ludzkiej jaką są ręce, a te w rzeźbie ze Szczuczyna są wyjątkowo piękne. Herby fundatorów umieszczone na cokole wskazują, iż rzeźba mogła powstać po roku 1741, w którym odbył się ślub Eustachego Potockiego i Marianny Kątskiej. Nieznanego dotąd autora rzeźby należałoby więc szukać wśród artystów pracujących dla Eustachego Potockiego. Rzeźbę umieszczono w ściennej hemisferycznej wnęce w bocznej kaplicy po prawej stronie ołtarza głównego na zakończeniu nawy północnej. Jest ona drewniana, złocona. Obiekt był konserwowany i zdjęcie z folderu wystawy "Jan Nepomucen święty przydrożny" nie jest już aktualne - na pustych hakach osadzono brakujące aniołki. Ten wizerunek JN jest ciekawy również z powodu astrolabium podtrzymywanego przez jednego z aniołków. Interpretacja tego symbolu jest ciągle przedmiotem dociekań (symbol filozofa lub uczonego?), a na północnym Mazowszu motyw ten występuje w kilku przykładach (por: obrazy z Czerwińska (>>), Jasieńca (>>) i Łomży (>>) oraz Siedlec (>>), figury z Piaseczna (>>), Kielc (sandomierskie >>), Tarnowskich Gór (Górny Śląsk >>) i Bensheim w Niemczech >>)





^

^

Powiat Łomża (część poza Kurpiami, 15)

zobacz na mapie Google (>>)


zobacz Nepomuki w części powiatu należącej do Kurpi (zobacz >>)
zobacz Nepomuki w części powiatu należącej do Ziemi Wiskiej (zobacz >>)



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Krzywe Koło 3
 

Barokowy obraz Jana N. w szczycie ołtarza bocznego w kościele kapucynów. Nad głową klęczącego na chmurkach Jana umieszczono siedmiogwiaździstą (!) aureolę, a obok postaci astrolabium - kulę ziemską. Ten tajemniczy przedmiot, którego symboliczne znaczenie ciągle badamy (symbol filozofa lub uczonego?), na północnym Mazowszu występuje w kilku przykładach (zobacz: Szczuczyn (>>), Czerwińsk (>>), Siedlce (Ziemia Łukowska woj. lubelskiego >>), oraz np. Tarnowskie Góry (Górny Śląsk >>) i Bensheim w Niemczech >>)



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Krzywe Koło 3
 

W tym samym kościele kapucynów, w prawym transepcie wisi obraz Wszystkich Świętych, a w drugim "męskim" rzędzie, po lewej stronie, dostrzec można głowę Jana N. w charakterystycznym birecie



Łomża: Muzeum Diecezjalne
[gm. Łomża, pow. Łomża]: w Muzeum Diecezjalnym przy uli. Giełczyńskiej 20a ekspozycji w lecie 2019 roku znajdowała się tylko jedna figura Jana N. - drewniana rzeźba z przełomu XVIII-XIX wieku, nr inw. MD/RZ/06. W magazynie kolejne obiekty
 

^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Giełczyńska 20a
 

W magazynie Muzeum Diecezjalnego przebywa figura św. Jana Nepomucena z I połowy XIX wieku pochodząca z kościoła parafialnego św. Rocha w Jasienicy (gm. i pow. Ostrów Mazowiecka, Ziemia Nurska woj. mazowieckiego >>). Drewniana, polichromowana, około 150 cm. Wysoki kloszowany biret, ładnie oddany mantolet z futra gronostajowego, bujny zarost, bystre spojrzenie. Utrącona lewa dłoń, ślady drewnojadów. Dawniej umieszczona była w głównym ołtarzu św. Izydora, od co najmniej 30 lat na strychu kościelnym oczekiwała na lepsze czasy i konserwację. W maju 2007 roku, na prośbę Radka i Justyny, Jan został odszukany i wyniesiony na świat celem wykonania fotografii. Dziesięć lat później M.W.Kmoch odnalazła go w Muzeum Diecezjalnym w Łomży, gdzie przechowywany jest w magazynie i raczej nie ma szans na trafienie do głównej ekspozycji. Jego stan znacznie się pogorszył (nad: RK uzup: MWK)



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Giełczyńska 20a
 

Jedyna w lecie 2019 figura Jana N., która znajduje się w ekspozycji to ładna drewniana rzeźba o nr inw. MD/RZ/06, z resztkami polichromii. Ładny esowaty kontrapost, utrącona prawa dłoń i palec lewej, brak atrybutów. Cechą charakterystyczną jest lok wystający spod biretu (nad: Pietrosul)



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Giełczyńska 20a
 
 

W magazynie Muzeum Diecezjalnego przebywa obraz przedstawiający Jana N. Do roku 2017 był w głównej ekspozycji (nad: Pietrosul)

 

Łomża: Muzeum Północno-Mazowieckie
[gm. Łomża, pow. Łomża]: w Muzeum Północno-Mazowieckim przy ulicy Dwornej 22 znajduje się zbiór kilku figur Jana Nepomucena od XIX do XXI wieku. W roku 2004 były prezentowane na najważniejszej wystawie Nepomuków północnego Mazowsza "Święty Przydrożny" - zobacz (>>). Podaję  [numer katalogowego wystawy], a następnie [numer muzealny], miejsce pierwotnej lokalizacji i ewentualnie miejsce po translokacji. Ich katalogowanie jest bardzo utrudnione ze względu na ich przepływanie na przykład ze skansenu w Nowogrodzie do Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży i ew. odwrotnie (na przykład obiekty [nr kat. 19][MPM/N/E-467], [nr kat. 8][MPM/N/PN-446], [nr kat. 20][MPM/N/E-1264])
 

^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Dworna 22
 

[nr kat. 49][MPM/E-2571]. W Muzeum Północno-Mazowieckim przebywa figura św. Jana Nepomucena autorstwa Konstantego Chojnowskiego z 1938 roku pochodząca z miejscowości Jankowo-Młodzianowo (gm. Nowogród, pow. Łomża). Drewno polichromowane, 37,3x16x8,3 cm. Krzyż, biret stuła i palma. Na postawie napis: "ŚW. JAN"). Był obecny na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. We wrześniu 2018 nie było go w głównej ekspozycji (uzup: MWK)



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Dworna 22
 

[nr kat. 50][MPM/E-2626]. W Muzeum Północno-Mazowieckim przebywa figura św. Jana Nepomucena z II połowy XIX bądź początku XX wieku pochodzący z okolic Łysego (gm. Łyse, pow. Ostrołęka) lub okolic Łomży. Drewno ze śladami gruntu po usuniętej polichromii, 47,5 x 17,5 x 13,5 cm). Był obecny na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce (uzup: MWK)



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Dworna 22
 

[nr kat. 20][MPM/N/E-1264]. W Muzeum Północno-Mazowieckim przebywa figura św. Jana Nepomucena z II połowy XIX wieku pochodzący z miejscowości Czarnia (gm. Czarnia, pow. Ostrołęka). Drewno polichromowane, 74 cm. Poprzednio był w w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie (zobacz niżej) i zachował numer katalogowy tej placówki



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Dworna 22
 

[nr kat. 8][MPM/N/PN-446]. W Muzeum Północno-Mazowieckim przebywa figura św. Jana Nepomucena z terenów wschodniej Puszczy Zielonej z 1892 roku. 100 cm. Poprzednio był w w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie (zobacz niżej) i zachował numer katalogowy tej placówki



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Dworna 22
 

[nr kat. 19][MPM/N/PN-447]. W Muzeum Północno-Mazowieckim przebywa figura św. Jana Nepomucena z terenów Puszczy Zielonej na Kurpiach z II połowy XIX wieku. Poprzednio był w w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie (zobacz niżej) i zachował numer katalogowy tej placówki



^
Łomża pow. Łomża gm. Łomża ul. Dworna 22
 

[nr kat. 59][MPM/E-4620] W Muzeum Północno-Mazowieckim przebywa figura św. Jana Nepomucena autorstwa Józefa Bacławskiego z Łysego (2003), która była obecna na wystawie "Święty Przydrożny" (zobacz >>). Drewno lipowe polichromowane, wysokość 98 cm, w rękach mały krzyżyk i palma, czerwona stuła, szara peleryna, biała komża, czarny biret i sutanna. Jest ona bardzo podobna do figury ze zrekonstruowanej kapliczki w Zagrodzie Kurpiowskiej w Kadzidle, różniąc się tylko nieznacznie inną pozycją krzyża (uzup: Pietrosul)






  • Tarnowo (gm. Miastkowo, pow. Łomża, ): w tej miejscowości leżącej już za granicą Kurpi znajduje się Jan N. ufundowany jeszcze w wieku XVIII przez tutejszych dziedziców Ciemieniewskich. Stoi on przy drodze z dworu do wsi Uśnik. Rzeźba jest barokowo-ludowa, drewniana polichromowana, a kapliczka to drewniany kryty gontem brog z 1839 roku. Miejscowa legenda głosi, że figura przypłynęła do nich rzeką gdzieś w XVII wieku (!), zatrzymując się i kręcąc w nurcie, jakby wybierając to miejsce. Wrzucona do wody przez żołnierzy rosyjskich podczas I wojny światowej w cudowny sposób przypłynęła z powrotem. (Źródło: Spotkania z Zabytkami 7/2002). Jest to Nepomuk najklasyczniejszy z klasycznych, jeśli szukacie modelowego przykładu drewnianego Jana w brogowej kapliczce - jedźcie do Tarnowa. Kopia tego obiektu zdobi skansen w Nowogrodzie (zobacz niżej), choć jest też prawdopodobne że to w Tarnowie stoi kopia kapliczki i figury, a oryginały w skansenie w Nowogrodzie. W każdym razie liczba sztachetek w barierce obecnej kapliczki nie zgadza się z tym, co jest na zdjęciu w Katalogu Zabytków Sztuki, nie zgadza się też układ rąk figury (na różnych fotkach są aż trzy wersje!) (uwaga: wyjaśnić)





Nowogród: Skansen Kurpiowski
[gm. Nowogród, pow. Łomża]: w Skansenie Kurpiowskim w tej miejscowości leżącej tuż za granicą Kurpi, lecz związanej w regionem, zobaczyć można kilka figur Jana Nepomucena od XIX do XX wieku. W roku 2004 większość nich była prezentowana na wystawie "Święty Przydrożny" - zobacz (>>). Ich katalogowanie jest bardzo utrudnione ze względu na ich przepływanie na przykład ze skansenu w Nowogrodzie do Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży i ew. odwrotnie (zobacz wyżej, na przykład obiekty [nr kat. 19][MPM/N/E-467], [nr kat. 8][MPM/N/PN-446], [nr kat. 20][MPM/N/E-1264]). Podaję  [numer katalogowego wystawy], a następnie [numer muzealny], miejsce pierwotnej lokalizacji i ewentualnie miejsce po translokacji:
 

^
Nowogród pow. Łomża gm. Nowogród ul. Zamkowa
 

W Skansenie Kurpiowskim znajduje się okazała kryta gontem i zamknięta płotkiem kapliczka brogowa, a w niej elegancka drewniana polichromowana figura Jana N. Ustawiono ją na skarpie Narwi, z widokiem na rzekę. Jest to kopia lub oryginał (uwaga: wyjaśnić) obiektu z Tarnowa (gm. Miastkowo, pow. Łomża) (zobacz wyżej). Oryginał rzeźby został ufundowany jeszcze w wieku XVIII przez Ciemieniewskich. Jest to barokowo-ludowa, drewniana polichromowana figura



^
Nowogród pow. Łomża gm. Nowogród ul. Zamkowa
 

[nr kat. 51][MPM/N/E-45]. W Skansenie Kurpiowskim znajduje się drewniana figura Jana N. autorstwa Franciszka Szymańskiego z 1964 roku pochodząca z miejscowości Turośl-Pieklik (gm. Turośl, pow. Kolno, Kurpie). Bardzo ciekawy jest przedmiot w lewej ręce Jana - ma to być zapewne palma, ale wygląda jak drewniane widły. Charakterystyczne dla tego rzeźbiarza żłobienia na stule i rodzaj krzyża. Całość wykazuje duże podobieństwo do obiektu w Cieciorach (zobacz >>)  - być może wskazuje to na tego samego twórcę i czas powstania. Jan ten był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" (nr kat. 51). Drewno, polichromia zmyta z powierzchni rzeźby, wysokość 70 cm

 

^
Szczepankowo pow. Łomża gm. Śniadowo nr 17
 

W kościele św. Wojciecha w czwartym ołtarzu bocznym w nawie południowej, w zwieńczeniu, jest rzeźba św. Jana Nepomucen z XVIII wieku, jedna z pierwszych na tych terenach. Figura jest srebrno-złota, w birecie i z dużym krzyżem w prawej ręce. Gest lewej sugeruje, że kiedyś tkwiła w niej palma, bądź krucyfiks był inaczej ułożony. U stóp Jana dwie główki anielskie i kilka srebrnych chmurek, za nim, na tle okna, złote promienie



^

Powiat Łomża
(fragment w kurpiowskiej części Ziemi Łomżyńskiej, 3 + 1)

zobacz na mapie Google (>>)


Łomża leży poza granicami Kurpi, ale jest związana z tym regionem. Zasoby tutejszego Muzeum Północno-Mazowieckiego to 2 obiekty nepomuckie pochodzące właśnie z Kurpi.
Natomia
st w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie (pow. Łomża, również poza Kurpiami)  zobaczyć można co najmniej pięć figur Jana Nepomucena od XIX do XX wieku, w tym cztery kurpiowskie. Dwa z nich były prezentowane na wystawie "Święty Przydrożny" - zobacz (>>)

zobacz pozostałe Nepomuki Mazowieckie Ziemi Łomżyńskiej, spoza terenu Kurpi >>
zobacz Nepomuki w części powiatu należącej do Ziemi Wiskiej (zobacz >>)


 

^
Dobry Las (Dobrylas) pow. Łomża gm. Zbójna  
 

W tej miejscowości nad Pisą, zwanej też Dobrylas, przy drodze do mostu, jest piękny drewniany Jan N., dawniej w ładnej kapliczce z półokrągłymi drzwiami i oknami. Była to konstrukcja raczej powojenna, lecz pełna uroku. Otwory kapliczki zamknięto oknami po roku 1984, wtedy też pomalowano ją na kolor "jasny orzech". Czterospadowy dach był kryty papą, z toczonym krzyżykiem na szczycie. Niestety, podczas wizyty w tym miejscu 2009-06-03 stwierdziłem, że kapliczka przeszła metamorfozę w duchu modernizacji i malinowego gustu - jest to teraz całkiem nowy, raczej brzydki obiekt, pozbawiony proporcji, pomalowany na dziwny odcień czerwieni, szalowany, pokryty nieładną dachówką bitumiczną. W dodatku niedostępny z powodu siatki ogrodzeniowej, psów i płotka otaczającego kapliczkę. A więc dwa remonty, każdy oznaczał zmianę na gorsze! Sama figura jest, zdaje się, w dobrym stanie, zniknął natomiast szczyt zastąpiony topornym krzyżykiem. Podobnie skandaliczną "modernizację" przeszedł obiekt w nieodległym Koźle (pow. Kolno, zobacz)




^
Wyk pow. Łomża gm. Zbójna  
 

Drewniany Jan N. w kapliczce domkowej z blaszanym czterospadowym dachem zwieńczonym krzyżem. Srebrna komża, na niej czarna peleryna i czerwona stuła, w rękach krzyż i srebrna palma. Biret. Rzeźba ustawiona na okrągłej podstawie. Całość otoczona płotkiem ze sztachet, usytuowana przy drodze nad strugą, w grupie wierzb (bywają przycinane)



^
  ¿ Wyk pow. Łomża gm. Zbójna  
 

W archiwalnym numerze pisma "Polska Sztuka Ludowa" znalazłem informacje i zdjęcie nieznanego mi do tej pory drewnianego 40-centymetrowego Jana N. wykonanego w 1963 roku przez Jana Sęka z kloca lipy. Jego cechą charakterystyczną są tworzące wzór trójkąta ukośnie nacięcia na otoku biretu. Nie znam dalszych losów tej rzeźby

 

^
Laski pow. Łomża gm. Zbójna  
 

Nieco na południe od wsi, nad strugą stoi drewniana kapliczka w pionowe paski (tworzą je pomalowane listewki w szparach między deskami), w niej ludowy Jan N. z Grzywką i długą rozszerzaną końcach stułą na szyi. Obiekt notowany w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Kapliczka zmienia czasem swe kolory, w roku 2014 była zielono-brązowa z białymi paskami. Dodano niebieskie ogrodzenie  z metalowych prętów. W roku 2010 zmieniono kolory malowania kapliczki i ogrodzono ją metalowym płotkiem.  (uzup: Pietrosul)



^

Powiat Ostrołęka
(część w Ziemi Łomżyńskiej, poza granicami Kurpi, 18 + 2)

zobacz na mapie Google (>>)



Miasto Ostrołęka leży poza granicami regionu kurpiowskiego, ale stanowi dla niego zaplecze i nieformalną stolicę. Zasoby tutejszego muzeum, nazwanego zresztą Muzeum Kultury Kurpiowskiej, dotyczą właśnie Kurpi i Kurpiów.

Zobacz pozostałe obiekty powiatu, poza terenem Kurpi, należące do Ziemi Ciechanowskiej >>
Zobacz pozostałe obiekty powiatu należące do kurpiowskiej części Ziemi Łomżyńskiej >>


   

^
Ostrołęka pow. Ostrołęka gm. Ostrołęka ul. Gomulickiego 1a
 

Odnalazłem drewnianą polichromowaną figurę Jana N. w ołtarzu południowego transeptu kościoła klasztoru pobernardyńskiego pod wezwaniem św. Antoniego. Pochodzi z 1720 roku i ubrany jest w srebrną komżę-rokietę. W ręku wtórny krzyżyk nie uzasadniający już gestu rąk. Uchylone usta nie przydają mu wyrazu inteligencji



^
- Ostrołęka pow. Ostrołęka gm. Ostrołęka ul. Gomulickiego 1a
 
 

W fasadzie kościoła pobernardyńskiego pod wezwaniem św. Antoniego jest wnęka, w której niegdyś stała figura Jana N. W fasadę wmurowano tez kamień młyński, który stanowi łącznik z domeną Jana - żywiołem wodnym

 

^
Ostrołęka pow. Ostrołęka gm. Ostrołęka ul. Warszawska 28
 

Przy drodze wjazdowej do miasta, za mostem na Omulwi (jadąc od Warszawy) jest prosty odcinek drogi. Po lewej stronie rosły do niedawna dorodne topole. Część z nich ścięto na wysokości około 3-4 m i ustawiono na nich figury. Może zresztą rzeźbiono w tych okaleczonych drzewach. Figury przedstawiają różne motywy kurpiowskie: postacie w strojach ludowych, palmy, ale czwartą od prawej strony był niewątpliwie Jan Nepomucen. Rzeźby to wykonane w roku 2006 dzieła Stanisława i Józefa Bacławskich z Łysych, nie wiemy, który z nich wykonał akurat Jana N. Figury zdemontowano w 2016 r. i miały być poddane konserwacji w Miejskim Zarządzie Obiektów Sportowo-Turystycznych i Infrastruktury Technicznej. Jak dotąd (koniec roku 2018) nie powróciły (nad: S.Ł., uzup: Pietrosul)



Ostrołęka: Muzeum Kultury Kurpiowskiej (15 + 1)
[gm. Ostrołęka, pow. Ostrołęka]: w Muzeum znajduje się duży zbiór drewnianych figur Jana Nepomucena od XVIII do XXI wieku z terenów Kurpi. Ich liczba w ekspozycji zmienia się nieustannie, są też wypożyczane (również wymieniane) do innych muzeów (Łomża, Nowogród) oraz na pokazy czasowe. Były prezentowane na wystawie "Święty Przydrożny" - zobacz (>>) w roku 2004 oraz "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej". Tutaj fotki z wystawy i z jej katalogu prezentowane są wraz z moimi zdjęciami roku 1991 z zakrystii kościoła w Kadzidle, gdzie część z nich przejściowo trafiła za sprawą proboszcza. Podaję  [numer katalogowego wystawy], a następnie [numer muzealny], miejsce pierwotnej lokalizacji i ewentualnie miejsce po translokacji.
Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce zapraszało na wystawę "Jan Nepomucen Święty Przydrożny" do sierpnia 2004. 23 zdjęcia pobrałem ze stron Muzeum. Poprzednio wystawa odwiedziła Białystok i Łomżę. Prezentowane na niej obiekty pochodziły głównie z Kurpi - rozpoznaję rzeźby składowane niegdyś w zakrystii w Kadzidle (gdzie z pewnością - potwierdza to KZSwP - były rzeźby z Golanki, Kadzidła, Piaseczna, Szafarni i Todzi, ale być może też z Jeglijowca i innych miejsc) oraz zebrane z Podlasia >> i północno-wschodniego Mazowsza (>>). Jany N. z tej wystawy są w trakcie opracowywania na bazie zdjęć z Muzeum, katalogu wystawy, Katalogów Zabytków Sztuki w Polsce z tych okolic, materiałów nadesłanych przez członków Bractwa Nepomuckiego oraz moich wcześniejszych znalezisk. Poniżej zobaczyć je można w twórczym bałaganie, w trakcie kompilowania z moimi poprzednimi zbiorami oraz ze zdjęciami Michała Zalewskiego i innych źródeł...
 

^
Ostrołęka pow. Ostrołęka gm. Ostrołęka pl. gen. Józefa Bema 8
 

[nr kat. 52][MOO/E/2734]. Drewniana ludowa figura Jana N. z 1950 roku z miejscowości Płoszyce (gm. Lelis, pow. Ostrołęka) autorstwa mieszkającego tutaj Jana Sęka (zobacz poniżej inne jego Nepomuki). Wysokość 23 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" - zobacz (>>) [nr kat. 52]. Polichromowany, z żółtą stułą i palmą w prawej oraz krzyżykiem w lewej dłoni - oba trzymane pionowo. Rzeźbę umieszczono w starszej kapliczce z Łęgu Przedmiejskiego. Jako jedyny reprezentował na stałej ekspozycji zbiór Nepomuków Muzeum we wrześniu 2018



^
Ostrołęka pow. Ostrołęka gm. Ostrołęka pl. gen. Józefa Bema 8
 

[nr kat. 53][MOO/E/2864]. Drewniana ludowa figura Jana N. z 1950 roku z miejscowości Płoszyce (gm. Lelis, pow. Ostrołęka) autorstwa mieszkającego tutaj Jana Sęka (zobacz poniżej inne jego Nepomuki). Niegdyś w zakrystii w Kadzidle. Wysokość 23 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" - zobacz (>>) [nr kat. 52] oraz na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Wysokość 35,5x12,4x11,5 cm. Prawie identyczny jak ten z kolekcji Jana Leończuka (nr. kat 48, zobacz niżej). Polichromowany, z rąbkiem sutanny zdobionym malowanymi kwiatkami, ze stułą i pustymi już rękami














  • [nr kat. 10][MOO/E/2865] Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): Nepomuk z XIX/XX wieku, autor nieznany, drewno polichromowane, wysokość 27 cm, dawniej w zakrystii kościoła w Kadzidle. Dziś pięknie odrestaurowany, choć nadal brak lewej dłoni. Gruba warstwa farby zmyliła mnie kiedyś na tyle, że sądziłem że wykonano go w technice ceramiki. Dziś bez polichromii, wysokość 27 cm

  • [nr kat. 23][MOO/E/690] Zdunek (gm. Myszyniec, pow. Ostrołęka): Nepomuk z XIX wieku, wysokość 80 cm, drewno ze śladami polichromii. Ponoć rzeźba została ukradziona (to wersja miejscowa, być może mowa o jej następczyni?), ale finalnie znalazła się w Muzeum w Ostrołęce (zobacz opis pierwotnej lokalizacji obiektu >>). Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny". Obecnie znajduje się tam kolejna nowa kapliczka z figurą JN, już trzecia z kolei, wykonana przez twórcę ze wsi Dęby

  • [nr kat. 24][MOO/E/2861] Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): Jan N. wyrzeźbiony przez Łukasza Raczkowskiego na przełomie XIX i XX wieku, swego czasu przechowywany w zakrystii kadzidlańskiego kościoła, gdzie widziałem go po raz pierwszy, odnowiony i odmalowany. Wymiary to 95,5x27 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 24] oraz na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce (uzup: MWK) (zobacz również jego figury JN z miejscowości Białystok, Leman, Jazgarka, Brzozowy Kąt)

  • [nr kat. 25][MOO/E/2862] Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): Jan N. wyrzeźbiony przez Łukasza Raczkowskiego na przełomie XIX i XX wieku. Drewno, 115 cm, dawniej polichromowane. Był niegdyś przechowywany w zakrystii kościoła w Kadzidle. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 25] (zobacz również jego figury JN z miejscowości Białystok, Leman, Jazgarka, Brzozowy Kąt)

  • [nr kat. 26][MOO/E/2863] Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): Nepomuk z początku XX wieku, niegdyś w zakrystii w Kadzidle. Dziś jest pięknie odrestaurowany i odmalowany. Wysokość 69,5 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 26]

  • [nr kat. 27][MOO/E/2858] Golanka (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): Nepomuk z II połowy XIX wieku z pięknym czerwonym płaszczem z wyrzezanymi w rozczulająco naiwny sposób ogonkami gronostajów. Niegdyś w zakrystii w Kadzidle, potem jako jedyny został w Kadzidle po transferze innych Janów do muzeum i był eksponowany w tamtejszym miniskansenie - zagrodzie kurpiowskiej (>>). Cechą charakterystyczna jest uszkodzony nos. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny"

  • [nr kat. 27]. 139 cm
    (zobacz opis pierwotnej lokalizacji obiektu >>)
  • [nr kat. 28][MOO/E/1508] Łacha (gm. Turośl, pow. Kolno, woj. podlaskie, Kurpie) lub Dęby (gm. Łyse, pow. Ostrołęka): w zbiorach Muzeum Kultury Kurpiowskiej jest Jan N. wyrzeźbiony przez Andrzeja Kaczyńskiego w II połowie XIX wieku. Prawdopodobną pierwotna lokalizacją tego Nepomuka była kapliczka w Łasze, choć odkrycie A.B. w przedwojennym (lata 20. XX wieku, opr. arch. Rudolf Macura, wyd. Ministerstwo Komunikacji) wydawnictwie "Ziemia Kurpiów" kieruje podejrzenia raczej w stronę miejscowości Dęby. Nepomuk ten potem przechowywany był w Kadzidle (w zakrystii kościoła lub w Zagrodzie Kurpiowskiej - nie pamiętam już gdzie ją widziałem), dziś w muzeum w Ostrołęce (nr MOO/E/1508). Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" (uwaga: figury z Łachy, Kozła i ta z muzeum w Ostrołęce to temat sam w sobie. Podczas prób opisu mieszają się nam ze sobą, z zaginioną rzeźbą z Wachu, ze swymi kopiami i klonami, mylone są w źródłach które są zresztą wzajemnie sprzeczne, zmieniają miejsce pobytu, co powoduje trudności w identyfikacji. Lecz zawsze fascynują urokiem!) (zobacz opis pierwotnej lokalizacji obiektu >>)

  • [nr kat. 29][MOO/E/2859] Kadzidło/Szafranki (gm. Łyse, pow. Ostrołęka): Nepomuk z II połowy XIX wieku pochodzący z Szafranek, wiele lat temu upolowany przeze mnie w zakrystii kościoła w Kadzidle. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 29] (zobacz opis pierwotnej lokalizacji obiektu >>

  • [nr kat. 30][MOO/E/2860] Kadzidło/Jeglijowiec (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): Nepomuk z przełomu XIX i XX wieku z kapliczki w Jeglijowcu, niegdyś w zakrystii w Kadzidle. Drewno polichromowane, 87x31x31 cm. W trakcie którejś z renowacji dorobiono mu utraconą palmę. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 30] oraz na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce (uzup: MWK) (zobacz opis pierwotnej lokalizacji obiektu >>)

  • [nr kat. 31][MOO/E/116]: Nepomuk z nieustalonej miejscowości w powiecie ostrołęckim (?) z XIX wieku. Drewno polichromowane, 95(78?)x26x22 cm. Podobny do Jana o nr kat. 28 z Jeglijowca (zobacz wyżej) oraz nieco do tego o nr kat. 19 z Łysego (zobacz niżej). Był obecny na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce (uzup: MWK)

  • [nr kat. 46][MOO/E/2156] Wólka Kunińska (gm. Goworowo, pow. Ostrołęka): Nepomuk z kapliczki w Wólce Kunińskiej. Koniec XIX wieku. Drewno ze śladami polichromii, 65x20x20 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" (nr kat. 46) oraz na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Swego czasu przechowywany w zakrystii kadzidlańskiego kościoła (uzup: MWK) (zobacz opis pierwotnej lokalizacji obiektu >>)

  • ¿ [nr kat. 13][MOO/E/2866] Kadzidło/Jeglijowiec (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): nietypowy Nepomuk (są też głosy, że jest to jednak św. Piotr lub inny święty biskup, na co wskazywałyby dwa różne zapisy w KZSwP). Jeśli to św. Piotr, to pochodzi on z kapliczki w Jeglijowcu. Jeśli inny święty biskup - pochodzenie nie jest znane. Przechowywany niegdyś w zakrystii w Kadzidle (i tego momentu dotyczą zapisy w KZSwP). Dziś jest pięknie odrestaurowany i odmalowany. Datowanie wysoce niepewne - według katalogu wystawy w Ostrołęce XVIII/XX wiek. Ma tiarę biskupią - ale może to być kłobuk, czapka ortodoksyjnego patriarchy - i krzyż na piersi. Takie noszące cechy prawosławne przedstawienia Jana Nepomucena zdarzają się raczej we wschodniej części białostocczyzny, między Białymstokiem a Bielskiem, i na terenach dawnego województwa trockiego. Na wystawie "Święty Przydrożny" zidentyfikowano go jako Jana N., choć już na wystawie pracownik muzeum pilnujący ekspozycji wspominał o wątpliwościach co do jednej z figur. Wątpliwości te wzmacnia drugi zapis w "Katalogu zabytków" -  podaje on, że w Kadzidle znajdowała się rzeźba "św. biskupa" (Nepomuceny wyszczególnione są w innym miejscu). Wydaje się zatem, że może chodzić o tę właśnie rzeźbę. Dużo wątków, dużo wątpliwości - to dlatego łowy nepomuckie są takie ciekawe!

  • [nr kat. 53][MOO/E/2864] Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka)/Płoszyce (gm. Lelis, pow. Ostrołęka): Nepomuk z 1950 roku autorstwa Jana Sęka z Płoszyc, niegdyś w zakrystii w Kadzidle. Wysokość 35,5x12,4x11,5 cm. Prawie identyczny jak ten z kolekcji prywatnej Jana Leończuka (nr kat. 48). Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat 53] oraz na wystawie "Zwykli niezwykli. Kult świętych w diecezji łomżyńskiej" w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce

  • [nr kat. 55][MOO/E/2446] Łyse (gm. Łyse, pow. Ostrołęka): w Muzeum w Ostrołęce (nr MOO/E/2446) przechowywany jest 50-centymetrowy Jan N. z 1991 roku wykonany z drzewa lipowego przez Józefa Bacławskiego pochodzącego z Łysego (zobacz również jego figury nepomuckie z ulicy Warszawskiej w Ostrołęce, z Łysego i z muzeum w Łomży). Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny". W Wielkanoc 2008 roku  w starym kościele w Łysych zwiedzić można było wystawa zdjęć krzyży i kapliczek, w wśród nich dało się zauważyć co najmniej jednego Nepomuka - był to ten właśnie Jan z Łysych z 1991 roku (nad: TeoP)

  • nn, poza katalogiem: destrukt figury Jana N. - uszkodzona twarz i dłonie. Drewno















^
Łęg Przemiejski-Muszyństwo pow. Ostrołęka gm. Lelis  
 

Po przeciwnej stronie Narwi niż Ostrołęka, dwa kilometry po skręcie z mostu, dokładnie w miejscu gdzie jest drogowskaz "Muszyństwo", stoi murowana tynkowana kapliczka z blaszanym dachem, a na tym dachu - nietypowo usytuowana - żeliwna (!) poczerniała figura Jana N. (nad: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl). Wykazuje ona (co zauważył Pietrosul) daleko idące podobieństwo do figurki umieszczonej w kapliczce w Rossoszy oraz innej z Łomazów (Podlasie >>) - zapewne odlewy powstały w tym samym zakładzie, różne są tylko podstawy



^

Powiat Ostrołęka
(fragment w kurpiowskiej części Ziemi Łomżyńskiej, 62 + 11)

zobacz na mapie Google (>>)


Ostrołęka: miasto leży poza granicami regionu kurpiowskiego, ale stanowi dla niego zaplecze i nieformalną stolicę. Zasoby tutejszego muzeum, nazwanego zresztą Muzeum Kultury Kurpiowskiej, dotyczą właśnie Kurpi i Kurpiów. Mieszka tu malarka i nauczycielka plastyki Teresa Ciepierska (ur. 1952), która wydała dwa albumy rysunków poświęconym Nepomukom Kurpiowskim. Zobacz Nepomuki Ostrołęckie >>

Warszawa: na Ursynowie mieszka i tworzy aktywny rzeźbiarz kurpiowski Krzysztof Zyśko, który rzeźbi również Nepomuki. Opisano to w dziale Nepomuków Warszawskich >>)

W skansenie w Kadzidle od zaprzyjaźnionego pana dowiedziałem się o wystawie kurpiowskich Janów, która odbyła się w sierpniu 2001 bodajże w tutejszym GOKu

zobacz pozostałe obiekty powiatu należące do kurpiowskiej części Ziemi Ciechanowskiej >>
zobacz pozostałe Nepomuki Mazowieckie Ziemi Łomżyńskiej, poza terenem Kurpi >>






  • Czarnia (gm. Czarnia, pow. Ostrołęka, Kurpie, ): w tej gminnej miejscowości znajduje się malowana na niebiesko kapliczka nad Trybówką z figurą Jana N. Dwuspadowy dach, wnęka zamknięta łukiem odcinkowym, figura polichromowana, w birecie i ze stułą

  • Brzozowy Kąt (gm. Czarnia, pow. Ostrołęka, Kurpie): drewniana słupowa kapliczka z początku XX wieku, za szkłem Jan N. autorstwa Łukasza Raczkowskiego (zobacz również jego figury JN z miejscowości Białystok, Ostrołęka/Kadzidło, Leman, Jazgarka)

  • - Obierwia (gm. Lelis, pow. Ostrołęka, Kurpie): dawno temu w skansenie w Kadzidle od zaprzyjaźnionego pana dowiedziałem się o istnieniu ponoć Nepomucena w tej miejscowości. Nie udawało mi się wybrać do Obierwi i sprawdzić jej na miejscu, zrobił to za mnie P.T., który 3-4 metry od cieku wodnego, przy moście, tuż za południową granica wsi znalazł kapliczkę murowaną z 1934 roku lub w tym roku odnawianą, ewidentnie niegdyś będącą miejscem zamieszkania JN. Dziś gości św. Rocha. Literatura podaje istnienie kapliczki z pierwszej połowy XIX wieku i najprawdopodobniej chodzi o ten sam obiekt





  • Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): w kościele Św. Ducha znajduje się barokowy feretron w dwustronnym obrazem. Jedną stronę stanowi wizerunek Jana N.

  • Kadzidło (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka): mieszka tu Andrzej Staśkiewicz, artysta ludowy, który rzeźbi również Nepomuki. Jeden z jego Janów wysokości 1 metra zajął II miejsce w konkursie Rękodzieło Wsi Kurpiowskiej (Myszyniec 2004). Notuję ten obiekt w tym miejscu z powodu braku informacji o jego docelowej lokalizacji

  • ¿ Kierzek (gm. Kadzidło, pow. Ostrołęka, , Kurpie): w archiwalnych numerach "Polskiej Sztuki Ludowej" znalazłem rysunek drewnianego Jana z Kierzka, stojącego na masywnej kolumnie, w bezgwiaździstej aureoli, z krucyfiksem. Jest to jedyna wzmianka i jedyne przedstawienie tego obiektu, o którym nie wiem nawet, czy jeszcze istnieje. Wykazuje on znaczne podobieństwo do obiektu w Małowidzu (Ziemia Ciechanowska >>), jest więc też możliwe, że omyłkowo podpisano rysunek tej figury. Widoczne są jednak pewne różnice szczegółów i nie wiadomo, czy złożyć je na karb niedoskonałości rysunku, czy też był to raczej inny obiekt. Ja obstawiam tę drugą opcję (uwaga: sprawdzić)


^
- Wach pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Przy drodze i nad ciekiem wodnym, stoi malowana na czerwono drewniana kapliczka przydrożna. Zastąpiła ona na tym miejscu starszą z XIX wieku, konstrukcji zrębowej, krytą namiotowym drewnianym daszkiem. Figurę Jana N. o wysokości 1 metra skradziono (>>) już przed 1964 rokiem, co wyczytać można w "Katalogu Zabytków Sztuki PAN", tom X - powiat ostrołęcki z 1983 roku. Co dziwne, w książce "Na Mazowszu" Kazimierza Saysse-Tobiczyka (Nasza Księgarnia 1964, wynalezione przez Piotra Bielawskiego) figuruje zdjęcie innej drewnianej rzeźby JN z tej miejscowości! Zdjęcie kapliczki nepomuckiej bez wątpienia przedstawia to samo miejsce (prawie, dawna stała za rowem, nieco bliżej gospodarstwa), gdzie stoi dzisiejsza kapliczka z obrazem MB, choć sam obiekt jest już inny. Jest kilka możliwych rozwiązań tej zagadki: 1) istniały dwie figury JN i kolejno zajmowały kapliczkę pod olchą o podwójnym pniu, i być może obie zostały skradzione, 2) istniały dwie wachowskie figury JN, lecz każda mieszkała w innym miejscu, 3) w którejś z publikacji jest pomyłka. Wersję o braku figury potwierdza też nowy przewodnik Marcina Żerańskiego "Kurpie. Puszcza Zielona" (Cieszyn, 2008). Według wyników śledztwa przeprowadzonego przez A.B. zdjęcie z książki przedstawia pierwotną figurę z Łachy (zobacz wyżej), a więc prawdziwa jest raczej hipoteza nr 3. Co nie zmienia faktu, że rzeźba z Wachu zniknęła





^
Kadzidło pow. Ostrołęka gm. Kadzidło ul. Warszawska / Parkowa
 

W Zagrodzie Kurpiowskiej, tutejszym miniskansenie, jest zrekonstruowana kapliczka domkowa, o dachu wykonanym w stylu z Jazgarki i Wachu (zobacz niżej) z nową drewnianą figurą Jana N., polichromowaną na kolory typowe dla tego regionu. Jest ona bardzo podobna do rzeźby autorstwa Józefa Bacławskiego (2003) z Łysego, ze zbiorów muzeum w Łomży [nr kat. 59][MPM/E-4620], obecnej na wystawie "Święty Przydrożny" (zobacz >>), różniąc się tylko nieznacznie inną pozycją krzyża (uzup: Pietrosul)



^
  Kadzidło x 35 pow. Ostrołęka gm. Kadzidło ul. Warszawska / Parkowa
 
 

W latach 2011-2018 honorowym obywatelom Gminy Kadzidło wręczono podczas Weseli Kurpiowskich 35 drewnianych niemalowanych rzeźb św. Jana Nepomucena z drewna lipowego, o wysokości ok. 80 cm. Oto lista pierwszych właścicieli owych figur:

  • 2 Nepomuki w 2011 roku otrzymali: Henryk Gadomski, Stanisław Pajka;

  • 4 Nepomuki w 2012 roku otrzymali: Kazimierz Sulewski, Henryk Samsonowicz, Maria Przytocka, Leszek Czyż;

  • 4 Nepomuki w 2013 roku otrzymali: Olga Krzyżanowska, Jerzy Jan Rubach, Marian Pokropek, Stanisław Skolimowski;

  • 5 Nepomuków w 2014 roku otrzymali: Barbara Falińska, Stanisław Sieruta, Józef Sobiecki, Jarosław Tokarczyk, Henryk Woźniakowski;

  • 4 Nepomuki w 2015 roku otrzymali: Kazimierz Brakoniecki, Weronika Grozdew-Kołacińska, Tadeusz Kruk, Tadeusz Franciszek Machnowski;

  • 4 Nepomuki w 2016 roku otrzymali: ks. Adam Boniecki, Zofia Pilecka, Bernard Kielak, Zdzisław Palewicz;

  • 6 Nepomuków w 2017 roku otrzymali: Irena Duchowska, Barbara Kalinowska, Genowefa Lenarci, ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, ks. prałat Marian Niemyjski, Andrzej Krzysztof Kunert;

  • 6 Nepomuków 2018 roku otrzymali: Kira Gałczyńska, Zyta Kołoszewska, Avdyl Murtez, Wojciech Jagielski, Wojciech Ornat, Krzysztof Czyżewski

  • 6 Nepomuków 2019 roku otrzymali: Elżbieta Ficowska, Agata Tuszyńska, Bożena Szroeder, Dorena Wasik, Andrzej Mencwel, Witold Kuczyński

Obiekty te notuję tutaj łącznie, jednak licznik przekręca się o 41 pozycji. Ciekawie będzie obserwować, jak Nepomuki te krążą i zmieniają miejsce zamieszkania - zapewne co jakiś czas któryś z nich objawi się w jakimś źródle czy na fotografii. Powyższa lista może być punktem wyjścia do ustalenia kolejnych lokalizacji tych Nepomuków. Zobaczymy, czy w latach następnych tradycja ta będzie kontynuowana (nad: Pietrosul)

 

^
  -/¿ Kadzidło pow. Ostrołęka gm. Kadzidło ul. Sportowa (?) Lokalna (?)
 

Na granicy miejscowości, przy mostku na Piasecznicy, stoi piękna drewniana domkowa kapliczka z czterospadowym, krytym papą daszkiem, która ze sporym prawdopodobieństwem mieściła niegdyś figurę Jana N. (uwaga: zweryfikować) (nad: Pietrosul)


 

^
Siarcza Łąka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Na miejscu starej, drewnianej kapliczki (zobacz niżej), w roku 2007 wybudowano obok nową ceglaną kapliczkę. Z kolei w roku 2009 OBOK niej ustawiono współczesną figurę Jana N. wydłubaną z jednego kloca drewna przez Stanisława Bacławskiego (zobacz również jego figury nepomuckie z Golanki i Suli). Zaopatrzono ją w dwuspadowy daszek zwieńczony rogami. Być może nowa figura zjawiła się tutaj po stracie starej, a że zrobiono ją (pozyskano gotową?) zbyt dużą jak na gabaryty nowej kapliczki - znalazła swe miejsce obok niej. Czy tak było naprawdę? Szkoda też, że wycięto spore drzewa, które ocieniały kapliczkę. Niedawno figurę pomalowano na brązowo (uzup: Pietrosul)



^
- Siarcza Łąka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Przy drodze i nad ciekiem wodnym, ocieniona drzewami, stała dawniej skromna kapliczka z ciemnego drewna, kryta dwuspadowym daszkiem. Wewnątrz była zapewne figura Jana N. Zniknęła ona przed rokiem 2004 - kradzież? transfer do muzeum? W roku 2007 uznano kapliczkę widać za mało reprezentacyjną, bo wybudowano obok nową ceglaną, a stara wkrótce zniknęła. Stan aktualny to nowa figura stojąca obok nowej kapliczki (zobacz wyżej)



^
Sul pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Nad Szkwą, przy szosie z Kadzidła do Łysych, niedaleko wsi Szafranki stoi współczena figura Jana N. z roku 2008. Wykonano go z surowego drewna, a jest to figura o wysokości ponad 2 metry wysokości. Autorem jest Stanisław Bacławski z Czarni (zobacz również jego figury nepomuckie z Golanki i Siarczej Łąki), o czym świadczy napis na podstawie: "2008 St. Bacławski" (nad: S.Ł., uzup: Pietrosul) (uwaga: obiekt notowany poprzednio pod lokalizacją Szafranki)



^
Długie pow. Ostrołęka gm. Czarnia  
 

Między wsiami Długie i Surowe, przy mostku nad Trybówką niedaleko jej ujśćia do Omulwi, w przydrożnej kapliczce typu szafkowego z drewnianym namiotowym daszkiem, na słupie znajduje się nowa figurka Jana N. z surowego drewna, z roku 1998 (nad: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl, uzup: Pietrosul)



^
Grale pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

W tej miejscowości, na granicy Czarni Brzozowej, przy drodze Grale-Kuzie, między zabudowaniami Grali a rzeką Szkwą, w przysiółku Brzozowa, jest drewniana ludowa figura Jana N., wyjątkowo dzika w wyrazie i wybita w swym prymitywizmie. Umieszczono ją w drewnianej kapliczce domkowej o otworze wykończonym w sposób przywodzący na myśl ekran telewizora. Odwiedziliśmy go w kwietniu 2001 jak starego znajomego



^
- Golanka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Kapliczka nad rzeczką, a może tylko rowem melioracyjnym. Czy rezydowała w niej niegdyś figura przechowywana dziś w Muzeum Regionalnym w Ostrołęce (zobacz niżej), która była obecna na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 27][MOO/E/2858]? Jest to Nepomuk z II połowy XIX wieku z pięknym czerwonym płaszczem z wyrzezanymi w rozczulająco naiwny sposób ogonkami gronostajów, niegdyś w zakrystii w Kadzidle, potem jako jedyny został w Kadzidle po transferze innych Janów do muzeum i był eksponowany w tamtejszym miniskansenie - zagrodzie kurpiowskiej (>>). Cechą charakterystyczna jest uszkodzony nos. Rzeźba jest duża - 139 cm. Wątpliwości dotyczące tego obiektu są liczne i trudne do rozstrzygnięcia. W KZSwP opisano dwie drewniane kapliczki przydrożne: 1) usytuowana nad rzeką, oszalowana prostokątna, kryta dachem dwuspadowym; 2) czworoboczna oszalowana, z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim. Pytanie: która z nich zawierała w sobie tę 139 centymetrową rzeźbę? I która z dwóch dzisiejszych jest jej następczynią? Jedna z aktualnie istniejących jest pomalowana na czerwono, z czterospadowym dachem, przeszklona i zawiera figurkę MB i obraz. Stoi koło współczesnej rzeźby St. Bacławskiego (zobacz niżej). Druga - to drewniana oszalowana czworokątna, z dwuspadowym daszkiem i z fantazyjnie wyciętym otworem - czy jest to ta "z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim"? Kwestia bardzo trudna do rozstrzygnięcia w sytuacji ciągłej płynności - rzeźby znikają, przenoszą się do muzeum, kapliczki są przenoszone, przebudowywane bądź stawiane w zupełnie innym kształcie. Natomiast M.O. zwrócił uwagę, że tak duża, 139-centymetrowa figura raczej nie zmieściłaby się do niewielkiej kapliczki z profilowanym łukowo otworem



^
Golanka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Za rzeką Rozogą, na granicy z Kadzidłem, obok starej kapliczki ponepomuckiej (? zobacz też niżej) wystawiono nową, kłodową, z płaskorzeźbą Jana N. autorstwa Stanisława Bacławskiego (zobacz również jego figury nepomuckie z Siarczej Łąki i Suli), który umieścił swój podpis od frontu pod imieniem świętego (nad: Piotr Teo)



^
- Golanka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Kapliczka nad rzeczką Rozogą. Czy rezydowała w niej niegdyś figura przechowywana dziś w Muzeum Regionalnym w Ostrołęce (zobacz niżej), która była obecna na wystawie "Święty Przydrożny" [nr kat. 27][MOO/E/2858]? Jest to Nepomuk z II połowy XIX wieku z pięknym czerwonym płaszczem z wyrzezanymi w rozczulająco naiwny sposób ogonkami gronostajów, niegdyś w zakrystii w Kadzidle, potem jako jedyny został w Kadzidle po transferze innych Janów do muzeum i był eksponowany w tamtejszym miniskansenie - zagrodzie kurpiowskiej (>>). Cechą charakterystyczna jest uszkodzony nos. Rzeźba jest duża - 139 cm. Wątpliwości dotyczące tego obiektu są liczne i trudne do rozstrzygnięcia. W KZSwP opisano dwie drewniane kapliczki przydrożne: 1) usytuowana nad rzeką, oszalowana prostokątna, kryta dachem dwuspadowym; 2) czworoboczna oszalowana, z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim. Pytanie: która z nich zawierała w sobie tę 139 centymetrową rzeźbę? I która z dwóch dzisiejszych jest jej następczynią? Jedna z aktualnie istniejących jest pomalowana na czerwono, z czterospadowym dachem, przeszklona i zawiera figurkę MB i obraz. Stoi koło współczesnej rzeźby St. Bacławskiego (zobacz wyżej). Druga - to drewniana oszalowana czworokątna, z dwuspadowym daszkiem i z fantazyjnie wyciętym otworem (zobacz niżej) - czy jest to ta "z wnęką zwieńczoną łukiem mauretańskim"? Kwestia bardzo trudna do rozstrzygnięcia w sytuacji ciągłej płynności - rzeźby znikają, przenoszą się do muzeum, kapliczki są przenoszone, przebudowywane bądź stawiane w zupełnie innym kształcie



^
Jazgarka pow. Ostrołęka gm. Kadzidło  
 

Była tu niegdyś drewniana słupowa kapliczka z początku XX wieku. Została ona zastąpiona solidną domkową budowlą z czterospadowym dachem/ Wewnątrz jest figura Jana autorstwa Łukasza Raczkowskiego, wysokości 150 cm, drewno wierzbowe (zobacz również jego figury JN z miejscowości Brzozowy Kąt, Białystok, Ostrołęka/Kadzidło, Leman)



^
Myszyniec pow. Ostrołęka gm. Myszyniec ul. Stacha Konwy
 

W neogotyckim kościele Trójcy Przenajświętszej przy ul. Wyszyńskiego 1 przechowywany jest feretron z wizerunkiem Jana N. Jest to jeden z pierwszych rozpoznanych przez ze mnie Nepomuków, na długo przed powstaniem tego serwisu. Wykonane wtedy zdjęcie przekazałem D.K. Teraz przypomniał o nim Pietrosul


 

^
Myszyniec pow. Ostrołęka gm. Myszyniec ul. dr Stanisława Pawłowskiego
 

Na zakończenie Rajdu Szlakami Barci Kurpiowskich 7 października 2011 nad Rozogą i przy moście, na terenie Zajazdu Kurpiowskiego "Zakątek", ustawiono współczesną kapliczkę z pnia, krytą daszkiem, z drewnianą figurką Jana N. we wnęce (uzup: Pietrosul)



^
Myszyniec pow. Ostrołęka gm. Myszyniec  
 

Drewniana figurka Jana N. oferowana na Miodobraniu Kurpiowskim w 2007 roku (nad: Pietrosul)

 

^
Myszyniec Stary pow. Ostrołęka gm. Myszyniec  
 

Na północ od tej miejscowości, przy drodze na Klon stoi kapliczka słupowa, dość niska, bogato ozdobiona kwiatami. Wewnątrz figura Jana N. za szybką, drewniana, też częściowo przysłonięta kwiatami. Kapliczka została niestety w ostatnich latach wymieniona na nową, brzydką, wykonaną z metalu przeszkloną klatkę z spiczastym daszkiem. Zapewne przy tej samej okazji figurka została odmalowana, a płotek ze sztachet zamieniony na metalowy (nad: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl, uzup: Pietrosul)



 

^
Zdunek pow. Ostrołęka gm. Myszyniec  
 

Znajduje się tam obecnie kolejna nowa kapliczka z figurą Jana N., już trzecia z kolei, wykonana przez twórcę ze wsi Dęby leżącej na zachód od Myszyńca przy drodze do Łysych. Surowe drewno, bez polichromii. Powstała podobno około 1997 roku na zamówienie obecnych gospodarzy gruntu, którzy spotkali rzeźbiarza na Święcie Miodobrania w Myszyńcu. Według ich informacji pierwszy JN miał być postawiony przez dziadków obecnych gospodarzy, po zniszczeniu został zastąpiony nowym, ale ten został ukradziony (>>). Istnieje cień szansy, że zabrał ja ksiądz z miejscowej parafii lub trafiła do muzeum, lecz w tym ostatnim przypadku zwykle na miejscu pojawiała sie kopia. A w kapliczce stoi dziś szablonowa figura Chrystusa (info o kradzieży: P. Pilaciński, www.koloroweru.pl), co jest w sprzeczności z pewną informacją, że Jan z tej miejscowości został przeniesiony do Muzeum w Ostrołęce (nr MOO/E/690, zobacz niżej, uwaga: wymaga wyjaśnienia, czy mowa o tym samym, czy jeszcze innym Nepomuku). Ten z muzeum jest z XIX-wieczny, więc może ten pierwszy trafił do muzeum, drugi został skradziony (>>), a trzeci zastępuje ich na tym samym miejscu? Ten z muzeum był obecny na wystawie "Święty Przydrożny"  (nad: TeoP) (uwaga: do ostatecznego wyjaśnienia sprawy pozostawiam status tego obiektu bez zmian)



^
-/¿ Wydmusy pow. Ostrołęka gm. Myszyniec DK 53
 

Przy drodze i strudze piękna pusta kapliczka, zapewne ponepomucka. Drewniana, o otworze w kształcie telewizora, niebieska, zdobiona pionowymi żółtymi pasami (kolory zmienne w czasie)











  • Łyse (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, ): podczas jarmarku wielkanocnego w 2001 roku można było obejrzeć i kupić rzeźbę ludową autorstwa Józefa Bacławskiego przedstawiającą Jana N. (zobacz również jego figury nepomuckie z muzeów w Ostrołęce i Łomży)

  • Łyse (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, ): podczas jarmarku wielkanocnego w 2001 roku można było obejrzeć i kupić gwasze Teresy Ciepierskiej poświęcone kapliczkom kurpiowskim. Wśród nich oczywiście kilka Nepomuków

  • Łyse (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, ): w Niedzielę Wielkanocną 2008 roku  podczas jarmarku lokalny rzeźbiarz wystawił na sprzedaż współcześnie wykonanego z drewna lipowego Nepomuka, w stylu ludowym. Wysokość rzeźby około 80-100 cm. Proszę zwrócić uwagę na dowolność wtykania w gotowe otwory krzyża i palmy - pełna wymienność! Zapewne nie zostanie na Kurpiach - ciekawe gdzie znajdzie swoje stałe miejsce?

  • Płoszyce (gm. Lelis, pow. Ostrołęka): Nepomuk z II połowy XX wieku autorstwa mieszkającego tutaj Jana Sęka, dziś własność Jana Leończuka.  Wysokość 40 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny" (nr kat. 48). Prawie identyczny jak ten z Muzeum w Ostrołęce  (nr MOO/E/2864 - zobacz niżej) - różni się od tamtego o krzyż w prawej ręce

  • - Wejdo (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, Kurpie): według Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce była tu przydrożna ludowa figura Jana N. Podpis pod zdjęciem w Katalogu sugeruje, że była tu kapliczka z figurą. Zapewne mimo tej nieścisłości mowa o tym samym obiekcie, powstałym pod koniec XIX wieku. Była to drewniana rzeźba przypominająca tę wyrzeźbioną przez Andrzeja Kaczyńskiego do kapliczki w Łasze (zobacz wyżej). Nie są mi znane losy tej rzeźby po 1988 roku, w kapliczce (nowej zresztą) zastąpiła ją współczesna figura (zobacz niżej)

  • Wejdo (gm. Łyse, pow. Ostrołęka, Kurpie): stara kapliczka (zobacz wyżej) została zastąpiona nową, współczesną, z białej cegły, umieszczona jednak na starszym postumencie. Wewnątrz XIX-wieczną figurę zamieniono na współczesny obiekt. Jest to drewniana ludowa rzeźba bez polichromii, z krzyżem i palmą w prawej ręce, trzymanymi prawie pionowo (nad: A.B.)

  • - Łączki (gm. Łyse, pow. Ostrołęka): ładna kapliczka ponepomucka na słupie przy wyjeździe z miejscowości Łączki w stronę Łysego (uwaga: należy sprawdzić nepomuckość obiektu - dziś rezyduje w niej gipsowa figurka najprawdopodobniej św. Wendelina, co dawnego lokatora nie wiemy prawie nic)

  • - Dęby (gm. Łyse, pow. Ostrołęka): nad Szkwą była tu stara słupowa kapliczka przydrożna z figurą Jana N. Istnieje podejrzenie, że figura ta jest tożsama z tą przechowywaną dziś w muzeum w Ostrołęce (kontrpropozycja lokalizacyjna to Łacha (gm. Turośl, pow. Kolno, woj. podlaskie), na co wskazywać może odkrycie A.B. w przedwojennym (lata 20. XX wieku, opr. arch. Rudolf Macura, wyd. Ministerstwo Komunikacji) wydawnictwie "Ziemia Kurpiów" (nad: A.B.)