@ ! 

INNE SZUFLADY :::LWOWSKA:::PODRÓŻE:::FOTO:::ŚREDNIOWIECZE:::AUTOR!:::STARE:::PRYWATNE:::© 


 spis >> 

LUDZIE

Poczet artystów, fundatorów, zapaleńców oddanych Sprawie


>     GŁÓWNA STRONA NEPOMUKÓW

 

 

Posłuchaj:
 
RYBA Jakub Jan:
 Chvalozpev ke
sv. Janu Nepomuckemu (1803) - Jenom ctnost
spis ludzi zarażonych wirusem nepomuckim

^
Michał Jan Józef Brokoff
(Michael Johann Joseph Brokoff, Michal Jan Josef Brokoff)
ur .1686-04-28, Klášterec nad Ohří
zm. 1721, Praga
 
 

Rzeźbiarz, uczeń i najstarszy syn Jana - twórcy wzorca Nepomuka na Moście Karola, brat Ferdinanda Maxmiliána


Jego prace nepomuckie to:

  • 1709: figura Jana N. przy Radnických schodech w Pradze >> (niektóre źródła wskazują jako autora Ferdinanda Maxmiliána Brokoffa)

  • 1714: grupa Patronów Czech, w tym Jana N., na Staroměstským moście w Děčínie >>

  • 1715: figura Jana N. przy kościele sv. Jana Křtitele w Pradze >>

  • figura Jana N. przy kościele Nejsvětější Trojice v Trojické w Pradze >>

  • figura Jana N. z pracowni J.J.M. Brokoffa przed głównym wejściem kościoła śśw. Henryka i Kunegundy w Pradze >> z początku XVIII wieku




^
Jan Jerzy Urbański
(Johann Georg Urbansky)
ur .1675, Chlumec
zm. po 1739
 
 

Johann Georg Urbansky był uczniem Jana Brokoffa (twórcy Nepomuka nr 1 w Pradze (>>) i Teodora Pauseweina z Budziszyna. Pracował w wielu miastach Czech i Niemiec, a w 1718 roku przyjął zaproszenie kapituły wrocławskiej. Tu zrealizował wiele zamówień, a figury Jana N. wykonane przez niego stały się odniesieniem do licznych realizacji nepomuckich na całym Śląsku


Jego prace nepomuckie to:

  • 1723: figura Jana N. przy kościele św. Macieja we Wrocławiu

  • 1732: figura Jana N. przy kościele św. Krzyża we Wrocławiu

  • 1726: figura Jana N. na Jasnej Górze (>>), na zamówienie królewicza Jakuba Sobieskiego

  • 1733: figura Jana N. w Tyńcu nad Ślęzą fundacji hrabiego Jana Józefa von Götzen, komtura tynieckiej komandorii joannitów

  • lata 30. XVIII wieku: figura Jana N. w katedrze wrocławskiej (przypisywane)

  • 1743: figura przez zamkiem we Wrocławiu-Leśnicy, fundacji Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą (przypisywane)







^
Stanisław Wincenty Jabłonowski herbu Prus III ur .1694
zm. 1754-09-25, Lubartów
 

Książę na Ostrogu, Bułszowie, Niżniowie, Krzywinie, Płużnem, starosta międzyrzecki od 1731, białocerkiewski od 1722, a przede wszystkim wojewoda rawski od 1735


Tłumacz na język polski klasycznej pozycji nepomuckiej "Historya zycia, męczenstwa, y cudow S. Iana Nepomucena Kanonika Pragskiego. Dlá Sákrámentálnego Spowiedźi Sekretu nie przełamánym státkiem. Dochowanego w rzece Mołdáwie utopionego. Z pozwoleniem starszych. Ná stárey Prádze, w Drukárni Karola Iana Hrábá. Drukiem podana. Roku 1729. A teraz z Łáćińskiego po Polsku przetłumaczona y Na Iásney Gorze Częstochowskiey Roku 1740 wydrukowana".

Kolejne wydania miały miejsce w 1744, 1745, 1750 w Częstochowie, w 1753 w Poznaniu, w 1753 we Lwowie, w 1757 w Kaliszu, w 1761 w Berdyczowie i Łowiczu (odnosząca się do wcześniejszych wydarzeń w Rzymie i w Łowiczu w 1736 roku (co stało się impulsem do powołania Bractwa św. Jana przy kolegiacie łowickiej), w 1787 w Dubnie i w 1790 roku w Przemyślu.

  


^
Michał Potocki herbu Pilawa ur. ok. 1660 zm. 1749
 

Michał Potocki,  pisarz polny koronny od 1686 roku, marszałek Trybunału Głównego Koronnego w roku 1696 i 1722, wojewoda wołyński od 1726 roku, starosta krasnostawski i sokalski, dziedzic Sędziszowa, później również Będziemyśla, Klęczan, Krzywej i Księżomostu


"Mieszkający w Sielcu w latach 1840-1863 Franciszek Ksawery Prek, w przypiskach do swojego pamiętnika (wydanego w roku 1959 pt. „Czasy i ludzie”), pod hasłem „Sędziszów” przytacza następującą legendę związaną z figurami św. Jana Nepomucena. "Uwagę podróżującego zwraca mnóstwo posągów kamiennych św. Jana Nepomucena wyobrażających, w okolicy Sędziszowa stojących. Ustne podanie głosi, że Potocki właściciel dóbr sędziszowskich, podróżując po Europie, przybywszy do Pragi Czeskiej, wyczerpał swoją kasę i nie miał na powrót. Wszedł do katedry praskiej i zaczął się modlić. Wtedy podszedł do niego kapłan nieznajomy, pożyczył mu 100 czerwonych złotych i polecił odesłać pod adresem księdza Jana. Po powrocie, Potocki odesłał pieniądze, które wkrótce wróciły do niego, bo w całej Pradze nie było księdza o takim imieniu. Potocki tedy padł na tę myśl, że tym wierzycielem jego, jest św. Jan Nepomucen, na którego cześć tyle posągów kamiennych powystawiać kazał." Próbując doszukać się ziarnka prawdy w legendzie, należy wziąć pod uwagę dwóch Potockich. Pierwszy z nich to Michał Potocki, wojewoda wołyński, od 1702 r. dziedzic Sędziszowa, później również Będziemyśla, Klęczan, Krzywej i Księżomostu. Znany był z szerokiej działalności fundacyjnej i dewocyjnej; jego najsłynniejszym dokonaniem była fundacja klasztoru kapucynów w Sędziszowie w roku 1739. Drugim Potockim, który może być uważany za bohatera legendy, jest syn Michała – Piotr. Od 1766 roku jego własność stanowiły wsie: Olchowa, Sielec, Nockowa i Wiśniowa. W trzech ostatnich zachowały się do dzisiaj figury św. Jana Nepomucena" (Katarzyna Ignas "Kult św. Jana Nepomucena we wsiach obecnej gminy Iwierzyce"). Dodać można, że Michał Potocki to syn hetmana Feliksa "Rewery", dowódcy spod Wiednia i Parkanów, dziedzic jego "latyfundium sędziszowskiego". Zwolennik Leszczyńskiego, który propagował kult JN w Polsce. Zmarł w 1749, pochowany w ufundowanym przez siebie klasztorze kapucynów. Kazał postawić posąg Jana N. każdej miejscowości swych dóbr, przez które biegł szlak handlowy na Ruś, od Rzeszowa po Ropczyce.





^
Rafał Gurowski herbu Wczele ur. 1716, Kościelec - zm. 1797, Dryżyna
 

Rafał Gurowski,  kasztelan gnieźnieński, kaliski, przemęcki i ostatni kasztelan poznański


Rodzina Gurowskich herbu Wczele, wywodząca się z Gurowa koło Gniezna, posiadała wiele majątków i piastowała ważne urzędy w Wielkopolsce. Melchior Gurowski, syn Samuela i Zofii Chełkowskiej, doszedł do fortuny niemal magnackiej. Posiadał m.in. Gołuchów w pow. kaliskim, Kleczew w pow. konińskim, Wyszynę w pow. kolskim, Trzebiny i Piotrowice w pow. wschowskim (posag żony), gdzie w 1695 r., pierwszy w Wielkopolsce zwolnił za wykupem poddanych, przenosząc ich na czynsz. Zmarł w 1704 roku. Pozostawił trzech synów: Melchiora – kasztelana poznańskiego, Jana – starostę obornickiego oraz Józefa Bernarda – opata przemęckiego. Melchior był ojcem Rafała, Władysława Rocha, Aleksandra i Melchiora.
Najstarszy z braci, Rafał Gurowski – interesujący nas fundator cokołu Jana Cieplickiego (>>) – urodził się w 1716 r. w Kościelcu koło Konina. Jego matką była Zofia z d. Przyjemska, pierwsza żona Melchiora Gurowskiego. Kształcił się we Francji, w 1745 r. otrzymał starostwo kolskie. Za namowa ojca zaciągnął się do wojska francuskiego i – polecany przez dwór saski – znalazł miejsce przy sławnym marszałku, księciu Maurycym Saskim, synu Augusta II. Pod jego rozkazami walczył w bitwie pod Fontenoy12. Po powrocie z wojny został szambelanem króla Augusta III.

W 1752 r, ożenił się z Ludwiką Tworzyańską, kasztelanką przemęcką. Był właścicielem kilku wsi koło Wschowy, przy granicy Wielkopolski ze Śląskiem. W swych poczynaniach częstokroć starał się wzorować na bracie Władysławie, robiącym karierę polityczna. Obaj bracia odczuwali zdecydowaną niechęć do króla pruskiego Fryderyka II i stanowczo przeciwstawiali się pruskim zakusom w Wielkopolsce. Natomiast cesarzową Austrii, Marię Teresę, darzył Rafał Gurowski sympatią i wyrażał się o nie z dużym szacunkiem. W r. 1764 wystąpił jako arbiter na sejmie konwokacyjnym, w tym samym roku otrzymał po teściu kasztelanię przemęcką. Podczas sejmu rozbiorowego w 1773 r. przypominał, że “wojsko pruskie obdarło już dosyć Kraj”, co zresztą – jak wiemy – nie wpłynęło w żaden sposób na treść uchwały sejmowej.
Nazywano go wszędzie hrabią i za takiego się uważał. 5 listopada 1787 r. następca Fryderyka II, król Fryderyk Wilhelm II nadal mu dziedziczny tytuł hrabiego wraz z pruską odmianą herbu oraz indygenat śląski, W 1790 r. został kasztelanem poznańskim. Zmarł w 1797 r. w swojej wsi Dryżyna koło Szlichtyngowej (dopisek mój: gdzie stoi inna ufundowana przez niego figura Jana N. - zobacz >>). Pochowano go w kościele bernardynów p.w. Św. Józefa we Wschowie, gdzie obecnie wśród cennych zabytków znajdują się epitafia Rafała i Ludwiki Gurowskich. Ich serca pochowano osobno – w kościele św. Jakuba w Obrze.

Rafał Gurowski był osobą bardzo pobożną, podobnie zresztą jak i cała rodzina Gurowskich, świadcząca wiele klasztorom. Sam Rafał był dobroczyńcą klasztoru cystersek w Owińskach, fundował kościoły m.in. w Wyszynie i Kościelcu. Wystąpił do pruskiego ministra z notą, w której dopraszał się, aby jezuici zostali przy swoich fundacjach w zajętym w 1772 r. kraju. Uległ też bardzo wówczas rozpowszechnionemu kultowi św. Jana Nepomucena, fundując jego pomnik (stojący do dziś) w rodzinnym Kościelcu w woj. kaliskim (>>) i nadając pierwszemu synowi imiona Jan Nepomucen

Fundator Nepomuków w Cieplicach (>>), Kościelcu w woj. kaliskim (>>), Dryżynie w Ziemi Wschowskiej woj. poznańskiego (>>), we Władysławowie w sieradzkiem (zobacz >>), przy czym tym razem chodzi raczej o Melchiora Hieronima, brata Rafała (ciekawe, że i we Władysławowie, i w Dryżynie ufundowano pomniki św. Wawrzyńca, co może świadczyć o stałej sympatii rodziny do tych postaci)





^
Królowie Polski, prymasi i biskupi    
 

Grono osób zaangażowanych w ogłoszenie Jana N. patronem Polski jako wspólnego z Czechami patrona żywiołu słowiańskiego przeciwstawianego nawale germańskiej reprezentowanej przez Sasów i Prusaków. Poniżej słowa pieśni zalecanej do śpiewu na nutę psalmu w kościołach przez owe Najwyższe Czynniki:

Ciebie chwalimy wiekuisty Panie
Który nam cuda czynisz w świętym Janie
Skąd go uznawa jak Czeska Korona
Tak też i nasza Polska za Patrona

Król Polski Stanisław Leszczyński był zarażony wirusem nepomuckim. Mówił o Janie jako o swym niebieskim bracie stryjecznym, nawiązując do rodzinnej legendy o pochodzeniu rodu z Czech. Z okazji kanonizacji wygnany monarcha zdobył z niemałym trudem relikwie Janowe (>>) i ofiarował je katedrze w Blois we Francji. Wirus ten przeszedł na jego córkę Marię, królową francuską od roku 1725 - wprowadziła ona kult św. Jana do Wersalu, fundując tam jego ołtarz.


  • Stanisław Leszczyński herbu Wieniawa, król Polski, Wielki Książę Litewski, etc. (1677 Lwów - 1766 Luneville)

  • Katarzyna Leszczyńska z Opalińskich, kasztelanka poznańska, królowa Polski (1680 Poznań - 1747 Luneville)

  • Maria Karolina Zofia Felicja Burbon z Leszczyńskich, królowa Francji (1703 Trzebnica - 1768 Wersal)

  • Stanisław August Poniatowski herbu Ciołęk, król Polski, Wielki Książę Litewski, etc. (1732 Wołczyn - 1798 Petersburg)

  • Teodor Potocki herbu Pilawa, biskup chełmiński, warmiński i książę sambijski, sekretarz królewski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1664 Moskwa -1738 Warszawa)

  • Józef Michał Prandota Trzciński, biskup sufragan gnieźnieński od roku 1732 (1684 - 1738)

  • Adam Ignacy Komorowski herbu Korczak, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1699 - 1759 Skierniewice)

 

  

________________________

 


  Źródła>>
^
@ Bookmark and Share INNE SZUFLADY :::LWOWSKA:::PODRÓŻE:::FOTO:::ŚREDNIOWIECZE:::AUTOR!:::STARE:::PRYWATNE:::©