Michał Jan Józef Brokoff
(Michael Johann Joseph Brokoff, Michal Jan Josef Brokoff) |
ur .1686-04-28, Klášterec nad Ohří
zm. 1721, Praga |
|
|
Rzeźbiarz, uczeń i najstarszy syn Jana -
twórcy wzorca Nepomuka na Moście Karola, brat Ferdinanda Maxmiliána
|
|
Jego prace nepomuckie to:
-
1709: figura Jana N.
przy Radnických schodech w Pradze >>
(niektóre źródła wskazują jako autora Ferdinanda Maxmiliána
Brokoffa)
-
1714: grupa Patronów Czech, w tym Jana N.,
na Staroměstským moście w Děčínie >>
-
1715: figura Jana N. przy kościele sv. Jana
Křtitele w Pradze >>
-
figura Jana N. przy kościele
Nejsvětější Trojice v Trojické w
Pradze >>
-
figura Jana N. z pracowni J.J.M. Brokoffa przed głównym
wejściem kościoła śśw. Henryka i Kunegundy w
Pradze >>
z początku XVIII wieku
|


 |
|
Jan Jerzy
Urbański
(Johann Georg Urbansky) |
ur .1675, Chlumec
zm. po 1739 |
|
|
Johann Georg Urbansky był uczniem Jana Brokoffa (twórcy
Nepomuka nr 1 w Pradze (>>)
i Teodora Pauseweina z Budziszyna. Pracował w wielu miastach Czech i
Niemiec, a w 1718 roku przyjął zaproszenie kapituły
wrocławskiej. Tu zrealizował wiele zamówień, a figury Jana
N. wykonane przez niego stały się
odniesieniem do licznych realizacji nepomuckich na całym Śląsku
|
|
Jego prace nepomuckie to:
-
1723: figura Jana N. przy kościele św.
Macieja we Wrocławiu
-
1732: figura Jana N. przy kościele św. Krzyża
we Wrocławiu
-
1726: figura Jana N.
na Jasnej Górze
(>>), na zamówienie królewicza Jakuba Sobieskiego
-
1733: figura Jana N. w Tyńcu nad Ślęzą
fundacji hrabiego Jana Józefa von Götzen, komtura tynieckiej
komandorii joannitów
-
lata 30. XVIII wieku: figura Jana N. w
katedrze wrocławskiej (przypisywane) -
1743: figura przez zamkiem we
Wrocławiu-Leśnicy, fundacji Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą (przypisywane) |





 |
Stanisław
Wincenty Jabłonowski herbu Prus III |
ur .1694
zm. 1754-09-25, Lubartów |
 |
|
Książę na Ostrogu, Bułszowie, Niżniowie,
Krzywinie, Płużnem, starosta międzyrzecki od 1731, białocerkiewski
od 1722, a przede wszystkim wojewoda rawski od 1735
|
|
Tłumacz na język polski klasycznej pozycji
nepomuckiej "Historya zycia, męczenstwa, y cudow S. Iana
Nepomucena Kanonika Pragskiego. Dlá Sákrámentálnego Spowiedźi
Sekretu nie przełamánym státkiem. Dochowanego w rzece Mołdáwie
utopionego. Z pozwoleniem starszych. Ná stárey Prádze, w Drukárni
Karola Iana Hrábá. Drukiem podana. Roku 1729. A teraz z Łáćińskiego
po Polsku przetłumaczona y Na Iásney Gorze Częstochowskiey Roku 1740
wydrukowana".
Kolejne wydania miały miejsce w 1744, 1745, 1750
w Częstochowie, w 1753 w Poznaniu, w 1753 we Lwowie, w 1757 w
Kaliszu, w 1761 w Berdyczowie i Łowiczu (odnosząca się do
wcześniejszych wydarzeń w Rzymie i w Łowiczu w 1736 roku (co stało
się impulsem do powołania Bractwa św. Jana przy kolegiacie
łowickiej), w 1787 w Dubnie i w 1790 roku w Przemyślu. |

|
Michał Potocki herbu
Pilawa |
ur. ok. 1660 zm. 1749 |
 |
|
Michał Potocki, pisarz polny
koronny od 1686 roku, marszałek Trybunału Głównego Koronnego
w roku 1696 i 1722, wojewoda wołyński od 1726 roku, starosta
krasnostawski i sokalski, dziedzic Sędziszowa, później również Będziemyśla,
Klęczan, Krzywej i Księżomostu
|
|
"Mieszkający w Sielcu w latach 1840-1863
Franciszek Ksawery Prek, w przypiskach do swojego pamiętnika
(wydanego w roku 1959 pt. „Czasy i ludzie”), pod hasłem „Sędziszów”
przytacza następującą legendę związaną z figurami św. Jana
Nepomucena. "Uwagę podróżującego zwraca mnóstwo posągów kamiennych
św. Jana Nepomucena wyobrażających, w okolicy Sędziszowa stojących.
Ustne podanie głosi, że Potocki właściciel dóbr sędziszowskich,
podróżując po Europie, przybywszy do Pragi Czeskiej, wyczerpał swoją
kasę i nie miał na powrót. Wszedł do katedry praskiej i zaczął się
modlić. Wtedy podszedł do niego kapłan nieznajomy, pożyczył mu 100
czerwonych złotych i polecił odesłać pod adresem księdza Jana. Po
powrocie, Potocki odesłał pieniądze, które wkrótce wróciły do niego,
bo w całej Pradze nie było księdza o takim imieniu. Potocki tedy
padł na tę myśl, że tym wierzycielem jego, jest św. Jan Nepomucen,
na którego cześć tyle posągów kamiennych powystawiać kazał."
Próbując doszukać się ziarnka prawdy w legendzie, należy wziąć pod
uwagę dwóch Potockich. Pierwszy z nich to Michał Potocki, wojewoda
wołyński, od 1702 r. dziedzic Sędziszowa, później również
Będziemyśla, Klęczan, Krzywej i Księżomostu. Znany był z szerokiej
działalności fundacyjnej i dewocyjnej; jego najsłynniejszym
dokonaniem była fundacja klasztoru kapucynów w Sędziszowie w roku
1739. Drugim Potockim, który może być uważany za bohatera legendy,
jest syn Michała – Piotr. Od 1766 roku jego własność stanowiły wsie:
Olchowa, Sielec, Nockowa i Wiśniowa. W trzech ostatnich zachowały
się do dzisiaj figury św. Jana Nepomucena" (Katarzyna Ignas
"Kult św. Jana Nepomucena we wsiach obecnej gminy Iwierzyce"). Dodać można, że
Michał Potocki to syn hetmana Feliksa "Rewery", dowódcy
spod Wiednia i Parkanów, dziedzic jego
"latyfundium sędziszowskiego". Zwolennik Leszczyńskiego, który
propagował kult JN w Polsce. Zmarł w 1749, pochowany w ufundowanym
przez siebie klasztorze kapucynów. Kazał postawić posąg Jana N.
każdej miejscowości swych dóbr, przez które biegł szlak handlowy na
Ruś, od Rzeszowa po Ropczyce. |



 |
Rafał
Gurowski herbu
Wczele |
ur. 1716, Kościelec - zm. 1797, Dryżyna |
 |
|
Rafał Gurowski, kasztelan
gnieźnieński, kaliski, przemęcki i ostatni kasztelan
poznański
|
 |
|
Rodzina Gurowskich herbu Wczele, wywodząca się z
Gurowa koło Gniezna, posiadała wiele majątków i piastowała ważne
urzędy w Wielkopolsce. Melchior Gurowski, syn Samuela i Zofii
Chełkowskiej, doszedł do fortuny niemal magnackiej. Posiadał m.in.
Gołuchów w pow. kaliskim, Kleczew w pow. konińskim, Wyszynę w pow.
kolskim, Trzebiny i Piotrowice w pow. wschowskim (posag żony), gdzie
w 1695 r., pierwszy w Wielkopolsce zwolnił za wykupem poddanych,
przenosząc ich na czynsz. Zmarł w 1704 roku. Pozostawił trzech
synów: Melchiora – kasztelana poznańskiego, Jana – starostę
obornickiego oraz Józefa Bernarda – opata przemęckiego. Melchior był
ojcem Rafała, Władysława Rocha, Aleksandra i Melchiora.
Najstarszy z braci, Rafał Gurowski – interesujący nas fundator
cokołu
Jana Cieplickiego (>>) – urodził się w 1716 r. w Kościelcu koło
Konina. Jego matką była Zofia z d. Przyjemska, pierwsza żona
Melchiora Gurowskiego. Kształcił się we Francji, w 1745 r.
otrzymał starostwo kolskie. Za namowa ojca zaciągnął się do wojska
francuskiego i – polecany przez dwór saski – znalazł miejsce przy
sławnym marszałku, księciu Maurycym Saskim, synu Augusta II. Pod
jego rozkazami walczył w bitwie pod Fontenoy12. Po powrocie z wojny
został szambelanem króla Augusta III.
W 1752 r, ożenił się z Ludwiką Tworzyańską, kasztelanką przemęcką.
Był właścicielem kilku wsi koło Wschowy, przy granicy Wielkopolski
ze Śląskiem. W swych poczynaniach częstokroć starał się wzorować na
bracie Władysławie, robiącym karierę polityczna. Obaj bracia
odczuwali zdecydowaną niechęć do króla pruskiego Fryderyka II i
stanowczo przeciwstawiali się pruskim zakusom w Wielkopolsce.
Natomiast cesarzową Austrii, Marię Teresę, darzył Rafał Gurowski
sympatią i wyrażał się o nie z dużym szacunkiem. W r. 1764 wystąpił
jako arbiter na sejmie konwokacyjnym, w tym samym roku otrzymał po
teściu kasztelanię przemęcką. Podczas sejmu rozbiorowego w 1773 r.
przypominał, że “wojsko pruskie obdarło już dosyć Kraj”, co zresztą
– jak wiemy – nie wpłynęło w żaden sposób na treść uchwały sejmowej.
Nazywano go wszędzie hrabią i za takiego się uważał. 5 listopada
1787 r. następca Fryderyka II, król Fryderyk Wilhelm II nadal mu
dziedziczny tytuł hrabiego wraz z pruską odmianą herbu oraz
indygenat śląski, W 1790 r. został kasztelanem poznańskim. Zmarł w
1797 r. w swojej wsi Dryżyna koło Szlichtyngowej (dopisek mój: gdzie
stoi inna ufundowana przez niego figura Jana N. - zobacz >>).
Pochowano go w kościele bernardynów p.w. Św. Józefa we Wschowie,
gdzie obecnie wśród cennych zabytków znajdują się epitafia Rafała i
Ludwiki Gurowskich. Ich serca pochowano osobno – w kościele św.
Jakuba w Obrze.
Rafał Gurowski był osobą bardzo pobożną, podobnie zresztą jak i cała
rodzina Gurowskich, świadcząca wiele klasztorom. Sam Rafał był
dobroczyńcą klasztoru cystersek w Owińskach, fundował kościoły m.in.
w Wyszynie i Kościelcu. Wystąpił do pruskiego ministra z notą, w
której dopraszał się, aby jezuici zostali przy swoich fundacjach w
zajętym w 1772 r. kraju. Uległ też bardzo wówczas rozpowszechnionemu
kultowi św. Jana Nepomucena, fundując jego pomnik (stojący do dziś)
w rodzinnym Kościelcu w woj. kaliskim (>>)
i nadając pierwszemu synowi imiona Jan Nepomucen
Fundator Nepomuków w
Cieplicach (>>), Kościelcu w woj. kaliskim (>>),
Dryżynie w Ziemi Wschowskiej woj.
poznańskiego (>>), we Władysławowie w sieradzkiem (zobacz
>>), przy czym tym razem chodzi raczej o Melchiora Hieronima, brata
Rafała (ciekawe, że i we Władysławowie, i w Dryżynie ufundowano
pomniki św. Wawrzyńca, co może świadczyć o stałej sympatii rodziny
do tych postaci) |



 |
Królowie
Polski, prymasi i biskupi |
|
|
|
Grono osób zaangażowanych w ogłoszenie
Jana N. patronem Polski jako wspólnego z Czechami patrona
żywiołu słowiańskiego przeciwstawianego nawale germańskiej
reprezentowanej przez Sasów i Prusaków. Poniżej słowa pieśni
zalecanej do śpiewu na nutę psalmu w kościołach przez owe
Najwyższe Czynniki:
Ciebie chwalimy wiekuisty Panie
Który nam cuda czynisz w świętym Janie
Skąd go uznawa jak Czeska Korona
Tak też i nasza Polska za Patrona
Król Polski Stanisław Leszczyński był zarażony wirusem nepomuckim. Mówił o Janie jako o swym niebieskim bracie stryjecznym,
nawiązując do rodzinnej legendy o pochodzeniu rodu z Czech. Z okazji
kanonizacji wygnany monarcha zdobył z niemałym trudem
relikwie Janowe (>>) i
ofiarował je katedrze w Blois we Francji. Wirus ten przeszedł na jego
córkę Marię, królową francuską od roku 1725 - wprowadziła ona kult św.
Jana do Wersalu, fundując tam jego ołtarz.
|
|
-
Stanisław Leszczyński herbu Wieniawa, król
Polski, Wielki Książę Litewski, etc. (1677 Lwów - 1766
Luneville)
-
Katarzyna Leszczyńska z Opalińskich,
kasztelanka poznańska, królowa Polski (1680 Poznań - 1747
Luneville)
-
Maria Karolina Zofia Felicja Burbon z
Leszczyńskich, królowa Francji (1703 Trzebnica - 1768
Wersal)
-
Stanisław August Poniatowski herbu Ciołęk, król Polski,
Wielki Książę Litewski, etc. (1732 Wołczyn - 1798 Petersburg)
-
Teodor Potocki herbu Pilawa, biskup
chełmiński, warmiński i książę sambijski, sekretarz królewski,
arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1664 Moskwa -1738
Warszawa)
-
Józef Michał Prandota Trzciński, biskup sufragan gnieźnieński
od roku 1732 (1684 - 1738)
-
Adam Ignacy Komorowski herbu Korczak,
arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1699 - 1759
Skierniewice)
|
|
________________________
|