Dwory - Podróże Fidela

Śląsk Atrakcja! Okazja! Pałace ze Śląska do kupienia w kawałkach! Wystarczy zajrzeć na bazar staroci na warszawskim Kole, a jeszcze lepiej na targowiska za niemiecką granicą. Górny Śląsk to przede wszystkim imponujące ruiny rodowych siedzib o nazwiskach zaczynających się od "von" i "zu", a nawet czasami "von und zu", ale w nich samych często pobrzmiewa rdzeń słowiański. Dolny Śląsk to wyrzut sumienia i hańba. Zniszczono go, podobnie jak Prusy, już po wojnie. I nie da się wszystkiego zwalić na Armię Czerwoną, choć krasnoarmiejcy brykali tu ile wlezie, paląc i rabując. To samo robili rodacy, a co gorsza, robią nadal. Tutejsze dwory na Mazowszu nazwano by pałacami, tutejsze pałace godne są książąt, dwory na Mazowszu tu zasługiwałyby na miano domku. zobacz stronę podróży po Śląsku (tam mapy) >> zobacz stronę Nepomuków Dolnośląskich >> zobacz stronę Nepomuków Górnośląskich >>

Małopolska GLOGER (Kraków 1903): Właściwą Małopolskę stanowiły województwa: Krakowskie, Sandomierskie i Lubelskie, oraz kupione (w wieku XV) przez Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa krakowskiego, u książąt śląskich księstwo Siewierskie, i odzyskane przez Jagiełłę (choć naprzód drogą zastawu) w krainie zakarpackiej starostwo Spiskie z 13 miastami. Małopolska w tych granicach posiadała (podług dzisiejszych dokładnych obliczeń) przestrzeni mil kwadratowych 1046. Była zatem tylko o 6 mil kwadratowych mniejszą od Wielkopolski. (...) Granice województwa Krakowskiego były następujące: na północ z województwem Sieradzkiem i ziemią Wieluńską, od której granica szła rzeczką Liczwartą, będącą dopływem lewego brzegu Warty. Od ujścia Liczwarty biegła granica krakowska aż do Karpat i źródeł Jasiołki w kierunku południowo wschodnim, przecinając rzekę Pilicę między Koniecpolem i Lelowem i od Pilicy rozgraniczając już województwa Krakowskie z Sandomierskiem w ten sposób, że Secemin, Sobków, Pińczów, Opatowiec, Szczurowa, Wojnicz, Tuchów, Brzostek, Kołaczyce i Jedlicze należały do województwa Sandomierskiego, a Lelów, Jędrzejów, Działoszyce, Skalbmierz, Koszyce, Szczepanów, Zakluczyn, Jodłowa, Jasło, Dukla i Jaśliska do województwa Krakowskiego. Na tej przestrzeni stanowiła granicę w niektórych miejscach górna Nida, a z pobliża Działoszyc do Wisły Nidzica, od Przemykowa do Brzezinki Uświca, a dalej lewy jej dopływ. Od Brzostka do okolicy Krosna rozgraniczała dwa województwa, Krakowskie i Sandomierskie, rzeka Wisłoka, z wyjątkiem małej przestrzeni powyżej Jasła, gdzie wsie Brzyszczki, Gorajowice i Hańkówka, do województwa Krakowskiego zaliczone, znajdowały się na prawym brzegu Wisłoki. Górna Jasiołka, od okolicy Krosna aż do granicy Węgier i grzbietu Karpat, z pod którego wypływała, stanowiła granicę między województwem Krakowskiem a ziemią Sanocką, do województwa Ruskiego należącą. Południową granicę krakowską stanowił grzbiet Karpat i Tatr od okolicy, w której leży na zachodzie źródło Wisły, i od granicy księstw śląskich aż po źródła Jasiołki i po ziemię Sanocką na wschodzie. W Małopolsce znajduje się mój ulubiony dwór - dom nad domy, samo piękno: Modlnica. A małopolskie dwory renesansowe to osobna kategoria, nieporównywalna z niczym innym. zobacz stronę podróży po Małopolsce >> zobacz stronę podróży po Podhalu >> zobacz stronę podróży po Sandomierszczyźnie >> zobacz stronę Nepomuków Małopolskich >> zobacz stronę Nepomuków Podhalańskich >> zobacz stronę Nepomuków Sandomierskich >>









Granice województwa Sandomierskiego od roku powyższego były następujące: na północ graniczyło z trzema województwami: Łęczyckiem, Rawskiem i Mazowieckiem. Z pierwszemi dwoma granicę stanowiła rzeka Pilica na przestrzeni od Białobrzegów do Wyśmierzyc. Z województwem Mazowieckiem, po obu stronach Wisły, była granica przeważnie sucha, a tylko w okolicy Głowaczewa i Ryczywołu na 3-milowej przestrzeni stanowiła tę granicę rzeka Radomka. Zachodnią granicę tworzyło województwo Lubelskie i ziemia Łukowska, do województwa powyższego należąca. Do województwa Sandomierskiego należała ziemia Stężycka, na prawym brzegu Wisły położona, i ta właśnie miała od północy ścianę zawiślańskiej połowy ziemi Czerskiej, od północo-wschodu ziemię Łukowską, od południa przez rzekę Wieprz województwo Lubelskie i od poludnio-zachodu rzekę Wisłę (od ujścia Wieprza do ujścia Radomki). W okolicy Sieciechowa i Kozienic kilkanaście wsi, dziś położonych na lewym brzegu Wisły, należało także do ziemi Stężyckiej. Wisła oddzielała województwo Sandomierskie od Lubelskiego, od okolicy ujścia Wieprza i wsi Gołębia, w górę tej rzeki idąc do ujścia Sanu, a dalej odgraniczał San na przestrzeni kilkomilowej aż pod Rudnik i Krzeszów, gdzie województwo Sandomierskie graniczyło już nie z Lubelskiem, ale z ziemią Przemyską województwa Ruskiego. Granica ta z ziemią Przemyską biegła od Krzeszowa i rzeki Sanu w kierunku południowo-zachodnim ku rzece Wisłokowi i miastu Krosnu, gdzie nad Jasiołką pod Świerzową i Zręczynem stykały się trzy województwa: Sandomierskie, Krakowskie i Ruskie. Dalej długa linia granicy południowo-zachodniej województwa Sandomierskiego była już opisana przy województwie Krakowskiem, jak również granica zachodnia od województwa Sieradzkiego, którą z Koniecpola do Tomaszowa stanowiła rzeka Pilica. Województwo Sandomierskie w powyższych granicach, obejmowało przestrzeni 467 i 1/4 mil kwadratowych (...) [W] roku 1676 wymienionych jest w województwie Sandomierskim 6 powiatów: Sandomierski, Wiślicki, Chęciński, Opoczyński, Stężycki i Pilzneński, oraz siódma ziemia Radomska. Ziemia Radomska miała zaiste słuszniejsze prawo do tytułu „ziemi” niż Stężycka, była bowiem przeszło 3 razy większą od Stężyckiej, miała w Radomiu sądy ziemskie z kilku powiatów i otoczona była rzekami: Wisłą i w części Radomką, Drzewicą, Pilicą i Kamienną.








Powyżej zdjęcia z miejscowości: Chotynia, Czyżów Szlachecki, Grabki Duże, Kamienica, Łoniów, Mirów, Modlnica, Ogrodzieniec, Ruda Maleniecka, Siary, Sławno, Sobieszyn, Stanin, Stryszów, Szymbark, Śmiłów, Świdnik, Tokarnia, Tomaszowice, Ułęż, Zadybie Stare

Województwa Lubelskie i Bełzkie GLOGER (Kraków 1903): Województwo Lubelskie, jako jedna całość z ziemią Łukowską, graniczyło: na północ i północo-wschód z województwem Podlaskiem, na wschód z ziemią Chełmską i małemi przestrzeniami województwa Brzesko-litewskiego i Bełzkiego, na południe z województwem Ruskiem, na zachód z województwem Mazowieckiem i Sandomierskiem. Część tej granicy biegła Wisłą od ujścia Sanu do ujścia Wieprza i na małej przestrzeni dolnym Sanem, przy którego połączeniu się z Wisłą, oba brzegi do województwa Lubelskiego należały. Całe województwo dzieliło się na trzy powiaty: Lubelski, Urzędowski i Łukowski, nazywany zawsze „ziemią Łukowską”, oddzielony był bowiem od reszty województwa rzekami Wieprzem i Tyśmienicą, stanowiąc część jego północną. Przestrzeń całego województwa wynosiła mil kwadratowych 200 i 1/3. zobacz stronę podróży po Lubelszczyźnie >> zobacz stronę Nepomuków Lubelskich >>










Powyżej zdjęcia z miejscowości: Bełcząc, Choiny, Czemierniki, Dąbie, Fajsławice, Gardzienice, Janów, Jeleniec, Łysołaje, Mełgiew, Narol, Radzyń Podlaski, Rybczewice, Sarnów, Wojciechów, Zwierzyniec, Żelechów

Pomorze, Mazury i Warmia Prus wschodnich, czyli książęcych, pozostawionych Krzyżakom ze stolicą w Królewcu, oraz Prus zachodnich, czyli polskich lub królewskich. Te ostatnie razem z Warmią przedstawiały rozległość około 630 mil kwadratowych i co do wielkości były prawie równe Prusom wschodnim. Tym sposobem musiało ustać istnienie postanowionego podczas wojny 13-letniej województwa Królewieckiego, a stanęły tylko w Prusiech zachodnich trzy województwa: zamiast Toruńskiego Chełmińskie, zamiast Elblągskiego Malborskie razem z księstwem Warmińskiem i zamiast Gdańskiego województwo Pomorskie. Województwo Chełmińskie (...) graniczyło na północ z Pomezanią, należącą do Prus książęcych, na zachód z ziemią tychże Krzyżaków, która nosiła nazwę Saskiej, czyli Sasinowskiej, na południe z ziemią Dobrzyńską i powiatami Sierpskim i Szreńskim po rzekę Działdówkę. Resztę granicy południowej i ścianę zachodnią stanowiła Wisła, oddzielająca je od województw Inowrocławskiego i Pomorskiego. Województwo Chełmińskie składało się z dwóch ziem: Chełmińskiej i Michałowskiej, podzielonych na siedm powiatów. Z tych pięć powiatów: Chełmiński, Toruński, Grudziądzki, Radzyński i Kowalewski, leżało w ziemi Chełmińskiej, a dwa: Brodnicki i Nowomiejski, w Michałowskiej, wschodnią część województwa stanowiącej. Ziemia ta rządziła się wspólnie z Chełmińską, miała jednak osobnego swego chorążego i sędziego ziemskiego z asesorami, a odprawiała sądy w Brodnicy i Nowem-mieście. Północno-wschodni kraniec województwa Chełmińskiego, a w nim ziemi Michałowskiej, około Lubawy, zajmowały obszerne posiadłości biskupów chełmińskich (...) Herbem województwa był w czerwonem polu orzeł biały o jednej głowie z koroną na szyi, który miał wystającą z prawego skrzydła rękę człowieka zbrojnego, trzymającą miecz nad głowa orła, do cięcia podniesiony. Województwo Malborskie. Najmniejsze z trzech województw w Prusiech polskich, od północy Bałtykiem, a właściwie zatokami Gdańską i Fryską oblane, od wschodu graniczące z księstwem Warmińskiem i Prusami książęcemi, od południa z częścią tychże Prus, która się zwała Pomezanią, od zachodu przedzielone było korytem Wisły od województwa Pomorskiego. Dzieliło się na cztery powiaty: Sztumski, Kiszporski, Elbląski i Malborski (...) Herb województwa Malborskiego był ten, co Chełmińskiego, zachodziła tylko różnica w barwach, a mianowicie, że w herbie chełmińskim orzeł jest biały na polu czerwonem, a w herbie malborskim orzeł czerwony na polu białem. Do województwa Malborskiego należała Warmia, stanowiąca oddzielne księstwo pod absolutną władzą księcia biskupa Warmińskiego (...) Warmia, przedstawiająca kształtem swoim nieregularny trójkąt, mający 77 mil kwadratowych przestrzeni, z wierzchołkiem, ku morzu zwróconym, od strony północy miała brzegi Fryszchafu, na północo-wschodzie Prusy królewieckie, na południo-wschodzie tychże Prus powiaty: Szestyński, Szczyciński i Niborski, oddzielające ją od księstwa Mazowieckiego; na zachodzie powiat Olsztynkowski, linię rzeki Paseryi i w pobliżu Fryszchafu województwo Malborskie (...) Kapituła warmińska ma za herb bramę żelazną w murze o trzech wieżach i pół krzyża (z lewem ramieniem), nad herbem mitra papieska, a nad mitrą krzyżyk. zobacz stronę podróży po Mazurach >> zobacz stronę podróży po Kaszubach >> zobacz stronę Nepomuków Pomorskich >> zobacz stronę Nepomuków Warmińskich >>




























Powyższe zdjęcia z miejscowości: Anglity, Bażyna, Brzeźnica, Cecenowo, Ciemino, Dawidy, Drogosze, Drulity, Dylewo, Główczyce, Jegławki, Kamieniec, Kalisty, Kałki, Kwitajny, Linkowo, Mirachowo,Potryty, Prakwice, Radosze, Równina Górna, Rzucewo, Ryn, Swołowo, Śliwice, Tołkiny, Tumiany, Wojtówko, Wysoka

Pomorze Zachodnie zobacz stronę podróży po Księstwie Pomorskim >> zobacz stronę Nepomuków Pomorskich >>


Powyższe zdjęcia z miejscowości: Swadzim, Dziedzice, Dziedzice Stare, Mętno Małe, Warnice

Kresy Jest tu kilka przykładów licznych niegdyś rezydencji, pałaców i skromnych dworków Litwy, Ukrainy i Inflant. Hej, Ukraino szeroka! Hej, Rusi ty biała! Można rozczulać się w ten sposób albo potraktować rzecz bardziej trzeźwo. Zdaje się, że z lektury "Pożogi" Kossak-Szczuckiej wyciągnąłem wnioski ciut inne, niż zamierzała Autorka. Jeśli przez 500 lat klasa dominująca na tych terenach - polskie ziemiaństwo - osiągnęło tylko wysoki poziom nienawiści swoich poddanych, to znaczy, że TAK MUSIAŁO SIĘ TO SKOŃCZYĆ. A całe to gadanie o niesieniu kaganka oświaty w lud albo zwalanie winy na czerwony potop nie jest dużo warte. Tylko dworów szkoda... zobacz stronę podróży po Litwie >> zobacz stronę podróży po Ukrainie >> zobacz stronę Nepomuków Kresowych >>

PODRÓŻE PO DWORACH I PAŁACACH

PODRÓŻE
PO DWORACH I PAŁACACH