Gloger, 1903: Granice województwa Krakowskiego były
następujące: na północ z województwem Sieradzkiem i ziemią Wieluńską, od której granica szła rzeczką
Liczwartą, będącą dopływem lewego brzegu Warty. Od ujścia Liczwarty
biegła granica krakowska aż do Karpat i źródeł Jasiołki w kierunku
południowo wschodnim, przecinając rzekę Pilicę między Koniecpolem i
Lelowem i od Pilicy rozgraniczając już województwa Krakowskie z
Sandomierskiem w ten sposób, że
Secemin, Sobków, Pińczów, Opatowiec, Szczurowa, Wojnicz
(tu ZG chyba się pomylił),
Tuchów, Brzostek, Kołaczyce i Jedlicze należały do województwa
Sandomierskiego, a Lelów, Jędrzejów, Działoszyce, Skalbmierz,
Koszyce, Szczepanów, Zakluczyn, Jodłowa, Jasło, Dukla i Jaśliska do
województwa Krakowskiego. Na tej przestrzeni stanowiła granicę w
niektórych miejscach górna Nida, a z pobliża Działoszyc do Wisły
Nidzica, od Przemykowa do Brzezinki Uświca, a dalej lewy jej dopływ.
Od Brzostka do okolicy Krosna rozgraniczała dwa województwa,
Krakowskie i Sandomierskie, rzeka Wisłoka, z wyjątkiem małej
przestrzeni powyżej Jasła, gdzie wsie Brzyszczki, Gorajowice i
Hańkówka, do województwa Krakowskiego zaliczone, znajdowały się na
prawym brzegu Wisłoki. Górna Jasiołka, od okolicy Krosna aż do
granicy Węgier i grzbietu Karpat, z pod którego wypływała, stanowiła
granicę między województwem Krakowskiem a ziemią Sanocką, do
województwa Ruskiego należącą. Południową granicę krakowską stanowił
grzbiet Karpat i Tatr od okolicy, w
której leży na zachodzie źródło Wisły, i od granicy
księstw
śląskich aż po źródła Jasiołki i po
ziemię Sanocką na wschodzie. Od południa przytykała do księstwa
Krakowskiego, położona już za Karpatami, ziemia
Spiska (...) Trzy księstwa [Siewierskie, Oświęcimskie,
Zatorskie], które z dzielnicy krakowskiej odpadły w dobie podziałów
(pod koniec wieku XII) do książąt Śląskich, zostały w wieku XV dla
Polski odkupione pieniądzmi od ich potomków. Z tych zaś księstw dwa
ostatnie, t, j. Zatorskie i Oświęcimskie, zostały przez Zygmunta
Augusta roku 1564 urzędownie wcielone do Korony. Księstwa
Oświęcimskie i Zatorskie stanowiły oddzielne dwa powiaty:
Oświęcimski i Zatorski.
Majętność ziemska zwana Państwem Żywieckim powstała
na terenie
Księstwa Oświęcimskiego (>>) w 1467
roku i razem z nim weszły w skład Małopolski i dawnego woj.
krakowskiego I RP.
Strona ta
zawdzięczają sporo osobom takim jak Agnieszka Fulińska, Hadrian
Jakóbczak, T. Rojek, Marcin B., Pietrosul i innym, których zbiory fotografii
zostały tu wykorzystane, lub którzy wykonywali zdjęcia i wyszukiwali
informacje specjalnie na potrzeby Serwisu Nepomuckiego.
Uwaga na Kantego!
W Małopolsce osobny problem stanowią figury Jana Kantego. Są łudząco podobne do Nepomuków.
Różnią się układem rąk i brakiem krzyża, lecz czasem i ta reguła zawodzi. Jan Kanty był kanonikiem krakowskim i profesorem Uniwersytetu
Jagiellońskiego, mniej więcej współczesnym Janowi Nepomucenowi. Urodził się
w małopolskich Kętach. Stąd zwłaszcza - choć nie tylko - w Małopolsce łowcom
Nepomuków mogą zdarzyć się takie pomyłki (zobacz
przykłady innych obiektów nepomukopodobnych >>)
Województwo Krakowskie (807 + 76)
razem z Księstwami Siewierskim, Zatorskim i Oświęcimskim
(w tym Państwa Suskie i Żywieckie)
ale z wyłączeniem Podhala, Orawy i Spisza
W Spotkaniach z
Zabytkami (8/2000) znalazłem informację, że w dzisiejszych granicach
administracyjnych Krakowa znaleźć można 8 figur Jana Nepomucena.
Mowa tylko o figurach "plenerowych". Z poniższego spisu widać, że
liczba ta była znaaaacznie zaniżona. Prócz tego przykładem kultu św.
Jana Nepomucena mogą być jego kaplice pod jego wezwaniem w
krakowskich kościołach. Najbardziej widoczny i wyrazisty obiekt
kultu nepomuceńskiego w Krakowie to kaplica św. Jana Nepomucena
(dziś niestety nosi imię bł. Wincentego Kadłubka) przy kościele św.
Wojciecha na Rynku, o gzymsie ozdobionym kamienną figurą JN i z
tablicą fundacyjną, zaopatrzona dawnej w ołtarz z rzeźbą i licznymi
wotami, relikwie, monstrancję i ambonę - a wszystko to z wizerunkami
Jana. Już od momentu kanonizacji rozwijał się tu bujnie kult JN
popierany przez najwyższe czynniki kościelne
Nepomuki Krakowskie - miasto lokacyjne
intra muros (16
+ 3)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ): dawna kaplica nepomucka przy kościele św.
Wojciecha w Rynku, z 1729 roku - a więc postawiona bezpośrednio i w związku
z kanonizacją Jana. Pierwotnie drewniana, zamieniona w 1778 roku na murowaną.
Już trzy lata po tej zmianie, to jest w roku 1781, zmieniono wezwanie
kaplicy na bł. Wincentego Kadłubka. Pierwotny patron kaplicy wieńczy jej
gzyms od strony ulicy Grodzkiej - jest to kamienna figura
Jana N., która musiała powstać przed przebudową. Na zewnętrznej ścianie kaplicy, tuż pod opisana powyżej figurą,
znajduje się kamienna tablica upamiętniająca ukończenie robót, z napisem
"IN HONOREM SANCTI IOANNIS NEPOMUCENI PATRONI BONÆ FAMÆ ERECTUM A.D. 1778".
Powstało tu pierwsze w Polsce Bractwo św. Jana Nepomucena i przybrało formę
konfraterni literackiej. Starszyzna tej konfraterni wybrała św. Jana
Nepomucena na drugiego patrona już w 1730 roku (uwaga: JBT ustaliła w wywiadzie z
kościelnym, że ówczesny główny architekt Krakowa, znany profesor i
popularyzator zabytków, w latach 60. kazał zabrać stąd ołtarz, ambonę i
jeszcze inne elementy wyposażenia, które trafiły do składnicy i ich dalszy
los jest nieznany. Faktem jest, że obiekty te ostatecznie nie wróciły do kościoła. nie wiemy, czy były wśród nich nepomucenalia, zobacz więcej >>)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
w zakrystii tegoż kościoła św. Wojciecha znajduje się drewniana
polichromowana figura Jana N. w pięciogwiaździstej aureoli, z biretem o
trzech skrzydłach, palcem przy ustach i palmie w prawej dłoni. Reprezentuje
ona typ charakterystyczny dla końca XIX i początku XX wieku, więc raczej
wykluczam, że jest to opisana poniżej zaginiona rzeźba JN, choć bardzo
prawdopodobne, że przed zmianami w kaplicy w roku 1960 stała właśnie tam
(nad: H.Jakóbczak)
- Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w tym samym kościele św. Wojciecha, w ołtarzu Jana
Nepomucena, była figura Jana N. z roku 1727. W ołtarzu były liczne wota.
Ołtarz zlikwidowano w roku 1960. Nie znam dalszych losów tej rzeźby, nie ma
jej na zdjęciu z KZSwP
- Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
w KZSwP znalazłem informację, że na korpusie ambony z
połowy XVIII wieku w tym kościele znaleźć można było płaskorzeźby ze scenami z
życia św. Jana Nepomucena. Niestety nie ma już tam ambony, a wraz z nią
przepadły płaskorzeźby
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w tym samym kościele św. Wojciecha jest również
monstrancja z I połowy XVIII wieku, promienista z posążkiem Jana N. pod glorią
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w
tymże kościele św. Wojciecha w Rynku zachował się pochodzący z pierwszej połowy XVIII wieku
relikwiarz
(>>)
św. Jana Nepomucena w kształcie herbu miasta, co tłumaczy się faktem, że
ofiarowali go członkowie rady miejskiej
¿/-
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
w książce "Rynek Główny w Krakowie" autorstwa Waldemara Komorowskiego i
Aldony Sudackiej znalazł się wielce ciekawy fragment dotyczący kamienicy
Rynek Główny 14, zwanej "Pod Świętą Anną". Jej nazwa pochodzi od
kamiennej figury, którą identyfikowano powszechnie ze św. Anną, choć w
rzeczywistości była to płaskorzeźba świętego Jana Nepomucena. Podobno
znajdowała się ona nad bramą wjazdową domu aż do końca XIX wieku.
Jeśli ta wiadomość jest prawdziwa, to kamienica powinna nosić
nazwę "Pod św. Janem Nepomucenem"! Nie
znane jest niestety żadne zdjęcie tej figury, nie ma też informacji o tym,
jakie były jej dalsze losy (uwaga: kontynuować poszukiwania fotografii w
innych źródłach) (nad: H.Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w Sukiennicach, w zbiorach krakowskiego Muzeum Narodowego znajduje
się obraz Maksymiliana Gierymskiego z figurą Jana Nepomucena w tle,
zatytułowany "Obóz Cyganów I, 1867/68" (nr inw.
5230 NI). Natomiast dwa szkice do tego obrazu przechowuje
warszawskie (>>) MN
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): pierwsza południowa kaplica
(I) kościoła
Mariackiego w Krakowie nosi imię św. Jana Nepomucena. Ciekawe, że o kaplicy
nie ma najmniejszej wzmianki w dosyć szczegółowym planie rozdawanym (po
wykupieniu biletu) w kościele! Sądziłem więc, że musi więc tam być jakiś
jego wizerunek. Przy następnej wizycie w Krakowie uparłem się odwiedzić tę
kaplicę, zwłaszcza że jej ściany pokryte są freskami autorstwa Tetmajera. Bardzo miła pani bileterka wpuściła mnie bez biletu wymaganego aby
obejrzeć kościół. Kaplica była zamknięta z powodu niedawnego najazdu żulerii,
która zrobiła sobie z ciemnej kaplicy melinę, ale udało mi się wejść i
zobaczyć obraz Jana N. Niestety, nie było mowy o zdjęciu z powodu braku
światła, wyręczyli mnie JJK. Obraz ten jest prawie identyczny z przypisanym
Szymonowi Czechowiczowi obrazowi z kościoła pijarów Przemienienia Pańskiego
(zobacz niżej) i, choć fachowcy (Michał Rożek, KZSwP, inne) uchylają się od jednoznacznych stwierdzeń, można
ze sporym prawdopodobieństwem wysnuć hipotezę, że jest
to dzieło tego malarza z około 1745 roku, kiedy to pracował on przy
wielkiej barokizacji kościoła prowadzonej przez archiprezbitera Jacka
Łopackiego. Prezentuje ono styl charakterystyczny dla innych płócien tego
autora, a w dodatku trudno przypuszczać, żeby Łopacki, znawca sztuki,
człowiek ambitny, dbający o jak najwspanialszy wystrój kościoła, zlecał
wykonanie nowego dużego obrazu jakiemuś pośledniemu artyście, który byłby
jedynie marnym naśladowcą, zwłaszcza kiedy miał u siebie mistrza (uzup.: H.Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
w kościele św. Barbary przy Placu Mariackim, w ołtarzu głównym, stoi duża
drewniana złocona rzeźba Jana N. Postać przedstawiona w lekkim kontrapoście, bez nakrycia
głowy, a układ rąk i wzrok skierowany w puste obecnie miejsce przestrzeni
wskazuje, że pierwotnie oburącz dzierżyła większy krzyż, przytulony do ciała
(zobacz też figurę JN z warszawskiego
kościoła Św. Krzyża >>). Dowodzą tego stare zdjęcie z roku 1900 -
Jan trzymał dawniej krzyż w lewej ręce, w prawej natomiast dzierżył
męczeńską palmę. Szkoda, że nie odtworzono pierwotnego układu przy niedawnym
odnowieniu figury w związku z remontem wnętrza kościoła. Być może jest to również dzieło Dawida Heela, autora barokowych rzeźb Matki Boskiej Bolesnej, św. Jana Ewangelisty
i św. Marii Magdaleny z roku 1721, zwykle zasłoniętych ruchomym obrazem
patronki kościoła
Kraków
(gm. i pow. Kraków):
na wystawie antykwariatu przy ul. Mikołajskiej 10 w styczniu 2013 roku
znalazł się ładny drewniany polichromowany posąg Jana N. Datowany na wiek II
połowę wieku XIX, pochodzący być może ze Śląska. W sprzedaży znalazł się na
zasadzie komisu, trudno więc było pozyskać o nim bardziej szczegółowe dane.
Jan trzyma biret w prawej dłoni, która zastała wykonana jako osobny element,
połączony z ramieniem drewnianym trzpieniem. Brązowozłota peleryna z
czerwona podszewką, czarna sutanna, buty bez ściętych nosków. Druga dłoń
pusta, zapewne kiedyś dzierżąca krzyż i/lub palmę. Cena zaporowa.
Lokalizacja jest zapewne chwilowa
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): kaplica Jana N. w kościele
rektoralnym Przemienienia Pańskiego
należącym do pijarów, z lat dwudziestych XVIII wieku (konsekracja 1728). Znajduje się w niej ołtarz
wykonany ze sztucznego marmuru i stiuku przez Jakuba Hoffmana w 1733 roku, w
antepedium którego umieszczono scenę Topienia. Wezwanie kaplicy zostało
określone już w projekcie, co świadczy o planowym wdrażaniu kultu
nepomuckiego w Polsce (nad: H. Jakóbczak)
Kraków (gm. i pow. Kraków,
): w tej samej kaplicy Jana N.
w pijarskim
kościele Przemienienia Pańskiego, w tym samym ołtarzu znajduje się
obraz "Wizja św. Jana Nepomucena" autorstwa zapewne Szymona Czechowicza z
lat około 1729-30. W tle scena Spowiedzi królowej. W mensie umieszczono niewielką scenę
Męczeństwa Jana. Obraz był prawdopodobnie namalowany w Rzymie, podczas
studiów w Akademii św. Łukasza, i stamtąd przysłany do Krakowa (źródło: artykuł Mariusza Karpowicza "Krakowskie obrazy Szymona Czechowicza",
choć autor uchyla się od jednoznacznego przypisania autorstwa uzasadniając
to licznymi przemalowaniami). Obraz
ten jest prawie identyczny z obrazem z Kościoła Mariackiego (zobacz wyżej),
i ostrożna hipoteza (H.Jakóbczak) głosi, że oba malowidła (pijarskie i
mariackie) są autorstwa Czechowicza, zwłaszcza że prezentuje ono styl
charakterystyczny dla innych płócien tego autora
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w tej samej kaplicy Jana N. w pijarskim kościele
Kościół Przemienienia Pańskiego, na jej sklepieniu, znajdują się freski
przedstawiające apoteozę Jana N., a na ścianach bocznych wyobrażenia
relikwiarza z językiem
świętego i palmą męczeństwa (nad: H. Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
na podwórzu kamienicy przy ulicy św. Jana (Chrzciciela) 20 stoi kamienna
figura Jana N. z XVIII wieku, mocno uszkodzona, bez rąk i krzyża. Jan Nepomucen
tu został
przeniesiony w latach 70. XX wieku znad stawów dworskich w majątku rodziny Popielów w
Wójczy (gm. Pacanów, pow. Busko,
d. woj. sandomierskie >>), co potwierdzają informacje pozyskane od właścicieli
posesji, potomków Popielów po kądzieli. Fragmenty rzeźby leżały w krzakach.
Na miejscu pozostała figura MB umieszczona na spiralnej kolumnie, z roku
1737. Figura Jana miała dawniej aureolę i krzyż, zniszczone w latach wojny. Kawałki
rzeźby zostały scalone bez żadnych uzupełnień i ustawione na specjalnie
wyrzeźbionej konsoli. Planowane jest dodanie elementu wodnego (fontanna,
sadzawka) (nad: H.Jakóbczak, uzup.: J.S.)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ): w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, w jednym z pomieszczeń skarbca pośród różnych naczyń,
sztućców i tym podobnych przedmiotów stoi sobie niewielka, złocona figurka Jana N. umieszczona na okrągłym profilowanym cokoliku (nad: H. Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ): w sieni kamienicy przy ul. Wiślnej 3 znaleźć można
kamienną figurę Jana N. ustawioną w półkolistej wnęce (nad: H.Jakóbczak)
W kaplicy św. Jana Chrzciciela (na planie literka J)
w kościele Mariackim, przy jej ścianie północnej, znajduje się ołtarz z
obrazem Jana Chrzciciela flankowany figurami Jana Kantego i Jana
Nepomucena. Rzeźba Jana N. jest jednolicie złocona, w lekkim
kontrapoście, z pustymi już niestety rękami
W antykwariacie na ulicy Gołębiej jesienią 2014 roku
wystawiono do sprzedaży drewnianą polichromowaną figurę Jana N. Ma on
gołą głowę, nad nią aureole z pięcioma dużymi gwiazdami, lewą ręką
przyciska do piersi mały złoty krzyżyk. Prawa ręka pusta, peleryna od
wewnątrz czerwona. Ustawiony jest na profilowanym błękitnym cokoliku z
gzymsem i złotym płaskorzeźbionym kwiatem na froncie (uwaga:
należy sprawdzić status rzeźby, monitorować stan bieżący, a w razie
sprzedaży pozyskać informacje o nowej lokalizacji) (nad: Pietrosul)
W kaplicy zakonnej kościoła św. Józefa, przylegającej
od północy do nawy kościoła, znajduje się ołtarz z obrazem św. Jana
Nepomucena. Jest trudny do zauważenia, bo kaplica ta oddzielona jest od
nawy ścianką, zaopatrzoną w drzwi i okna, i jedynie przez szyby można
zobaczyć fragment wnętrza. W roku 2013 postanowiono o renowacji ołtarza (nad: H.Jakóbczak)
[MNK I-718] W Pałacu Biskupa Erazma Ciołka - oddziale Muzeum Narodowym,
w Galerii "Sztuka Dawnej Polski XII-XVIII wiek" - przechowywany jest kaplerz z Janem N.
wykonany olejem na blasze pochodzący z wieku XVIII.
Wysokość: 12 cm, szerokość: 10 cm. Ma kształt owalny, z
zawieszką. Na awersie przedstawienie Matki Boskiej
Niepokalanie Poczętej, na rewersie Jan N. klęczy z krzyżem, a aniołek trzyma atrybuty (nad: H.Jakóbczak, uzup: Pietrosul)
Kraków-Okół (gm.
i pow. Kraków, ):
w kościele śśw. Piotra i Pawła przy Grodzkiej, na południowej ścianie
prezbiterium znajduje się olejny obraz z tłumem świętych. Wśród nich daje się
zauważyć znajomą postać Jan N. w typowym stroju, z dużą befką, gołą głową i krucyfiksem
w ręku. Wzrok ma wzniesiony w górę, a podłużna twarz okolona jest rzadkim
rudym zarostem. Obraz powstał w roku 1763 z przeznaczeniem dla nieistniejącego już dzisiaj kościoła Wszystkich Świętych
(zobacz też pozycje opisujące zabytki nepomuckie z Krakowa-Pleszowa poniżej
>>) i jest, jak głosi
sygnatura w rogu, dziełem krakowskiego malarza Łukasza Orłowskiego (a nie Szymona
Czechowicza, wbrew temu, co piszą niektóre przewodniki) (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Okół (gm.
i pow. Kraków, ):
barokowy kamienny Jan N. na bramce kościoła klarysek św. Andrzeja na Grodzkiej 54. Zobacz ten obiekt na panoramie (>>).
Niestety stale postępuje korozja materiału tej rzeźby
Kraków-Okół (gm.
i pow. Kraków, ):
w wirydarzu klasztoru klarysek na Grodzkiej 54 stoi okazała figura Jana N.,
kamienna i polichromowana. Pani Genowefa Zań-Ograbek datuje tę rzeźbę na rok
1731 ("Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie"
w "Encyklopedii Krakowa"). Figura jest chroniona metalowym
baniastym
daszkiem (>>) opartym na wygiętych
prętach i otoczona kamienną balustradą. Na profilowanym cokole
płaskorzeźbiona i polichromowana scena Topienia przypominająca nieco herb
Krakowa, okolona palmami, nad nią złoty otok z napisem. Rzeźba stoi na
kłębach chmur. Jeśli data 1731 jest prawdziwa, to figura w swym życiu
musiała przejść co najmniej jedną gruntowną renowację, bo barokowe cechy
stylowe są mocno zatarte (nad: H.Jakóbczak)
[gm. Kraków, pow. Kraków]: w zbiorach Muzeum
Archidiecezjalnego im. kardynała Karola Wojtyły przy ul. Kanoniczej 19
znaleźć można następujące obiekty nepomuckie:
W zbiorach Muzeum Archidiecezjalnego znajduje się pochodząca ze Słowacji (>>) drewniana polichromowana figura Jana N. w wysokim
birecie, z niewielkim krzyżem trzymanym pionowo w lewym ręku, sprawiająca
wrażenie przygarbionej, Niestety, figura nie jest obecnie (2012) eksponowana
W zbiorach Muzeum Archidiecezjalnego, eksponowana w
narożu jednej z sal, znajduje się drewniana polichromowana figura
Jana N. wielkości nieco mniejszej niż naturalna, ustawiona na postumencie.
Jan ma puste ręce, których gest wskazuje, że kiedyś trzymały
krzyż (nad: Pietrosul)
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków,
): odkryciem wizyty w katedrze 1 lutego 2009 było tondo
z wizerunkiem Jana N. w szczycie wykonanego z czarnego marmuru ołtarza św. Kazimierza w obejściu katedry
wawelskiej. Jest to owalne barokowe malowidło utrzymane w ciemnej tonacji,
tło rozświetlone nieco pięcioma gwiazdami nad głową Jana, który ciekawym
gestem zaznaczył palcem stronę w czytanej właśnie Księdze. W drugiej ręce
krucyfiks, goła głowa, biały kołnierzyk i mankiety, brązowa peleryna, pod
nią czarna sutanna
[gm. Kraków, pow. Kraków]: w zbiorach wawelskich o
oficjalnej nazwie Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
jest co najmniej pięć obiektów nepomuckich
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ): wśród eksponatów wawelskiego Skarbca znajduje się
posążek Jana Nepomucena z kości słoniowej i drewna wykonany dla Marii Józefy, córki
króla Augusta III Sasa i żony Ludwika delfina Francji (najprawdopodobniej
Drezno, około połowy XVIII wieku). Święty nie posiada charakterystycznych atrybutów
- występuje bez palmy, krzyża i nakrycia głowy [nr inw. 4236]. Był
pokazywany na wystawie "Pod jedną koroną" w Zamku Królewskim w Warszawie (nad: M.K.)
Kraków-Wawel (gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 7678] znajduje się ładownica na 10 nabojów z
połowy XVIII wieku z wizerunkiem Nepomuka. Wyrób polski, II ćwierć wieku
XVIII. Była do obejrzenia na wystawie "Pod jedną Koroną" w Zamku Królewskim
w Warszawie. W środkowym medalionie z karneolu postać św. Jana Nepomucena. Ładownice
takie pełniły też rolę znaków identyfikacyjnych oddziału, w tym przypadku
jednej z chorągwi jazdy polskiej autoramentu narodowego - kusząca jest
perspektywa wyszukania nazwy tego oddziału, jego dowódców i szlaku bojowego!
Bardzo podobny obiekt jest w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w
Warszawie (zobacz na stronie Nepomuków
Warszawskich
>>) - ciekawe, czy należał do kolegi z tej samej jednostki?
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 2829] znajduje się drewniany posążek Jana N.
pozbawiony atrybutów, o wysokości 21 cm. Jana przedstawiono w malowniczym
kontrapoście i rozwianej szacie - najprawdopodobniej dawniej trzymał on
krzyż w prawej ręce, na co zdaje się wskazywać uduchowione spojrzenie
zwrócone w tę właśnie stronę. Wykonano go gdzieś w Polsce w wieku XVIII
(nad: H.Jakóbczak <- W.R.)
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 3949] znajduje się grupa rzeźbiarska "Wizja
św. Jana Nepomucena" przedstawiająca Jana N. z lewą ręką na piersi,
klęczącego na obłoku podtrzymywanym przez anioła, patrzącego natchnionym
wzrokiem w niebo. Obok dwa amorki - jeden trzyma palec na ustach, drugi
dzierży jakiś przedmiot, trudny do zidentyfikowania z powodu uszkodzenia.
Uszkodzona jest też drugi amorek i figura Jana - brak prawej ręki. Wykonano
gdzieś w Polsce w II ćwierci wieku XVIII (nad: H.Jakóbczak <- W.R.)
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 6176/1] znajduje się srebrna monstrancja,
gdzie w glorii promienistej ażurowa dekoracja m.in. z postacią Jana
Nepomucena. Wykonana przez Christiana Hantke z Żagania w początkach wieku
XVIII. Kilka lat temu monstrancja była w depozycie w Muzeum Sztuki
Złotniczej w Kazimierzu Dolnym,
zobacz >> (nad: TeoP, uzup: H.Jakóbczak <- W.R.) (uwaga: Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 6939] znajduje się tabliczka wotywna z wizerunkiem Jana N.
w polu środkowym, autorstwa Johanna Georga Pfistera
z Nysy, wykonana w 1738 roku. Ponieważ na stałe jest ona w depozycie w Muzeum Sztuki
Złotniczej w Kazimierzu Dolnym [nr Dep MSZK/569] gdzie eksponowana jest na
wystawie stałej, to zostaje dopisana
do katalogu Nepomuków Lubelskich (zobacz >>)
- tu pozostawiam tylko tę wzmiankę (nad: M.K., uzup: Pietrosul)
Nepomuki Krakowskie - Stradom,
Skałka, Kazimierz (25)
W kościele misjonarzy Nawrócenia św. Pawła Apostoła
przy ul. Stradomskiej 6 (zobacz też niżej) jest kaplica Jana Nepomucena.
W niej znajduje się regencyjny ołtarz A. Frączkiewicza z II ćwierci XVIII wieku z obrazem Jana Nepomucena
i
ukazującą się mu Matką Boską z Dzieciątkiem, przypisywany Tadeuszowi Kuntze,
malowany zapewne około roku 1758, odnawiany w 1796 oraz 1960 roku. Górną
część kompozycji wypełnia aniołek z pięciogwiaździstą aureolą w dłoniach
i główki anielskie. Za Janem umieszczono strukturę architektoniczną z
kolumną owiniętą zieloną draperią, dalej widok na Most Karola ze sceną
Topienia. Na pierwszym planie aniołek wręcza (lub odbiera) palmę Janowi
klęczącemu w postawie adoracji. Po lewej stronie kolejne trzy główki
anielskie. W
zwieńczeniu ołtarza inskrypcja z imieniem świętego JN, nad obrazem, na
ścianie mieszczącej studnię świetlną - lustro.
Godny uwagi
jest również fakt, że w dawnym kościele karmelitów bosych
pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP na Wesołej (zobacz
niżej) znajduje się prawie identyczny obraz, zapewne kopia
malowidła Kuntzego, wykonana w niewiadomym momencie i przez
nieznanego malarza
Kraków-Stradom
(gm. i pow. Kraków, ): w klasztorze przy kościele misjonarzy Nawrócenia św.
Pawła Apostoła przy ul. Stradomskiej 6 (zobacz też wyżej) przechowywany jest kielich w stylu
regencji z roku 1726, fundowany z zapisu Piotra Janowskiego dla Arcybractwa
Konania Pana Jezusa, kameryzowany, z symbolami Męki Pańskiej i medalionami z
przedstawieniami wizji św. Ignacego Loyoli, św. Jana Nepomucena ze sceną
męczeństwa w tle, św. Franciszka z Asyżu i półpostaciami śś. Antoniego
Padewskiego (?) i Stanisława Kostki na stopie oraz datą zawartą w chronostychu (>>)
(nad: H.Jakóbczak, na podstawie KZSwP, tom IV)
Kraków-Stradom
(gm. i pow. Kraków, ):
w kościele św. Bernardyna ze Sieny (bernardynów, ul. Bernardyńska 2), w
prawej nawie bocznej znajduje się ołtarz, którego pierwotne wezwanie mogło
być nepomuckie. Wskazuje na to motyw Języka w glorii umieszczony w górnej
kondygnacji. KZSwP pisze o tym ołtarzu jako o "ozdobionym w zwieńczeniu
Palcem Bożym w glorii promienistej", ale ja zostaję przy mojej wersji
Kraków-Skałka
(gm. i pow. Kraków): po prawej stronie w kościele paulinów na Skałce znajduje się nepomucki ołtarz boczny z lat 1749-1750 (A. Solari) wykonany
w czarnym dębnickim marmurze przez
rzeźbiarzy Tomasza Góreckiego i Franciszka Bielawskiego, ozdobiony dekoracją
stiukową Wojciecha Rojowskiego, przedstawiciela nurtu rokokowego w rzeźbie
krakowskiej II połowy XVIII wieku. W ołtarzu ładny obraz Jana N. autorstwa
Władysława Rossowskiego, z roku 1900. Jan, z głową otoczoną gwiazdami,
adoruje krzyż trzymany na lewym przedramieniu, w tle Most Karola i
Hradczany, na dole koło młyńskie. Zobacz ten obraz na panoramie (>>).
Kraków-Skałka
(gm. i pow. Kraków): w wymienionym powyżej ołtarzu Solariego obraz
Rossowskiego zastąpił na tym
miejscu obraz nepomucki Łukasza
Orłowskiego, wykonany po 1751 roku. Nie do końca wiadomo, co stało się z tym barokowym
obrazem, choć zapewne nie uległ zniszczeniu (vide niewyraźna fotografia).
Być może przeniesiono go do klasztoru
(zobacz poniżej) (uwaga: zweryfikować na miejscu informację z KZSwP)
Kraków-Skałka
(gm. i pow. Kraków): w bocznej nawie kościoła klasztornego paulinów na
Skałce znajduje się obraz "Wizja św. Jana Nepomucena", z przedstawieniem
szatana, aniołów i scena męczeństwa w tle. Barokowy, z II połowy XVIII
wieku. Jan trzyma język w prawej dłoni, głowę bez czapki otacza pięć gwiazd,
u stóp powalony szatan. Natomiast w głównej nawie, ponad arkadą prowadzącą
do miejsca, w którym stoi ołtarz z tym obrazem, znajdują się stiukowe
wyobrażenia nepomuceńskich atrybutów - wszędzie latają anioły, a największy
z nich trzyma palec przy ustach
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków): w potrynitarskim (potem bonifratrów) kościele Św.
Trójcy na rogu ulic Krakowskiej i Trynitarskiej, w jednej z kaplic, w
zwieńczeniu, jest owalne malowidło na tynku przedstawiające Jana N., z III ćwierci
XVIII wieku (być może przemalowane)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków): w klasztorze potrynitarskim (potem bonifratrów) na
ulicy Trynitarskiej, na parterze, odnaleźć można obraz "Św. Jan Nepomucen" z
końca XVIII wieku
Jan Augustiański jest tożsamy z Janem Prądnickim. W przedsionku krużganków klasztornych
w tym samym augustiańskim kościele św. Katarzyny
stoi barokowa kamienna figura Jana N. Jan trafił tam w roku 1962. Widoczna jest
rysa na szyi świadcząca o naprawie uszkodzenia (nad: M.K.) Źródło tak go
opisuje: "...z ciosów piaskowca, na rzucie kwadratu, z kapliczką u góry.
Na przedniej ścianie słupa wyrzeźbiony z kamienia unoszący się aniołek
trzymający klucze, pod nim data 1764. Na ścianach bocznych płaskorzeźbione
skręty. Całość barokowa. dobrego smaku i delikatnego wykonania. Na słupie
stoi posąg św. Jana Nepomucena, niezła rzeźba kamienna barokowa". Artykuł "Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie" Genowefy Zań-Ograbek
w "Encyklopedii Krakowa" wymienia figurę Jana Nepomucena przy moście na Białusze,
z roku 1764, którą przeniesiono do klasztoru augustianów. To właśnie Jan
Augustiański, który poprzednio stał przy ogrodzeniu klasztoru sióstr
albertynek niedaleko rzeki Białuchy, zwanej inaczej Prądnikiem. Potem przestawiono go bliżej
Mostu
Sierakowskiego, gdzie stał do roku 1962, kiedy to przebudowano skrzyżowanie
Lubiańskiej i 29-go Listopada, rozbierając przy tym XVIII-wieczny most.
Figura jest wyremontowana i zadbana (uzup: M.S.,
JBT, www.republika.pl/towpradnik)
[gm. Kraków, pow. Kraków]: W zbiorach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli na Kazimierzu, przy ulicy
Krakowskiej 46, znaleźć można:
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - na szkle malowany obraz Jana N. wykonany
prawdopodobnie w wieku XIX w ośrodku morawskim, o wymiarach 58,5x43,2 cm (nr
kat. MEK 3147) (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - na szkle malowany obraz Jana N. wykonany
prawdopodobnie w wieku XIX (uwaga:
w zbiorach MET jest zapewne znacznie więcej nepomuckich obrazów na szkle
niż trzy wymienione tutaj - wynika to ze znanych mi kilku darowizn i
transakcji między kolekcjonerami a Muzeum z początku XX wieku)
(zobacz stronę Szklanych
Nepomuków >>)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w ekspozycji MEK znajduje się Jan N. na obrazie z blachy, olej, z pierwszej połowy XIX
wieku, pochodzący z miejscowości
Groniec (gm. Sławków, pow. Będzin,
, dziś część Sławkowa, woj. śląskie) (nad: JJK)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - drzeworyt nepomucki, odbity na papierze, ręcznie
kolorowany z końca XIX wieku. Rozmiary: 15x9.2 cm. Drzeworyt z wizerunkiem Jana N. z głową pochyloną na lewo, w stroju kanonika: w
czarnej sutannie, białej komży do kolan, pelerynce, okrywającej ramiona. Z szyi
zwisa stuła, której fragmenty widoczne są na komży. Głowa okryta biretem,
otoczona nimbem w formie obręczy z gwiazdkami. W prawej dłoni krucyfiks, w lewej
palmę męczeńską. Święty stoi na postumencie, ukazanym na tle schematycznie
przedstawionego mostu z dwoma obeliskami, zwieńczonymi kwiatami. Po bokach dwie
kolumny, połączone łukiem z ornamentem roślinnym. W dolnej części kompozycji
nieukończony napis. Drzeworyt ręcznie kolorowany farbami transparentnymi w
kolorach niebieskim (ultramaryna) i ugrowym. Odbitka odnaleziona w 1982 roku w
Żołyni u miejscowego stolarza wraz z innymi drzeworytami. Klocek datowany na
lata 1842-1888, wiązany z warsztatem leżajskim, najprawdopodobniej powstał w
warsztacie Bąkowskich (uzup: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - drewniana polichromowana figura Jana N. wysokości 69 cm,
wykonana w stylu ludowym, z XIX wieku, pochodząca z
Pisarzowic (gm.
Wilamowice, pow. Bielsko-Biała,
).
Jan ma biret, krucyfiks i zieloną palmę w ręku oraz ładnie wykończony
koronkowy brzeg komży (numer katalogowy: 61621, uwaga: potwierdzić
przypisanie pierwotnej lokalizacji w odniesieniu do tego obiektu)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w magazynie
MEK - ludowa drewniana figura Jana N. z początków XX wieku
(nad: JJK)
W grudniu 2019 roku w odremontowanej kapliczce w
podkrakowskich Zielonkach (zobacz niżej) umieszczono replikę
polichromowanej XIX-wiecznej drewnianej figury Jana N. z krzyżem i palmą
na lewym barku, w birecie. Według informacji Izby Regionalnej w
Zielonkach oryginał znajduje się w zbiorach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego. Ponieważ żadna ze znanych nam dotąd rzeźb ze zbiorów
MET nie odpowiada temu opisowi, to wypada dodać do spisu nepomuckiego z
tego muzeum kolejną figurę JN (nad: H.Jakóbczak) (uwaga: potwierdzić w
Muzeum)
[nr kat. MEK 61574] W magazynach krakowskiego Muzeum Etnograficznego im.
Seweryna Udzieli znaleźć można drewnianą i polichromowaną figurę Jana N.
Jan ma czarny biret o lekko uszkodzonych skrzydełkach i urwaną pomalowaną na
złoto dłoń, którą tymczasowo zawieszono mu na szyi. Złota peleryna,
brązowy zarost (nad: M.Muryn)
[nr kat. MEK 48964] W magazynach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli znaleźć można drewnianą i
polichromowaną figurę Jana N. Jan ma biret o utrąconych skrzydełkach i
pelerynę z reszta błękitnej farby. Czarny zarost (nad: M.Muryn)
[nr kat. MEK 24693?] W magazynach krakowskiego Muzeum Etnograficznego im.
Seweryna Udzieli znaleźć można ludową drewnianą i polichromowaną figurę Jana N.
wykonaną w 1952 roku przez Jana Lamędzkiego z Dąbrowy Zielonej koło
Częstochowy. Jan jest czarno-biały - ma czarny zarost, biret i sutannę,
białą twarz i komżę. W ręku cienki krzyż (zawieszony na szyi numer katalogowy jest
ponoć błędny) (nad: M.Muryn)
W ekspozycji krakowskiego Muzeum Etnograficznego im.
Seweryna Udzieli znajduje się wycinanka typu kodra z roku 1978 autorstwa
Wandy Brzozowskiej ze Sromowa (pow. Łowicz, gm. Kocierzew Południowy,
d.woj. rawskie >>)
przedstawiająca kapliczkę z figurą Jana N. i księdza błogosławiącego
zwierzęta gospodarskie. Jest jedyna możliwa identyfikacja pomimo mylnej
informacji pracownika MEK
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>) (nad: M.Muryn)
[nr kat. MEK 82988] W magazynach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli znaleźć można odbitkę graficzną
(2007) na papierze przedstawiającą Jana N. Klocek wykonał Włodzimierz Ostoja-Lniski z Czerska
na Kaszubach. Wymiary to 18x10,7 cm. Drzeworyt odciśnięty
brunatną farbą przedstawia Jana N. ukazanego w półpostaci, w stroju
kanonika: w białej komży i pelerynce, okrywającej ramiona. Z szyi zwisa
stuła, której fragmenty widoczne są na komży. Głowa okryta biretem z
białym krzyżem, otoczona nimbem w formie obręczy z pięcioma gwiazdkami.
Twarz ujęta schematycznie. W prawej dłoni św. Jan Nepomucen trzyma palmę
męczeńską, w lewej krzyż. U dołu odręczny napis i sygnatura autorska
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>) (nad: Pietrosul)
[nr kat. MEK 83883] W magazynach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli znaleźć można obraz na szkle
(zobacz stronę Szklanych
Nepomuków >>) z podłożonym drzeworytem przedstawiający Jana N.
autorstwa Włodzimierza Ostoi-Lniskiego z Czerska na Kaszubach. Drzeworyt
wykonany czarną farbą i przycięty, został centralnie umieszczony w
kompozycji i obwiedziony grubą, czarną linią. Święty jest ukazany w
półpostaci, w białej komży i czarnej pelerynce okrywającej ramiona. Z
szyi zwisa stuła, której fragmenty widoczne są przy dłoniach. Długowłosy
święty ma na głowie czarny biret z białym krzyżem pośrodku. Wokół
widnieje nimb w postaci obręczy z pięcioma czarnymi gwiazdami. W prawej
dłoni Jan trzyma palmę męczeńską, w lewej krucyfiks. Tło kompozycji na
szkle jest błękitne. Wokół wizerunku namalowano wielobarwny, stylizowany
ornament roślinny. Składa się z parzyście i symetrycznie rozmieszczonych
ciemnozielonych liści, kwiatów wielopłatkowych (barwy oranżu i cynobru),
tulipanów cynobrowych i koloru oranżu oraz drobnych ciemnoniebieskich
kwiatków. Po lewej u dołu znajduje się sygnatura autorska, zaś po prawej
data: 2015. Na rewersie znajduje się odautorski napis mówiący o
wykonawcy i czasie powstania obrazu. Całość jest oprawiona w płaska ramę
drewnianą koloru brązowego. Wymiary: 37x24 cm (nad: Pietrosul)
W dawnym Muzeum Przemysłu Artystycznego znajdował się
obrazek na szkle z Janem N. w odmianie śląsko-podhalańskiej (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>), prawie identyczny jak ten o nr
inwentarzowym 3147/MEK. Muzeum zlikwidowano w roku 1951, a zbiory uległy
parcelacji. Stąd tylko przypuszczenie, że ten obiekt znalazł się w
Muzeum Etnograficznym. Inna możliwa lokalizacja to Muzeum Narodowe (źródło:
Józef Grabowski, "Ludowe malarstwo na szkle", Ossolineum, PAN, 1968, nad: Pietrosul)
Nepomuki Krakowskie fuori le
mura (63 + 2)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
na Wesołej, w kościele św. Mikołaja przy ulicy Kopernika znajduje się ołtarz z obrazem Jana N.
Stoi on przy północnej ścianie prezbiterium, na lewo od ołtarza głównego.
Obraz pochodzi najprawdopodobniej z wieku XVIII, przedstawia stojącego JN trzymającego krzyż
i męczeńską palemkę, a na prawo od postaci świętego, w głębi, widoczna jest scena
Topienia (nad: H.Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
na Wesołej, w dawnym kościele karmelitów bosych pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP, zwanym
także od nazwy pobliskiego szpitala uniwersyteckiego przy ulicy Kopernika 19
kościołem św. Łazarza, znajduje się, ujęty w obramowanie z czarnego marmuru, barokowy ołtarz z obrazem Jana N.
przedstawiającym klęczącego przed MB z Dzieciątkiem Jana. Dzieciątko trzyma
palec przy ustach Jeden aniołek
podaje mu męczeńską palmę, drugi fruwa na głową z gwiaździstą aureolą, widać
też dwa skupiska główek anielskich. W tle
scena Topienia lub wyłowienia z wody. Jest to najprawdopodobniej kopia
malowidła Kuntzego z kościoła misjonarzy przy Stradomskiej 6 (zobacz
wyżej) wykonana w niewiadomym momencie i przez nieznanego malarza (nad: M.Muryn) (uwaga: ustalić datę
powstania i autora obrazu)
- Kraków-Kleparz
(gm. i pow. Kraków, ):
na starych fotografiach i rysunkach kościoła św. Floriana z końca XIX
wieku widać mur odgradzający teren kościelny. Bramkę w tym murze flankują dwie figury: po prawej Jana N., po lewej Jana Kantego. Po ostatniej przebudowie, jeszcze przed końcem XIX wieku, wszystko to zniknęło, a los figur jest nieznany (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Piasek
(gm. i pow. Kraków,
):
przy ulicy Karmelickiej 19, w klasztornym muzeum karmelitów na Piasku stoi
złociutki Jan N. Niestety nic nie wiadomo o jego pochodzeniu i losach. Jan
jest w pełni barokowy, przedstawiono go w pozie nieomal tańczącej - w
szeroko rozpostartych ramionach trzyma palmę i krzyż (nad: H.G., H. Jakóbczak)
-
Kraków-Łobzów
(gm. i pow. Kraków): w "Małej Encyklopedii Krakowa" Adamczewskiego Brat
Wirtualny H.J. znalazł taki wpis: „[...] Przy kościele na Nowej Wsi (Łobzów) stoi
figura św. Jana Nepomucena, która dawniej znajdowała się na Piasku koło
mostu nad odnogą Rudawy tuż przy kościele karmelitów; pod nią od
niepamiętnych czasów odgrywano religijną muzykę. Podczas porządkowania tej
części miasta (wytyczenie ul. Karmelickiej) figurę przeniesiono do Nowej
Wsi. [...]”. Otóż nie wiadomo, o co chodzi, bo przy kościele św.
Szczepana w Łobzowie (Nowej Wsi) nie ma żadnego Jana, nie ma go również przy
kościele misjonarzy przy Lea. H.J wysnuł więc jeszcze jedną teorię -
utożsamiając tego Jana z Nepomukiem z ul. Czarnowiejskiej (zobacz poniżej)
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
trójkondygnacyjna murowana tynkowana na różowo kapliczka wnękowa w narożniku
Parku Krakowskiego, a w niej, w jednej z nisz najniższego poziomu,
półplastyczna figura Jana N. Świeżo po remoncie (jesień 2007), przyciąga
świeżością kolorów. Nad głową Jana siedem (!) złotych gwiazd. Janowi
towarzyszą inni święci obu płci
Kraków
(gm. i pow. Kraków): murowana kapliczka z figurą (XVIII wiek?) Jana N. we wnęce, niedaleko Parku Krakowskiego.
Figurka Jana znajduje się we wnęce kapliczki, która to kapliczka stoi przy
skrzyżowaniu ulic Czarnowiejskiej 53 i Konarskiego, w ogródku Gimnazjum nr 16.
Brak datowania. Nic nie wiadomo o tym, czy figura była tam od początku, czy
pierwotnie stała w innym miejscu (może nad jakąś młynówką Rudawy? (nad: H.J.)
Uwaga: istnieje śmiała teoria utożsamienia tego obiektu z figurą wymienioną
w "Małej Encyklopedii Krakowa" Adamczewskiego jako Jan z Nowej Wsi
(Łobzowa), zobacz poniżej. Kapliczka została pobielona już w XXI wieku, być
może był to powrót do dawnego koloru. W 2007 roku figura i kapliczka została
nieco uszkodzona na skutek pożaru - chcę wierzyć, że była to tylko
nieostrożność w obchodzeniu się ze świeczką czy lampką, a nie celowe
podpalenie. Następnie figura zniknęła - co wywołało nasze chwilowe zaniepokojenie - lecz wróciła po renowacji
[nr inw. I.11000 BJ] Biblioteka Jagiellońska
przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N. wydrukowany przez drukarnię Władysława Łazarskiego w roku 1921, z użyciem klocka drzeworytniczego z
II połowy XVIII wieku autorstwa anonimowego "Mistrza N.M.P. z Mariazell".
Odbitka ukazuje św. Jana Nepomucena z
krucyfiksem i palmą męczeństwa, stojącego na niewysokim barokowym postumencie,
otoczonego kwiatami i dwoma aniołami wzlatującymi z obłoków w górnych
narożnikach kompozycji. Święty ma na sobie strój liturgiczny, tj. czarną
sutannę, komżę w zielono-pomarańczowe pasy i biały mucet z granatowym podbiciem,
a na głowie otoczonej żółto-pomarańczową aureolą ma czarny biret. Liczne partie
drzeworytu posiadają gęste kreskowanie. Wizerunek został ujęty w czarną ramkę,
górne narożniki ścięte. Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem, Muzeum Mazowieckie w
Płocku i Muzeum Narodowe w Warszawie
przechowują inne odbitki z tego samego klocka (nad: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[nr inw:
I.11061 BJ] Biblioteka Jagiellońska przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N.
(nr inw:
I.11061 BJ) wydrukowany przez drukarnię Władysława Łazarskiego w roku 1921,
datowanie klocka drzeworytniczego 1751?-1800? Kompozycja sklejona z pięciu
arkuszy papieru, odbita z czterech klocków drzeworytniczych, ręcznie kolorowana
farbami wodnymi. U góry w centrum, na obłokach z dwoma anielskimi głowami,
postać św. Józefa z Dzieciątkiem. Świętego trzymającego w lewej dłoni lilię
otula płaszcz ozdobiony gronostajowymi "ogonkami". Otaczają go święci. Na
pierwszym planie, po bokach, stoją: św. Jan Nepomucen i Ignacy Loyola. Św. Jan
Nepomucen w konwencjonalnym stroju, ma głowę w birecie otoczoną aureolą z
pięcioma gwiazdami. W prawej ręce trzyma krucyfiks, w lewej palmę męczeńską.
Jana N. przedstawiono w fioletowo-różowej pelerynce o podbiciu koloru oranżu, ma
komżę wykończoną szlakiem w motywy kwiatowe na żółtym tle. Na jego aureoli obok
czterech gwiazd w kolorze oranżu znalazła się jedna - brązowa. Inna odbitka z tych samych klocków do zobaczenia w Muzeum Tatrzańskim w
Zakopanem oraz - we fragmencie - w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie
(nad: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[gm. Kraków, pow. Kraków]: W zbiorach krakowskiego Muzeum
Narodowego przy Alei 3 Maja 1, znaleźć imponujący zbiór nepomucenaliów.
Są to w większości ryciny różnych technik i z różnych czasów, a niektóre
z nich - z uwagi na unikalne motywy ikonograficzne mogą być bardzo
archaiczne:
Muzeum Narodowe wystawia, w ramach stałej ekspozycji znanej pod nazwą
Galeria "Broń i Barwa w Polsce", ładownicę polską
niemundurową z
pierwszej połowy XVIII wieku. Ma ona trzy wypukłe rozety, na środkowej Matka Boska, na bocznej św.
Jana Nepomucen. Zrobiona została z drewna, mosiądzu, żelaza,
czarnego szagrynu, skóry i nici srebrnej technikami
haftowania, rytowania, niellowania oraz wycinania. Zagadka
polega na tym, że w w starym (1908) przewodniku po muzeum
(wtedy Muzeum im. hr. Emeryka Hutten-Czapskiego) ładownica
opisana jest jako wykonana "ze srebra pozłacanego,
grawirowana", co zupełnie nie pasuje do powyższego opisu.
Czy zatem mowa o tym samy obiekcie, czy też raczej o innej
ładownicy?
(nad: H.Jakóbczak)
Muzeum Narodowe wystawia, w ramach stałej ekspozycji znanej
pod nazwą Galeria "Broń i Barwa w Polsce", ryngraf
konfederacki z drugiej połowy XVIII wieku, wykonany
najprawdopodobniej w Częstochowie. Zrobiony został z blachy
miedzianej malowanej farbą olejną, rytowanej i złoconej. W
centralnej części przedstawienie Chrystusa ukrzyżowanego, a
wśród postaci zgromadzonych u stóp krzyża widoczny święty
Jan Nepomucen
(nad: H.Jakóbczak)
[MNK I-451] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kaplerz
malowany olejem na blasze, datowany między 1750 i 1850
rokiem, wysokość: 11,5 cm, szerokość: 9,5 cm. Przedstawia
stojącą sylwetkę Jana N. na tle mostu. Widoczna mała figurka
Jana N. spadającego do rzeki (nad: Pietrosul) (uwaga: inny
kaplerz z Janem N. ze zbiorów MNK o nr inw. I-718
prezentowany jest w oddziale muzeum w pałacu Erazma Ciołka
na Kanoniczej [Kraków-Okół, zobacz wyżej])
[MNK I-988] W Muzeum Narodowym przechowywana jest drewniana polichromowana rzeźba
Jana N. Data powstania to 11 września 1794, szerokość: 37
cm, głębokość: 20,5 cm, wysokość: 108,5 cm. Jana zaopatrzono
w gruszkowaty cokolik-wspornik. Kontrapost, biret,
uszkodzone dłonie już bez krzyża (nad: Pietrosul)
[MNK III ryc.-29013] Muzeum Narodowe przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N. stojącego na postumencie,
ukazanego konwencjonalnie. Odbitka wykonana przez TM z
klocka wykonanego przed tą datą. Święty przedstawiony
w całej postaci, frontalnie, z głową pochyloną i skierowaną
na lewo. Ukazany w stroju kanonika: w czarnej sutannie,
białej komży do kolan, niebieskiej pelerynce, okrywającej
ramiona. Głowa Świętego okryta biretem, otoczona
promienistym nimbem i pięcioma gwiazdkami. Twarz
przedstawiona dość schematycznie. W prawej, uniesionej ręce
św. Jan Nepomucen trzyma krucyfiks, w lewej palmę męczeńską.
Postument, na którym stoi Święty ozdobiony ośmioramienną,
niebieską gwiazdą z wpisanym monogramem Jezusa i
schematycznie ukazanym sercem. Przed postumentem ustawione
dwa niewielkie, kuliste flakony z tulipanowymi kwiatami. Po
bokach symetrycznie dwa dwuuszne wazony z rozbudowanymi
bukietami. W górnych rogach kompozycji podwieszone kotary. W
dolnej części odbitki, na wydzielonym polu słabo czytelny
napis z mocno stylizowanymi literami. Drzeworyt ręcznie
kolorowany farbami w kolorach niebieskim, ugrowym, brązowym
i czarnym. Na górnym i dolnym brzegu grafiki, poza odciskiem
odręczny napis wykonany przez kolekcjonera Ambrożego
Grabowskiego (1782 - 1868): "Drzeworyty wieyskie, przez
włościan z okolic Krakowa. albo też robione w Krakowie przez
lichych rzemieślników w dawnych czasach zwanych kołtryniarze.
Przerobione z jakiegoś obrazka wydanego w Czechach z
podpisem w tym języku" (nad: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum
Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16934] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze
przedstawiający klęczącego Jana N. adorującego MB z Dzieciątkiem.
Łacińska inskrypcja z datą 1722 (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16935V] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze
przedstawiający zwrócone w lewo popiersie Jana N. z gołą głową adorującego
krucyfiks (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16936] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze
przedstawiający zwrócone w prawo popiersie Jana N. w birecie adorującego
krucyfiks trzymany w rękach. Pięć gwiazd, medalion z MB na
szyi, niemiecka inskrypcja (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16938] W Muzeum Narodowym przechowywana jest cynkografia
(?) odbita na papierze przedstawiający klęczącego Jana
N. z biretem u stóp. Polska inskrypcja (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-31104] W Muzeum Narodowym przechowywany jest rewers karty
tytułowej starodruku przedstawiający apoteozę Jana N. wśród
aniołów. W tle scena Zrzucenia. Łaciński napis z
chronostychem (>>) dającym rok 1728:
"Depignant alij proprios
Iconibus actus, Icon virttutis NE:POMUCENUS adest. Fulget in
eximio probitatis norma IOANNE.Qui ftygis & carnis mira trophea tulit. MVnDVs
ConVICtVs
Vera probItate
PatronI Illi conferri ferta
jubet." (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16937] W Muzeum Narodowym przechowywany jest staloryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. w rozmowie z
królem Wacławem. Polska inskrypcja. Jest on wzorowany na
obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18236] W Muzeum Narodowym przechowywany jest staloryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. w rozmowie z
królem Wacławem. Prawie identyczny jak staloryt MNK III-ryc.-16937
oraz 20724
(zobacz wyżej). Polska inskrypcja informuje, że jest on
wzorowany na obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w
katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18237] W Muzeum Narodowym przechowywana jest
chromolitografia odbita na papierze przedstawiająca Jana N. w rozmowie z
królem Wacławem. Prawie identyczny jak staloryty MNK III-ryc.-16937
i 38 oraz 20724 (zobacz wyżej) i nic dziwnego - jak głosi podpis jest ona
również
wzorowana na obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w
katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20724] W Muzeum Narodowym przechowywany jest staloryt odbity
na papierze przedstawiający Jana N. w rozmowie z królem
Wacławem. Prawie identyczny jak staloryt MNK III-ryc.-16937
oraz kilka innych, np. inny MNK III-ryc.-18236
(zobacz wyżej). Polska inskrypcja informuje, że jest on
wzorowany na obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w
katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-12531] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający Jana N. w sutannie, trzymającego
palec przy ustach przed królem Wacławem. Obok leżą kajdany i
inne narzędzia męki. Podpis: "S. Johan von Nep.". Poniżej
niemiecki napis (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18238] W Muzeum Narodowym przechowywana jest akwaforta
odbita na papierze przedstawiająca Jana N. stojącego z
palcem przy ustach. U dołu zarys mostu (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18634] W Muzeum Narodowym przechowywany jest rysunek Jana
Rembowskiego odbity na papierze, odwzorowujący ludowy
obrazek Jana N. na szkle w typie MNK IV-mal-142 (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-9787] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. klęczącego na
chmurze, z gwiazdami i aniołkami, z banderolą "S. IOANNES
NEPOMUCENUS" oraz sylwetą mostu w rogu (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>) (zobacz niżej)
[MNK III-ryc.-9788] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. klęczącego na
chmurze, z gwiazdami i aniołkami, z banderolą "S. IOANNES
NEPOMUCENUS" oraz sylwetą mostu w rogu. Jest to
powiększona wersja ryciny MNK III-ryc.-9787 (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-9874] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze przedstawiający gołogłowego Jana N.
klęczącego na chmurze i adorującego Trójcę Świętą (unikalny
motyw!). Poniżej klęcząca królowa Zofia i narzędzia męki (?
znowu unikat!) - jakieś tasaki i piły (?) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10123] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze ze świętymi Janem N. i Antonim Padewskim. Jan po lewej stronie, niżej pośrodku tondo ze
sceną zrzucenia z mostu. Na banderoli podpis po polsku,
poniżej herb Jastrzębiec z kapeluszem kardynalskim i dalsze inskrypcje
(łacińskie?) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10856] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający pomnik Jana N. na cokole z Językiem, z
czterema aniołkami dźwigającymi atrybuty, po dwóch z prawej
(krzyż, korona) i lewej (biret, palma) strony. Święty w
postawie stojącej, z szeroko rozłożonymi ramionami, z nimbem
o pięciu gwiazdach. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI". Sygnatura "Georgi
Wielawski Sc. Leopoli", zapewne obiekt pochodzi ze
lwowskiej pracowni. To jeden z trzech wariantów tej
ryciny w zbiorach MNK (zobacz niżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10857] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający pomnik Jana N. na cokole z Językiem, z
czterema aniołkami dźwigającymi atrybuty, po dwóch z prawej
(krzyż, korona) i lewej (biret, palma) strony. Święty w
postawie stojącej, z szeroko rozłożonymi ramionami, z nimbem
o pięciu gwiazdach. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI". Sygnatura "Georgi
Wielawski Sc. Leopoli". To drugi z trzech wariantów tej
ryciny w zbiorach MNK (zobacz wyżej i niżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10858] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający pomnik Jana N. na cokole z Językiem, z
czterema aniołkami dźwigającymi atrybuty, po dwóch z prawej
(krzyż, korona) i lewej (biret, palma) strony. Święty w
postawie stojącej, z szeroko rozłożonymi ramionami, z nimbem
o pięciu gwiazdach. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI". Sygnatura "Georgi
Wielawski Sc. Leopoli". To trzeci z wariantów tej
ryciny w zbiorach MNK (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-28777] W Muzeum Narodowym przechowywana jest litografia
kredką na papierze przedstawiająca pomnik Jana N. z Mostu Karola w Pradze. Widoczne nieistniejące latarnie na cokole,
płaskorzeźbione sceny, panorama Hradczan z rzeką (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20725] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kolorowany
miedzioryt na papierze przedstawiający pomnik Jana N. na
cokole ze sceną Topienia i dwoma aniołkami (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18239] W Muzeum Narodowym przechowywany jest drzeworyt na
papierze gazetowym przedstawiający pomnik Jana N. na Pl.
Trzech Krzyży w Warszawie (>>)
autorstwa Jana Jerzego Plerscha. Widoczny imponujący, a
nieistniejący dzisiaj, pałąk latarni (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20004] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kolorowany miedzioryt na
papierze przedstawiający Jana N. głoszącego kazanie z ambony
do tłumu mieszczan, zapewne u św. Gawła (sv. Havel) w Pradze.
Niemiecki podpis głosi: "S. Johan v. Nepomuck", niżej
sygnatura praskiej pracowni: "Prag bei Joh. Pachmeyer" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20006] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kolorowany
miedzioryt na papierze przedstawiający podtrzymywane przez
cztery aniołki dzierżące atrybuty popiersie Jana N. w
otoku z gwiazdami. Obok modlitwa nepomucka w języku czeskim
z licznymi błędami (zobacz stronę twórczości
nepomuckiej >>). Podpis głosi: "S. Joannes Nepomucen", niżej
sygnatura miedziorytnika: "bej Wenzel Langhammer", co oznacza, że twórcą
w drugiej połowie XVIII wieku był Václav (Wenzel) Langhammer z
Vrchlabí (Hohenelbe) (nad: Pietrosul, uzup: J.Kv.)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-29019] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na papierze przedstawiający miedzioryt na papierze przedstawiający Jana N. z aniołkami stojącego na posadzce z szachownicowych kafli (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-12032] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na papierze przedstawiający przedstawiający
popiersie Jana N. w promienistym nimbie z gwiazdami, z
krzyżem, otwartą księgą i czaszką (?). Ubiór nieco
nietypowy, z dużą befką i kołnierzem układającym się w
kształt podobny do kaptura. Być może Jan nie ma zarostu
(rzadkie!). Otok z aniołkami, palmą i gałązką laurową
spiętymi wstęgą na której kłódka i klucz. Poniżej napis
"Effigies / S.IOANNIS NEPOMUCENI M. / Drout (?) ad
Sepulcrum ejus, in Altari Venerati / ...one exposita.
Joan.Baut(?)... fecit". Ostatnie wyrazy to
sygnatura twórcy (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-13510] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na papierze przedstawiający przedstawiający
popiersie Jana N. w promienistym nimbie z gwiazdami, z
krzyżem, otwartą księgą i czaszką. Otok z aniołkami, palmą
i gałązką laurową spiętymi wstęgą na której kłódka i klucz. Poniżej
cytat z Listu do Hebrajczyków: "Sanctus, innocens,
impollutus, / Segregatus a peccatoribus. / Hebr. 7.v.26.".
Jeszcze niżej
sygnatura twórcy: "Mauber Sc. et. exe in AD (?)" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-12576] W Muzeum Narodowym przechowywana jest akwaforta na papierze przedstawiająca przedstawiający
popiersie Jana N. w aureoli z gwiazdami, z
krzyżem. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI M.". Poniżej
sygnatura twórcy (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-13523] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający przedstawiający popiersie Jana N. z gwiazdami
wokół głowy, z
krzyżem i otwartą księgą. W rogu draperia z wisiorem.
Podpis: "S.IOANNES
NEPOMUCENUS.P.SL".
Jeszcze niżej
sygnatura twórcy: "Cl(?) Kohl sculp. Vienna" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-42069] W Muzeum Narodowym przechowywana jest
litografia na papierze przedstawiającą konfesję Jana N. w
katedrze praskiej. Niemieckojęzyczny podpis: "Grabmal des
St. Johann von Nepomuk" . Obiekt pochodzi z firmy Gustav
Taubert w Dreźnie (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-13696] W Muzeum Narodowym przechowywany jest
miedzioryt na papierze przedstawiający konfesję Jana N. w
katedrze praskiej. Łaciński podpis: "Sacrum
S.IOANNIS Nepomuceni Sepulchrum". Sygnatura: "I.E.
Wodnianski ..." (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-9789] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający trzypiętrową architektoniczną
konstrukcję z tondem z popiersiem Jana N. z gwiazdami
wokół głowy i z
krzyżem oraz ze sceną Topienia poniżej.
Podpis: "S. / IOANNES
NEPOMUCEN.".
Jeszcze niżej
sygnatura twórcy: "Balcewicz (?) sc. Vilnius" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
W Muzeum Narodowym przechowywany jest obraz Juliana Fałata
"Kapliczka w Osieku" z roku 1913. Jest to akwarela na
papierze o wymiarach 95,5 x 54 cm i przedstawia kapliczkę w
formie skrzynki na słupie, z polichromowana figurką Jana N.
w środku.
Osiek (gm. Osiek, pow. Oświęcim) to miejscowość
nieopodal Krakowa, gdzie Fałat bywał na letnisku u
przyjaciół
[MNK IV-mal-31] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle przedstawiającą
Jana N. w obramowaniu architektoniczno-roślinnym (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-mal-109] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle przedstawiającą
Jana N. z kwiatami maków (?), według wzoru znanego z innych
licznych obrazków (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-mal-142] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle przedstawiającą
Jana N. w odmianie śląsko-podhalańskiej (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>), prawie identyczny jak ten z Muzeum
Etnograficznego o nr
inwentarzowym 3147/MEK i inny, ze zbiorów dawnego Muzeum Przemysłu
Artystycznego (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-mal-149] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle
przedstawiającą Jana N. z kwiatami, na zielonkawym tle
(zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-C-1455] Muzeum Narodowe przechowuje
fajansową białą figurkę Jana N., zdobioną u podstawy
szachownicowym złoceniem, wykonaną w latach 1908-1914 przez
artystyczną grupę rzemieślniczą Artěl z Pragi. Wysokość 15,5 cm (nad:
H.Jakóbczak)
[MNK-IV-M-54/1] Galeria Rzemiosła Artystycznego w Muzeum
Narodowym w gablocie "Zabytki konwisarstwa" prezentuje odlana w cynie kropielniczka z wizerunkiem
Św. Jana Nepomucena z wieku XVIII. Pochodzi ona ze zbiorów
byłego Muzeum Przemysłowego w Krakowie. Stan dobry. Podobny,
o ile nie identyczny obiekt prezentowany jest w muzeum w
Nysie (zobacz >>) (nad: J.B.
z Kłodzka)
Kraków (gm.
i pow. Kraków): w roku 1745 pod klasztorem kapucynów przy ul. Loretańskiej
podczas prac budowlanych wytrysnął strumień wody (dawniej płynął tędy
zasypany i zapomniany strumień zwany Młynówką). Wdzięczni mieszkańcy uznali
to za cud, ksiądz kanonik krakowski Maciej Lubieński ufundował kapliczkę
usytuowaną na zewnętrznym narożniku Loretu. Figura wyrzeźbiona została z
piaskowca pińczowskiego i przedstawia świętego w sutannie oraz w mucecie z
frędzlami i ozdobną koronką u dołu. Głowa, ozdobiona długimi włosami, wysoko
uniesiona w górę. W prawej ręce święty dzierżył dawniej krzyż, a w lewej
trzyma palmę - atrybut męczeństwa. Figurę tę, podobnie jak poprzednią,
wykonał w 1745 roku nieznany rzeźbiarz (według innych źródeł niejaki German).
Podczas walk w okresie Konfederacji Barskiej statua została uszkodzona
pociskami armatnimi. Dlatego też przeprowadzono w 1790 roku niezbędną
konserwację. W 1817 roku odnowiono ją kosztem Antoniego Kuczkowskiego a w roku
następnym ks. Jerzy Mieroszewski pokrył koszty ozdobienia figury farbą.
Kolejne prace renowacyjne przeprowadzono w latach 1916 i 1995. Inna wersja
powodu fundacji mówi, że obie figury umiejscowione przy Lorecie zostały
ufundowane jako wypełnienie ślubu za ustąpienie niebezpieczeństwa zawalenia
się Domku Loretańskiego zagrożonego wodami podskórnymi i obfitymi źródłami,
których nie umiano powstrzymać w trakcie remontu w 1744 roku. Na cokole
figury - chronostych (>>)
INECTVS
FVNDIS
FVNDOS
PATRONVS
ABVNDIS
PROTEGAT ILLÆ
OS
VT PIA
VOTA PETVNT
Kraków
(gm. i pow. Kraków): na wystawie antykwariatu przy ul. Retoryka w
roku 2009 pojawiła się drewniana figura Jana N. Ten sam obiekt pojawił się
również na aukcji internetowej w marcu 2009, gdzie przez sprzedającego
opisany był jako
rzeźba pochodząca ze spalonego (wraz z wyposażeniem!) w 2002 roku kościoła w Woli Justowskiej. Nasz list
do parafii w Woli, z kopią do biskupa odpowiedzialnego w kurii za zabytki, z prośbą o
sprawdzenie, wyjaśnienie i interpretację pozostał bez odpowiedzi i bez echa.
Niedługo potem antykwariat zniknął z ulicy Retoryka, nie są wiec
znane dalsze losy rzeźby. Tym niemniej fizycznie istnieje nadal, więc
zostawiam ją w spisie (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Zwierzyniec
(gm. i pow. Kraków): kamienny Jan N. z 1775 w południowo-wschodnim narożniku murów
zwierzynieckiego klasztoru norbertanek, nad
Rudawą. Został on przeniesiony z nadrzecznego odcinka murów w związku z
jej regulacją. Odnowiona w 1903 roku
Kraków-Zwierzyniec
(gm. i pow. Kraków): w kościele klasztornym norbertanek p.w. śś. Augustyna
i Jana Chrzciciela na Zwierzyńcu, w zwieńczeniu późnobarokowego ołtarza
odnaleźć można obraz Jana N. z połowy XVIII wieku
Kraków-Zwierzyniec
(gm. i pow. Kraków): w zwierzynieckim klasztorze norbertanek przechowywany
jest medal z Janem Nepomucenem z XVIII wieku
Nepomuki Krakowskie
z lewego brzegu Wisły, ciąg dalszy (8)
Kraków-Bielany
(gm. i pow. Kraków): w bogato ogzymsowanej niszy prawej wieży fasady kościoła
kamedułów Wniebowzięcia NMP stoi kamienna rzeźba Jana N. w aureoli, z krzyżem (nad: H.Jakóbczak). Obok stoi Jan Kanty, a obie figury wykonał Józef von Car
Kraków-Bielany
(gm. i pow. Kraków): w tym samym kościele kamedułów Wniebowzięcia NMP, w
zwieńczeniu pięknego ołtarza z czarnego marmuru w kaplicy św. Sebastiana,
zobaczyć można barokowy obraz Jana N. w aureoli, adorującego krzyż (nad: M.Muryn)
Kraków-Olszanica
(gm. i pow. Kraków,
):
w roku 1812 mieszkańcy Olszanicy Jan i Wiktoria Mołowie ufundowali i
wybudowali kapliczkę na pagórku górującym nad wsią, spod którego biło
źródło, i umieścili w niej drewniana figurę św. Jana Nepomucena. Od imienia
św. Jana nazwę przyjął pagórek zwany powszechnie „Pod świętym Janem”. Po stu
latach kapliczkę odnowiono zachowując starą figurę, a impulsem była epidemia
tyfusy, którą przypisano złej wodzie i braku opieki św. Jana. Ta druga
budowla była drewniana, oparta na czterech drewnianych kolumienkach i kryta
blachą. Kolejny remont, a właściwie odbudowa kapliczki w nowym kształcie i
renowacja rzeźby miały miejsce w roku 1971. Dziś kapliczka, usytuowana
między ulicami Olszanicką, Leśmiana i Nad Źródłem, ma formę
przeszklonej budki sklepionej półokrągło, z krzyżykiem na szczycie,
ustawionej na betonowym postumencie. Figura wewnątrz pomalowana jest na
spokojne kolory i trzyma w obu rękach nowszy krzyż. Biret, długie sznury od mozzetty o odchylonych brzegach (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Dąbie
(gm. i pow. Kraków): na Dąbiu, przy ulicy Widok, znaleźć można typową
kamienną figurę Jana N. nakrytą daszkiem. Na cokole jest data 1780, a pod
nią druga, rok 1856, jako data przeniesienia figury. Napis głosi: R.P.
1780 DNIA II MAIA / W R. 1856. TA FIGURA PRZESTAWIONA ZA STARANIEM
ZWIERZHNIKA TEJ GMINY SAWICKIEGO. Nie wiadomo jednak skąd ją
przeniesiono (nad: P.C. -> H.Jakóbczak)
Kraków-Pleszów
(gm. i pow. Kraków,
):
w kościele św. Wincentego przy ulicy Nadbrzezie 12, w górnej części
barokowego ołtarza głównego, nad obrazem patrona kościoła, znaleźć można
owalny obraz Jana N. Jest możliwe, że malowidło powstało w początkach XIX
wieku przy okazji
przenosin ołtarza z likwidowanego kościoła Wszystkich Świętych (zobacz
powyżej >>) zapewne w pierwszej połowie XIX wieku, jest więc późniejsze niż sam ołtarz. W
tle obrazu widzimy Most Praski, a głowę Jana otacza siedem (!)
ośmioramiennych złotych gwiazd (nad:
H.Jakóbczak)
Kraków-Pleszów
(gm. i pow. Kraków,
):
w kościele św. Wincentego przy ulicy Nadbrzezie 12 (zobacz wyżej >>) jest
rokokowy lewy ołtarz boczny, najprawdopodobniej również pochodzący z nieistniejącego kościoła
Wszystkich Świętych (zobacz pozycję dotyczącą obrazu w kościele śśw. Piotra
i Pawła przy Grodzkiej >>), w którym to ołtarzu rezyduje drewniana figura Jana N. w
towarzystwie Jana Kantego. Jan Nepomucen ma złote szaty, rumiane policzki i
gołą głowę, a w dłoniach dzierży krucyfiks, zapewne wtórny (nad: H.Jakóbczak)
Niedaleko klasztoru
cystersów (>>),
nad potokiem na peryferiach Nowej Huty stoi kapliczka domkowa z
drewnianą figurą Jana N. w środku. Datowanie według Genowefy Zań-Ograbek to I połowa
XIX wieku. Dawnej Jan stał na dębowym odciosku. Osłaniająca go kapliczka brogowa sporządzona była z czterech
drewnianych słupów, na których wsparto daszek. Za czasów
probostwa ks. Zastawniaka Tadeusz Stelmachowski wykonał kapliczkę betonową,
która przetrwała do dziś. Kiedyś na płycie betonowej położonej przed
kapliczką była data jej wybudowania ale fragment ten nie dotrwał do naszych
czasów. Obecnie inskrypcja zawiera tylko litery "RP ... +". Źródło
www.nhmz.foxnet.pl
przytacza legendę związaną z tą kapliczką.
Ta historia zasłyszana w dzieciństwie przez Pana Stefana
Żelichowskiego, opiekuna kapliczki, miała miejsce w czasie wielkiej powodzi, prawdopodobnie w
1903 roku. Wisła porwała dom pewnego mieszkańca Łęgu. Dom był konstrukcji węgłowej, przez co nie uległ zniszczeniu lecz
płynął w całości z nurtem rzeki. Człowiek ten, ratując się przed zalaniem,
wcześniej wspiął się na dach swego domu i tak dryfując na nim dopłynął do
Mogiły. W pewnym momencie, przerażony beznadziejną sytuacją wezwał imię św.
Jana Nepomucena, patrona powodzian. Krzyknął w rozpaczy: "Święty Janie,
ratuj". Po chwili dom szczęśliwie osiadł przed okazałymi lipami. (przy
okazji: autor strony
www.nhmz.foxnet.pl
na własnej działce miał postawić ponoć kapliczkę nepomucką) (nad: H.J.,
uzup: A.Ł.)
Ciekawa figura z pierwszej połowy XIX. Drewniana
kapliczka, wykonana w stylu barokowo-ludowym, jest skrzynką umieszczoną
na słupie, z pięknie rzeźbioną drewnianą głowicą z czterema
główkami aniołków. Sam słup był niegdyś drewniany, lecz - prawdopodobnie
podczas remontu w 1928 roku - został wymieniony na murowany.
Wewnątrz dwie figury zwrócone do siebie plecami: Matki Boskiej
Niepokalanej stojąca na kuli ziemskiej oraz - i tu zaczyna się zagadka!
Jedne źródła i niektórzy Bracia Wirtualni mówią o Janie Kantym, a inne
źródła (np. artykuł "Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie" Genowefy Zań-Ograbek
w "Encyklopedii Krakowa") - o Janie Nepomucenie! Oglądam starannie zdjęcia i przychylam się
raczej do tej drugiej wersji, między innymi z powodu wodnego: tuż obok
niegdyś płynęły rzeki Wisła (zanim przesunęło się jej koryto) i Dłubnia. Zobacz
też notkę dotyczącą tego problemu
(uwaga: rzecz do dokładnego zbadania i
ostatecznego rozstrzygnięcia)
Nepomuki Krakowskie z prawego
brzegu Wisły (7 + 1)
Kraków-Przewóz
(gm. i pow. Kraków): w numerze "Spotkań z Zabytkami (>>)" z XI.2003
zamieszczono krótką informację autorstwa Pawła Kubisztala o Nepomucenie z
krakowskiego Podgórza, z ulicy Pod Wierzbami. Ciekawostką jest fakt, że jest to podwójna figura
Jana i Chrystusa złączonych plecami, wyrzeźbiona z jednego pnia dębu. Jest to unikalny układ, znam tylko kilka podobnych obiektów (Podraje, Kozłów, Skotniki Dolne). Jan
oczywiście patrzy na rzekę. Rzeźba pochodzi prawdopodobnie z 1723 roku
(data na cokole),
kiedy to, jak głosi typowa nepomucka legenda, figura przypłynęła z nurtem
Wisły i zatrzymała się w tym miejscu na terenie dawnej wsi Przewóz.
Rzeczywiście, w tym właśnie roku miała miejsce duża powódź. Kapliczka ma
daszek i otoczona jest parkanem.
Remontowano ją w 1990 roku.
Obraz St. Czajkowskiego przedstawiający tego Nepomuka wisi w sieni pałacu w
Radziejowicach na
Mazowszu (>>), a inna jego redakcja (1919) była wystawiana w warszawskiej (>>) Zachęcie. Szkic do tego obrazu wypatrzyłem w kwietniu 2013 na warszawskim (>>) targu staroci na Kole. Liczne są kopie/wersje tego obrazu, jeszcze liczniejsze
szkice do niego, są też reprodukcje. W tej chwili znamy dziewięć
wersji, a niektóre z nich od czasu do czasu pojawiają się na
aukcjach (>>),
giełdach i w antykwariatach (Radziejowice, Warszawa, Płock, Gdańsk).
Istnieją również dwa inne obrazy Czajkowskiego przedstawiające kapliczki
nepomuckie. Z obrazu i szkicu wynika, że poprzednik
dzisiejszego daszka był bardziej płaski, zwieńczony szpikulcem, a na cokole
były płyciny (chyba, że jest to tylko inwencja artysty) (uzup: Pietrosul)
Za płotem prywatnej posesji stoi na cokole barokowa
kamienna figura Jana N. z roku 1761. Biret, krucyfiks, kontrapost.
Rzeźba ma dobrą klasę artystyczną. Stan dobry, widoczne jedynie naloty
glonów (nad: An.P.)
Kraków-Łagiewniki
(gm. i pow. Kraków, ): przy przystanku autobusowym na ulicy Fredry,
pomiędzy Strumienną i Kwietną, w przydrożnej trójkondygnacyjnej
kapliczce, we wnęce pierwszego poziomu znajduje się kamienny polichromowany Jan N.
Kraków-Kobierzyn
(gm. i pow. Kraków): kamienna figura Jana N. w Kobierzynie, stoi na
terenie prywatnej posesji przy skrzyżowaniu ulic Babińskiego i Piltza,
dokładnie naprzeciw bramy szpitala psychiatrycznego; mocno zniszczony Jan
stoi na wysokim kamiennym cokole z metalową latarenką; powiedzmy, że przy
dużej dozie dobrej woli można powiedzieć, że ma aureolę (szczątkową). Brak
śladów datowania, z wyjątkiem daty odnowienia 1966. Pani Zań-Ograbek
wspomina o tej figurze datując na XVIII wiek. No chyba, że chodzi o jeszcze
inną rzeźbę... (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Koło Tynieckie
(gm. i pow. Kraków): w tym przysiółku koło Tyńca, przy ulicy Kolnej, nad
starorzeczem Wisły odciętym od głównego nurtu w trakcie budowy obwodnicy i
Stopnia Wodnego Kościuszko znajduje się kapliczka w formie niewysokiej
kamiennej kolumny, na której stoi mocno zniszczona kamienna figura Jana N. Długo
trwało szukanie tego Jana znalezionego przeze mnie lata temu w literaturze.
W grudniu 2005 udało się to Bratu Wirtualnemu H.J., który podczas jednej z
wycieczek dostrzegł go z okna autobusu. Wrócił w to miejsce, które okazało
się nie być Tyńcem, lecz jego przysiółkiem, leżące nie na wałach wiślanych,
lecz przy starorzeczu Wisły, aby sfotografować Jana
Kraków-Tyniec
(gm. i pow. Kraków, ):
przy ulicy Bolesława Śmiałego, niedaleko skrzyżowania
z obwodnicą Krakowa, w 2008 ustawiono kamienną figurę Jana N. na cokole.
Jest to kopia skradzionej (>>) w latach 90 rzeźby (zobacz niżej). Po kradzieży stał tu tylko kamienny krzyż.
Tabliczka głosi, że obiekt został wyremontowany ze środków budżetu Miasta
Krakowa, choć tak naprawdę remont polegał na renowacji cokołu i zastąpieniu utraconego obiektu
kopią (nad: H.G. via H.Jakóbczak)
Kraków-Tyniec
(gm. i pow. Kraków, ):
we wrześniu 2012 odzyskano kamienną figurę Jana N.
skradzioną (>>) w latach 90
z jej cokołu przy ulicy Bolesława Śmiałego. Właśnie tego obiektu
dotyczy wpis w "Małej Encyklopedii Krakowa" J. Adamczewskiego - ulica B.
Śmiałego jest przedłużeniem Tynieckiej. Data 1864 odnosiłaby się do
powstania tej figury, a jej styl - choć nieco zatarty - nie jest sprzeczny z
tą informacją. Sprzeczna jest z nią natomiast data wyryta na cokole - 1834.
I tak, zagadka datowania rzeźby czeka w dalszym ciągu na ostateczne
rozwiązanie. Przez lata na oryginalnym miejscu stała kopia (zobacz
wyżej). Figura zapewne wróci na swe miejsce, a gdzie trafi kopia - zobaczymy
Inne Nepomuki Krakowskie (3 + 1)
Kraków
(gm. i pow. Kraków):
odzyskana przy tej samej akcji policji co figura z
Tyńca i Bugaja (zobacz wyżej) drewniana rzeźba świętego
Jana Nepomucena, najprawdopodobniej z XVIII-XIX wieku. Nieznany
autor, pochodzenie, właściciel. Roboczo przypisana do Nepomuków Miasta
Krakowa. Osoby mogące udzielić informacji proszone są kontakt z
wojewódzką komendą Policji przy ul. Mogilskiej 9, tel.: 12 615 42 00
¿ Kraków
(gm. i pow. Kraków): Odzyskana przy tej samej akcji policji co figura
z Tyńca i Bugaja (zobacz wyżej) aureola z gwiazdami, która
może być związana z kultem JN, choć możliwe są też konotacje
maryjne. Nieznany autor, pochodzenie, właściciel. Roboczo
przypisana do Nepomuków Miasta Krakowa. Osoby mogące udzielić informacji
proszone są kontakt z wojewódzką komendą Policji przy ul. Mogilskiej 9,
tel.: 12 615 42 00
Kraków
(gm. i pow. Kraków): gdzieś w Krakowie znajduje się drewniana ludowa figura
Jana N. autorstwa Andrzeja Wawro, dawniej własność prof. Tadeusza
Chrzanowskiego (1926-2006), przewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy
Zabytków Krakowa. Stała ona w jego mieszkaniu, a niemal intymny związek z
nią Profesor opisał w tekście "Opisanie mojego Nepomuka" z tomu "Żywe i
martwe granice". Twórca rzeźby (sygnatura na podstawie) to odkryty przez
Emila Zegadłowicza samouk z Gorzenia Dolnego, Andrzej Wawro (1864-1937) (nad:
M.K.)
Reprodukcja
obrazu "Świątek przydrożny" Stanisława Czajkowskiego znalazła się w
Ilustrowanym Kurierze Codziennym w roku 1928. Wnioskujemy z tego o
istnieniu obrazu przedstawiającego figurę Jana N. na cokole, być
może konkretną. NAC przypisał ilustrację do Krakowa (miejsce
zamieszkania malarza?) i to jest powód, dla którego ta pozycja
znalazła się w tym miejscu (zobacz też inne obrazy z motywem
nepomuckim tego malarza - Radziejowice, Warszawa, Płock, aukcje
internetowe) (nad: Pietrosul)
W sierpniu 2013 roku po 16 latach wróciła do Mnikowa
figura Jana N. skradziona z kapliczki. Została zabezpieczona i
poddana konserwacji. Uroczystość powitania przez
mieszkańców na uroczystej mszy św. oraz przeniesienie do kapliczki odbyło się w maju 2014. Jest to drewniana rzeźba, kiedyś być
może polichromowana, o cechach barokowych (nad: E.C.).
Ponadto Muzeum w
Gliwicach (X.Opolskie >>) posiada, jeszcze z przedwojennych zbiorów Oberschlesische
Museum, pochodząca z Mnikowa drewnianą figurkę Jana Nepomucena, bez
polichromii, 38,5 cm (MGl/ET/1181, obiekt zaliczony do Nepomuków
Opolskich)
¿/- Zabierzów (gm.
Zabierzów, pow. Kraków): przy głównej drodze stoi ceglana słupowa
kapliczka z wnęką, w której znajdował (znajduje?) się posąg Jana N. z I
połowy wieku XIX (uwaga: na zdjęciach satelitarnych z lipca 2014 figury
nie było w kapliczce! należy sprawdzić na miejscu, brak wzmianki w
monografii miejscowości skłania do ostrożności) (nad: H.Jakóbczak, uzup:
S.Zobniów)
Aleksandrowice (gm. Zabierzów, pow. Kraków): stał tu mocno zniszczony Nepomucen kamienny, na cokole scena topienia (nad: H.J.). Ale ostatnio (lato 2004) zaszła zmiana: ta wpisana do rejestru zabytków ruchomych woj. małopolskiego (nr: B-404) figura z 1755 roku została odnowiona z inicjatywy mieszkańców Aleksandrowic. Ten wyjątkowo piękny i bogaty kamienny posąg św. Jana Nepomucena jest ustawiony na wysokim cokole i osłonięty metalowym daszkiem
(>>) opartym na fantazyjnie wygiętych prętach. Na licowej ścianie cokołu widoczny kartusz z herbami fundatorów - właścicieli wsi:
Korwin - Franciszka Ksawerego Kochanowskiego i Godziemba - jego żony
Józefy z Dąmbskich. Poniżej płaskorzeźba przedstawiająca scenę męczeńskiej śmierci Świętego. Na cokole uwieczniona jest też data powstania figury. Informacja o remoncie
pochodzi od jednego z owych zapaleńców (nad: M.K.)
A. 1755 D. 24 octobris
Rząska (gm. Zabierzów, pow. Kraków): na wzgórzu Pasternik w pobliżu
Krakowa, które nosi zwyczajową, ludową nazwę Wróżna Góra, około 200 m od
szosy Kraków-Katowice, po lewej stronie odbijającej od niej podrzędnej drogi
do Zabierzowa, na skraju lasu przy cmentarzu i wreszcie
obok poligonu Pasternik, stoi kamienna, pomalowana na biało figura Jana
N., na
wysokim cokole. Przełom XVIII i XIX wieku (nad: H.Jakóbczak)
Bolechowice
(gm Zabierzów, pow. Kraków): ładny kamienny klasyczno-barokowy Jan N. na okazałym
profilowanym cokole, koło gotyckiego kościoła. Na cokole w otoku napis ŚWIĘTY
JAN NEPOMOCEN, poniżej inny, słabo czytelny oraz daty 1775 (79?) - fundacji, oraz 1901 - renowacji.
W roku 1961 figura przeniesiona została na obecne miejsce, obok
ogrodzenia kościoła, od strony południowej
¿/- Młynka
(gm Zabierzów, pow. Kraków): murowana tynkowana kapliczka z 1808 roku,
zwieńczona krzyżem. W jednej z bocznych nisz na frontowej ścianie
pierwotnie znajdowała się figura św. Jana Nepomucena (uwaga: ustalić
losy figury po jej wyjęciu z niszy) (nad: H.Jakóbczak)
Rudawa
(gm Zabierzów, pow. Kraków, ): przy drodze do Pisar (ulica Stanisława
Polaczka), w pobliżu mostu na rzeczce Rudawce,
stoi figura Jana N. Jest to ponoć trzecia figura na tym miejscu - dwie
poprzednie nie spodobały się parafianom (jeden z nich utopił rzeźbę nr 1
w Racławce) i proboszczowi (odmówił poświęcenia figury nr 2).
Dziś figura osłonięta jest daszkiem wspartym
na czterech słupach. Stan bardzo dobry (nad: H.Jakóbczak)
Rudawa
(gm Zabierzów, pow. Kraków):
na ścianie młyna figura Jana N. umieszczona w półkoliście zamkniętej
wnęce, ponad przybudówką mieszczącą turbinę. Pochodzi podobno z końca
wieku XIX, a wyciągnięte ręce zdają się świadczyć o tym, że dawniej Jan
trzymał w nich krzyż (nad: H.Jakóbczak)
Pieskowa Skała (gm. Sułoszowa, pow. Kraków): przepięknie usytuowany
Nepomuk stoi na skalnym ostańcu nad rzeką i patrzy na zamek. Był
w bardzo złym stanie, ale jesienią 2004 Jan został odremontowany i aż
błyszczy bielą kamienia oraz złotem gwiazd w aureoli
Pieskowa Skała (gm. Sułoszowa, pow. Kraków): w kościółku figura Jana N.
¿
Dębnik (gm. Krzeszowice, pow. Kraków): krzyż osłonięty
blaszanym daszkiem (>>), we wnęce
drugiej kondygnacji figura Jana N. flankowana spiralnymi kolumnami. Zdjęcie
pochodzi z
książki (>>) wydanej w 1958 roku. Czy obiekt ten jeszcze istnieje?
Dubie (gm. Krzeszowice, pow. Kraków, ): na prywatnym terenie, w pobliżu rzeczki
Racławki i zakrętu drogi stoi murowana, tynkowana na żółto kapliczka wnękowa. Na jej niemal płaskim, krytym dachówką dachu stoi polichromowana figura Jana N.
osłonięta
blaszanym daszkiem (>>)
Krzeszowice (gm. Krzeszowice, pow. Kraków, ): w parku Potockich, przy rzeczce Krzeszówce i nieopodal kościoła
oraz starego pałacu Potockich, na cokole z oszkloną wnęką na światło,
stoi kamienna figura Jana N.w
aureoli. Resztka polichromii
(nad: H.Jakóbczak) (uwaga: są doniesienia o bielonej kapliczce z
półokrągłą wnęką, z prostą czarno-białą bezręką figurką JN w Zimnej
Wodzie w krakowskiem. Taką nazwę nosi przysiółek Krzeszowic, ale również
Świątników Górnych i innych miejscowości - należy zlokalizować)
-
Krzeszowice-Żbik (gm. Krzeszowice, pow. Kraków, ):
w tej części Krzeszowic, do niedawna samodzielnej osady, jest murowana i
otynkowana kapliczka, w której rezydowała do niedawna figura Jana N.
Niestety została ona niedawno
skradziona (>>) i nie zachowała się
nawet jej fotografia. O nepomuceńskości tego miejsca świadczy obecnie
jedynie znajdująca się we wnętrzu kapliczki tablica z napisem: "NA
WIECZNĄ / CZEŚĆ I CHWAŁĘ / BOGU W TRÓJCY JEDYNEMU / NAJŚWIĘTSZEJ MARII
PANNIE / I HONOR / ŚW. JANA NEPOMUCENA / TĘ KAPLICZKĘ WYBUDOWALI /
WOJCIECH I PETRONELA / WARCHALSCY R. P. 1843 / BY MODLIĆ SIĘ TU / ZA
DUSZE / W CZYŚĆCU CIERPIĄCE". W małej wnęce nad wejściem jest
kolorowa figurka Floriana (>>) (nad: H.Jakóbczak)
W miejscowości Zimna Woda w krakowskiem
jest murowana kapliczka z półokrągłą wnęką, w której
znajduje się ludowa czarno-biała figurka Jana N. z
oderwanymi dłońmi, umieszczona na schodkowej podstawie.
Problem polega na tym, że nie wiem, o którą Zimną Wodę
chodzi: w grę wchodzą Zimne Wody w gminach Stryszów,
Koszarawa, Maków Podhalański, Świątniki Górne, Jodłownik,
Łososina Dolna i Tarnów. Roboczo przyjmuję, że chodzi o
część Krzeszowic (uwaga: ustalić lokalizację)
Przy skrzyżowaniu dróg i niedaleko potoku
Krzeszówka stoi murowana kapliczka domkowa z polichromowaną figurą Jana N. na mensie
ołtarzyka. Biret, krucyfiks (nad: Bajarka)
Iwanowice (gm. Iwanowice, pow. Kraków,
): kamienny Jan
N. z 1800 roku przy
moście na Minóżce. Przekrzywiona aureola, obfite fałdy mantoletu, cokół z
gzymsem. Jej powstanie związane jest z powodzią, która nawiedziła wieś
pod koniec XVIII wieku
Iwanowice (gm. Iwanowice, pow. Kraków, ): w prezbiterium kościoła w
Iwanowicach wisi obraz nepomucki (nad: H.J.)
Iwanowice (gm. Iwanowice, pow. Kraków, ): ołtarz główny flankuje figura Jana N.
Piękny Nepomuk niedaleko rzeczki Dłubni, na placu przed
kościołem. Jest to
pięciokątna kapliczka z drewnianymi kolumienkami (dawniej niebieskimi) kryta blachą, z drewnianą
polichromowaną rzeźbą Jana N.
wewnątrz (nad: H.Jakóbczak). Jan N. trzyma nowszy długi krzyż, był mocno
zniszczony, zwłaszcza polichromia, tym niemniej bardzo efektowny i
poważny w wyrazie. W ostatnich latach (2011?) doczekał się
renowacji
-
Tropiszów (gm. Igołomia-Wawrzeńczyce, pow. Kraków): przy drodze do
osiedla Zakopane stała niegdyś drewniana kapliczka nepomucka,
najprawdopodobniej o formie brogowej. Wewnątrz była drewniana ludowa rzeźba św. Jana Nepomucena.
Na zdjęciu widać jej część
oraz fragment słupa z zawalonego zadaszenia (info ze
strony via H.Jakóbczak)
Mogilany (gm. Mogilany, pow. Kraków, ):
przy starej "Zakopiance", która jest osią wsi, od strony Myślenic, w
połowie górki, na prywatnej posesji stoi kapliczka słupowa, którą
zwieńcza piaskowcowa figurka Jezusa Frasobliwego. Po prawej stronie, w
połowie wysokości postumentu znajduje się podpisana, malowana
płaskorzeźba Jana N. (nad: G.K.)
Świątniki Górne (gm. Świątniki Górne, pow. Kraków,
): przy mostku, na
granicy z Sieprawiem, na końcu ulicy św. Stanisława (nr 66) stoi piękna,
niedawno (2010) wyremontowana kamienna figura Jana N. z 1836 roku. Na
sporym cokole umieszczono napis fundacyjny: "ian i / mariana /
kotarbo: / wie Fan / datorowie / Proszą O / Anielskie / Pozdrowie / nie
Zaduse / zmarłe" Poniżej (rzadkość!) polichromowanej figury Jana
stoją postacie MB i Chrystusa. Całość chroni
blaszany daszek (>>)
Rzeszotary (gm. Świątniki Górne, pow. Kraków,
):
przy głównej drodze, obok domu oznaczonego numerem 263, stoi kamienna
kapliczka z figurą św. Floriana pod
blaszanym daszkiem (>>). We
wnęce na jednej ze ścian cokołu jest płaskorzeźbiony wizerunek Jana N.,
podpisany zresztą "ś. Jan". Napis fundacyjny głosi: "NA WIEKUISTĄ CZEŚĆ I / CHWAŁĘ PANA JEZUSA WYSTAWIEŁ / TĘ FIGURĘ MATELUS STRYSZO- / WSKI I WIKTOR GIBAŁA / PROSZĄ O WESTCHNIENIE / DO BOGA 1880".
Obiekt odnowiony w roku 2007 staraniem OSP (nad: H.Jakóbczak)
¿/- Minoga (gm. Minoga, pow. Kraków,
):
była tu XIX-wieczna kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena, zapewne fundacji tutejszego
dworu. Była to kapliczka, wzniesiona około połowy tego wieku na
kamiennym podwójnym cokole, osłonięta
blaszanym daszkiem (>>)
siodłowym, wspartym na czterech żeliwnych słupach połączonych żeliwnym
belkowaniem z kratownicą (uwaga: najnowszy rejestr zabytków notuje ten obiekt z adnotacją:
nie istnieje. należy sprawdzić na miejscu!). Istnieje sugestia (Grzegorz
z Krakowa), że któraś z dwóch niezidentyfikowanych fotografii może
przedstawiać tego właśnie Nepomuka. Figura zapewne skradziona
W kościele pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w
Smardzowicach, pośród wizerunków świętych i błogosławionych zdobiących
ściany nawy głównej, znaleźć można również malowane przedstawienie Jana
N. (nad: H.Jakóbczak)
W kościele pod wezwaniem Najświętszego
Zbawiciela i św. Jana Nepomucena. A w nim, w ołtarzu bocznym Jana N.
znajduje się barokowy
obraz JN. KZSwP podaje,
że powstał w wieku XVII, ale nie bardzo w to wierzę. Wymienia go
protokół z wizytacji parafii przeprowadzonej w 1783 roku, który
wzmiankuje również o istniejącym tu
Bractwie św. Jana Nepomucena
(>>) założonym 17 lipca 1761 roku. Bractwo posiadało odpust
św. Jana Nepomucena, który w 1848 roku bp. Łętowski przeniósł na
niedzielę, a który odbywa się do dzisiaj każdego 21 maja (zobacz też
niżej)
W kościele pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela i
św. Jana Nepomucen (zobacz wyżej) co najmniej od roku 1848 znajdują się relikwie (>>)
Jana N. które
wystawiane są publicznie w dniu odpustu 21 maja każdego roku
Skawina (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): figura Pana Jezusa z
płaskorzeźbami św. Anny i św. Jana Nepomucena z 1907 roku fundowana
przez Jana i Annę Jeziorów
Skawina (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): kapliczka św. Jana Nepomucena.
Sama figura świętego pochodzi z II połowy XIX wieku i związana
jest z nią typowa historia o jej przypłynięciu z nurtem rzeki
Radziszów (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): przy ul. Jana Pawła II, w
niszy obok tablicy upamiętniającej przejazd Ojca Świętego przez
Radziszów rzeźba św. Jana Nepomucena
Radziszów (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): przy ul. Skawińskiej,
w zwieńczeniu kapliczki św. Floriana (>>) płaskorzeźba przedstawiająca Jana N.
Inskrypcja głosi: "Ta Pamiątka Małżonków Marcina i Tekle Zapałowiczów
w roku 1882 / Fundatorowie proszą przechodnich o westchnienie za dusze
Zmarłych"
-
Zelczyna (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): był tu drewniany posąg Jana N.,
przeniesiono go do Brzezinki (patrz niżej)
Wołowice (gm. Czernichów, pow. Kraków, ):
w przysiółku Zawierzbie, przy drodze, obok domu oznaczonego numerem 186,
przy wale wiślanym, pomiędzy głównym korytem Wisły, a jej starym
zakolem, na dużym cokole stoi polichromowana figura Jana N.
Rzeźba zabezpieczona jest szklaną klatką, która nieco psuje ogólne
wrażenie estetyczne. Figura ozdobiona jest aureolą o dużych gwiazdach. Jan z Wołowic dobrze wpisuje się w ciąg nadwiślańskich
kapliczek (Wołowice, Tyniec, Zwierzyniec, Dąbie, Mogiła, Przewóz) (nad:
H.Jakóbczak, na podstawie info od P.K.)
Wola Radziszowska (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): drewniana kapliczka kryta gontowym czterospadowym daszkiem, wewnątrz za płotkiem, figura Jana N. (uwaga: sprawdzić na miejscu)
Na bokach trójkondygnacyjnego cokołu przydrożnego krzyża umieszczono
płaskorzeźby świętych. Jeden środkowego piętra bok przyznano Janowi N. -
jest to polichromowana statyczna postać w birecie, z krzyżem w ramionach
Naprzeciwko kościoła św. Mikołaja w ogrodzie plebani
stoi wapienna figura Jana N., wykonana w manierze barokowej, z wysokim
biretem i ładną koronką komży
W prezbiterium kościoła św. Małgorzaty, na lewo od
wejścia do zakrystii, na zaplecku stall znajduje się obraz Jana N. w
ośmiokątnej ramie (nad: H.Jakóbczak)
W ogrodzie
dworskim nad rzeką Dłubnią kaplica św. Jana Nepomucena,
najprawdopodobniej fundacji E.H. Kitla - właściciela Wilczkowic od 1798
roku. Jest to budowla murowana z cegły, tynkowana,
na rzucie sześcioboku. Pierwotnie ażurowa struktura z filarami w
narożach, w drugim etapie budowy (rok 1861 lub 1891) została zamurowana z pięciu stron.
Wewnątrz, na okazałym cokole, figura Jana N. z 1744 roku. Obiekt zabytkowy potencjalnie zagrożony powodzią
według danych Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków. Wykonany w
latach 2011-2015 remont konserwatorski kaplicy i figury świętego
zakończył się jej poświęceniem w dniu 19 maja 2016. Na podstawie
zachowanych resztek przywrócono oryginalne kolory polichromii, a przy
pomocy lekarza odtworzono utrąconą dłoń, odsłonięto też napisy
XIX-wiecznych wandali. Remont to inicjatywa właścicieli terenu, rodziny
Jarzębińskich, wykonany przy pomocy i dotacjom Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków i Gminy. Prace remontowo-konserwatorskie wykonała
krakowska firma "Vibud" pod kierunkiem konserwatora dzieł sztuki
Małgorzaty Wida. W prace włączyli się także prof. I. Płuska (ASP w
Krakowie) i dr Stanisław Karczmarczyk (Politechnika Krakowska). Na
uroczystość poświęcenia powstał nawet wiersz "U stóp Świętego Jana
Nepomucena w Zerwanej" napisany przez E.Polanowską (zobacz >>)
Na prywatnej posesji przylegającej do rzeki Prądnik
stoi ceglana kapliczka z drewnianą polichromowaną figurą Jana N.
wewnątrz. Pochodzi z II połowy XIX wieku, a w grudniu 2019 zakończył się
jej remont. Kapliczka jest kryta dachówką i zwieńczona krzyżem, wnętrze
widoczne przez trzy oszklone otwory pomalowano na niebiesko. Figura to
współczesna replika XIX-wiecznej rzeźby ze zbiorów Muzeum
Etnograficznego w Krakowie (nad: H.Jakóbczak)
W Częstochowie, na Jasnej Górze na język polski
przetłumaczona została przez Stanisława Wincentego Jabłonowskiego
herbu Prus III, urodzonego w 1694 roku, zmarłego 25 września 1754 w
Lubartowie, księcia na Ostrogu, Bułszowie, Niżniowie, Krzywinie,
Płużnem, starostę międzyrzeckiego od 1731, białocerkiewskiego od
1722, wojewodę rawskiego od 1735
(zobacz więcej >>) klasyczna pozycja
"Historya
zycia, męczenstwa, y cudow S. Iana Nepomucena Kanonika Pragskiego.
Dlá Sákrámentálnego Spowiedźi Sekretu nie przełamánym státkiem.
Dochowanego w rzece Mołdáwie utopionego. Z pozwoleniem starszych. Ná
stárey Prádze, w Drukárni Karola Iana Hrábá. Drukiem podana. Roku
1729. A teraz z Łáćińskiego po Polsku przetłumaczona y Na Iásney
Gorze Częstochowskiey Roku 1740 wydrukowana"
Tajemnicza postać nepomukopodobna stoi w
Częstochowie, nieopodal Jasnej Góry. Jest to święty w szatach księdza lecz bez biretu, z
krzyżem. Depcze on jakąś nagą postać. Jest to najprawdopodobniej figura św. Prokopa z Sazawy (nad H.J., uzup. M.K.).
Zobacz przykłady innych obiektów nepomukopodobnych >>)
W Muzeum
Sześćsetlecia w klasztorze na Jasnej Górze eksponowany jest relikwiarz
(>>) św. Jana Nepomucena, Niemcy,
Augsburg, przed 1727. Wymiary: 23x19x37,5 cm; przerobiony został ze
czworobocznej szkatułki darowanej klasztorowi przez Marysieńkę Sobieską z
IV ćwierci XVII wieku. Wsparta na kryształowych kulach, z czterema
posążkami alegorycznymi na narożnikach i grupą św. Jana na wieku, posiada
punce miejskie Augsburga i monogram DP. Świadczą one o powstaniu w
najaktywniejszym chyba środowisku złotniczym w środkowej Europie, które
zasilało swoimi wyrobami duże obszary tego kontynentu. Podobnie jak i w
XVII stuleciu wyroby augsburskie dostawały się do Polski także w wieku
XVIII, dopóki nie położyły temu kres tragiczne losy Rzeczypospolitej
zniszczonej przez wojny i podzielonej na zabory. Posążek św. Jana
Nepomucena, przedstawionego w ożywionej pozie i posążki aniołków, które
przysiadły u jego stóp trzymając atrybuty męczennika: krzyż, biret i palmę
męczeńską, wskazują na zaawansowaną fazę baroku. Wyraża się ona w
skomplikowanych ruchach postaci, wymownych gestach, poruszonych szatach
świętego, a przede wszystkim w ogromnej ekspresji. Figurki Jana N. oraz
aniołków są dziełem brata Makarego Sztyftowskiego, złotnika paulińskiego,
z roku 1732. Najprawdopodobniej relikwiarz
(>>) związany jest z ołtarzem JN w bazylice (zobacz niżej), na co wskazuje
symbol trumny namalowany na obrazie w tym ołtarzu.
W środku relikwiarza widać kostki - wygląda na to, że są to rzeczywiście
relikwie (>>) Jana Nepomucena!
Przegląd zabytków związanych z osobą św. Jana Nepomucena na terenie Polski
wskazuje, że relikwiarz (>>) jasnogórski posiada spośród nich specjalne miejsce
z uwagi na swą wysoką wartość artystyczną, z którą idzie w parze bogata
kameryzacja.
Relikwiarz św. Jana Nepomucena, Niemcy, Augsburg, przed 1727 r.; srebro
złocone, kryształ górski, kamienie szlachetne i półszlachetne, wysokość 38
cm (źródło tekstu i fotki - album "Skarby Jasnej Góry")
Lewy ołtarz boczny Bazyliki Jasnogórskiej, czyli
kościoła pw. Znalezienia Krzyża Św. I Narodzenia NMP, poświęcony jest
Janowi N. Umieszczono w nim obraz "Apoteoza św. Jana Nepiomucena"
wykonany w "obrazowni" jasnogórskiej w latach 1731-1739. W tle obrazu
scena Topienia (zrzucenie z mostu), w glorii ołtarza widoczna trumienka
symbolizująca relikwiarz
(>>), który aktualnie znajduje się w Muzeum Sześćsetlecia w
klasztorze (zobacz opis powyżej). W latach 1999-2010 czasowo zastąpiono JN obrazem św. Jadwigi Królowej . W 2012 r. po remoncie wrócił
(nad: A.K.) (zobacz fiszkę obiektu >>)
W mieście odnalazłem też inną figurę Jana
N. ustawioną na
kolumnie. Styl bardziej ludowy, choć nie pozbawiony artyzmu. Dziś otoczenie
Jana to targ/parking autokarów dla pielgrzymów. Miejsce nazywa się Rynek
Wieluński, a niegdyś płynął tam strumień
Na dawnym Rynku Jasnogórskim u stóp klasztoru
znajduje się barokowa kamienna figura Jana N. na takimż postumencie. Ładnie kuta, precyzyjny detal szat, biret,
złota aureola, w cokole osłonięty metalową ażurową kratą otwór na
światło umarłych (nad: Trojek).
Na cokole jest napis: 'RESTAURATA 1860'. Ciekawy jest fakt, że to 60
wygląda jakby było przekute z innej daty. 1827? (nad: H.J.) Jest to
dzieło znakomitego rzeźbiarza Johanna Georga
Urbansky'ego wykonane na zamówienie królewicza Jakuba Sobieskiego z roku 1726 (inne źródło, mylnie: króla Jana III) i
bardzo przypomina inne dzieło tego twórcy - Nepomuka sprzed
wrocławskiego kościoła św. Macieja (>>) z 1723 roku.
Czy fundacja ta była częścią programu politycznego królewicza zwanego Fanfanikiem?
(zobacz >>)
W kościele śśw. Rocha i Sebastiana, w szczycie ołtarza
bocznego, jest
mała figurka Jana N. (nad: Trojek) (uwaga: pierwotne doniesienie mówiło
o kościele św. Zygmunta przy pl. I. Daszyńskiego, jednak tam proboszcz zaprzeczał,
a i wizje lokalne nie potwierdzały istnienia JN. Wątpliwości powiększa
niepewna informacja o zabraniu jakiejś figury JN przed 2007 rokiem do
Warszawy do konserwacji, bez jakichkolwiek dokumentów - oczywiście nie
wrócił dotąd na swe miejsce. J.S. sugeruje, że może to być Jan
Konserwatorski z Warszawy (zobacz >>),
ale nie ma zbyt mocnych podstaw takiego twierdzenia. Podsumowując:
należy upewnić się na miejscu)
Na południowo-zachodnich peryferiach miasta, na
skrzyżowaniu DW 908 natknąłem się na piękną brogową
kapliczkę pomalowaną na niebiesko (kolor zmienny, w 2013 był
zielony), z daszkiem zaopatrzonym w
sygnaturkę. Nie ma w niej figury Jana N., ale kto wie jak było w
przeszłości? Podobała mi się tak bardzo, że postanowiłem o niej
wspomnieć mimo braku sygnałów o nepomuckości obiektu - oczywiście
poprzedzając wpis ?/-
Według "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i
innych krajów słowiańskich" (Tom XIV, 1880-1914) tu, przy drodze do Mstowa i
drewnianym moście przez Wartę wiodącym do Częstochowy, stała murowana kaplica Jana Nepomucena, wybudowana na miejscu Bożej Męki poświadczonej na planie z 1748 roku, opatrzona napisem fundacyjnym
"Skutkiem ustanowienia nowego traktu, starodawna kaplica S. Jana Nepomucena, nowo wybudowana przez małżonków Jana i Nepomucenę Gryczmańskiego na cześć i chwałę Pana Boga i uczczenie".
Najwyraźniej kaplica ta kontynuowała tradycję starszego obiektu (uwaga: sprawdzić stan obecny
i ew. dalsze losy figury)
Na warszawskim bazarze na Kole odnalazłem i
sfotografowałem drewnianego polichromowanego Nepomuka pochodzącego, według zeznań
handlarza, spod Częstochowy. Umieszczam go tutaj niejako symbolicznie,
bo nie są znane jego dalsze losy
Na południowym brzegu Warty, przy żelaznym moście,
znajduje się ceglana kapliczka św. Jana Nepomucena z XIX wieku. Wewnątrz
polichromowana figura Jana N. w kontrapoście (uwaga: miejsce to leżało
na styku ziem sieradzkiej, wieluńskiej i krakowskiej, a północny brzeg Warty to już
dawne województwo sieradzkie (>>), gdzie zanotowałem Jana z kościoła w Mstowie-Wancerzowie)
Na prywatnej posesji przy bocznej drodze do Janowa -
skrzyżowaniu ul. Kosynierów i Powstańców Styczniowych, przy stawach na
Wiercicy stoi kamienna figura Jana N. na wysokiej kolumnie, 1815 rok.
Uszkodzona aureola z pięcioma gwiazdkami, palma. Niedaleko rzeźby miała
miejsce zwycięska potyczka powstańców styczniowych z kozakami
Przy drodze do Szczekocin, w narożniku przypałacowego
parku, stoi piękna rzeźba Jana N. o cechach
barokowo-ludowych z XIX wieku ustawiona na pobielonym, prostym i
solidnym cokole. Ta ma tylko pięć widocznych guziczków sutanny,
mantolet, sutannę, krzyż i palmę (!) pomalowaną na fioletowo (uwaga:
kolory zmienne w czasie). Jan jest
dobrze utrzymany, choć widoczne są uszkodzenia dolnej części (figura
nieco skrócona), biretu i uszu, a zarost pomalowano na kolor twarzy i w
efekcie Jan stracił brodę i wąsy (uwaga: malowanie zmienia się dosyć
często). Strój tradycyjny. Oburącz trzyma duży krzyż przy lewym
ramieniu, przy prawym szara palma. Całość osłonięta nową brzydką
kapliczką pseudo-brogową, to chyba
specjalność tutejszych spawaczy (zobacz niżej). Autor i czas powstania nie są znane
Przy pierwotnej drodze do Zawadki, blisko bramy
przypałacowego parku, stoi polichromowana (kolory zmienne w czasie) kamienna barokowo-ludowa figura nepomucka z końca XVIII wieku. Jana przedstawiono w tanecznym kontrapoście i
charakterystycznym gestem dłoni przyciskającej krzyż przy piersi.
Lewa dłoń odtworzona współcześnie, piękny kontrapost, złote chwosty
związujące mantolet, dziewięć guziczków sutanny widocznych poniżej
komży. Niestety, ładna brogowa kapliczka padła ofiara
modernizatorów, jej następczyni to smutna wąska budka na dwóch metalowych
rurach
Przy skrzyżowania ulic, niedaleko dworu i w pobliżu
nieistniejących dziś stawów, stoi murowana z kamienia kapliczka, a w
niej drewniana figura Jana N. z XIX wieku, Obiekt remontowany w roku
2017. Rzeźba jest polichromowana, o pustych już dłoniach. Brakuje dolnej
partii. Jeszcze w II połowie XIX wieku figura stała na niewysokiej
kolumnie, być może morowej. Dopiero w latach 30. XX wieku powstała z
wapienia kapliczka i przeniesiono do niej rzeźbę. Metalową kratę wykonał
wówczas (w latach 1936-38) miejscowy kowal Marcin Bartnik, na którego
posesji znajdował się ten obiekt (nad: Pietrosul)
tereny wokół stolicy
powiatu (Sucha Beskidzka, Zembrzyce, Stryszawa, Lachowice, Tarnawa, Krzeszów, Kurów, Kuków, Zdzieble, Śleszowice, Marcówka) przez 350 lat stanowiły
tak zwane Państwo Suskie - latyfundium Komorowskich, a potem
Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich. Nominalnie należące do X. Oświęcimskiego
(zobacz >>) wchodzącego w skład
d.woj.krakowskiego (była tu nawet komora celna), została opisana tu
celem zmniejszenia stopnia komplikacji geograficzno-historycznej
W kapliczce na murze
kościoła św. Klemensa znajduje się figura Jana N. z 1768 roku, ustawiona według tradycji na
miejscu starszej, która stała na przykościelnym cmentarzu otaczającym
pierwotny kościół. Obiekt remontowany w 2007 roku staraniem proboszcza.
Jan ma siedem gwiazd w aureoli!
Informacja znaleziona w sieci, a według Pietrosula odnosząca się właśnie
do tego obiektu, mówi o przyznaniu Nagrody Województwa Małopolskiego im.
Mariana Korneckiego w roku 2007 dla ks. Ryszarda Więcka za
odrestaurowanie dwóch tutejszych świątyń oraz rzeźb cmentarnych i
plenerowych, w tym "kapliczki z figurą św. Jana Nepomucena"
W prawej z wnęk środkowej kondygnacji
kapliczki fundacji Makosiów znajduje się półpełna figurka Jana N. Po odnowieniu
kapliczka pozbawiona polichromii. Napis: "Fundatorowie / Błazei Makos
i / Katarzina żąna / prosi przechodzącich / o westnie do Boga / 1873"
(uzup: Pietrosul)
W Muzeum Babiogórskim - w skansenie
im. Józefa Żaka, w chacie wisi oleodruk nepomucki
przedstawiający figurę Jana N. na moście w Pradze. W
narożnikach - neogotyckie maswerki (nad: B.K.) (uwaga: być może wśród
zbiorów etnograficznych znajdzie się więcej wizerunków Jana N.)
Przydrożna słupowa kamienna figura MB z
Dzieciątkiem z 1819 roku, a na tymże słupie płaskorzeźby
Jana N., Św. Apolonii i krucyfiks ze Św. Marią z Magdali
(uwaga: sprawdzić!)
Na kamiennym cokole figury św. Floriana (>>)
z roku 1876
umieszczono płaskorzeźbę Jana N. w półokrągłej wnęce. Napis: "Jan
Malina / i żona jego Anna / Fundatorowie / Tej Figury prosą
/ o pozdrowienie / Anielskie zaduse / zmarłych" (nad:
Bajarka, uzup: Pietrosul)
Miechów (gm. i pow. Miechów, ): przy bazylice (ul. Warszawska) znajduje
się kamienna figura Jana N. z 1738 roku, przeniesiona z miechowskiego rynku w
1843 roku i odnowiona 1874. W aureoli tylko trzy gwiazdy. Ładny
kontrapost i wertykalne fałdy szat. Na cokole inskrypcja:
D.O.M. GLORIÆ
S. JOANNIS
NEPOMUCENI
FAMÆ
PERICLITANTIUM
ATQUE LOCI
PATRONI
HONORI POSITUM
Miechów (gm. i pow. Miechów, ): w Bazylice Grobu Bożego w Miechowie,
przy filarze międzynawowym pomiędzy nawą główną a południową znajduje
się barokowy ołtarz, a w ołtarzu stiukowa płaskorzeźba Jana N. Całość bardzo
efektowna, utrzymana w czerwono-złotej tonacji. Obiekt wykonany przez
Wojciecha Rojowskiego, jednego z najlepszych rzeźbiarzy/snycerzy
działających około połowy wieku XVIII w Krakowie i okolicach
Miechów (gm. i pow. Miechów, ): przy ul. Piłsudskiego, na murze
cmentarza ustawiona jest kamienna figura Jana N., barokowa, w kontrapoście, z
krucyfiksem i w trójgwiaździstej aureoli. Cokół wmontowano w lico muru
Książ Mały (gm. Książ Wielki, pow. Miechów,
): Jan
N. z tutejszego
kościoła, wykonany przez krakowskiego rzeźbiarza Jerzego Hankisa około
1710-11 roku (nad: Tomek z Krakowa)
Ksiądz Jan Krzeczyk, pleban tutejszego kościoła św. Idziego od roku 1725,
ufundował własnym kosztem ołtarz św. Jana Nepomucena w roku 1725, a więc
jeszcze przed kanonizacją, płacąc za materiały 166 zł. W ołtarzu tym, w
niszy, stoi figura Jana N. Do ołtarza fundator sprowadził relikwie św.
Jana (zobacz więcej >>) za pozwoleniem papieża Innocentego XI. Przy tym ołtarzu, w dniu 11
maja 1729 (tuż po kanonizacji!) zaprowadził
Bractwo św. Jana Nepomucena (zobacz
więcej >>), czyniąc Tczycę aktywnym ośrodkiem kultu Jana N.
O uroczystości poświęcenia tak mówi
kronika: "W uroczystość poświęcenia kościoła dn. 4 września wprowadził Bractwo
św. Jana do kościoła (...) przy asystencji bractw ze Szczekocin,
Żarnowca. Wolbromia Miechowa, Uniejowa przy rezonacji armat i ręcznej
strzelby (...) pocztowych chorągwi pancernej IW. Podczaszego Koronnego,
celebrował W. I. X. Mieroszewski, kan. krakowski, zaś ks. kustosz
Minchowski wprowadzał, X. oficjał Pilecki wotywę śpiewał. (...)
Erygowano ołtarze ob concursum popali, było bowiem 12 000 (?) ludzi,
kapłanów różnych stopni 72, była kapela pięcioraka, bramy tryumfalne z
rozmaitemi inskrypcjami pięknie adornowane. Do Komunii św. przystąpiło
5283 ludzi, szlachty kilkaset, sto osób częstowano w domu, wozowni i
stodołach, do czego wielką kuchnię wystawiono w ogrodzie. To wszystko
kosztowało księdza 6233 zł., na co miał 451 zł. resztę zapożyczył. Kazań
było 4: 1) przy wyprowadzeniu z dworu Szwojczan kazał ks. proboszcz z
Zadroża; 2) powitalne ks Królikowski; 3) podczas summy X. Gwardjan
Swięcicki (...); 4) na nieszporach X. Jan Kozłowski z Krakowa".
Ksiądz Krzeczyk został pochowany pod ołtarzem swojej fundacji w roku
1751. Ksiądz Paweł Chęciński wyrobił indult na dwa odpusty na św. Jana
Nepomucena. Kościół został przebudowany w początkach XX wieku w stylu
neogotyckim, lecz prawy boczny ołtarz z figurą Jana N. został zachowany
Na dachu kościoła, nad ołtarzem Jana N. (zobacz wyżej), jakby
sygnalizując jego obecność wewnątrz budynku, umieszczono
kamienną figurę Jana N. Rzeźba jest nieco skorodowana, zwłaszcza
twarz. Ma krucyfiks trzymany na lewym barku (nad: JBT)
Przy głównej drodze wiodącej przez wieś, na północ od kościoła, na sporym
cokole stoi kamienna
figura Jana N. w pięciogwiaździstej aureoli. Całość bielona,
zabezpieczona metalowym płotkiem (nad: S.Zobniów)
Witowice (gm. Charsznica, pow. Miechów, ):
przy mostku na Szreniawie drewniana kapliczka na słupie ze skromną drewnianą figurką Jana N.
Styl ludowy, widoczne resztki polichromii (nad: Michał Pysz ->
H.Jakóbczak)
Szreniawa
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ): ładny barokowy kamienny posąg gołogłowego Jana
N. z krzyżem w ręku posadowiony na wysokim cokole z wyrytą datą 1771
(1774?). Ciekawa jest jego forma - jest to półwalec ustawiony
na ceglanym, schodkowym, sypiącym się postumencie. Dość dziwne
zorientowanie rzeźby w stosunku do cokołu - wygląda jakby była obrócona
o 90 stopni w stosunku do pierwotnego usytuowania - sugeruje, że Jan
mógł stać dawniej w innym miejscu. Stan obiektu był średnio zły, ale
doczekał się on renowacji w roku 2016 (nad: H.Jakóbczak)
Szreniawa
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ): przy wjeździe do miejscowości od strony drogi
nr 783 Miechów-Wolbrom, na baniastym cokole stoi kamienna figura Jana N. z 1782
roku. Na miejscu pobliskiej podmokłej łąki był ponoć kiedyś staw rybny, co
tłumaczyłoby usytuowanie obiektu (nad: H.Jakóbczak)
Czaple Wielkie
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ):
w kościele św. Bartłomieja Apostoła ołtarz przy południowej ścianie nawy, tuż obok bocznego
wejścia, zaopatrzony jest w obraz przedstawiający Jana N. Oprócz obrazu
jest tam też ozdobny kartusz z napisem, który datuje ołtarz (a tym samym
zapewne i nepomuceński obraz) na rok 1878 (nad: H.Jakóbczak)
Ulina Wielka
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ):
w pobliżu kościoła św. Katarzyny, przy ścieżce wiodącej do kościoła
znajduje się polichromowana figura Jana N. umieszczona na betonowym
cokole i nakryta daszkiem. Napis na przedniej ściance cokołu opatrzony
jest datą 1954, nie wiadomo jednak czy w tym właśnie roku wykonano
figurę, czy też wtedy została ona umieszczona w kapliczce. Sama figura
jest z pewnością znacznie starsza. Jan trzyma w prawej dłoni zamkniętą
Księgę, a gest lewej wskazuje na
utratę krzyża w jakimś momencie w przeszłości (nad: H.Jakóbczak, B.K.).
Ten gest przekonuje mnie za identyfikacją figury jako Jana N., a nie
Jana Kantego, choć dobrze by było potwierdzić to w źródłach
Chrzanów (gm. i pow. Chrzanów): w tutejszym muzeum, przy ul.
Mickiewicza 13, przechowywana jest drewniana figura Jana N. w typie ludowym
-
Płaza (gm. i pow. Chrzanów): w centralnej części Płazy, naprzeciw
cmentarza, tuż przy drodze do Płazy Dolnej stoi średniej wielkości
kapliczka. Czterospadowy daszek zakończony jest krzyżem na szczycie.
Kapliczka została wybudowana w XIX wieku. Pierwotnie znajdowała się w
niej figurka św. Jana. Po zakończeniu II wojny światowej, gdy
proboszczem w Płazie był ks. Wojciech Krzeptowski, figurka została
wykradziona z kapliczki. Znaleziono ją potem na torach w Wapienniku.
Obawiając się, że figurka św. Jana zostanie ponownie zbeszczeszczana,
ks. Krzeptowski postanowił zastąpić ją figurką Matki Boskiej (uwaga:
stara figurka powinna być do odnalezienia w kościele. Jest też możliwe,
że przedstawiała ona innego świętego Jana)
Przy rondzie stoi bardzo sympatyczny
kamienny Jan N. z 1772 roku, z czapką w ręku. Jest to
kamienna, polichromowana rzeźba umieszczona pod
półkolistym, metalowym daszkiem
(>>)
zamocowanym na prętach utwierdzonych w postument. Święty w
postawie stojącej, ma położony na piersiach, na ukos,
pochylony na prawy bark krucyfiks, którego o dziwo nie
podtrzymuje(!). Ku krucyfiksowi Jan obraca głowę i adoruje
go wzrokiem. W lewej dłoni, nachwytem, trzyma czarny biret.
Na frontowej ścianie postumentu płaskorzeźbiony aniołek, czy
putto, trzymające paluszek przy zamkniętych ustach. Na
tylnej ścianie postumentu inskrypcje dokumentujące burzliwe
dzieje figury: "Przeniesiono (?)1942", a więc w
czasie II Wojny Światowej i napis w języku polskim (?) oraz tabliczka
"Przeniesiono 2006 r.".
(nad: H.Jakóbczak, uzup: J.B. z Kłodzka)
W skansenie (>>)
Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego, w chałupie z Przegini Duchownej,
zauważyć można wiszący nad drzwiami obraz (oleodruk) z wizerunkiem
klęczącego Jana N.
W skansenie (>>)
Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego, w kościele z
Ryczowa (gm. Spytkowice, pow. Wadowice), zauważyć
można drewnianą figurę Jana N. z krucyfiksem stojącą na wsporniku na szczycie
bramki w boku ołtarza w prezbiterium
Alwernia (gm. Alwernia, pow. Chrzanów, ): w tutejszym kościele
bernardynów jest
obraz Jana N. z 1767 roku. Święty stoi w lekkim kontrapoście
przyciskając do piersi krzyż, w tle fragment monumentalnej architektury
z uchyloną kotarą i obłoki wraz z wyłaniającą się z nich Matką Boską z
Dzieciątkiem. Prawdopodobnym
autorem był Antoni Gruszecki. Być może podobny do wizerunku JN z kościoła
w Różanymstoku (Podlasie >>),
również autorstwa Gruszeckiego. Gruszecki (1734 – 1798), mnich
bazyliański z Poczajowa, który przez znaczną część swego życia mieszkał
i tworzył na ziemiach Podlasia i Grodzieńszczyzny, a którego bogaty
żywot można by nazwać nieledwie awanturniczym, był uczniem Stanisława
Stroińskiego, malował dla Rzewuskich w Podhorcach, misjonarzy na
Stradomiu w Krakowie, krakowskich mieszczan i bernardynów w Alwerni
(pod zmienionym nazwiskiem Dombrowski, ponieważ wystąpił wówczas z
klasztoru bazylianów). Po powrocie do zakonu zamieszkał w Supraślu,
gdzie brał udział w ozdabianiu cerkwi i monasteru. Był również na
usługach króla Stanisława Augusta, dekorując pałac w Horodnicy i Nowy
Zamek w Grodnie. Pewne jest także jego autorstwo cyklu obrazów
ołtarzowych do kościoła bernardynów w Grodnie. W latach 1768–1770 i
1775–1798 pomagał mu uczeń, Filip Michałkiewicz. Jest nadzieja, że
Jany N. z tego kościoła nie ucierpiały podczas pożaru w ziemie 2010/2011
(nad: H.Jakóbczak)
Alwernia (gm. Alwernia, pow. Chrzanów, ): w tutejszym kościele, w
innym ołtarzu niż wspomniany wyżej obraz, jest też figurka Jana N.
(nad: H.Jakóbczak)
Regulice (gm. Alwernia, pow. Chrzanów): przy ul. Chrzanowskiej stoi
okazała murowana i bielona kapliczka z wieżyczkami w narożach. Wewnątrz
polichromowana rzeźba Jana N. w nieco naiwnym kontrapoście, trzymająca
poziomo krucyfiks
Poręba Żegoty (gm. Alwernia, pow. Chrzanów, ): przy dawnym pałacu Korycińskich,
drodze w kierunku Alwerni, w zaroślach przy moście oraz wyschłych stawach rybnych stoi kamienny posąg JN na
słupie, 1782
(nad: H.J.). Ten Nepomuk był obiektem warsztatów
historyczno-plastycznych dla młodzieży ze szkoły w Brodłach, bardzo
ciekawych zresztą. W efekcie powstał rodzaj komiksu nepomuckiego
namalowany na batiku
Brodła (gm. Alwernia, pow. Chrzanów): koło mostu na Brodłówce i
drodze nr 780 stoi kamienny posąg JN na słupie z
1783 roku, bliźniaczy do tego z Poręb Żegot, o rok późniejszy według
inskrypcji na słupie
(nad: H.J.)
W pobliżu kościoła św. Piotra i Pawła, po
jego lewej stronie i przy parkingu, stoi kamienna figura
Jana N. Jest polichromowana, ma pięciogwiaździstą aureolę,
mały krzyż w lewej ręce. Wyraźny kontrapost. Cokół prosty, z
niewielkim gzymsem. Odnawiana w 2015 roku (uzup: JBT)
W 1391 roku Imielin wraz z okolicami przekazany został przez księcia
raciborskiego Jana II Żelaznego biskupowi krakowskiemu Janowi
Radlicy jako odszkodowanie za napad na dobra biskupie klucza
sławkowskiego i lipowieckiego. Odtąd do
rozbiorów stanowił własność biskupów krakowskich, którzy
sprawowali tutaj także władzę zwierzchnią. Z tego powodu do
końca I RP nie był zaliczany do składu Śląska. Zobacz
Nepomuki śląskiej części powiatu bieruńskiego, w X.Bytomskim (>>)
Imielin (gm. Imielin, pow. Bieruń, ): barokowa figura św. Jana
Nepomucena stojąca na murze przykościelnym przy ul Imielnickiej, poprzednio znajdowała
się na tzw. Grunaldze (na Stoku), gdzie obecnie znajduje się
parking. Niegdyś było tam źródło, a nad nim kapliczka słupowa z
wnęką. Ze źródła korzystała ludność, czerpiąc z niego wodę. W czasie
wojny Niemcy chcieli go usunąć, ale figurę uratował ks. Kulok
umieszczając ją na plebanii. Na murze kościelnym znalazła się w
latach 80. Zabytek pochodzi prawdopodobnie z końca XVIII wieku.
Rzeźba jest kamienna, ma 7-gwiaździstą aureolę (!), a w rękę włożono
jej nieoryginalny metalowy krzyż, niezgodnie z pierwotnym układem
Imielin (gm. Imielin, pow. Bieruń, ):
przy ul. Aptecznej, naprzeciwko kościoła figura Jana N. w aureoli na
nowoczesnym cokole-schodach, które są jednocześnie stopniami
wodnymi. Jest to szablonowa figura z warsztatu z Piekar Śląskich
Imielin (gm. Imielin, pow. Bieruń): duża przydrożna kaplica św.
Jana Nepomucena, murowana z kamienia, wybudowana w 1870 roku nad
źródłem. Murowana, tynkowana, z dzwonnicą nad wejściem, na którym
jest również wnęka z krucyfiksem. Zdobiona gzymsami i płycinami. Nie
mam informacji o jej aktualnym wyposażeniu, w tym o wizerunkach Jana N.
Kapliczka przydrożna, słupowa pod wezwaniem św. Jana
Nepomucena, usytuowana jest przy ul. Ściegiennego, przy źródle. Jest ona kwadratowa,
zbudowana z kamienia łupanego, potynkowana. Na frontowej ścianie jest
wnęka, na pozostałych ślepe wnęki. Każda ściana zakończona jest
trójkątnym szczytem, dach zakończony ostrosłupem. Kapliczka
została zbudowana prawdopodobnie przez górników kopalni galmanu w
połowie XIX wieku. We wnęce nowa polichromowana szablonowa figurka Jana
N. umieszczona tu po remoncie obiektu w roku 2015 (?). Niegdyś stała tu figurka Jana N. z wieczną
lampką, wskazującą drogę w nocy- zniknęła z kapliczki dawno temu i
jej losy są nieznane (zobacz niżej) (uzup: J.Ku.)
W słupowej kapliczce przydrożnej przy źródle (zobacz
wyżej) stała niegdyś figurka Jana N. z wieczną lampką, wskazującą drogę
w nocy - zniknęła ona z kapliczki dawno temu i jej losy są
nieznane. Obecnie na jej miejscu nowa szablonowa rzeźba
Kadzice
(gm. i pow. Proszowice, ):
figura św. Jana Nepomucena wykonana z wapienia ustawiona na cokole w
formie kanelowanej kolumny stojącej na kamiennej podstawie. Na trzonie
kolumny znajduje się napis: "Boże błogosław tej wsi 1849". Fundacja
mieszkańców wsi Kadzice
Bobin (gm. i pow. Proszowice, ):
w kościele parafialnym, na strychu plebanii, figura Jana N. z XVIII
wieku
Przy stawie kamienna figura Jana N., remontowana w roku
2017, co zdaje się mocno zmieniło wyraz dzieła. Rzeźba jest
szeroka, z ciekawie oddaną brodą - jest to rodzaj sznura
wykutego w kamieniu. Pięć dużych gwiazd w aureoli, cokół z
gzymsem i uszakami po bokach. Na froncie płaskorzeźba
Dzieciątka. Krzyż, palma i biret
Biórków Wielki (gm. Koniusza, pow. Proszowice, ):
w drewnianej kapliczce na słupie mała polichromowana figura Jana N.
Wierzbno (gm. Koniusza, pow. Proszowice, ):
na północnym skraju miejscowości, przy drodze do Posądzy, stoi
pomalowana na biało kamienna figura Jana N. ustawiona jest na
wysokim postumencie. Na przedniej ścianie zatarty napis ze słabo
czytelną datą 1778 (?). Rysy postaci mocno już zatarte (nad:
H.Jakóbczak)
¿ Przemęczany (gm.
Radziemice, pow. Proszowice):
pomiędzy Przemęczanami a Radziemicami, w sporej ceglanej kapliczce
ozdobionej szczytem znajduje się polichromowana figura św. Jana,
czego dowodzi napis na cokole: "ŚWIĘTY JANIE - PATRONIE NASZ /
MÓDL SIĘ ZA NAMI". Pytanie brzmi: którego Jana? Strój postaci (z
wyjątkiem biretu i komży) nie wskazuje na praskiego kanonika, tym
bardziej jedyne w swoim rodzaju atrybuty: kropielnica i naczynie z
wodą święconą. Układ rąk figury może (ale nie musi) wskazywać, że
święty niegdyś trzymał w nich krucyfiks. Obiekt usytuowany jest w
bliskości rzeczki, ale można to powiedzieć o całej wsi, która
rozciąga się wzdłuż lewego dopływu Szreniawy. Zarost pasuje do kilku
świętych o tym imieniu. Rzeźbę zaopatrzono w sztuczne włosy! Czy
jest to Jan N., czy raczej Jan Kanty albo Jan Sarkander? A może
Jan Macias, którego przedstawia się z czasem z naczyniem
na wodę święconą? Być może nie trzeba jednak szukać tak egzotycznych
dla podkrakowskiej wsi skojarzeń i jest to przykład specyficznego
synkretyzmu, a postać łączy w sobie cechy kilku świętych Janów, w
tym Jana Chrzciciela i Jana Nepomucena?
(nad: H.Jakóbczak)
Hebdów (gm. Nowe Brzesko, pow. Proszowice,
):
barokowy obraz Jana N. kościele w ponorbertańskim opactwie w
Hebdowie. Przedstawia Jana klęczącego przed ołtarzem z
krucyfiksem, z Księga w ręku. Drewniana rama ołtarzowa o
niecodziennych kształtach i wymiarach (feretron?). Według dyrektora ośrodka jest to
dzieło XVII-wieczne (raczej mało możliwe, choć Hebdów był filią
słynnego praskiego opactwa norbertanów-premostratensów na Strahovie [zobacz >>],
gdzie jest kilka wizerunków JN, więc wymiana duchowo-artystyczna z
Czechami mogła trwać), autor nieznany (nad: Allirioduo) (uwaga: ustalić wiek obiektu)
Koszyce (gm. Koszyce, pow. Proszowice): biała wapienna figura przydrożna z
początku XIX wieku
Rachwałowice (gm.
Koszyce, pow. Proszowice, ): w tej wsi na granicy dawnego województwa
sandomierskiego (>>), przed drewnianym kościołem, stoi kamienna figura Jana N. z XVIII wieku,
na cokole z kamieni, zapewne wtórnym. Jan w dużych niezgrabnych dłoniach
trzyma krzyż
Sokołowice (gm. Koszyce, pow. Proszowice, ): trzysta metrów od drogi Koszyce -
Szczurowa, w szczerym polu, stoi biała kamienna figura Jana N. na
cokole zwieńczonym gzymsem. U stóp Jana - putta. Utrącone górne ramię
krzyża (nad: Krzysztof Karwas-Król)
Morsko (gm. Koszyce, pow. Proszowice, ): okazała kamienna barokowa
figura Jana N. fundacji dworskiej, na prostokątnym cokole zwieńczony
gzymsem i chmurkami z puttami, mocno pobielona. Inskrypcja głosi:
"A.I.O.CH / Dnia 16 października RP 1769". Rzeźba ma utrąconą
prawą rękę i dolne ramię krzyża. Była translokowana, obecnie stoi w
miejscu zwanym "Zamczysko"
Przydrożny biały wysmukły posąg św. Jana Nepomucena usytuowany niedaleko
mostu na Nidzicy, na północnym krańcu wsi, na granicy woj. krakowskiego i
sandomierskiego (>>). Kamienny, z krzyżem w rękach, o
cechach barokowych, ustawiony na gzymsowanym cokole, 1767
(data na cokole)
Kasztelania (później starostwo) wojnicka
razem z miastem Wojnicz według Glogera należały do
województwa sandomierskiego (>>),
lecz w tym przypadku pan Zygmunt chyba się pomylił, o czym
świadczy wpis w "Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i
innych krajów słowiańskich" (Tom XIII)
20 metrów od kościoła parafialnego w
stronę rynku, stoi wyjątkowo piękna kapliczka postawiona z
fundacji Jana Tarły, wojewody sandomierskiego. Barokowa, z
cegły, otynkowana, kryta blachą w kształcie płytkiej absydy
ujętej zwielokrotnionymi pilastrami, otwarta do wnętrza
arkadą zamkniętą półkoliście, z profilowanym szczytem w
wolutami. Dach półstożkowy.
Wewnątrz drewniana rzeźba Św. Jana Nepomucena, późnobarokowa z 1729 roku,
w aureoli pozbawionej gwiazd, z krzyżem i palmą w rękach. Na rynku jest
też kapliczka z figurą Floriana
Barokowa czworoboczna murowana kapliczka
z drewnianą polichromowaną figurą Jana N. przedstawioną w
kontrapoście i o pustych dziś dłoniach, bez aureoli, być
może wzorowana na tej z ulicy Mickiewicza (zobacz wyżej).
Wnętrze oddzielone balustradą, w nim drewniana
polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena z roku 1885.
Dach dwuspadowy, zasłonięty półokrągłym szczytem
Obok klasztoru franciszkanów-reformatów
dwukondygnacyjna kapliczka stanowiąca obudowę umieszczonej
na kamiennym cokole polichromowanej figury Jana Nepomucena.
Wzniesiona w formach XVIII-wiecznych przez mieszkańców
Zakliczyna i Kończysk. Wybudowana z cegły, kwadratowa, o
dwóch kondygnacjach, dolna kondygnacja otwarta z czterech
stron arkadami, górna - jedynie od frontu; po bokach
kondygnacji górnej woluty; dach dwuspadowy. Za plecami Jana
znajduje się okrągły otwór doświetlający rzeźbę - bardzo
barokowy efekt. Na umieszczonym na stopniach postumencie
data 1858 roku. Data ta dotyczy być może remontu obiektu,
który pochodzi z wieku XVIII
W kościele św. Idziego Opata, w ołtarzu z 1768
roku wykonanym być może przez Piotra Korneckiego, jest rzeźba
Jana Nepomucena. Jan ma jednolicie złote szaty i biret, a w
prawej ręce palmę. W lewą wetknięto mu cienki krzyżyk,
być może nieoryginalny, bo nie pada na niego wzrok świętego
Kamienna, tynkowana, kryta dachówką
kapliczka z 1915 roku ufundowana przez Justynę i Macieja Fiorów. W środku
XIX-wieczna rzeźba Jana N. w stylu ludowym
Pod dużym dębem kamienna rzeźba Jana N. z
XIX wieku (1813?), ustawiona na cokole, w często spotykanej
pozie adoracji krzyża trzymanego na lewym ramieniu.
Figura od roku 1935 stoi niedaleko Dunajca, a związana jest
z nią legenda z typowym motywem przyniesienia przez rzekę w
roku 1864
Drewniana, szalowana kapliczka
dwuszczytowa. Wewnątrz posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem z
XVIII wieku i barokowy posąg św. Jana Nepomucena,
umieszczony tam wtórnie. Szata pomalowana na błękitno, brak
krzyża
Przy bocznej uliczce odchodzącej od drogi
Zakliczyn – Janowice, w bliskości wałów Dunajca stoi
kamienna figura Jana N. z roku 1872 ufundowana na pamiątkę
biskupiej wizytacji wsi. Jest to niezłej klasy rzeźba
umieszczona na kamiennym czworobocznym postumencie. Widoczne
resztki polichromii
W pobliżu strumienia stoi drewniana
kapliczka domkowa z dwuspadowym dachem, z roku 1875. Wewnątrz, za
oszklonymi drzwiami, drewniana polichromowana figura Jana N.
w rokiecie o wywiniętych brzegach, w aureoli. Wpisana do
rejestru zabytków (nad: Basia)
W przysiółku Nagórze Północne, niedaleko
dworu i stawów dworskich, stoi kamienna figura Jana N. z
1823 roku. Posąg umieszczony na gzymsowanym cokole, na
którym znajduje się inskrypcja fundacyjna z inicjałami I.W.T.R., co wskazuje na
właścicielkę dworu Teresę Rudnicką. Inicjały H.L. należą do rzeźbiarza
Przy zakręcie drogi, pod starą lipą, stoi
murowana kapliczka Jana
N. z roku 1830, wyremontowana gruntownie w roku 2016.
Wewnątrz drewniana polichromowana figura z krzyżem
wzniesionym w prawej ręce, z równoramiennym krzyżykiem
zawieszonym na szyi na grubym łańcuchu, w birecie i w pięciogwiaździstej aureoli. Lekki kontrapost, stuła, befka.
Biel, czerń, czerwień, złoto i cielisty kolor twarzy i rąk.
Obiekt wpisany do rejestru zabytków
W murowanej kapliczce przy głównej
drodze, na granicy z Rzepiennikiem Marciszewskim, nad
strugą i przy mostku, znajduje się polichromowana figura Jana N. o cechach
ludowego baroku, w birecie, bez aureoli, w kontrapoście
i z krzyżem na lewym ramieniu
Drewniana rzeźba Jana N. w bardzo ładnym
piętnastowiecznym kościołku Jana Chrzciciela.
Polichromowana, styl ludowy, ciekawy kształt biretu (nad:
Basia)
Na wschód od kościoła, nad rzeczką
Szwedką, znajduje się kamienna figura św. Jana Nepomucena,
ustawiona na rozbudowanym, wielostopniowym cokole. Rzeźbę
świętego osłania metalowy daszek, a na przedniej ścianie
postumentu widoczna jest inskrypcja: "PANU BOGU / NA
CZEŚĆ / Wystawiona sta / tuła Świętego / JANA NEPOMUCYNA /
Kosztem Wawrzyńca / i (?) Katarzyny Mazurów / AD. 1862"
(uwaga: tędy biegła granica między dawnymi woj. krakowskim i
sandomierskim (>>),
jednak w odróżnieniu od kapliczki nepomuckiej z Ryglic ta
figura stoi po krakowskiej stronie rzeki i granicy)
(nad: Pietrosul; uzup: H.Jakóbczak)
W tej miejscowości leżącej na granicy z
dawnym województwem sandomierskim (>>), niedaleko
skrzyżowania z drogą na Wymyśle i mostu na Szwedce stoi drewniana kapliczka z
początku XIX wieku, z półokrągłym otworem wejściowym, a w
niej drewniana polichromowana figura Jana N. na wolutowym cokole. Na
nim, pod koroną szlachecką, umieszczono napis fundacyjny "IGNACY PAN
GŁOWACKI WYSTAWIŁ STATUE JANA NEPO. ROK PAŃSKI" (data zatarta,
datowanie ks. Rzepy to rok 1807)
Na
południe od centrum Uniszowa, na granicy z przysiółkiem
Galia Górna należącym już do Ryglic, jest malutka figurka Jana N. w
niszy w zwieńczeniu kapliczki (uwaga: 100 m na wschód biegła granica
między dawnymi woj. krakowskim i
sandomierskim (>>), jednak
w odróżnieniu od kapliczki nepomuckiej z Ryglic ta kapliczka stoi krakowskiej stronie rzeki i granicy) (nad: Basia, uzup: H.Jakóbczak)
Murowana kapliczka znajduje się przy
głównej drodze z Tuchowa do Ryglic, naprzeciwko szkoły, na
południowym brzegu Szwedki będącej granica z d. województwem
sandomierskim (>>).
Wzniesiona została najprawdopodobniej w pierwszej połowie
XIX wieku. We wnętrzu figura Chrystusa na krzyżu, a po lewej
stronie ludowa rzeźba św. Jana Nepomucena, również datowana
na wiek XIX (nad: H.Jakóbczak)
U podnóża Brzanki, w przysiółku Podlesie,
znajduje się kapliczka domkowa z umieszczoną we wnętrzu, po
lewej stronie, figurą św. Jana Nepomucena (nad: H.Jakóbczak)
Nieopodal mostu na Szwedce znajduje się
okazała kapliczka domkowa. We wnętrzu zamkniętym metalową
kratą umieszczono polichromowaną współczesną (?), jak się wydaje, figurę św.
Jana Nepomucena. Do kraty przymocowana jest tabliczka z
obszerną notką na temat postaci świętego, jego atrybutów i
kultu, brak niestety choćby krótkiej informacji na temat
samej kapliczki i znajdującej się w niej figury (nad: Piotr
Firlej -> H.Jakóbczak)
Wojnicz (gm. Wojnicz, pow. Tarnów): w tej miejscowości, leżącej
tuż przy granicy dawnego województwa krakowskiego, figura Jana N. z
około 1870 roku stoi
w niszy ozdabiającej budynek szkoły podstawowej, która stoi w rynku.
Mają tu też niezłego
Floriana >> (nad: M.K.)
Wojnicz (gm. Wojnicz, pow. Tarnów): w kościele św.
Wawrzyńca jest obraz Jana N. z XVIII wieku (nad: R.K., sieć)
Więckowice (gm. Wojnicz, pow. Tarnów): przy drodze z Wojnicza do
Zakliczyna, przy skrzyżowaniu i na granicy z Wojniczem, w miejscu, gdzie od głównej drogi
oddziela się aleja wiodąca do dworu w Więckowicach, na wolutowym,
ogzymsowanym postumencie stoi Jan N., którego
parą jest
Florian (>>)
stojący w centrum wsi. Jan ma daszek (>>), a na dole cokołu wyryto datę
1816, choć źródła mówią o roku 1818 jako fundacji Jordanów . Rzeźba
odnowiona staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej w 1997
roku w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie( nad: H. Jakóbczak)
Wielka Wieś (gm. Wojnicz, pow. Tarnów):
kamienna barokowa figura Jana N. z II połowy XVIII wieku przy głównej szosie Wojnicz - Zakliczyn, w
centrum miejscowości. Zaopatrzono ją w
daszek (>>), gwiaździstą
aureolę i kartusz herbowy właścicieli tutejszego dworu - Stadnickich
- którzy ja fundowali (Szreniawa odmiana Drużyna) na cokole
(nad: H. Jakóbczak)
Przy drodze i nad potokiem stoi murowana
kapliczka, która jest wymarzonym miejscem dla Jana N. Zdaje
się, że go tu (już?) nie ma, należy sprawdzić w źródłach
Zaginiona figura Jana N., która do 1974
roku ulokowana była w murowanej kapliczce w kształcie
absydy, która stoi przed cmentarzem wojennym nr 184 (nad: Pietrosul)
Biało-zielona kamienna figura Jana N. przeciw dworu
Potockich, nad zaglonionym stawem, z którego biją źródła dające początek Białej
Nidzie. Podobna do tej z Mrowiny (zobacz wyżej)
W tej miejscowości leżącej blisko granicy
dawnych województw krakowskiego i sandomierskiego
(>>), na łące przy kościele stoi drewniana
kapliczka domkowa kryta dachówką. Wewnątrz drewniana
polichromowana figura Jana N. w mantolecie związnym sznurem,
w birecie, już bez krucyfiksu
Przy polnej drodze z Brzóstek do Chyczy,
po lewej stronie, w zaroślach, jest resztka zniszczonego
częściowo w 2007 roku przez wandali krucyfiksu, na cokole
którego, widnieją płaskorzeźby Jana N. i Floriana (>>) (nad: Falbanka)
W kościele Wniebowzięcia Najświętszej
Maryi Panny, w jednym z ołtarzy bocznych, znaleźć można
XVIII-wieczny obraz Jana Nepomucena przeniesiony z
pierwotnej świątyni (nad: J.D.)
W tej miejscowości leżącej nad Białą Nidą
(za która rozciągało się już
d.
woj. sandomierskie (>>), przy drodze do Sulikowa, obok
niewielkiego stawu dworskiego, stoi murowana domkowa kapliczka z
dwuspadowym dachem, z umieszczoną we wnętrzu drewnianą figurą św. Jana
Nepomucena. Na ścianie frontowej, na prawo od wejścia,
napis: "Ś. JAN ZNALEZIONY / w SADZAWCE 1844 r. / PRZEZ /
RUDOLFA / ŻYCIEŃSKIEGO" (nad: H.Jakóbczak)
Koło stawów ustawiono krępą kamienną polichromowaną
(biel i błękit) figurę
Jana N. i otoczoną płotkiem z drągów. Rzeźba stoi na cokole. Przy skrzyżowaniu jest tu też
równie malownicza figura
Floriana (>>) (nad: Pietrosul)
Drewniana polichromowana figura Jana N. w
kapliczce w parku dworskim wyrzeźbiona w 1997 roku przez
Zbigniewa Purchałę z pobliskiego Kossowa (nad: Pietrosul)
W przysiółku Sosna, należącym dziś do wsi
Kwilina, stoi stara drewniana kapliczka (>>) z dwoma kolumienkami
na froncie, dawnej kryta gontem a dziś płytkami eternitowymi, z drewnianą polichromowaną rzeźbą św. Jana Nepomucena
z drugiej połowy XVIII wieku. Obiekt ustawiony bezpośrednio
na potoczku, który przepływa pod stopami Jana. Zapewne jest
to fundacja Michałowskich, ówczesnych właścicieli tutejszego
majątku. Ośrodek ich dóbr znajdował się w Słupii (zobacz
niżej), gdzie również jest figura Jana N.
Kamienny posąg Jana N. przy kościele parafialnym św.
Trójcy, na prostopadłościennym cokole ze skromnym gzymsem. Z szyi Jana
wystaje ułamany pręt - resztka aureoli
(uwaga: druga z jędrzejowskich
figur Jana N. aktualnie stoi w kieleckim parku nad stawem, jest rokokowa,
wyrzeźbiona z pińczowskiego piaskowca przez kielczanina Jakuba
Korneckiego i jest uznawana za arcydzieło sztuki XVIII wieku. Stała
kiedyś na dziedzińcu
klasztoru cystersów w Jędrzejowie (>>), a do
Kielc sprowadził ją Tomasz Zieliński. Na cokole data odnowienia -
rok 1914. Bardzo ciekawy jest rzadko spotykany motyw kuli (astrolabium
sferyczne?), na której Jan trzyma stopę. Podobne przedmioty znane są np.
z obrazów nepomuckich z pogranicza
Mazowsza (>>) i
Podlasia (>>). Interpretacja tego symbolu jest ciągle otwarta.
Obiekt opisany na stronie
Nepomuków Sandomierskich >>)
W prywatnym ogrodzie posesji przylegającej do rzeki Jasionki
znajduje się kamienny posąg Jana N. Stoi w kontrapoście na swym cokole,
ma ładnie kute szaty z widocznymi siedmioma guzikami sutanny, biret i befkę. Niestety ułamana jest górna część krucyfiksu złożonego na prawym
przedramieniu, a cała rzeźba pokryta jest mchem (nad: Z.L.)