LITWA

(47 + 18)

zobacz na mapie Google >>

ALFABETYCZNIE

• Brzesko-litewskie (część, >>)

• Trockie (część, >>)

• Wileńskie (>>)

• X.Żmudzkie (>>)

• Kowno (Kaunas >>)
• Mariampol (Marijampolė >>)

• Olita (Alytus >>)
• Poniewież (Panevėžys >>)

• Troki (Trakai >>)
• Uciana (Utena >>)

• Wilno (Vilnius >>)

• Birże
• Bujwidze (+1)
• Dowgi
• Ejszyszki
• Grażyszki
• Kowno (4+1)

• Malaty
• Mejszagoła
• Olita
• Onikszty
• Piwoszuny (+1)

• Poswol
• Punie
• Rudomino
• Rumszyszki (2)
• Troki (2+2)

• Saly
• Simno
• Sużany (+1)
• Wilno (8+3)
• Vadaktėliai
• Żejmy

Województwo Wileńskie
(20 + 6)

zobacz na mapie Google >>

ALFABETYCZNIE

• Mariampol (Marijampolė >>)
• Olita (Alytus >>)

• Poniewież (Panevėžys >>)

• Uciana (Utena >>)

• Wilno (Vilnius >>)

• Birże
• Bujwidze (+1)
• Dowgi
• Ejszyszki

• Grażyszki
• Malaty
• Mejszagoła
• Olita

• Onikszty
• Piwoszuny (+1)
• Poswol
• Punie

• Saly
• Simno
• Sużany (+1)
• Wilno (8+3)

• Wilno (Vilnius, okręg i region Wilno, ): w katedrze św. Stanisława jest kaplica Jana N., ostatnia po prawej stronie, zwane też Imienia Maryi, Tabora, Gaudeamus, Czarną, Częstochowską, Biskupią lub Zesłańców (Tremtinių). XVIII-wieczna, odbudowana przez biskupa J.I. Masalskiego oraz Jana Nepomucena Korwina-Kossakowskiego (jest tu pochowany) po zawaleniu wieży zegarowej w 1769 roku. W kaplicy jej istniała altaria (czyli fundacja, prebenda) św. Jana Nepomucena ufundowana przez Grylewiczów, opiewająca na trzy msze czytane. W kaplicy zawieszono obraz Franciszka Smuglewicza przedstawiający Jana Nepomucena przed królem Wacławem, wysoki na pół siódma łokcia a szeroki na pół piąta, w ramach złoconych. Obraz ten znajduje się obecnie w innej kaplicy, w środku długości lewej nawy (uwaga: zweryfikować na miejscu). Obraz ten był wzorem dla licznych grafik, które zobaczyć można np. w krakowskim (>>) Muzeum Narodowym (MNK III-ryc.-16937, MNK III-ryc.-18236, MNK III-ryc.-18237)

• Wilno (Vilnius, okręg i region Wilno, ): w uniwersyteckim kościele św. Janów jest biała barokowa figura Jana N. z cienkim krzyżem w rękach  (nad: Bajarka)

• ¿ Wilno (Vilnius, okręg i region Wilno, ): w pobliżu kościoła św. Rafała posąg świętego Jana N. stanął jeszcze przed beatyfikacją męczennika w 1719 roku. Nie wiem czy jest tam jeszcze, nie wiem czy w ogóle się zachował

• Wilno (Vilnius, okręg i region Wilno, ): XVIII-wieczny obraz Jana N. w kościele św. Anny

• Wilno (Vilnius, okręg i region Wilno, ): w kościółku pobonifraterskiem św. Krzyża prawy ołtarz w nawie poświęcono św. Janowi Nepomucenowi i mieści spory barokowy obraz (nad: W.M.)

• - Wilno (Vilnius, okręg i region Wilno): wpisuję tutaj również, choć sytuacja jest tymczasowa, drewnianego Nepomuka dostrzeżonego w antykwariacie w Wilnie, nieopodal Ostrej Bramy

• - Wilno (Vilnius, okręg i region Wilno): wpisuję tutaj również drugiego, nieco mniejszego drewnianego Nepomuka z antykwariatu w Wilnie, nieopodal Ostrej Bramy, z tym samym zastrzeżeniem

• ¿ Bujwidze (Buivydžiai, okręg i region Wilno, ): w tutejszym kościele był niegdyś obraz JN. Nie wiem nic o jego losach po 1820 roku

• ¿ Sużany (Sužionys, okręg i region Wilno, ): w tutejszym kościele przy ołtarzu głównym była niegdyś drewniana figura JN. Nie wiem nic o jej losach

• Mejszagoła (Maisiagala, okręg i region Wilno): w kościele Wniebowzięcia NMP starsza niż on rzeźba JN z IV ćwierci XVIII wieku

• Olita (Alytus, kręg i region Olita): w muzeum regionalnym jest drewniana figura Jana N. Muzeum wytworzyło nawet okolicznościowy stempel pocztowy (>>), użyty po raz pierwszy 4 czerwca 2011 roku, z wyobrażeniem tego obiektu

• Dowgi (Daugai, okręg i region Olita): w kościele Objawienia Pańskiego, w prawym ołtarzu bocznym stoi figura św. Jana N., 1862 rok  (nad: W.M.)

• Punie (Punia, okręg i region Olita): w kościele św. Jakuba rzeźba JN z końca XIX wieku

• Simno (okręg Olita, region Łoździeje): w kościele, w bocznym ołtarzu, jest polichromowana figura Jana N.

• ¿ Piwoszuny (okręg Olita): figura podobna do Jana N. w kościele

• Birże (Birzai, okręg Poniewież, region Birże): w muzeum figury JN

• Grażyszki (Graziskiai, okręg Mariampol, region Wyłkowyszki): w kościele drewniana rzeźba JN z lat 1745-59

• Poswol (Paswalys, okręg Poniewież): w kościele Jana Chrzciciela rzeźba JN z XVIII wieku w głównym neobarokowym (?) ołtarzu

• Saly (Salos, okręg Poniewież): w kościele św. Krzyża jest ambona, którą wieńczy figura św. Jana N. (nad: W.M.)

• Onikszty (Anykščiai, Auksztota, okręg: Uciana): herb miasta przedstawia Nepomuka na moście nad rzeką. Jest to miasto partnerskie miasta Nepomuk (Czechy >>), miejsca urodzenia Jana N.

Województwo Trockie
(część w dzisiejszych granicach Litwy, 11 + 3)

zobacz na mapie Google >>

ALFABETYCZNIE

• Kowno (Kaunas >>)

• Olita (Alytus >>)

• Poniewież (Panevėžys >>)

• Troki (Trakai >>)

• Kowno (Kaunas) (4+1)
• Rudomino (Rudamina)

• Rumszyszki (Rumšiškės) (2)
• Troki (Trakai) (2+2)

• Vadaktėliai

• Żejmy (Żeimai)

• Troki (Trakai, okręg Wilno, region Troki, ): ładny Jan Nepomucen w kapliczce na wysokiej kolumnie - ustawiono go tutaj nie bez powodu: Jan jest patronem miasta. Fundatorem był ponoć niejaki Odyniec, właściciel Zatrocza po przeciwnej stronie jeziora Gałwa. Modlitwa do JN uratowała go przed utonięciem w jeziorze podczas burzy. W ramach represji po powstaniu styczniowym carski komendant policji isprawnik Cecura kazał usunąć rzeźbę. Kolumna pochodzi z połowy XVIII wieku i stoi czworościennej podstawie, a pierwotnie miała u szczytu sześcienny cokolik pod figurę. Sama domkowa kapliczka na szczycie jest znacznie młodsza, cokolik został strącony razem z figurą. Ponoć nikt nie chciał podjąć się świętokradczego zadania, a gdy wreszcie znalazł się chętny - spadł i złamał nogę. Pomagający mu syn komendanta utonął w Gałwie. Legenda głosiła, że póki Jan nie wróci na miejsce, jezioro co rok pochłaniać będzie jedną ofiarę. Na czubku okaleczonej kolumny umieszczono blaszaną Pogoń, a po odzyskaniu niepodległości powyżej dodano Orła. Zapomniana została nawet pierwotna funkcja obiektu i nazywano go Kolumną Zygmunta III a nawet Kolumną Witolda - zachowały się stare widokówki tak właśnie podpisane. W roku 1935, z inicjatywy burmistrza, pułkownika Zajączkowskiego, wymurowano kapliczkową celkę, większą niż dawny cokolik, zaopatrzona ją w daszek namiotowy, dodano kuty krzyż.  Nowa figurę Jana Nepomucena autorstwa rzeźbiarza Stanisława Horno-Popławskiego z Wilna, poświęcił tutejszy proboszcz, ksiądz Henryk Hlebowicz, później kapłan-męczennik, beatyfikowany w 1999 roku. Kolejny zamach na Jana przeprowadzili Sowieci koło 1960 roku - figura została usunięta pod osłona nocy i zatopiona w jeziorze. I znowu powstała legenda mówiąca, że ponoć jeden ze sprawców powiesił się, a inny został kaleką. Na szczęście pracownicy trockiego muzeum wyciągnęli świętego z wody i ukryli w magazynie w piwnicach zamku. W celce zainstalowano zegar z czterema tarczami, ale każda uparcie wskazywała inną godzinę. W 1969 roku kolumnę odnowiono, ustawiając w celce pseudoludową rzeźbę rycerza - strażnika. W 1990 roku, tuż po zdobyciu niepodległości przez Litwę, Jan wrócił na swoje miejsce, a w ramach zadośćuczynienia przydano mu nowy krzyż. Zobacz tekst J. Komorowskiego na temat tego obiektu (Spotkania z Zabytkami 10/2000 >>)

• - Troki (Trakai, okręg Wilno, region Troki, ): z obowiązku dopisuję tutaj zaginioną XVIII-wieczna figurę, która stała pierwotnie na kolumnie w Trokach

• Troki (Trakai, okręg Wilno, region Troki, ): przed kościołem Nawiedzenia NMP jest drewniany krucyfiks, bogato zdobiony, jak to na Litwie. Umieszczono na nim dwie figury, które przyciągnęły moja uwagę. Jedna, na tylnej stronie krzyża, to z pewnością Jan N. Obok druga rzeźba, podobna do JN, ale ubrana w mitrę - jest to więc św. Kazimierz. Zgodnie z opinią etnografów przygotowujących wystawę "Jan Nepomucen Święty Przydrożny" (Muzeum Białostockie, Łomżyńskie i Ostrołęckie, 2005) taką wersję nakrycia głowy przydawano czasem Janowi na terenach Podlasia (i zapewne Litwy), gdzie silne były wpływy prawosławia, jednak to nie ten przypadek

• -/¿ Troki (Trakai, okręg Wilno, region Troki, ): według źródła w kościele Nawiedzenia NMP jest obraz Jana N. z 1726 roku. Jednak kolejne wizyty moje i innych poszukiwaczy (2006, 2019) każą zakwestionować tę informację. Obraz ze świętym odrzucającym koronę i przyjmującym w zamian od anioła wieniec męczeński to z pewnością nie ten obiekt - choć jest tu i krucyfiks w dłoni, szata księdza i księga (uwaga: wyjaśnić, sprawdzić zakrystię) (uzup: A.D.)

• Kowno (Kaunas, okręg i region Kowno, ): w kościele farnym, czyli katedrze św. Piotra i Pawła, jest duży obraz Jana N.

• Kowno (Kaunas, okręg i region Kowno, ): w kościele farnym, czyli katedrze św. Piotra i Pawła, na filarze nawy głównej, po prawej stronie, zawieszono obraz z tłumem świętych. wśród nich jest Jan N. (nad: M.Muryn)

• Kowno (Kaunas, okręg i region Kowno, ): w kościele Witolda jest witraż, na którym umieszczono Jana N. na moście, i to nawet podwójnie

• - Kowno (Kaunas, okręg i region Kowno): na dziedzińcu pałacu arcybiskupiego stoi duży drewniany, bogato zdobiony krzyż w stylu litewskim. Sądziłem, że jedna z postaci na nim umieszczonych jest Janem N. Ma palmę, krzyż i typowy ubiór. Nietypowe jest nakrycie głowy - w formie czapy-korony, ale już wiem na podstawie materiałów z wystawy "Jana Nepomucen Święty przydrożny" (Muzeum Białostockie, Łomżyńskie i Ostrołęckie, 2005), że na terenach Podlasia zdarzały się takie przedstawienia inspirowane ubiorem popów. Jednak ostatecznie przychylam się do zdania W.M., że to najprawdopodobniej św. Kazimierz

• Kowno (Kaunas, okręg i region Kowno): w Muzeum jest przebogaty zbiór drewnianych figur Jana N. zebranych z całej Litwy

• Rumszyszki (Rumšiškės, okręg Kowno, region Koszedary): w tutejszym skansenie jest drewniana kapliczka na słupie z ludową polichromowaną figurą Jana N. oraz innych świętych, zwieńczona żelaznym kutym krzyżem

• Rumszyszki (Rumšiškės, okręg Kowno, region Koszedary): w tutejszym skansenie jest tez inna oszklona kapliczka na słupie z drewniana ludową polichromowaną figurą Jana N. w towarzystwie innych świętych, zwieńczona żelaznym kutym krzyżem z promieniami i półksiężycem

• Żejmy (Żeimai, okręg Kowno, region Janów [Jonava]): na osi XVIII-wiecznego pałacu biskupa Józefa Kossakowskiego, na rozstajach dróg do Kowna, Szat, Kiejdan, stoi olbrzymia cylindryczna kapliczka Jana Nepomucena. Jest to największy tego typu obiekt na Litwie, ma trzy kondygnacje. Tynkowana cegła, dachówka. W przeźroczu środkowej kondygnacji umieszczono figurę Jana N. w gwiaździstej aureoli. Na czubku krzyż. Bardzo urokliwy obiekt, fundowany przez rodzinę Kossakowskiego jako wotum za powrót generała Józefa Kossakowskiego z kampanii moskiewskiej w roku 1812

• Szawle (Siaulai, okręg i region Szawle): w muzeum jest kolekcja figur Jana N. obejmująca co najmniej sześć drewnianych obiektów

• Meškuičiai (region Szawle, ): w kościele św. Stanisława w prawym ołtarzu bocznym jest polichromowana figura JN. Obok św. Kazimierz (nad: W.M.)

• Bazilionai (region Szawle, ): w kościele św. Bazylego z 1930 roku stoi, być może umieszczony wtórnie w nawie przed barierką ołtarza, po lewej stronie, drewniana figura Jana N.  (nad: W.M.)

• Pašvitinys (okręg Pokrój, region Szawle): w kościele św. Trójcy, w nastawce lewego ołtarza, zawieszony obraz św. Jana N. (nad: W.M.)

• ¿ Iwaszki (okręg Janiszki, region Szawle): według "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" (Tom XV), była tu drewniana kaplica Jana Nepomucena (uwaga: sprawdzić stan obecny)Židikai (okręg Telsze, region Możejki, ): w kościele św. Jana Chrzciciela z 1819 roku drewniana figura Jana N. umieszczona w drugiej kondygnacji prawego ołtarza (nad: W.M.)

• Pikeliai (okręg Telsze, region Możejki, ): w kościele św. Trójcy z 1752 roku jest mała figurka Jana N., umieszczona na tabernakulum prawego ołtarza w prezbiterium (nad: W.M.)

• Siady (Seda, okręg Telsze, region Możejki): dawna kaplica dworska z 1781 roku nosi imię Jana N. Drewniana, przebudowana na kościół w 1783 (przebudowana 1900 i 1988), zamknięta po II wojnie, remontowana i zwrócona po 1989 roku. Figura św. Jana stoi, jak należy, w ołtarzu głównym

• ¿ Szyłele (Šilale, okręg Šilale, region Taurogi, ): na zdjęciu z 1964 roku widać drewnianą ludową figurę bez prawej dłoni, podpisaną jako Jan N. Mam pewne wątpliwości: długa do ziemi szata, gołe stopy, dziwna czapka. Poza tym nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• Pojurze (Pajuralis, okręg Šilale, region Taurogi): w kościele św. Joachima z 1908 roku prawy ołtarz poświęcono św. Janowi N. i umieszczono jego obraz (nad: W.M.)

• Skaudwile (Skaudvilė,  region Taurogi): w miejscowym drewnianym kościele św. Krzyża z 1797 roku, po prawej stronie tęczy, na potężnej konsoli stoi duża figura Jana N. (nad: W.M.)

• ¿ Prapimas (okręg Šilale, region Taurogi): na zdjęciu z 1964 roku widać drewnianą ludową figurę Jana N. Przysadzista sylwetka, rogata czapka, koronka komży oddana za pomocą trójkątnego wzoru. Nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• ¿ Paikvardziai (okręg Šilale, region Taurogi): na zdjęciu z 1964 roku widać drewnianą ludową figurę Jana N. Sympatyczna postać trzyma w prawej ręce dziwny okrągły obiekt - zapewne język w glorii. Nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• ¿ Derkintai (okręg Šilale, region Taurogi): na zdjęciu z 1964 roku widać drewnianą ludową figurę Jana N. Postać trzyma w prawej ręce wysoko uniesiona palmę, a w lewej krzyż oparty po robociarsku na ramieniu. Nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• ¿ Kiaukiai (okręg Šilale, region Taurogi): na zdjęciu z 1964 roku widać drewnianą ludową figurę Jana N. Postać trzyma w prawej ręce na wysokości pasa palmę, w lewej frontalnie przed sobą krucyfiks. Nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• ¿ Monkaiciai (okręg Šilale, region Taurogi): na zdjęciu z 1964 roku widać elegancką drewnianą figurę Jana N. Postać trzyma w prawej ręce krucyfiks, a lewą stopę ma opartą na półokrągłej konstrukcji zbudowanej na cokoliku. Nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• ¿ Gubriai (okręg Šilale, region Taurogi): na zdjęciu z 1964 roku widać drewnianą ludową figurę Jana N. bez dłoni, z pękniętą twarzą i mocno skorodowaną. Nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• ¿  Bokstas (okręg Šilale, region Taurogi): na zdjęciu z 1964 roku widać drewnianą ludową figurę Jana N. w aureoli z gwiazdami, z krzyżem i palmą. Nie wiadomo, czy obiekt jeszcze istnieje (nad: W.M.)

• Pod egidą Towarzystwa Opieki nad Zabytkami odbyła się, w lecie 1999, sesja naukowa "Święci przydrożni, patroni przyuliczni". Zaproszenie przyjął gość z Litwy, mgr Ina Orinauskaite z Kowna. Stąd pochodzi prezentowana fotografia Jana N. z nieznanego miejsca na Litwie

• Trzy Nepomuki z nieznanej mi kolekcji litewskiej, zapewne muzealnej