|
|
|
|
Moja Kielecczyzna to historyczny obszar, różny od
ex-województwa kieleckiego, zamknięty w widłach Wisły i Pilicy. Ostatnio
bywam tam dosyć często; jest to zresztą rodzinny region mojej Mamy.
Sporo tam Janów Nepomucenów - tutaj kilka
przykładów - bo nie brakuje rzek, rzeczek i strumyków. Obok tylko jeden
przykład - Jan z Bodzentyna - kilkadziesiąt innych na osobnej stronie.
Kraj czarownic, gołoborzy i drewnianych chat. Nie
brakuje też Florków, bo
Małopolska szczyci się jego relikwiami w Krakowie i Wąchocku.
Osobno potraktować trzeba słynną małopolską grupę
klasztorów
cysterskich. Ale nie brakuje też innych zabytków architektury
romańskiej. Obraz dopełniają zamki, liczne dwory i drewniane chaty, nie
tylko w skansenach.
Poniżej trochę zdjęć z licznych wojaży po tych
terenach, inne znajdziecie na stronach tematycznych
(skanseny,
średniowiecze,
dwory, Nepomuki, Floriany, Cystersi, Ambony i Dzieci). Poprzednia wersja tej strony
zawierała w sobie wszystkie zdjęcia z Kieleckiego, lecz okazała się zbyt
rozłożysta. Mnie Sandomierskie kojarzy się z Wisłą, która jest
osią krainy. Nad Wisłą stoją gotyckie i renesansowe kościółki, nad samą
wodą figury Nepomuków, a co chwila zaskakuje nas zbór ariański lub stary
dwór na kopcu otoczonym niegdyś fosą.
GLOGER
(Kraków 1903): Właściwą Małopolskę stanowiły województwa: Krakowskie,
Sandomierskie i Lubelskie, oraz kupione (w wieku XV) przez Zbigniewa
Oleśnickiego, biskupa krakowskiego, u książąt śląskich księstwo
Siewierskie, i odzyskane przez Jagiełłę (choć naprzód drogą zastawu) w
krainie zakarpackiej starostwo Spiskie z 13 miastami. Małopolska w tych
granicach posiadała (podług dzisiejszych dokładnych obliczeń) przestrzeni
mil kwadratowych 1046. Była zatem tylko o 6 mil kwadratowych mniejszą od
Wielkopolski. (...)
Granice województwa Sandomierskiego od roku
powyższego były następujące: na północ graniczyło z trzema województwami:
Łęczyckiem,
Rawskiem i
Mazowieckiem. Z pierwszemi
dwoma granicę stanowiła rzeka Pilica na przestrzeni od Białobrzegów do
Wyśmierzyc. Z województwem
Mazowieckiem, po obu stronach Wisły, była granica przeważnie
sucha, a tylko w okolicy Głowaczewa i Ryczywołu na 3-milowej przestrzeni
stanowiła tę granicę rzeka Radomka. Zachodnią granicę tworzyło województwo
Lubelskie i ziemia Łukowska, do województwa powyższego należąca. Do
województwa Sandomierskiego należała ziemia Stężycka, na prawym
brzegu Wisły położona, i ta właśnie miała od północy ścianę zawiślańskiej
połowy ziemi Czerskiej, od północo-wschodu ziemię Łukowską, od południa
przez rzekę Wieprz województwo Lubelskie i od poludnio-zachodu
rzekę Wisłę (od ujścia Wieprza do ujścia Radomki). W okolicy Sieciechowa i
Kozienic kilkanaście wsi, dziś położonych na lewym brzegu Wisły, należało
także do ziemi Stężyckiej. Wisła oddzielała województwo Sandomierskie
od Lubelskiego,
od okolicy ujścia Wieprza i wsi Gołębia, w górę tej rzeki idąc do ujścia
Sanu, a dalej odgraniczał San na przestrzeni kilkomilowej aż pod Rudnik i
Krzeszów, gdzie województwo Sandomierskie graniczyło już nie z
Lubelskiem, ale
z ziemią Przemyską województwa Ruskiego. Granica ta z ziemią
Przemyską biegła od Krzeszowa i rzeki Sanu w kierunku południowo-zachodnim
ku rzece Wisłokowi i miastu Krosnu, gdzie nad Jasiołką pod Świerzową i
Zręczynem stykały się trzy województwa: Sandomierskie,
Krakowskie i Ruskie. Dalej długa linia granicy
południowo-zachodniej województwa Sandomierskiego była już opisana
przy województwie Krakowskiem, jak również granica zachodnia od
województwa Sieradzkiego, którą z Koniecpola do Tomaszowa stanowiła rzeka
Pilica. Województwo Sandomierskie w powyższych granicach, obejmowało
przestrzeni 467 i 1/4 mil kwadratowych (...)
[W] roku 1676 wymienionych
jest w województwie Sandomierskim 6 powiatów: Sandomierski,
Wiślicki, Chęciński, Opoczyński, Stężycki i Pilzneński, oraz siódma ziemia
Radomska. Ziemia Radomska miała zaiste słuszniejsze prawo do tytułu
„ziemi” niż Stężycka, była bowiem przeszło 3 razy większą od Stężyckiej,
miała w Radomiu sądy ziemskie z kilku powiatów i otoczona była rzekami:
Wisłą i w części Radomką, Drzewicą, Pilicą i Kamienną.
|