Gloger, 1903: Granice województwa Krakowskiego były
następujące: na północ z województwem Sieradzkiem i ziemią Wieluńską, od której granica szła rzeczką
Liczwartą, będącą dopływem lewego brzegu Warty. Od ujścia Liczwarty
biegła granica krakowska aż do Karpat i źródeł Jasiołki w kierunku
południowo wschodnim, przecinając rzekę Pilicę między Koniecpolem i
Lelowem i od Pilicy rozgraniczając już województwa Krakowskie z
Sandomierskiem w ten sposób, że
Secemin, Sobków, Pińczów, Opatowiec, Szczurowa, Wojnicz
(tu ZG chyba się pomylił),
Tuchów, Brzostek, Kołaczyce i Jedlicze należały do województwa
Sandomierskiego, a Lelów, Jędrzejów, Działoszyce, Skalbmierz,
Koszyce, Szczepanów, Zakluczyn, Jodłowa, Jasło, Dukla i Jaśliska do
województwa Krakowskiego. Na tej przestrzeni stanowiła granicę w
niektórych miejscach górna Nida, a z pobliża Działoszyc do Wisły
Nidzica, od Przemykowa do Brzezinki Uświca, a dalej lewy jej dopływ.
Od Brzostka do okolicy Krosna rozgraniczała dwa województwa,
Krakowskie i Sandomierskie, rzeka Wisłoka, z wyjątkiem małej
przestrzeni powyżej Jasła, gdzie wsie Brzyszczki, Gorajowice i
Hańkówka, do województwa Krakowskiego zaliczone, znajdowały się na
prawym brzegu Wisłoki. Górna Jasiołka, od okolicy Krosna aż do
granicy Węgier i grzbietu Karpat, z pod którego wypływała, stanowiła
granicę między województwem Krakowskiem a ziemią Sanocką, do
województwa Ruskiego należącą. Południową granicę krakowską stanowił
grzbiet Karpat i Tatr od okolicy, w
której leży na zachodzie źródło Wisły, i od granicy
księstw
śląskich aż po źródła Jasiołki i po
ziemię Sanocką na wschodzie. Od południa przytykała do księstwa
Krakowskiego, położona już za Karpatami, ziemia
Spiska (...) Trzy księstwa [Siewierskie, Oświęcimskie,
Zatorskie], które z dzielnicy krakowskiej odpadły w dobie podziałów
(pod koniec wieku XII) do książąt Śląskich, zostały w wieku XV dla
Polski odkupione pieniądzmi od ich potomków. Z tych zaś księstw dwa
ostatnie, t, j. Zatorskie i Oświęcimskie, zostały przez Zygmunta
Augusta roku 1564 urzędownie wcielone do Korony. Księstwa
Oświęcimskie i Zatorskie stanowiły oddzielne dwa powiaty:
Oświęcimski i Zatorski.
Majętność ziemska zwana Państwem Żywieckim powstała
na terenie
Księstwa Oświęcimskiego (>>) w 1467
roku i razem z nim weszły w skład Małopolski i dawnego woj.
krakowskiego I RP.
Strona ta
zawdzięczają sporo osobom takim jak Agnieszka Fulińska, Hadrian
Jakóbczak, T. Rojek, Marcin B., Pietrosul i innym, których zbiory fotografii
zostały tu wykorzystane, lub którzy wykonywali zdjęcia i wyszukiwali
informacje specjalnie na potrzeby Serwisu Nepomuckiego.
Uwaga na Kantego!
W Małopolsce osobny problem stanowią figury Jana Kantego. Są łudząco podobne do Nepomuków.
Różnią się układem rąk i brakiem krzyża, lecz czasem i ta reguła zawodzi. Jan Kanty był kanonikiem krakowskim i profesorem Uniwersytetu
Jagiellońskiego, mniej więcej współczesnym Janowi Nepomucenowi. Urodził się
w małopolskich Kętach. Stąd zwłaszcza - choć nie tylko - w Małopolsce łowcom
Nepomuków mogą zdarzyć się takie pomyłki (zobacz
przykłady innych obiektów nepomukopodobnych >>)
Województwo Krakowskie (807 + 76)
razem z Księstwami Siewierskim, Zatorskim i Oświęcimskim
(w tym Państwa Suskie i Żywieckie)
ale z wyłączeniem Podhala, Orawy i Spisza
W Spotkaniach z
Zabytkami (8/2000) znalazłem informację, że w dzisiejszych granicach
administracyjnych Krakowa znaleźć można 8 figur Jana Nepomucena.
Mowa tylko o figurach "plenerowych". Z poniższego spisu widać, że
liczba ta była znaaaacznie zaniżona. Prócz tego przykładem kultu św.
Jana Nepomucena mogą być jego kaplice pod jego wezwaniem w
krakowskich kościołach. Najbardziej widoczny i wyrazisty obiekt
kultu nepomuceńskiego w Krakowie to kaplica św. Jana Nepomucena
(dziś niestety nosi imię bł. Wincentego Kadłubka) przy kościele św.
Wojciecha na Rynku, o gzymsie ozdobionym kamienną figurą JN i z
tablicą fundacyjną, zaopatrzona dawnej w ołtarz z rzeźbą i licznymi
wotami, relikwie, monstrancję i ambonę - a wszystko to z wizerunkami
Jana. Już od momentu kanonizacji rozwijał się tu bujnie kult JN
popierany przez najwyższe czynniki kościelne
Nepomuki Krakowskie - miasto lokacyjne
intra muros (16
+ 3)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ): dawna kaplica nepomucka przy kościele św.
Wojciecha w Rynku, z 1729 roku - a więc postawiona bezpośrednio i w związku
z kanonizacją Jana. Pierwotnie drewniana, zamieniona w 1778 roku na murowaną.
Już trzy lata po tej zmianie, to jest w roku 1781, zmieniono wezwanie
kaplicy na bł. Wincentego Kadłubka. Pierwotny patron kaplicy wieńczy jej
gzyms od strony ulicy Grodzkiej - jest to kamienna figura
Jana N., która musiała powstać przed przebudową. Na zewnętrznej ścianie kaplicy, tuż pod opisana powyżej figurą,
znajduje się kamienna tablica upamiętniająca ukończenie robót, z napisem
"IN HONOREM SANCTI IOANNIS NEPOMUCENI PATRONI BONÆ FAMÆ ERECTUM A.D. 1778".
Powstało tu pierwsze w Polsce Bractwo św. Jana Nepomucena i przybrało formę
konfraterni literackiej. Starszyzna tej konfraterni wybrała św. Jana
Nepomucena na drugiego patrona już w 1730 roku (uwaga: JBT ustaliła w wywiadzie z
kościelnym, że ówczesny główny architekt Krakowa, znany profesor i
popularyzator zabytków, w latach 60. kazał zabrać stąd ołtarz, ambonę i
jeszcze inne elementy wyposażenia, które trafiły do składnicy i ich dalszy
los jest nieznany. Faktem jest, że obiekty te ostatecznie nie wróciły do kościoła. nie wiemy, czy były wśród nich nepomucenalia, zobacz więcej >>)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
w zakrystii tegoż kościoła św. Wojciecha znajduje się drewniana
polichromowana figura Jana N. w pięciogwiaździstej aureoli, z biretem o
trzech skrzydłach, palcem przy ustach i palmie w prawej dłoni. Reprezentuje
ona typ charakterystyczny dla końca XIX i początku XX wieku, więc raczej
wykluczam, że jest to opisana poniżej zaginiona rzeźba JN, choć bardzo
prawdopodobne, że przed zmianami w kaplicy w roku 1960 stała właśnie tam
(nad: H.Jakóbczak)
- Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w tym samym kościele św. Wojciecha, w ołtarzu Jana
Nepomucena, była figura Jana N. z roku 1727. W ołtarzu były liczne wota.
Ołtarz zlikwidowano w roku 1960. Nie znam dalszych losów tej rzeźby, nie ma
jej na zdjęciu z KZSwP
- Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
w KZSwP znalazłem informację, że na korpusie ambony z
połowy XVIII wieku w tym kościele znaleźć można było płaskorzeźby ze scenami z
życia św. Jana Nepomucena. Niestety nie ma już tam ambony, a wraz z nią
przepadły płaskorzeźby
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w tym samym kościele św. Wojciecha jest również
monstrancja z I połowy XVIII wieku, promienista z posążkiem Jana N. pod glorią
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w
tymże kościele św. Wojciecha w Rynku zachował się pochodzący z pierwszej połowy XVIII wieku
relikwiarz
(>>)
św. Jana Nepomucena w kształcie herbu miasta, co tłumaczy się faktem, że
ofiarowali go członkowie rady miejskiej
¿/-
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
w książce "Rynek Główny w Krakowie" autorstwa Waldemara Komorowskiego i
Aldony Sudackiej znalazł się wielce ciekawy fragment dotyczący kamienicy
Rynek Główny 14, zwanej "Pod Świętą Anną". Jej nazwa pochodzi od
kamiennej figury, którą identyfikowano powszechnie ze św. Anną, choć w
rzeczywistości była to płaskorzeźba świętego Jana Nepomucena. Podobno
znajdowała się ona nad bramą wjazdową domu aż do końca XIX wieku.
Jeśli ta wiadomość jest prawdziwa, to kamienica powinna nosić
nazwę "Pod św. Janem Nepomucenem"! Nie
znane jest niestety żadne zdjęcie tej figury, nie ma też informacji o tym,
jakie były jej dalsze losy (uwaga: kontynuować poszukiwania fotografii w
innych źródłach) (nad: H.Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w Sukiennicach, w zbiorach krakowskiego Muzeum Narodowego znajduje
się obraz Maksymiliana Gierymskiego z figurą Jana Nepomucena w tle,
zatytułowany "Obóz Cyganów I, 1867/68" (nr inw.
5230 NI). Natomiast dwa szkice do tego obrazu przechowuje
warszawskie (>>) MN
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): pierwsza południowa kaplica
(I) kościoła
Mariackiego w Krakowie nosi imię św. Jana Nepomucena. Ciekawe, że o kaplicy
nie ma najmniejszej wzmianki w dosyć szczegółowym planie rozdawanym (po
wykupieniu biletu) w kościele! Sądziłem więc, że musi więc tam być jakiś
jego wizerunek. Przy następnej wizycie w Krakowie uparłem się odwiedzić tę
kaplicę, zwłaszcza że jej ściany pokryte są freskami autorstwa Tetmajera. Bardzo miła pani bileterka wpuściła mnie bez biletu wymaganego aby
obejrzeć kościół. Kaplica była zamknięta z powodu niedawnego najazdu żulerii,
która zrobiła sobie z ciemnej kaplicy melinę, ale udało mi się wejść i
zobaczyć obraz Jana N. Niestety, nie było mowy o zdjęciu z powodu braku
światła, wyręczyli mnie JJK. Obraz ten jest prawie identyczny z przypisanym
Szymonowi Czechowiczowi obrazowi z kościoła pijarów Przemienienia Pańskiego
(zobacz niżej) i, choć fachowcy (Michał Rożek, KZSwP, inne) uchylają się od jednoznacznych stwierdzeń, można
ze sporym prawdopodobieństwem wysnuć hipotezę, że jest
to dzieło tego malarza z około 1745 roku, kiedy to pracował on przy
wielkiej barokizacji kościoła prowadzonej przez archiprezbitera Jacka
Łopackiego. Prezentuje ono styl charakterystyczny dla innych płócien tego
autora, a w dodatku trudno przypuszczać, żeby Łopacki, znawca sztuki,
człowiek ambitny, dbający o jak najwspanialszy wystrój kościoła, zlecał
wykonanie nowego dużego obrazu jakiemuś pośledniemu artyście, który byłby
jedynie marnym naśladowcą, zwłaszcza kiedy miał u siebie mistrza (uzup.: H.Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
w kościele św. Barbary przy Placu Mariackim, w ołtarzu głównym, stoi duża
drewniana złocona rzeźba Jana N. Postać przedstawiona w lekkim kontrapoście, bez nakrycia
głowy, a układ rąk i wzrok skierowany w puste obecnie miejsce przestrzeni
wskazuje, że pierwotnie oburącz dzierżyła większy krzyż, przytulony do ciała
(zobacz też figurę JN z warszawskiego
kościoła Św. Krzyża >>). Dowodzą tego stare zdjęcie z roku 1900 -
Jan trzymał dawniej krzyż w lewej ręce, w prawej natomiast dzierżył
męczeńską palmę. Szkoda, że nie odtworzono pierwotnego układu przy niedawnym
odnowieniu figury w związku z remontem wnętrza kościoła. Być może jest to również dzieło Dawida Heela, autora barokowych rzeźb Matki Boskiej Bolesnej, św. Jana Ewangelisty
i św. Marii Magdaleny z roku 1721, zwykle zasłoniętych ruchomym obrazem
patronki kościoła
Kraków
(gm. i pow. Kraków):
na wystawie antykwariatu przy ul. Mikołajskiej 10 w styczniu 2013 roku
znalazł się ładny drewniany polichromowany posąg Jana N. Datowany na wiek II
połowę wieku XIX, pochodzący być może ze Śląska. W sprzedaży znalazł się na
zasadzie komisu, trudno więc było pozyskać o nim bardziej szczegółowe dane.
Jan trzyma biret w prawej dłoni, która zastała wykonana jako osobny element,
połączony z ramieniem drewnianym trzpieniem. Brązowozłota peleryna z
czerwona podszewką, czarna sutanna, buty bez ściętych nosków. Druga dłoń
pusta, zapewne kiedyś dzierżąca krzyż i/lub palmę. Cena zaporowa.
Lokalizacja jest zapewne chwilowa
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): kaplica Jana N. w kościele
rektoralnym Przemienienia Pańskiego
należącym do pijarów, z lat dwudziestych XVIII wieku (konsekracja 1728). Znajduje się w niej ołtarz
wykonany ze sztucznego marmuru i stiuku przez Jakuba Hoffmana w 1733 roku, w
antepedium którego umieszczono scenę Topienia. Wezwanie kaplicy zostało
określone już w projekcie, co świadczy o planowym wdrażaniu kultu
nepomuckiego w Polsce (nad: H. Jakóbczak)
Kraków (gm. i pow. Kraków,
): w tej samej kaplicy Jana N.
w pijarskim
kościele Przemienienia Pańskiego, w tym samym ołtarzu znajduje się
obraz "Wizja św. Jana Nepomucena" autorstwa zapewne Szymona Czechowicza z
lat około 1729-30. W tle scena Spowiedzi królowej. W mensie umieszczono niewielką scenę
Męczeństwa Jana. Obraz był prawdopodobnie namalowany w Rzymie, podczas
studiów w Akademii św. Łukasza, i stamtąd przysłany do Krakowa (źródło: artykuł Mariusza Karpowicza "Krakowskie obrazy Szymona Czechowicza",
choć autor uchyla się od jednoznacznego przypisania autorstwa uzasadniając
to licznymi przemalowaniami). Obraz
ten jest prawie identyczny z obrazem z Kościoła Mariackiego (zobacz wyżej),
i ostrożna hipoteza (H.Jakóbczak) głosi, że oba malowidła (pijarskie i
mariackie) są autorstwa Czechowicza, zwłaszcza że prezentuje ono styl
charakterystyczny dla innych płócien tego autora
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
): w tej samej kaplicy Jana N. w pijarskim kościele
Kościół Przemienienia Pańskiego, na jej sklepieniu, znajdują się freski
przedstawiające apoteozę Jana N., a na ścianach bocznych wyobrażenia
relikwiarza z językiem
świętego i palmą męczeństwa (nad: H. Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
na podwórzu kamienicy przy ulicy św. Jana (Chrzciciela) 20 stoi kamienna
figura Jana N. z XVIII wieku, mocno uszkodzona, bez rąk i krzyża. Jan Nepomucen
tu został
przeniesiony w latach 70. XX wieku znad stawów dworskich w majątku rodziny Popielów w
Wójczy (gm. Pacanów, pow. Busko,
d. woj. sandomierskie >>), co potwierdzają informacje pozyskane od właścicieli
posesji, potomków Popielów po kądzieli. Fragmenty rzeźby leżały w krzakach.
Na miejscu pozostała figura MB umieszczona na spiralnej kolumnie, z roku
1737. Figura Jana miała dawniej aureolę i krzyż, zniszczone w latach wojny. Kawałki
rzeźby zostały scalone bez żadnych uzupełnień i ustawione na specjalnie
wyrzeźbionej konsoli. Planowane jest dodanie elementu wodnego (fontanna,
sadzawka) (nad: H.Jakóbczak, uzup.: J.S.)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ): w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, w jednym z pomieszczeń skarbca pośród różnych naczyń,
sztućców i tym podobnych przedmiotów stoi sobie niewielka, złocona figurka Jana N. umieszczona na okrągłym profilowanym cokoliku (nad: H. Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ): w sieni kamienicy przy ul. Wiślnej 3 znaleźć można
kamienną figurę Jana N. ustawioną w półkolistej wnęce (nad: H.Jakóbczak)
W kaplicy św. Jana Chrzciciela (na planie literka J)
w kościele Mariackim, przy jej ścianie północnej, znajduje się ołtarz z
obrazem Jana Chrzciciela flankowany figurami Jana Kantego i Jana
Nepomucena. Rzeźba Jana N. jest jednolicie złocona, w lekkim
kontrapoście, z pustymi już niestety rękami
W antykwariacie na ulicy Gołębiej jesienią 2014 roku
wystawiono do sprzedaży drewnianą polichromowaną figurę Jana N. Ma on
gołą głowę, nad nią aureole z pięcioma dużymi gwiazdami, lewą ręką
przyciska do piersi mały złoty krzyżyk. Prawa ręka pusta, peleryna od
wewnątrz czerwona. Ustawiony jest na profilowanym błękitnym cokoliku z
gzymsem i złotym płaskorzeźbionym kwiatem na froncie (uwaga:
należy sprawdzić status rzeźby, monitorować stan bieżący, a w razie
sprzedaży pozyskać informacje o nowej lokalizacji) (nad: Pietrosul)
W kaplicy zakonnej kościoła św. Józefa, przylegającej
od północy do nawy kościoła, znajduje się ołtarz z obrazem św. Jana
Nepomucena. Jest trudny do zauważenia, bo kaplica ta oddzielona jest od
nawy ścianką, zaopatrzoną w drzwi i okna, i jedynie przez szyby można
zobaczyć fragment wnętrza. W roku 2013 postanowiono o renowacji ołtarza (nad: H.Jakóbczak)
[MNK I-718] W Pałacu Biskupa Erazma Ciołka - oddziale Muzeum Narodowym,
w Galerii "Sztuka Dawnej Polski XII-XVIII wiek" - przechowywany jest kaplerz z Janem N.
wykonany olejem na blasze pochodzący z wieku XVIII.
Wysokość: 12 cm, szerokość: 10 cm. Ma kształt owalny, z
zawieszką. Na awersie przedstawienie Matki Boskiej
Niepokalanie Poczętej, na rewersie Jan N. klęczy z krzyżem, a aniołek trzyma atrybuty (nad: H.Jakóbczak, uzup: Pietrosul)
Kraków-Okół (gm.
i pow. Kraków, ):
w kościele śśw. Piotra i Pawła przy Grodzkiej, na południowej ścianie
prezbiterium znajduje się olejny obraz z tłumem świętych. Wśród nich daje się
zauważyć znajomą postać Jan N. w typowym stroju, z dużą befką, gołą głową i krucyfiksem
w ręku. Wzrok ma wzniesiony w górę, a podłużna twarz okolona jest rzadkim
rudym zarostem. Obraz powstał w roku 1763 z przeznaczeniem dla nieistniejącego już dzisiaj kościoła Wszystkich Świętych
(zobacz też pozycje opisujące zabytki nepomuckie z Krakowa-Pleszowa poniżej
>>) i jest, jak głosi
sygnatura w rogu, dziełem krakowskiego malarza Łukasza Orłowskiego (a nie Szymona
Czechowicza, wbrew temu, co piszą niektóre przewodniki) (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Okół (gm.
i pow. Kraków, ):
barokowy kamienny Jan N. na bramce kościoła klarysek św. Andrzeja na Grodzkiej 54. Zobacz ten obiekt na panoramie (>>).
Niestety stale postępuje korozja materiału tej rzeźby
Kraków-Okół (gm.
i pow. Kraków, ):
w wirydarzu klasztoru klarysek na Grodzkiej 54 stoi okazała figura Jana N.,
kamienna i polichromowana. Pani Genowefa Zań-Ograbek datuje tę rzeźbę na rok
1731 ("Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie"
w "Encyklopedii Krakowa"). Figura jest chroniona metalowym
baniastym
daszkiem (>>) opartym na wygiętych
prętach i otoczona kamienną balustradą. Na profilowanym cokole
płaskorzeźbiona i polichromowana scena Topienia przypominająca nieco herb
Krakowa, okolona palmami, nad nią złoty otok z napisem. Rzeźba stoi na
kłębach chmur. Jeśli data 1731 jest prawdziwa, to figura w swym życiu
musiała przejść co najmniej jedną gruntowną renowację, bo barokowe cechy
stylowe są mocno zatarte (nad: H.Jakóbczak)
[gm. Kraków, pow. Kraków]: w zbiorach Muzeum
Archidiecezjalnego im. kardynała Karola Wojtyły przy ul. Kanoniczej 19
znaleźć można następujące obiekty nepomuckie:
W zbiorach Muzeum Archidiecezjalnego znajduje się pochodząca ze Słowacji (>>) drewniana polichromowana figura Jana N. w wysokim
birecie, z niewielkim krzyżem trzymanym pionowo w lewym ręku, sprawiająca
wrażenie przygarbionej, Niestety, figura nie jest obecnie (2012) eksponowana
W zbiorach Muzeum Archidiecezjalnego, eksponowana w
narożu jednej z sal, znajduje się drewniana polichromowana figura
Jana N. wielkości nieco mniejszej niż naturalna, ustawiona na postumencie.
Jan ma puste ręce, których gest wskazuje, że kiedyś trzymały
krzyż (nad: Pietrosul)
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków,
): odkryciem wizyty w katedrze 1 lutego 2009 było tondo
z wizerunkiem Jana N. w szczycie wykonanego z czarnego marmuru ołtarza św. Kazimierza w obejściu katedry
wawelskiej. Jest to owalne barokowe malowidło utrzymane w ciemnej tonacji,
tło rozświetlone nieco pięcioma gwiazdami nad głową Jana, który ciekawym
gestem zaznaczył palcem stronę w czytanej właśnie Księdze. W drugiej ręce
krucyfiks, goła głowa, biały kołnierzyk i mankiety, brązowa peleryna, pod
nią czarna sutanna
[gm. Kraków, pow. Kraków]: w zbiorach wawelskich o
oficjalnej nazwie Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
jest co najmniej pięć obiektów nepomuckich
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ): wśród eksponatów wawelskiego Skarbca znajduje się
posążek Jana Nepomucena z kości słoniowej i drewna wykonany dla Marii Józefy, córki
króla Augusta III Sasa i żony Ludwika delfina Francji (najprawdopodobniej
Drezno, około połowy XVIII wieku). Święty nie posiada charakterystycznych atrybutów
- występuje bez palmy, krzyża i nakrycia głowy [nr inw. 4236]. Był
pokazywany na wystawie "Pod jedną koroną" w Zamku Królewskim w Warszawie (nad: M.K.)
Kraków-Wawel (gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 7678] znajduje się ładownica na 10 nabojów z
połowy XVIII wieku z wizerunkiem Nepomuka. Wyrób polski, II ćwierć wieku
XVIII. Była do obejrzenia na wystawie "Pod jedną Koroną" w Zamku Królewskim
w Warszawie. W środkowym medalionie z karneolu postać św. Jana Nepomucena. Ładownice
takie pełniły też rolę znaków identyfikacyjnych oddziału, w tym przypadku
jednej z chorągwi jazdy polskiej autoramentu narodowego - kusząca jest
perspektywa wyszukania nazwy tego oddziału, jego dowódców i szlaku bojowego!
Bardzo podobny obiekt jest w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w
Warszawie (zobacz na stronie Nepomuków
Warszawskich
>>) - ciekawe, czy należał do kolegi z tej samej jednostki?
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 2829] znajduje się drewniany posążek Jana N.
pozbawiony atrybutów, o wysokości 21 cm. Jana przedstawiono w malowniczym
kontrapoście i rozwianej szacie - najprawdopodobniej dawniej trzymał on
krzyż w prawej ręce, na co zdaje się wskazywać uduchowione spojrzenie
zwrócone w tę właśnie stronę. Wykonano go gdzieś w Polsce w wieku XVIII
(nad: H.Jakóbczak <- W.R.)
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 3949] znajduje się grupa rzeźbiarska "Wizja
św. Jana Nepomucena" przedstawiająca Jana N. z lewą ręką na piersi,
klęczącego na obłoku podtrzymywanym przez anioła, patrzącego natchnionym
wzrokiem w niebo. Obok dwa amorki - jeden trzyma palec na ustach, drugi
dzierży jakiś przedmiot, trudny do zidentyfikowania z powodu uszkodzenia.
Uszkodzona jest też drugi amorek i figura Jana - brak prawej ręki. Wykonano
gdzieś w Polsce w II ćwierci wieku XVIII (nad: H.Jakóbczak <- W.R.)
Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 6176/1] znajduje się srebrna monstrancja,
gdzie w glorii promienistej ażurowa dekoracja m.in. z postacią Jana
Nepomucena. Wykonana przez Christiana Hantke z Żagania w początkach wieku
XVIII. Kilka lat temu monstrancja była w depozycie w Muzeum Sztuki
Złotniczej w Kazimierzu Dolnym,
zobacz >> (nad: TeoP, uzup: H.Jakóbczak <- W.R.) (uwaga: Kraków-Wawel
(gm. i pow. Kraków, ):
w zbiorach wawelskich [nr inw. 6939] znajduje się tabliczka wotywna z wizerunkiem Jana N.
w polu środkowym, autorstwa Johanna Georga Pfistera
z Nysy, wykonana w 1738 roku. Ponieważ na stałe jest ona w depozycie w Muzeum Sztuki
Złotniczej w Kazimierzu Dolnym [nr Dep MSZK/569] gdzie eksponowana jest na
wystawie stałej, to zostaje dopisana
do katalogu Nepomuków Lubelskich (zobacz >>)
- tu pozostawiam tylko tę wzmiankę (nad: M.K., uzup: Pietrosul)
Nepomuki Krakowskie - Stradom,
Skałka, Kazimierz (25)
W kościele misjonarzy Nawrócenia św. Pawła Apostoła
przy ul. Stradomskiej 6 (zobacz też niżej) jest kaplica Jana Nepomucena.
W niej znajduje się regencyjny ołtarz A. Frączkiewicza z II ćwierci XVIII wieku z obrazem Jana Nepomucena
i
ukazującą się mu Matką Boską z Dzieciątkiem, przypisywany Tadeuszowi Kuntze,
malowany zapewne około roku 1758, odnawiany w 1796 oraz 1960 roku. Górną
część kompozycji wypełnia aniołek z pięciogwiaździstą aureolą w dłoniach
i główki anielskie. Za Janem umieszczono strukturę architektoniczną z
kolumną owiniętą zieloną draperią, dalej widok na Most Karola ze sceną
Topienia. Na pierwszym planie aniołek wręcza (lub odbiera) palmę Janowi
klęczącemu w postawie adoracji. Po lewej stronie kolejne trzy główki
anielskie. W
zwieńczeniu ołtarza inskrypcja z imieniem świętego JN, nad obrazem, na
ścianie mieszczącej studnię świetlną - lustro.
Godny uwagi
jest również fakt, że w dawnym kościele karmelitów bosych
pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP na Wesołej (zobacz
niżej) znajduje się prawie identyczny obraz, zapewne kopia
malowidła Kuntzego, wykonana w niewiadomym momencie i przez
nieznanego malarza
Kraków-Stradom
(gm. i pow. Kraków, ): w klasztorze przy kościele misjonarzy Nawrócenia św.
Pawła Apostoła przy ul. Stradomskiej 6 (zobacz też wyżej) przechowywany jest kielich w stylu
regencji z roku 1726, fundowany z zapisu Piotra Janowskiego dla Arcybractwa
Konania Pana Jezusa, kameryzowany, z symbolami Męki Pańskiej i medalionami z
przedstawieniami wizji św. Ignacego Loyoli, św. Jana Nepomucena ze sceną
męczeństwa w tle, św. Franciszka z Asyżu i półpostaciami śś. Antoniego
Padewskiego (?) i Stanisława Kostki na stopie oraz datą zawartą w chronostychu (>>)
(nad: H.Jakóbczak, na podstawie KZSwP, tom IV)
Kraków-Stradom
(gm. i pow. Kraków, ):
w kościele św. Bernardyna ze Sieny (bernardynów, ul. Bernardyńska 2), w
prawej nawie bocznej znajduje się ołtarz, którego pierwotne wezwanie mogło
być nepomuckie. Wskazuje na to motyw Języka w glorii umieszczony w górnej
kondygnacji. KZSwP pisze o tym ołtarzu jako o "ozdobionym w zwieńczeniu
Palcem Bożym w glorii promienistej", ale ja zostaję przy mojej wersji
Kraków-Skałka
(gm. i pow. Kraków): po prawej stronie w kościele paulinów na Skałce znajduje się nepomucki ołtarz boczny z lat 1749-1750 (A. Solari) wykonany
w czarnym dębnickim marmurze przez
rzeźbiarzy Tomasza Góreckiego i Franciszka Bielawskiego, ozdobiony dekoracją
stiukową Wojciecha Rojowskiego, przedstawiciela nurtu rokokowego w rzeźbie
krakowskiej II połowy XVIII wieku. W ołtarzu ładny obraz Jana N. autorstwa
Władysława Rossowskiego, z roku 1900. Jan, z głową otoczoną gwiazdami,
adoruje krzyż trzymany na lewym przedramieniu, w tle Most Karola i
Hradczany, na dole koło młyńskie. Zobacz ten obraz na panoramie (>>).
Kraków-Skałka
(gm. i pow. Kraków): w wymienionym powyżej ołtarzu Solariego obraz
Rossowskiego zastąpił na tym
miejscu obraz nepomucki Łukasza
Orłowskiego, wykonany po 1751 roku. Nie do końca wiadomo, co stało się z tym barokowym
obrazem, choć zapewne nie uległ zniszczeniu (vide niewyraźna fotografia).
Być może przeniesiono go do klasztoru
(zobacz poniżej) (uwaga: zweryfikować na miejscu informację z KZSwP)
Kraków-Skałka
(gm. i pow. Kraków): w bocznej nawie kościoła klasztornego paulinów na
Skałce znajduje się obraz "Wizja św. Jana Nepomucena", z przedstawieniem
szatana, aniołów i scena męczeństwa w tle. Barokowy, z II połowy XVIII
wieku. Jan trzyma język w prawej dłoni, głowę bez czapki otacza pięć gwiazd,
u stóp powalony szatan. Natomiast w głównej nawie, ponad arkadą prowadzącą
do miejsca, w którym stoi ołtarz z tym obrazem, znajdują się stiukowe
wyobrażenia nepomuceńskich atrybutów - wszędzie latają anioły, a największy
z nich trzyma palec przy ustach
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków): w potrynitarskim (potem bonifratrów) kościele Św.
Trójcy na rogu ulic Krakowskiej i Trynitarskiej, w jednej z kaplic, w
zwieńczeniu, jest owalne malowidło na tynku przedstawiające Jana N., z III ćwierci
XVIII wieku (być może przemalowane)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków): w klasztorze potrynitarskim (potem bonifratrów) na
ulicy Trynitarskiej, na parterze, odnaleźć można obraz "Św. Jan Nepomucen" z
końca XVIII wieku
Jan Augustiański jest tożsamy z Janem Prądnickim. W przedsionku krużganków klasztornych
w tym samym augustiańskim kościele św. Katarzyny
stoi barokowa kamienna figura Jana N. Jan trafił tam w roku 1962. Widoczna jest
rysa na szyi świadcząca o naprawie uszkodzenia (nad: M.K.) Źródło tak go
opisuje: "...z ciosów piaskowca, na rzucie kwadratu, z kapliczką u góry.
Na przedniej ścianie słupa wyrzeźbiony z kamienia unoszący się aniołek
trzymający klucze, pod nim data 1764. Na ścianach bocznych płaskorzeźbione
skręty. Całość barokowa. dobrego smaku i delikatnego wykonania. Na słupie
stoi posąg św. Jana Nepomucena, niezła rzeźba kamienna barokowa". Artykuł "Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie" Genowefy Zań-Ograbek
w "Encyklopedii Krakowa" wymienia figurę Jana Nepomucena przy moście na Białusze,
z roku 1764, którą przeniesiono do klasztoru augustianów. To właśnie Jan
Augustiański, który poprzednio stał przy ogrodzeniu klasztoru sióstr
albertynek niedaleko rzeki Białuchy, zwanej inaczej Prądnikiem. Potem przestawiono go bliżej
Mostu
Sierakowskiego, gdzie stał do roku 1962, kiedy to przebudowano skrzyżowanie
Lubiańskiej i 29-go Listopada, rozbierając przy tym XVIII-wieczny most.
Figura jest wyremontowana i zadbana (uzup: M.S.,
JBT, www.republika.pl/towpradnik)
[gm. Kraków, pow. Kraków]: W zbiorach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli na Kazimierzu, przy ulicy
Krakowskiej 46, znaleźć można:
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - na szkle malowany obraz Jana N. wykonany
prawdopodobnie w wieku XIX w ośrodku morawskim, o wymiarach 58,5x43,2 cm (nr
kat. MEK 3147) (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - na szkle malowany obraz Jana N. wykonany
prawdopodobnie w wieku XIX (uwaga:
w zbiorach MET jest zapewne znacznie więcej nepomuckich obrazów na szkle
niż trzy wymienione tutaj - wynika to ze znanych mi kilku darowizn i
transakcji między kolekcjonerami a Muzeum z początku XX wieku)
(zobacz stronę Szklanych
Nepomuków >>)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w ekspozycji MEK znajduje się Jan N. na obrazie z blachy, olej, z pierwszej połowy XIX
wieku, pochodzący z miejscowości
Groniec (gm. Sławków, pow. Będzin,
, dziś część Sławkowa, woj. śląskie) (nad: JJK)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - drzeworyt nepomucki, odbity na papierze, ręcznie
kolorowany z końca XIX wieku. Rozmiary: 15x9.2 cm. Drzeworyt z wizerunkiem Jana N. z głową pochyloną na lewo, w stroju kanonika: w
czarnej sutannie, białej komży do kolan, pelerynce, okrywającej ramiona. Z szyi
zwisa stuła, której fragmenty widoczne są na komży. Głowa okryta biretem,
otoczona nimbem w formie obręczy z gwiazdkami. W prawej dłoni krucyfiks, w lewej
palmę męczeńską. Święty stoi na postumencie, ukazanym na tle schematycznie
przedstawionego mostu z dwoma obeliskami, zwieńczonymi kwiatami. Po bokach dwie
kolumny, połączone łukiem z ornamentem roślinnym. W dolnej części kompozycji
nieukończony napis. Drzeworyt ręcznie kolorowany farbami transparentnymi w
kolorach niebieskim (ultramaryna) i ugrowym. Odbitka odnaleziona w 1982 roku w
Żołyni u miejscowego stolarza wraz z innymi drzeworytami. Klocek datowany na
lata 1842-1888, wiązany z warsztatem leżajskim, najprawdopodobniej powstał w
warsztacie Bąkowskich (uzup: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach
MEK - drewniana polichromowana figura Jana N. wysokości 69 cm,
wykonana w stylu ludowym, z XIX wieku, pochodząca z
Pisarzowic (gm.
Wilamowice, pow. Bielsko-Biała,
).
Jan ma biret, krucyfiks i zieloną palmę w ręku oraz ładnie wykończony
koronkowy brzeg komży (numer katalogowy: 61621, uwaga: potwierdzić
przypisanie pierwotnej lokalizacji w odniesieniu do tego obiektu)
Kraków-Kazimierz
(gm. i pow. Kraków, ): w magazynie
MEK - ludowa drewniana figura Jana N. z początków XX wieku
(nad: JJK)
W grudniu 2019 roku w odremontowanej kapliczce w
podkrakowskich Zielonkach (zobacz niżej) umieszczono replikę
polichromowanej XIX-wiecznej drewnianej figury Jana N. z krzyżem i palmą
na lewym barku, w birecie. Według informacji Izby Regionalnej w
Zielonkach oryginał znajduje się w zbiorach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego. Ponieważ żadna ze znanych nam dotąd rzeźb ze zbiorów
MET nie odpowiada temu opisowi, to wypada dodać do spisu nepomuckiego z
tego muzeum kolejną figurę JN (nad: H.Jakóbczak) (uwaga: potwierdzić w
Muzeum)
[nr kat. MEK 61574] W magazynach krakowskiego Muzeum Etnograficznego im.
Seweryna Udzieli znaleźć można drewnianą i polichromowaną figurę Jana N.
Jan ma czarny biret o lekko uszkodzonych skrzydełkach i urwaną pomalowaną na
złoto dłoń, którą tymczasowo zawieszono mu na szyi. Złota peleryna,
brązowy zarost (nad: M.Muryn)
[nr kat. MEK 48964] W magazynach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli znaleźć można drewnianą i
polichromowaną figurę Jana N. Jan ma biret o utrąconych skrzydełkach i
pelerynę z reszta błękitnej farby. Czarny zarost (nad: M.Muryn)
[nr kat. MEK 24693?] W magazynach krakowskiego Muzeum Etnograficznego im.
Seweryna Udzieli znaleźć można ludową drewnianą i polichromowaną figurę Jana N.
wykonaną w 1952 roku przez Jana Lamędzkiego z Dąbrowy Zielonej koło
Częstochowy. Jan jest czarno-biały - ma czarny zarost, biret i sutannę,
białą twarz i komżę. W ręku cienki krzyż (zawieszony na szyi numer katalogowy jest
ponoć błędny) (nad: M.Muryn)
W ekspozycji krakowskiego Muzeum Etnograficznego im.
Seweryna Udzieli znajduje się wycinanka typu kodra z roku 1978 autorstwa
Wandy Brzozowskiej ze Sromowa (pow. Łowicz, gm. Kocierzew Południowy,
d.woj. rawskie >>)
przedstawiająca kapliczkę z figurą Jana N. i księdza błogosławiącego
zwierzęta gospodarskie. Jest jedyna możliwa identyfikacja pomimo mylnej
informacji pracownika MEK
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>) (nad: M.Muryn)
[nr kat. MEK 82988] W magazynach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli znaleźć można odbitkę graficzną
(2007) na papierze przedstawiającą Jana N. Klocek wykonał Włodzimierz Ostoja-Lniski z Czerska
na Kaszubach. Wymiary to 18x10,7 cm. Drzeworyt odciśnięty
brunatną farbą przedstawia Jana N. ukazanego w półpostaci, w stroju
kanonika: w białej komży i pelerynce, okrywającej ramiona. Z szyi zwisa
stuła, której fragmenty widoczne są na komży. Głowa okryta biretem z
białym krzyżem, otoczona nimbem w formie obręczy z pięcioma gwiazdkami.
Twarz ujęta schematycznie. W prawej dłoni św. Jan Nepomucen trzyma palmę
męczeńską, w lewej krzyż. U dołu odręczny napis i sygnatura autorska
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>) (nad: Pietrosul)
[nr kat. MEK 83883] W magazynach krakowskiego Muzeum
Etnograficznego im. Seweryna Udzieli znaleźć można obraz na szkle
(zobacz stronę Szklanych
Nepomuków >>) z podłożonym drzeworytem przedstawiający Jana N.
autorstwa Włodzimierza Ostoi-Lniskiego z Czerska na Kaszubach. Drzeworyt
wykonany czarną farbą i przycięty, został centralnie umieszczony w
kompozycji i obwiedziony grubą, czarną linią. Święty jest ukazany w
półpostaci, w białej komży i czarnej pelerynce okrywającej ramiona. Z
szyi zwisa stuła, której fragmenty widoczne są przy dłoniach. Długowłosy
święty ma na głowie czarny biret z białym krzyżem pośrodku. Wokół
widnieje nimb w postaci obręczy z pięcioma czarnymi gwiazdami. W prawej
dłoni Jan trzyma palmę męczeńską, w lewej krucyfiks. Tło kompozycji na
szkle jest błękitne. Wokół wizerunku namalowano wielobarwny, stylizowany
ornament roślinny. Składa się z parzyście i symetrycznie rozmieszczonych
ciemnozielonych liści, kwiatów wielopłatkowych (barwy oranżu i cynobru),
tulipanów cynobrowych i koloru oranżu oraz drobnych ciemnoniebieskich
kwiatków. Po lewej u dołu znajduje się sygnatura autorska, zaś po prawej
data: 2015. Na rewersie znajduje się odautorski napis mówiący o
wykonawcy i czasie powstania obrazu. Całość jest oprawiona w płaska ramę
drewnianą koloru brązowego. Wymiary: 37x24 cm (nad: Pietrosul)
W dawnym Muzeum Przemysłu Artystycznego znajdował się
obrazek na szkle z Janem N. w odmianie śląsko-podhalańskiej (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>), prawie identyczny jak ten o nr
inwentarzowym 3147/MEK. Muzeum zlikwidowano w roku 1951, a zbiory uległy
parcelacji. Stąd tylko przypuszczenie, że ten obiekt znalazł się w
Muzeum Etnograficznym. Inna możliwa lokalizacja to Muzeum Narodowe (źródło:
Józef Grabowski, "Ludowe malarstwo na szkle", Ossolineum, PAN, 1968, nad: Pietrosul)
Nepomuki Krakowskie fuori le
mura (63 + 2)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
na Wesołej, w kościele św. Mikołaja przy ulicy Kopernika znajduje się ołtarz z obrazem Jana N.
Stoi on przy północnej ścianie prezbiterium, na lewo od ołtarza głównego.
Obraz pochodzi najprawdopodobniej z wieku XVIII, przedstawia stojącego JN trzymającego krzyż
i męczeńską palemkę, a na prawo od postaci świętego, w głębi, widoczna jest scena
Topienia (nad: H.Jakóbczak)
Kraków
(gm. i pow. Kraków, ):
na Wesołej, w dawnym kościele karmelitów bosych pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP, zwanym
także od nazwy pobliskiego szpitala uniwersyteckiego przy ulicy Kopernika 19
kościołem św. Łazarza, znajduje się, ujęty w obramowanie z czarnego marmuru, barokowy ołtarz z obrazem Jana N.
przedstawiającym klęczącego przed MB z Dzieciątkiem Jana. Dzieciątko trzyma
palec przy ustach Jeden aniołek
podaje mu męczeńską palmę, drugi fruwa na głową z gwiaździstą aureolą, widać
też dwa skupiska główek anielskich. W tle
scena Topienia lub wyłowienia z wody. Jest to najprawdopodobniej kopia
malowidła Kuntzego z kościoła misjonarzy przy Stradomskiej 6 (zobacz
wyżej) wykonana w niewiadomym momencie i przez nieznanego malarza (nad: M.Muryn) (uwaga: ustalić datę
powstania i autora obrazu)
- Kraków-Kleparz
(gm. i pow. Kraków, ):
na starych fotografiach i rysunkach kościoła św. Floriana z końca XIX
wieku widać mur odgradzający teren kościelny. Bramkę w tym murze flankują dwie figury: po prawej Jana N., po lewej Jana Kantego. Po ostatniej przebudowie, jeszcze przed końcem XIX wieku, wszystko to zniknęło, a los figur jest nieznany (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Piasek
(gm. i pow. Kraków,
):
przy ulicy Karmelickiej 19, w klasztornym muzeum karmelitów na Piasku stoi
złociutki Jan N. Niestety nic nie wiadomo o jego pochodzeniu i losach. Jan
jest w pełni barokowy, przedstawiono go w pozie nieomal tańczącej - w
szeroko rozpostartych ramionach trzyma palmę i krzyż (nad: H.G., H. Jakóbczak)
-
Kraków-Łobzów
(gm. i pow. Kraków): w "Małej Encyklopedii Krakowa" Adamczewskiego Brat
Wirtualny H.J. znalazł taki wpis: „[...] Przy kościele na Nowej Wsi (Łobzów) stoi
figura św. Jana Nepomucena, która dawniej znajdowała się na Piasku koło
mostu nad odnogą Rudawy tuż przy kościele karmelitów; pod nią od
niepamiętnych czasów odgrywano religijną muzykę. Podczas porządkowania tej
części miasta (wytyczenie ul. Karmelickiej) figurę przeniesiono do Nowej
Wsi. [...]”. Otóż nie wiadomo, o co chodzi, bo przy kościele św.
Szczepana w Łobzowie (Nowej Wsi) nie ma żadnego Jana, nie ma go również przy
kościele misjonarzy przy Lea. H.J wysnuł więc jeszcze jedną teorię -
utożsamiając tego Jana z Nepomukiem z ul. Czarnowiejskiej (zobacz poniżej)
Kraków
(gm. i pow. Kraków,
):
trójkondygnacyjna murowana tynkowana na różowo kapliczka wnękowa w narożniku
Parku Krakowskiego, a w niej, w jednej z nisz najniższego poziomu,
półplastyczna figura Jana N. Świeżo po remoncie (jesień 2007), przyciąga
świeżością kolorów. Nad głową Jana siedem (!) złotych gwiazd. Janowi
towarzyszą inni święci obu płci
Kraków
(gm. i pow. Kraków): murowana kapliczka z figurą (XVIII wiek?) Jana N. we wnęce, niedaleko Parku Krakowskiego.
Figurka Jana znajduje się we wnęce kapliczki, która to kapliczka stoi przy
skrzyżowaniu ulic Czarnowiejskiej 53 i Konarskiego, w ogródku Gimnazjum nr 16.
Brak datowania. Nic nie wiadomo o tym, czy figura była tam od początku, czy
pierwotnie stała w innym miejscu (może nad jakąś młynówką Rudawy? (nad: H.J.)
Uwaga: istnieje śmiała teoria utożsamienia tego obiektu z figurą wymienioną
w "Małej Encyklopedii Krakowa" Adamczewskiego jako Jan z Nowej Wsi
(Łobzowa), zobacz poniżej. Kapliczka została pobielona już w XXI wieku, być
może był to powrót do dawnego koloru. W 2007 roku figura i kapliczka została
nieco uszkodzona na skutek pożaru - chcę wierzyć, że była to tylko
nieostrożność w obchodzeniu się ze świeczką czy lampką, a nie celowe
podpalenie. Następnie figura zniknęła - co wywołało nasze chwilowe zaniepokojenie - lecz wróciła po renowacji
[nr inw. I.11000 BJ] Biblioteka Jagiellońska
przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N. wydrukowany przez drukarnię Władysława Łazarskiego w roku 1921, z użyciem klocka drzeworytniczego z
II połowy XVIII wieku autorstwa anonimowego "Mistrza N.M.P. z Mariazell".
Odbitka ukazuje św. Jana Nepomucena z
krucyfiksem i palmą męczeństwa, stojącego na niewysokim barokowym postumencie,
otoczonego kwiatami i dwoma aniołami wzlatującymi z obłoków w górnych
narożnikach kompozycji. Święty ma na sobie strój liturgiczny, tj. czarną
sutannę, komżę w zielono-pomarańczowe pasy i biały mucet z granatowym podbiciem,
a na głowie otoczonej żółto-pomarańczową aureolą ma czarny biret. Liczne partie
drzeworytu posiadają gęste kreskowanie. Wizerunek został ujęty w czarną ramkę,
górne narożniki ścięte. Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem, Muzeum Mazowieckie w
Płocku i Muzeum Narodowe w Warszawie
przechowują inne odbitki z tego samego klocka (nad: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[nr inw:
I.11061 BJ] Biblioteka Jagiellońska przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N.
(nr inw:
I.11061 BJ) wydrukowany przez drukarnię Władysława Łazarskiego w roku 1921,
datowanie klocka drzeworytniczego 1751?-1800? Kompozycja sklejona z pięciu
arkuszy papieru, odbita z czterech klocków drzeworytniczych, ręcznie kolorowana
farbami wodnymi. U góry w centrum, na obłokach z dwoma anielskimi głowami,
postać św. Józefa z Dzieciątkiem. Świętego trzymającego w lewej dłoni lilię
otula płaszcz ozdobiony gronostajowymi "ogonkami". Otaczają go święci. Na
pierwszym planie, po bokach, stoją: św. Jan Nepomucen i Ignacy Loyola. Św. Jan
Nepomucen w konwencjonalnym stroju, ma głowę w birecie otoczoną aureolą z
pięcioma gwiazdami. W prawej ręce trzyma krucyfiks, w lewej palmę męczeńską.
Jana N. przedstawiono w fioletowo-różowej pelerynce o podbiciu koloru oranżu, ma
komżę wykończoną szlakiem w motywy kwiatowe na żółtym tle. Na jego aureoli obok
czterech gwiazd w kolorze oranżu znalazła się jedna - brązowa. Inna odbitka z tych samych klocków do zobaczenia w Muzeum Tatrzańskim w
Zakopanem oraz - we fragmencie - w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie
(nad: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[gm. Kraków, pow. Kraków]: W zbiorach krakowskiego Muzeum
Narodowego przy Alei 3 Maja 1, znaleźć imponujący zbiór nepomucenaliów.
Są to w większości ryciny różnych technik i z różnych czasów, a niektóre
z nich - z uwagi na unikalne motywy ikonograficzne mogą być bardzo
archaiczne:
Muzeum Narodowe wystawia, w ramach stałej ekspozycji znanej pod nazwą
Galeria "Broń i Barwa w Polsce", ładownicę polską
niemundurową z
pierwszej połowy XVIII wieku. Ma ona trzy wypukłe rozety, na środkowej Matka Boska, na bocznej św.
Jana Nepomucen. Zrobiona została z drewna, mosiądzu, żelaza,
czarnego szagrynu, skóry i nici srebrnej technikami
haftowania, rytowania, niellowania oraz wycinania. Zagadka
polega na tym, że w w starym (1908) przewodniku po muzeum
(wtedy Muzeum im. hr. Emeryka Hutten-Czapskiego) ładownica
opisana jest jako wykonana "ze srebra pozłacanego,
grawirowana", co zupełnie nie pasuje do powyższego opisu.
Czy zatem mowa o tym samy obiekcie, czy też raczej o innej
ładownicy?
(nad: H.Jakóbczak)
Muzeum Narodowe wystawia, w ramach stałej ekspozycji znanej
pod nazwą Galeria "Broń i Barwa w Polsce", ryngraf
konfederacki z drugiej połowy XVIII wieku, wykonany
najprawdopodobniej w Częstochowie. Zrobiony został z blachy
miedzianej malowanej farbą olejną, rytowanej i złoconej. W
centralnej części przedstawienie Chrystusa ukrzyżowanego, a
wśród postaci zgromadzonych u stóp krzyża widoczny święty
Jan Nepomucen
(nad: H.Jakóbczak)
[MNK I-451] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kaplerz
malowany olejem na blasze, datowany między 1750 i 1850
rokiem, wysokość: 11,5 cm, szerokość: 9,5 cm. Przedstawia
stojącą sylwetkę Jana N. na tle mostu. Widoczna mała figurka
Jana N. spadającego do rzeki (nad: Pietrosul) (uwaga: inny
kaplerz z Janem N. ze zbiorów MNK o nr inw. I-718
prezentowany jest w oddziale muzeum w pałacu Erazma Ciołka
na Kanoniczej [Kraków-Okół, zobacz wyżej])
[MNK I-988] W Muzeum Narodowym przechowywana jest drewniana polichromowana rzeźba
Jana N. Data powstania to 11 września 1794, szerokość: 37
cm, głębokość: 20,5 cm, wysokość: 108,5 cm. Jana zaopatrzono
w gruszkowaty cokolik-wspornik. Kontrapost, biret,
uszkodzone dłonie już bez krzyża (nad: Pietrosul)
[MNK III ryc.-29013] Muzeum Narodowe przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N. stojącego na postumencie,
ukazanego konwencjonalnie. Odbitka wykonana przez TM z
klocka wykonanego przed tą datą. Święty przedstawiony
w całej postaci, frontalnie, z głową pochyloną i skierowaną
na lewo. Ukazany w stroju kanonika: w czarnej sutannie,
białej komży do kolan, niebieskiej pelerynce, okrywającej
ramiona. Głowa Świętego okryta biretem, otoczona
promienistym nimbem i pięcioma gwiazdkami. Twarz
przedstawiona dość schematycznie. W prawej, uniesionej ręce
św. Jan Nepomucen trzyma krucyfiks, w lewej palmę męczeńską.
Postument, na którym stoi Święty ozdobiony ośmioramienną,
niebieską gwiazdą z wpisanym monogramem Jezusa i
schematycznie ukazanym sercem. Przed postumentem ustawione
dwa niewielkie, kuliste flakony z tulipanowymi kwiatami. Po
bokach symetrycznie dwa dwuuszne wazony z rozbudowanymi
bukietami. W górnych rogach kompozycji podwieszone kotary. W
dolnej części odbitki, na wydzielonym polu słabo czytelny
napis z mocno stylizowanymi literami. Drzeworyt ręcznie
kolorowany farbami w kolorach niebieskim, ugrowym, brązowym
i czarnym. Na górnym i dolnym brzegu grafiki, poza odciskiem
odręczny napis wykonany przez kolekcjonera Ambrożego
Grabowskiego (1782 - 1868): "Drzeworyty wieyskie, przez
włościan z okolic Krakowa. albo też robione w Krakowie przez
lichych rzemieślników w dawnych czasach zwanych kołtryniarze.
Przerobione z jakiegoś obrazka wydanego w Czechach z
podpisem w tym języku" (nad: BSM, źródło:
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum
Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16934] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze
przedstawiający klęczącego Jana N. adorującego MB z Dzieciątkiem.
Łacińska inskrypcja z datą 1722 (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16935V] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze
przedstawiający zwrócone w lewo popiersie Jana N. z gołą głową adorującego
krucyfiks (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16936] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze
przedstawiający zwrócone w prawo popiersie Jana N. w birecie adorującego
krucyfiks trzymany w rękach. Pięć gwiazd, medalion z MB na
szyi, niemiecka inskrypcja (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16938] W Muzeum Narodowym przechowywana jest cynkografia
(?) odbita na papierze przedstawiający klęczącego Jana
N. z biretem u stóp. Polska inskrypcja (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-31104] W Muzeum Narodowym przechowywany jest rewers karty
tytułowej starodruku przedstawiający apoteozę Jana N. wśród
aniołów. W tle scena Zrzucenia. Łaciński napis z
chronostychem (>>) dającym rok 1728:
"Depignant alij proprios
Iconibus actus, Icon virttutis NE:POMUCENUS adest. Fulget in
eximio probitatis norma IOANNE.Qui ftygis & carnis mira trophea tulit. MVnDVs
ConVICtVs
Vera probItate
PatronI Illi conferri ferta
jubet." (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-16937] W Muzeum Narodowym przechowywany jest staloryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. w rozmowie z
królem Wacławem. Polska inskrypcja. Jest on wzorowany na
obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18236] W Muzeum Narodowym przechowywany jest staloryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. w rozmowie z
królem Wacławem. Prawie identyczny jak staloryt MNK III-ryc.-16937
oraz 20724
(zobacz wyżej). Polska inskrypcja informuje, że jest on
wzorowany na obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w
katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18237] W Muzeum Narodowym przechowywana jest
chromolitografia odbita na papierze przedstawiająca Jana N. w rozmowie z
królem Wacławem. Prawie identyczny jak staloryty MNK III-ryc.-16937
i 38 oraz 20724 (zobacz wyżej) i nic dziwnego - jak głosi podpis jest ona
również
wzorowana na obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w
katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20724] W Muzeum Narodowym przechowywany jest staloryt odbity
na papierze przedstawiający Jana N. w rozmowie z królem
Wacławem. Prawie identyczny jak staloryt MNK III-ryc.-16937
oraz kilka innych, np. inny MNK III-ryc.-18236
(zobacz wyżej). Polska inskrypcja informuje, że jest on
wzorowany na obrazie F. Smuglewicza znajdującym się w
katedrze w Wilnie (Litwa >>) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-12531] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający Jana N. w sutannie, trzymającego
palec przy ustach przed królem Wacławem. Obok leżą kajdany i
inne narzędzia męki. Podpis: "S. Johan von Nep.". Poniżej
niemiecki napis (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18238] W Muzeum Narodowym przechowywana jest akwaforta
odbita na papierze przedstawiająca Jana N. stojącego z
palcem przy ustach. U dołu zarys mostu (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18634] W Muzeum Narodowym przechowywany jest rysunek Jana
Rembowskiego odbity na papierze, odwzorowujący ludowy
obrazek Jana N. na szkle w typie MNK IV-mal-142 (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-9787] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. klęczącego na
chmurze, z gwiazdami i aniołkami, z banderolą "S. IOANNES
NEPOMUCENUS" oraz sylwetą mostu w rogu (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>) (zobacz niżej)
[MNK III-ryc.-9788] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze przedstawiający Jana N. klęczącego na
chmurze, z gwiazdami i aniołkami, z banderolą "S. IOANNES
NEPOMUCENUS" oraz sylwetą mostu w rogu. Jest to
powiększona wersja ryciny MNK III-ryc.-9787 (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-9874] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt
odbity na papierze przedstawiający gołogłowego Jana N.
klęczącego na chmurze i adorującego Trójcę Świętą (unikalny
motyw!). Poniżej klęcząca królowa Zofia i narzędzia męki (?
znowu unikat!) - jakieś tasaki i piły (?) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10123] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze ze świętymi Janem N. i Antonim Padewskim. Jan po lewej stronie, niżej pośrodku tondo ze
sceną zrzucenia z mostu. Na banderoli podpis po polsku,
poniżej herb Jastrzębiec z kapeluszem kardynalskim i dalsze inskrypcje
(łacińskie?) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10856] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający pomnik Jana N. na cokole z Językiem, z
czterema aniołkami dźwigającymi atrybuty, po dwóch z prawej
(krzyż, korona) i lewej (biret, palma) strony. Święty w
postawie stojącej, z szeroko rozłożonymi ramionami, z nimbem
o pięciu gwiazdach. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI". Sygnatura "Georgi
Wielawski Sc. Leopoli", zapewne obiekt pochodzi ze
lwowskiej pracowni. To jeden z trzech wariantów tej
ryciny w zbiorach MNK (zobacz niżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10857] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający pomnik Jana N. na cokole z Językiem, z
czterema aniołkami dźwigającymi atrybuty, po dwóch z prawej
(krzyż, korona) i lewej (biret, palma) strony. Święty w
postawie stojącej, z szeroko rozłożonymi ramionami, z nimbem
o pięciu gwiazdach. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI". Sygnatura "Georgi
Wielawski Sc. Leopoli". To drugi z trzech wariantów tej
ryciny w zbiorach MNK (zobacz wyżej i niżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-10858] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający pomnik Jana N. na cokole z Językiem, z
czterema aniołkami dźwigającymi atrybuty, po dwóch z prawej
(krzyż, korona) i lewej (biret, palma) strony. Święty w
postawie stojącej, z szeroko rozłożonymi ramionami, z nimbem
o pięciu gwiazdach. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI". Sygnatura "Georgi
Wielawski Sc. Leopoli". To trzeci z wariantów tej
ryciny w zbiorach MNK (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-28777] W Muzeum Narodowym przechowywana jest litografia
kredką na papierze przedstawiająca pomnik Jana N. z Mostu Karola w Pradze. Widoczne nieistniejące latarnie na cokole,
płaskorzeźbione sceny, panorama Hradczan z rzeką (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20725] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kolorowany
miedzioryt na papierze przedstawiający pomnik Jana N. na
cokole ze sceną Topienia i dwoma aniołkami (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-18239] W Muzeum Narodowym przechowywany jest drzeworyt na
papierze gazetowym przedstawiający pomnik Jana N. na Pl.
Trzech Krzyży w Warszawie (>>)
autorstwa Jana Jerzego Plerscha. Widoczny imponujący, a
nieistniejący dzisiaj, pałąk latarni (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20004] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kolorowany miedzioryt na
papierze przedstawiający Jana N. głoszącego kazanie z ambony
do tłumu mieszczan, zapewne u św. Gawła (sv. Havel) w Pradze.
Niemiecki podpis głosi: "S. Johan v. Nepomuck", niżej
sygnatura praskiej pracowni: "Prag bei Joh. Pachmeyer" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-20006] W Muzeum Narodowym przechowywany jest kolorowany
miedzioryt na papierze przedstawiający podtrzymywane przez
cztery aniołki dzierżące atrybuty popiersie Jana N. w
otoku z gwiazdami. Obok modlitwa nepomucka w języku czeskim
z licznymi błędami (zobacz stronę twórczości
nepomuckiej >>). Podpis głosi: "S. Joannes Nepomucen", niżej
sygnatura miedziorytnika: "bej Wenzel Langhammer", co oznacza, że twórcą
w drugiej połowie XVIII wieku był Václav (Wenzel) Langhammer z
Vrchlabí (Hohenelbe) (nad: Pietrosul, uzup: J.Kv.)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-29019] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na papierze przedstawiający miedzioryt na papierze przedstawiający Jana N. z aniołkami stojącego na posadzce z szachownicowych kafli (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-12032] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na papierze przedstawiający przedstawiający
popiersie Jana N. w promienistym nimbie z gwiazdami, z
krzyżem, otwartą księgą i czaszką (?). Ubiór nieco
nietypowy, z dużą befką i kołnierzem układającym się w
kształt podobny do kaptura. Być może Jan nie ma zarostu
(rzadkie!). Otok z aniołkami, palmą i gałązką laurową
spiętymi wstęgą na której kłódka i klucz. Poniżej napis
"Effigies / S.IOANNIS NEPOMUCENI M. / Drout (?) ad
Sepulcrum ejus, in Altari Venerati / ...one exposita.
Joan.Baut(?)... fecit". Ostatnie wyrazy to
sygnatura twórcy (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-13510] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na papierze przedstawiający przedstawiający
popiersie Jana N. w promienistym nimbie z gwiazdami, z
krzyżem, otwartą księgą i czaszką. Otok z aniołkami, palmą
i gałązką laurową spiętymi wstęgą na której kłódka i klucz. Poniżej
cytat z Listu do Hebrajczyków: "Sanctus, innocens,
impollutus, / Segregatus a peccatoribus. / Hebr. 7.v.26.".
Jeszcze niżej
sygnatura twórcy: "Mauber Sc. et. exe in AD (?)" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-12576] W Muzeum Narodowym przechowywana jest akwaforta na papierze przedstawiająca przedstawiający
popiersie Jana N. w aureoli z gwiazdami, z
krzyżem. Poniżej napis
"EFFIGIES S.IOANNIS NEPOMUCENI M.". Poniżej
sygnatura twórcy (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-13523] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający przedstawiający popiersie Jana N. z gwiazdami
wokół głowy, z
krzyżem i otwartą księgą. W rogu draperia z wisiorem.
Podpis: "S.IOANNES
NEPOMUCENUS.P.SL".
Jeszcze niżej
sygnatura twórcy: "Cl(?) Kohl sculp. Vienna" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-42069] W Muzeum Narodowym przechowywana jest
litografia na papierze przedstawiającą konfesję Jana N. w
katedrze praskiej. Niemieckojęzyczny podpis: "Grabmal des
St. Johann von Nepomuk" . Obiekt pochodzi z firmy Gustav
Taubert w Dreźnie (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-13696] W Muzeum Narodowym przechowywany jest
miedzioryt na papierze przedstawiający konfesję Jana N. w
katedrze praskiej. Łaciński podpis: "Sacrum
S.IOANNIS Nepomuceni Sepulchrum". Sygnatura: "I.E.
Wodnianski ..." (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą
Nepomukom Papierowym >>)
[MNK III-ryc.-9789] W Muzeum Narodowym przechowywany jest miedzioryt na
papierze przedstawiający trzypiętrową architektoniczną
konstrukcję z tondem z popiersiem Jana N. z gwiazdami
wokół głowy i z
krzyżem oraz ze sceną Topienia poniżej.
Podpis: "S. / IOANNES
NEPOMUCEN.".
Jeszcze niżej
sygnatura twórcy: "Balcewicz (?) sc. Vilnius" (nad: Pietrosul)
(zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)
W Muzeum Narodowym przechowywany jest obraz Juliana Fałata
"Kapliczka w Osieku" z roku 1913. Jest to akwarela na
papierze o wymiarach 95,5 x 54 cm i przedstawia kapliczkę w
formie skrzynki na słupie, z polichromowana figurką Jana N.
w środku.
Osiek (gm. Osiek, pow. Oświęcim) to miejscowość
nieopodal Krakowa, gdzie Fałat bywał na letnisku u
przyjaciół
[MNK IV-mal-31] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle przedstawiającą
Jana N. w obramowaniu architektoniczno-roślinnym (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-mal-109] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle przedstawiającą
Jana N. z kwiatami maków (?), według wzoru znanego z innych
licznych obrazków (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-mal-142] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle przedstawiającą
Jana N. w odmianie śląsko-podhalańskiej (zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>), prawie identyczny jak ten z Muzeum
Etnograficznego o nr
inwentarzowym 3147/MEK i inny, ze zbiorów dawnego Muzeum Przemysłu
Artystycznego (zobacz wyżej) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-mal-149] W Muzeum Narodowym przechowywana jest tempera na szkle
przedstawiającą Jana N. z kwiatami, na zielonkawym tle
(zobacz stronę
Szklanych Nepomuków >>) (nad: Pietrosul)
[MNK IV-C-1455] Muzeum Narodowe przechowuje
fajansową białą figurkę Jana N., zdobioną u podstawy
szachownicowym złoceniem, wykonaną w latach 1908-1914 przez
artystyczną grupę rzemieślniczą Artěl z Pragi. Wysokość 15,5 cm (nad:
H.Jakóbczak)
[MNK-IV-M-54/1] Galeria Rzemiosła Artystycznego w Muzeum
Narodowym w gablocie "Zabytki konwisarstwa" prezentuje odlana w cynie kropielniczka z wizerunkiem
Św. Jana Nepomucena z wieku XVIII. Pochodzi ona ze zbiorów
byłego Muzeum Przemysłowego w Krakowie. Stan dobry. Podobny,
o ile nie identyczny obiekt prezentowany jest w muzeum w
Nysie (zobacz >>) (nad: J.B.
z Kłodzka)
Kraków (gm.
i pow. Kraków): w roku 1745 pod klasztorem kapucynów przy ul. Loretańskiej
podczas prac budowlanych wytrysnął strumień wody (dawniej płynął tędy
zasypany i zapomniany strumień zwany Młynówką). Wdzięczni mieszkańcy uznali
to za cud, ksiądz kanonik krakowski Maciej Lubieński ufundował kapliczkę
usytuowaną na zewnętrznym narożniku Loretu. Figura wyrzeźbiona została z
piaskowca pińczowskiego i przedstawia świętego w sutannie oraz w mucecie z
frędzlami i ozdobną koronką u dołu. Głowa, ozdobiona długimi włosami, wysoko
uniesiona w górę. W prawej ręce święty dzierżył dawniej krzyż, a w lewej
trzyma palmę - atrybut męczeństwa. Figurę tę, podobnie jak poprzednią,
wykonał w 1745 roku nieznany rzeźbiarz (według innych źródeł niejaki German).
Podczas walk w okresie Konfederacji Barskiej statua została uszkodzona
pociskami armatnimi. Dlatego też przeprowadzono w 1790 roku niezbędną
konserwację. W 1817 roku odnowiono ją kosztem Antoniego Kuczkowskiego a w roku
następnym ks. Jerzy Mieroszewski pokrył koszty ozdobienia figury farbą.
Kolejne prace renowacyjne przeprowadzono w latach 1916 i 1995. Inna wersja
powodu fundacji mówi, że obie figury umiejscowione przy Lorecie zostały
ufundowane jako wypełnienie ślubu za ustąpienie niebezpieczeństwa zawalenia
się Domku Loretańskiego zagrożonego wodami podskórnymi i obfitymi źródłami,
których nie umiano powstrzymać w trakcie remontu w 1744 roku. Na cokole
figury - chronostych (>>)
INECTVS
FVNDIS
FVNDOS
PATRONVS
ABVNDIS
PROTEGAT ILLÆ
OS
VT PIA
VOTA PETVNT
Kraków
(gm. i pow. Kraków): na wystawie antykwariatu przy ul. Retoryka w
roku 2009 pojawiła się drewniana figura Jana N. Ten sam obiekt pojawił się
również na aukcji internetowej w marcu 2009, gdzie przez sprzedającego
opisany był jako
rzeźba pochodząca ze spalonego (wraz z wyposażeniem!) w 2002 roku kościoła w Woli Justowskiej. Nasz list
do parafii w Woli, z kopią do biskupa odpowiedzialnego w kurii za zabytki, z prośbą o
sprawdzenie, wyjaśnienie i interpretację pozostał bez odpowiedzi i bez echa.
Niedługo potem antykwariat zniknął z ulicy Retoryka, nie są wiec
znane dalsze losy rzeźby. Tym niemniej fizycznie istnieje nadal, więc
zostawiam ją w spisie (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Zwierzyniec
(gm. i pow. Kraków): kamienny Jan N. z 1775 w południowo-wschodnim narożniku murów
zwierzynieckiego klasztoru norbertanek, nad
Rudawą. Został on przeniesiony z nadrzecznego odcinka murów w związku z
jej regulacją. Odnowiona w 1903 roku
Kraków-Zwierzyniec
(gm. i pow. Kraków): w kościele klasztornym norbertanek p.w. śś. Augustyna
i Jana Chrzciciela na Zwierzyńcu, w zwieńczeniu późnobarokowego ołtarza
odnaleźć można obraz Jana N. z połowy XVIII wieku
Kraków-Zwierzyniec
(gm. i pow. Kraków): w zwierzynieckim klasztorze norbertanek przechowywany
jest medal z Janem Nepomucenem z XVIII wieku
Nepomuki Krakowskie
z lewego brzegu Wisły, ciąg dalszy (8)
Kraków-Bielany
(gm. i pow. Kraków): w bogato ogzymsowanej niszy prawej wieży fasady kościoła
kamedułów Wniebowzięcia NMP stoi kamienna rzeźba Jana N. w aureoli, z krzyżem (nad: H.Jakóbczak). Obok stoi Jan Kanty, a obie figury wykonał Józef von Car
Kraków-Bielany
(gm. i pow. Kraków): w tym samym kościele kamedułów Wniebowzięcia NMP, w
zwieńczeniu pięknego ołtarza z czarnego marmuru w kaplicy św. Sebastiana,
zobaczyć można barokowy obraz Jana N. w aureoli, adorującego krzyż (nad: M.Muryn)
Kraków-Olszanica
(gm. i pow. Kraków,
):
w roku 1812 mieszkańcy Olszanicy Jan i Wiktoria Mołowie ufundowali i
wybudowali kapliczkę na pagórku górującym nad wsią, spod którego biło
źródło, i umieścili w niej drewniana figurę św. Jana Nepomucena. Od imienia
św. Jana nazwę przyjął pagórek zwany powszechnie „Pod świętym Janem”. Po stu
latach kapliczkę odnowiono zachowując starą figurę, a impulsem była epidemia
tyfusy, którą przypisano złej wodzie i braku opieki św. Jana. Ta druga
budowla była drewniana, oparta na czterech drewnianych kolumienkach i kryta
blachą. Kolejny remont, a właściwie odbudowa kapliczki w nowym kształcie i
renowacja rzeźby miały miejsce w roku 1971. Dziś kapliczka, usytuowana
między ulicami Olszanicką, Leśmiana i Nad Źródłem, ma formę
przeszklonej budki sklepionej półokrągło, z krzyżykiem na szczycie,
ustawionej na betonowym postumencie. Figura wewnątrz pomalowana jest na
spokojne kolory i trzyma w obu rękach nowszy krzyż. Biret, długie sznury od mozzetty o odchylonych brzegach (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Dąbie
(gm. i pow. Kraków): na Dąbiu, przy ulicy Widok, znaleźć można typową
kamienną figurę Jana N. nakrytą daszkiem. Na cokole jest data 1780, a pod
nią druga, rok 1856, jako data przeniesienia figury. Napis głosi: R.P.
1780 DNIA II MAIA / W R. 1856. TA FIGURA PRZESTAWIONA ZA STARANIEM
ZWIERZHNIKA TEJ GMINY SAWICKIEGO. Nie wiadomo jednak skąd ją
przeniesiono (nad: P.C. -> H.Jakóbczak)
Kraków-Pleszów
(gm. i pow. Kraków,
):
w kościele św. Wincentego przy ulicy Nadbrzezie 12, w górnej części
barokowego ołtarza głównego, nad obrazem patrona kościoła, znaleźć można
owalny obraz Jana N. Jest możliwe, że malowidło powstało w początkach XIX
wieku przy okazji
przenosin ołtarza z likwidowanego kościoła Wszystkich Świętych (zobacz
powyżej >>) zapewne w pierwszej połowie XIX wieku, jest więc późniejsze niż sam ołtarz. W
tle obrazu widzimy Most Praski, a głowę Jana otacza siedem (!)
ośmioramiennych złotych gwiazd (nad:
H.Jakóbczak)
Kraków-Pleszów
(gm. i pow. Kraków,
):
w kościele św. Wincentego przy ulicy Nadbrzezie 12 (zobacz wyżej >>) jest
rokokowy lewy ołtarz boczny, najprawdopodobniej również pochodzący z nieistniejącego kościoła
Wszystkich Świętych (zobacz pozycję dotyczącą obrazu w kościele śśw. Piotra
i Pawła przy Grodzkiej >>), w którym to ołtarzu rezyduje drewniana figura Jana N. w
towarzystwie Jana Kantego. Jan Nepomucen ma złote szaty, rumiane policzki i
gołą głowę, a w dłoniach dzierży krucyfiks, zapewne wtórny (nad: H.Jakóbczak)
Niedaleko klasztoru
cystersów (>>),
nad potokiem na peryferiach Nowej Huty stoi kapliczka domkowa z
drewnianą figurą Jana N. w środku. Datowanie według Genowefy Zań-Ograbek to I połowa
XIX wieku. Dawnej Jan stał na dębowym odciosku. Osłaniająca go kapliczka brogowa sporządzona była z czterech
drewnianych słupów, na których wsparto daszek. Za czasów
probostwa ks. Zastawniaka Tadeusz Stelmachowski wykonał kapliczkę betonową,
która przetrwała do dziś. Kiedyś na płycie betonowej położonej przed
kapliczką była data jej wybudowania ale fragment ten nie dotrwał do naszych
czasów. Obecnie inskrypcja zawiera tylko litery "RP ... +". Źródło
www.nhmz.foxnet.pl
przytacza legendę związaną z tą kapliczką.
Ta historia zasłyszana w dzieciństwie przez Pana Stefana
Żelichowskiego, opiekuna kapliczki, miała miejsce w czasie wielkiej powodzi, prawdopodobnie w
1903 roku. Wisła porwała dom pewnego mieszkańca Łęgu. Dom był konstrukcji węgłowej, przez co nie uległ zniszczeniu lecz
płynął w całości z nurtem rzeki. Człowiek ten, ratując się przed zalaniem,
wcześniej wspiął się na dach swego domu i tak dryfując na nim dopłynął do
Mogiły. W pewnym momencie, przerażony beznadziejną sytuacją wezwał imię św.
Jana Nepomucena, patrona powodzian. Krzyknął w rozpaczy: "Święty Janie,
ratuj". Po chwili dom szczęśliwie osiadł przed okazałymi lipami. (przy
okazji: autor strony
www.nhmz.foxnet.pl
na własnej działce miał postawić ponoć kapliczkę nepomucką) (nad: H.J.,
uzup: A.Ł.)
Ciekawa figura z pierwszej połowy XIX. Drewniana
kapliczka, wykonana w stylu barokowo-ludowym, jest skrzynką umieszczoną
na słupie, z pięknie rzeźbioną drewnianą głowicą z czterema
główkami aniołków. Sam słup był niegdyś drewniany, lecz - prawdopodobnie
podczas remontu w 1928 roku - został wymieniony na murowany.
Wewnątrz dwie figury zwrócone do siebie plecami: Matki Boskiej
Niepokalanej stojąca na kuli ziemskiej oraz - i tu zaczyna się zagadka!
Jedne źródła i niektórzy Bracia Wirtualni mówią o Janie Kantym, a inne
źródła (np. artykuł "Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie" Genowefy Zań-Ograbek
w "Encyklopedii Krakowa") - o Janie Nepomucenie! Oglądam starannie zdjęcia i przychylam się
raczej do tej drugiej wersji, między innymi z powodu wodnego: tuż obok
niegdyś płynęły rzeki Wisła (zanim przesunęło się jej koryto) i Dłubnia. Zobacz
też notkę dotyczącą tego problemu
(uwaga: rzecz do dokładnego zbadania i
ostatecznego rozstrzygnięcia)
Nepomuki Krakowskie z prawego
brzegu Wisły (7 + 1)
Kraków-Przewóz
(gm. i pow. Kraków): w numerze "Spotkań z Zabytkami (>>)" z XI.2003
zamieszczono krótką informację autorstwa Pawła Kubisztala o Nepomucenie z
krakowskiego Podgórza, z ulicy Pod Wierzbami. Ciekawostką jest fakt, że jest to podwójna figura
Jana i Chrystusa złączonych plecami, wyrzeźbiona z jednego pnia dębu. Jest to unikalny układ, znam tylko kilka podobnych obiektów (Podraje, Kozłów, Skotniki Dolne). Jan
oczywiście patrzy na rzekę. Rzeźba pochodzi prawdopodobnie z 1723 roku
(data na cokole),
kiedy to, jak głosi typowa nepomucka legenda, figura przypłynęła z nurtem
Wisły i zatrzymała się w tym miejscu na terenie dawnej wsi Przewóz.
Rzeczywiście, w tym właśnie roku miała miejsce duża powódź. Kapliczka ma
daszek i otoczona jest parkanem.
Remontowano ją w 1990 roku.
Obraz St. Czajkowskiego przedstawiający tego Nepomuka wisi w sieni pałacu w
Radziejowicach na
Mazowszu (>>), a inna jego redakcja (1919) była wystawiana w warszawskiej (>>) Zachęcie. Szkic do tego obrazu wypatrzyłem w kwietniu 2013 na warszawskim (>>) targu staroci na Kole. Liczne są kopie/wersje tego obrazu, jeszcze liczniejsze
szkice do niego, są też reprodukcje. W tej chwili znamy dziewięć
wersji, a niektóre z nich od czasu do czasu pojawiają się na
aukcjach (>>),
giełdach i w antykwariatach (Radziejowice, Warszawa, Płock, Gdańsk).
Istnieją również dwa inne obrazy Czajkowskiego przedstawiające kapliczki
nepomuckie. Z obrazu i szkicu wynika, że poprzednik
dzisiejszego daszka był bardziej płaski, zwieńczony szpikulcem, a na cokole
były płyciny (chyba, że jest to tylko inwencja artysty) (uzup: Pietrosul)
Za płotem prywatnej posesji stoi na cokole barokowa
kamienna figura Jana N. z roku 1761. Biret, krucyfiks, kontrapost.
Rzeźba ma dobrą klasę artystyczną. Stan dobry, widoczne jedynie naloty
glonów (nad: An.P.)
Kraków-Łagiewniki
(gm. i pow. Kraków, ): przy przystanku autobusowym na ulicy Fredry,
pomiędzy Strumienną i Kwietną, w przydrożnej trójkondygnacyjnej
kapliczce, we wnęce pierwszego poziomu znajduje się kamienny polichromowany Jan N.
Kraków-Kobierzyn
(gm. i pow. Kraków): kamienna figura Jana N. w Kobierzynie, stoi na
terenie prywatnej posesji przy skrzyżowaniu ulic Babińskiego i Piltza,
dokładnie naprzeciw bramy szpitala psychiatrycznego; mocno zniszczony Jan
stoi na wysokim kamiennym cokole z metalową latarenką; powiedzmy, że przy
dużej dozie dobrej woli można powiedzieć, że ma aureolę (szczątkową). Brak
śladów datowania, z wyjątkiem daty odnowienia 1966. Pani Zań-Ograbek
wspomina o tej figurze datując na XVIII wiek. No chyba, że chodzi o jeszcze
inną rzeźbę... (nad: H.Jakóbczak)
Kraków-Koło Tynieckie
(gm. i pow. Kraków): w tym przysiółku koło Tyńca, przy ulicy Kolnej, nad
starorzeczem Wisły odciętym od głównego nurtu w trakcie budowy obwodnicy i
Stopnia Wodnego Kościuszko znajduje się kapliczka w formie niewysokiej
kamiennej kolumny, na której stoi mocno zniszczona kamienna figura Jana N. Długo
trwało szukanie tego Jana znalezionego przeze mnie lata temu w literaturze.
W grudniu 2005 udało się to Bratu Wirtualnemu H.J., który podczas jednej z
wycieczek dostrzegł go z okna autobusu. Wrócił w to miejsce, które okazało
się nie być Tyńcem, lecz jego przysiółkiem, leżące nie na wałach wiślanych,
lecz przy starorzeczu Wisły, aby sfotografować Jana
Kraków-Tyniec
(gm. i pow. Kraków, ):
przy ulicy Bolesława Śmiałego, niedaleko skrzyżowania
z obwodnicą Krakowa, w 2008 ustawiono kamienną figurę Jana N. na cokole.
Jest to kopia skradzionej (>>) w latach 90 rzeźby (zobacz niżej). Po kradzieży stał tu tylko kamienny krzyż.
Tabliczka głosi, że obiekt został wyremontowany ze środków budżetu Miasta
Krakowa, choć tak naprawdę remont polegał na renowacji cokołu i zastąpieniu utraconego obiektu
kopią (nad: H.G. via H.Jakóbczak)
Kraków-Tyniec
(gm. i pow. Kraków, ):
we wrześniu 2012 odzyskano kamienną figurę Jana N.
skradzioną (>>) w latach 90
z jej cokołu przy ulicy Bolesława Śmiałego. Właśnie tego obiektu
dotyczy wpis w "Małej Encyklopedii Krakowa" J. Adamczewskiego - ulica B.
Śmiałego jest przedłużeniem Tynieckiej. Data 1864 odnosiłaby się do
powstania tej figury, a jej styl - choć nieco zatarty - nie jest sprzeczny z
tą informacją. Sprzeczna jest z nią natomiast data wyryta na cokole - 1834.
I tak, zagadka datowania rzeźby czeka w dalszym ciągu na ostateczne
rozwiązanie. Przez lata na oryginalnym miejscu stała kopia (zobacz
wyżej). Figura zapewne wróci na swe miejsce, a gdzie trafi kopia - zobaczymy
Inne Nepomuki Krakowskie (3 + 1)
Kraków
(gm. i pow. Kraków):
odzyskana przy tej samej akcji policji co figura z
Tyńca i Bugaja (zobacz wyżej) drewniana rzeźba świętego
Jana Nepomucena, najprawdopodobniej z XVIII-XIX wieku. Nieznany
autor, pochodzenie, właściciel. Roboczo przypisana do Nepomuków Miasta
Krakowa. Osoby mogące udzielić informacji proszone są kontakt z
wojewódzką komendą Policji przy ul. Mogilskiej 9, tel.: 12 615 42 00
¿ Kraków
(gm. i pow. Kraków): Odzyskana przy tej samej akcji policji co figura
z Tyńca i Bugaja (zobacz wyżej) aureola z gwiazdami, która
może być związana z kultem JN, choć możliwe są też konotacje
maryjne. Nieznany autor, pochodzenie, właściciel. Roboczo
przypisana do Nepomuków Miasta Krakowa. Osoby mogące udzielić informacji
proszone są kontakt z wojewódzką komendą Policji przy ul. Mogilskiej 9,
tel.: 12 615 42 00
Kraków
(gm. i pow. Kraków): gdzieś w Krakowie znajduje się drewniana ludowa figura
Jana N. autorstwa Andrzeja Wawro, dawniej własność prof. Tadeusza
Chrzanowskiego (1926-2006), przewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy
Zabytków Krakowa. Stała ona w jego mieszkaniu, a niemal intymny związek z
nią Profesor opisał w tekście "Opisanie mojego Nepomuka" z tomu "Żywe i
martwe granice". Twórca rzeźby (sygnatura na podstawie) to odkryty przez
Emila Zegadłowicza samouk z Gorzenia Dolnego, Andrzej Wawro (1864-1937) (nad:
M.K.)
Reprodukcja
obrazu "Świątek przydrożny" Stanisława Czajkowskiego znalazła się w
Ilustrowanym Kurierze Codziennym w roku 1928. Wnioskujemy z tego o
istnieniu obrazu przedstawiającego figurę Jana N. na cokole, być
może konkretną. NAC przypisał ilustrację do Krakowa (miejsce
zamieszkania malarza?) i to jest powód, dla którego ta pozycja
znalazła się w tym miejscu (zobacz też inne obrazy z motywem
nepomuckim tego malarza - Radziejowice, Warszawa, Płock, aukcje
internetowe) (nad: Pietrosul)
W sierpniu 2013 roku po 16 latach wróciła do Mnikowa
figura Jana N. skradziona z kapliczki. Została zabezpieczona i
poddana konserwacji. Uroczystość powitania przez
mieszkańców na uroczystej mszy św. oraz przeniesienie do kapliczki odbyło się w maju 2014. Jest to drewniana rzeźba, kiedyś być
może polichromowana, o cechach barokowych (nad: E.C.).
Ponadto Muzeum w
Gliwicach (X.Opolskie >>) posiada, jeszcze z przedwojennych zbiorów Oberschlesische
Museum, pochodząca z Mnikowa drewnianą figurkę Jana Nepomucena, bez
polichromii, 38,5 cm (MGl/ET/1181, obiekt zaliczony do Nepomuków
Opolskich)
¿/- Zabierzów (gm.
Zabierzów, pow. Kraków): przy głównej drodze stoi ceglana słupowa
kapliczka z wnęką, w której znajdował (znajduje?) się posąg Jana N. z I
połowy wieku XIX (uwaga: na zdjęciach satelitarnych z lipca 2014 figury
nie było w kapliczce! należy sprawdzić na miejscu, brak wzmianki w
monografii miejscowości skłania do ostrożności) (nad: H.Jakóbczak, uzup:
S.Zobniów)
Aleksandrowice (gm. Zabierzów, pow. Kraków): stał tu mocno zniszczony Nepomucen kamienny, na cokole scena topienia (nad: H.J.). Ale ostatnio (lato 2004) zaszła zmiana: ta wpisana do rejestru zabytków ruchomych woj. małopolskiego (nr: B-404) figura z 1755 roku została odnowiona z inicjatywy mieszkańców Aleksandrowic. Ten wyjątkowo piękny i bogaty kamienny posąg św. Jana Nepomucena jest ustawiony na wysokim cokole i osłonięty metalowym daszkiem
(>>) opartym na fantazyjnie wygiętych prętach. Na licowej ścianie cokołu widoczny kartusz z herbami fundatorów - właścicieli wsi:
Korwin - Franciszka Ksawerego Kochanowskiego i Godziemba - jego żony
Józefy z Dąmbskich. Poniżej płaskorzeźba przedstawiająca scenę męczeńskiej śmierci Świętego. Na cokole uwieczniona jest też data powstania figury. Informacja o remoncie
pochodzi od jednego z owych zapaleńców (nad: M.K.)
A. 1755 D. 24 octobris
Rząska (gm. Zabierzów, pow. Kraków): na wzgórzu Pasternik w pobliżu
Krakowa, które nosi zwyczajową, ludową nazwę Wróżna Góra, około 200 m od
szosy Kraków-Katowice, po lewej stronie odbijającej od niej podrzędnej drogi
do Zabierzowa, na skraju lasu przy cmentarzu i wreszcie
obok poligonu Pasternik, stoi kamienna, pomalowana na biało figura Jana
N., na
wysokim cokole. Przełom XVIII i XIX wieku (nad: H.Jakóbczak)
Bolechowice
(gm Zabierzów, pow. Kraków): ładny kamienny klasyczno-barokowy Jan N. na okazałym
profilowanym cokole, koło gotyckiego kościoła. Na cokole w otoku napis ŚWIĘTY
JAN NEPOMOCEN, poniżej inny, słabo czytelny oraz daty 1775 (79?) - fundacji, oraz 1901 - renowacji.
W roku 1961 figura przeniesiona została na obecne miejsce, obok
ogrodzenia kościoła, od strony południowej
¿/- Młynka
(gm Zabierzów, pow. Kraków): murowana tynkowana kapliczka z 1808 roku,
zwieńczona krzyżem. W jednej z bocznych nisz na frontowej ścianie
pierwotnie znajdowała się figura św. Jana Nepomucena (uwaga: ustalić
losy figury po jej wyjęciu z niszy) (nad: H.Jakóbczak)
Rudawa
(gm Zabierzów, pow. Kraków, ): przy drodze do Pisar (ulica Stanisława
Polaczka), w pobliżu mostu na rzeczce Rudawce,
stoi figura Jana N. Jest to ponoć trzecia figura na tym miejscu - dwie
poprzednie nie spodobały się parafianom (jeden z nich utopił rzeźbę nr 1
w Racławce) i proboszczowi (odmówił poświęcenia figury nr 2).
Dziś figura osłonięta jest daszkiem wspartym
na czterech słupach. Stan bardzo dobry (nad: H.Jakóbczak)
Rudawa
(gm Zabierzów, pow. Kraków):
na ścianie młyna figura Jana N. umieszczona w półkoliście zamkniętej
wnęce, ponad przybudówką mieszczącą turbinę. Pochodzi podobno z końca
wieku XIX, a wyciągnięte ręce zdają się świadczyć o tym, że dawniej Jan
trzymał w nich krzyż (nad: H.Jakóbczak)
Pieskowa Skała (gm. Sułoszowa, pow. Kraków): przepięknie usytuowany
Nepomuk stoi na skalnym ostańcu nad rzeką i patrzy na zamek. Był
w bardzo złym stanie, ale jesienią 2004 Jan został odremontowany i aż
błyszczy bielą kamienia oraz złotem gwiazd w aureoli
Pieskowa Skała (gm. Sułoszowa, pow. Kraków): w kościółku figura Jana N.
¿
Dębnik (gm. Krzeszowice, pow. Kraków): krzyż osłonięty
blaszanym daszkiem (>>), we wnęce
drugiej kondygnacji figura Jana N. flankowana spiralnymi kolumnami. Zdjęcie
pochodzi z
książki (>>) wydanej w 1958 roku. Czy obiekt ten jeszcze istnieje?
Dubie (gm. Krzeszowice, pow. Kraków, ): na prywatnym terenie, w pobliżu rzeczki
Racławki i zakrętu drogi stoi murowana, tynkowana na żółto kapliczka wnękowa. Na jej niemal płaskim, krytym dachówką dachu stoi polichromowana figura Jana N.
osłonięta
blaszanym daszkiem (>>)
Krzeszowice (gm. Krzeszowice, pow. Kraków, ): w parku Potockich, przy rzeczce Krzeszówce i nieopodal kościoła
oraz starego pałacu Potockich, na cokole z oszkloną wnęką na światło,
stoi kamienna figura Jana N.w
aureoli. Resztka polichromii
(nad: H.Jakóbczak) (uwaga: są doniesienia o bielonej kapliczce z
półokrągłą wnęką, z prostą czarno-białą bezręką figurką JN w Zimnej
Wodzie w krakowskiem. Taką nazwę nosi przysiółek Krzeszowic, ale również
Świątników Górnych i innych miejscowości - należy zlokalizować)
-
Krzeszowice-Żbik (gm. Krzeszowice, pow. Kraków, ):
w tej części Krzeszowic, do niedawna samodzielnej osady, jest murowana i
otynkowana kapliczka, w której rezydowała do niedawna figura Jana N.
Niestety została ona niedawno
skradziona (>>) i nie zachowała się
nawet jej fotografia. O nepomuceńskości tego miejsca świadczy obecnie
jedynie znajdująca się we wnętrzu kapliczki tablica z napisem: "NA
WIECZNĄ / CZEŚĆ I CHWAŁĘ / BOGU W TRÓJCY JEDYNEMU / NAJŚWIĘTSZEJ MARII
PANNIE / I HONOR / ŚW. JANA NEPOMUCENA / TĘ KAPLICZKĘ WYBUDOWALI /
WOJCIECH I PETRONELA / WARCHALSCY R. P. 1843 / BY MODLIĆ SIĘ TU / ZA
DUSZE / W CZYŚĆCU CIERPIĄCE". W małej wnęce nad wejściem jest
kolorowa figurka Floriana (>>) (nad: H.Jakóbczak)
W miejscowości Zimna Woda w krakowskiem
jest murowana kapliczka z półokrągłą wnęką, w której
znajduje się ludowa czarno-biała figurka Jana N. z
oderwanymi dłońmi, umieszczona na schodkowej podstawie.
Problem polega na tym, że nie wiem, o którą Zimną Wodę
chodzi: w grę wchodzą Zimne Wody w gminach Stryszów,
Koszarawa, Maków Podhalański, Świątniki Górne, Jodłownik,
Łososina Dolna i Tarnów. Roboczo przyjmuję, że chodzi o
część Krzeszowic (uwaga: ustalić lokalizację)
Przy skrzyżowaniu dróg i niedaleko potoku
Krzeszówka stoi murowana kapliczka domkowa z polichromowaną figurą Jana N. na mensie
ołtarzyka. Biret, krucyfiks (nad: Bajarka)
Iwanowice (gm. Iwanowice, pow. Kraków,
): kamienny Jan
N. z 1800 roku przy
moście na Minóżce. Przekrzywiona aureola, obfite fałdy mantoletu, cokół z
gzymsem. Jej powstanie związane jest z powodzią, która nawiedziła wieś
pod koniec XVIII wieku
Iwanowice (gm. Iwanowice, pow. Kraków, ): w prezbiterium kościoła w
Iwanowicach wisi obraz nepomucki (nad: H.J.)
Iwanowice (gm. Iwanowice, pow. Kraków, ): ołtarz główny flankuje figura Jana N.
Piękny Nepomuk niedaleko rzeczki Dłubni, na placu przed
kościołem. Jest to
pięciokątna kapliczka z drewnianymi kolumienkami (dawniej niebieskimi) kryta blachą, z drewnianą
polichromowaną rzeźbą Jana N.
wewnątrz (nad: H.Jakóbczak). Jan N. trzyma nowszy długi krzyż, był mocno
zniszczony, zwłaszcza polichromia, tym niemniej bardzo efektowny i
poważny w wyrazie. W ostatnich latach (2011?) doczekał się
renowacji
-
Tropiszów (gm. Igołomia-Wawrzeńczyce, pow. Kraków): przy drodze do
osiedla Zakopane stała niegdyś drewniana kapliczka nepomucka,
najprawdopodobniej o formie brogowej. Wewnątrz była drewniana ludowa rzeźba św. Jana Nepomucena.
Na zdjęciu widać jej część
oraz fragment słupa z zawalonego zadaszenia (info ze
strony via H.Jakóbczak)
Mogilany (gm. Mogilany, pow. Kraków, ):
przy starej "Zakopiance", która jest osią wsi, od strony Myślenic, w
połowie górki, na prywatnej posesji stoi kapliczka słupowa, którą
zwieńcza piaskowcowa figurka Jezusa Frasobliwego. Po prawej stronie, w
połowie wysokości postumentu znajduje się podpisana, malowana
płaskorzeźba Jana N. (nad: G.K.)
Świątniki Górne (gm. Świątniki Górne, pow. Kraków,
): przy mostku, na
granicy z Sieprawiem, na końcu ulicy św. Stanisława (nr 66) stoi piękna,
niedawno (2010) wyremontowana kamienna figura Jana N. z 1836 roku. Na
sporym cokole umieszczono napis fundacyjny: "ian i / mariana /
kotarbo: / wie Fan / datorowie / Proszą O / Anielskie / Pozdrowie / nie
Zaduse / zmarłe" Poniżej (rzadkość!) polichromowanej figury Jana
stoją postacie MB i Chrystusa. Całość chroni
blaszany daszek (>>)
Rzeszotary (gm. Świątniki Górne, pow. Kraków,
):
przy głównej drodze, obok domu oznaczonego numerem 263, stoi kamienna
kapliczka z figurą św. Floriana pod
blaszanym daszkiem (>>). We
wnęce na jednej ze ścian cokołu jest płaskorzeźbiony wizerunek Jana N.,
podpisany zresztą "ś. Jan". Napis fundacyjny głosi: "NA WIEKUISTĄ CZEŚĆ I / CHWAŁĘ PANA JEZUSA WYSTAWIEŁ / TĘ FIGURĘ MATELUS STRYSZO- / WSKI I WIKTOR GIBAŁA / PROSZĄ O WESTCHNIENIE / DO BOGA 1880".
Obiekt odnowiony w roku 2007 staraniem OSP (nad: H.Jakóbczak)
¿/- Minoga (gm. Minoga, pow. Kraków,
):
była tu XIX-wieczna kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena, zapewne fundacji tutejszego
dworu. Była to kapliczka, wzniesiona około połowy tego wieku na
kamiennym podwójnym cokole, osłonięta
blaszanym daszkiem (>>)
siodłowym, wspartym na czterech żeliwnych słupach połączonych żeliwnym
belkowaniem z kratownicą (uwaga: najnowszy rejestr zabytków notuje ten obiekt z adnotacją:
nie istnieje. należy sprawdzić na miejscu!). Istnieje sugestia (Grzegorz
z Krakowa), że któraś z dwóch niezidentyfikowanych fotografii może
przedstawiać tego właśnie Nepomuka. Figura zapewne skradziona
W kościele pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w
Smardzowicach, pośród wizerunków świętych i błogosławionych zdobiących
ściany nawy głównej, znaleźć można również malowane przedstawienie Jana
N. (nad: H.Jakóbczak)
W kościele pod wezwaniem Najświętszego
Zbawiciela i św. Jana Nepomucena. A w nim, w ołtarzu bocznym Jana N.
znajduje się barokowy
obraz JN. KZSwP podaje,
że powstał w wieku XVII, ale nie bardzo w to wierzę. Wymienia go
protokół z wizytacji parafii przeprowadzonej w 1783 roku, który
wzmiankuje również o istniejącym tu
Bractwie św. Jana Nepomucena
(>>) założonym 17 lipca 1761 roku. Bractwo posiadało odpust
św. Jana Nepomucena, który w 1848 roku bp. Łętowski przeniósł na
niedzielę, a który odbywa się do dzisiaj każdego 21 maja (zobacz też
niżej)
W kościele pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela i
św. Jana Nepomucen (zobacz wyżej) co najmniej od roku 1848 znajdują się relikwie (>>)
Jana N. które
wystawiane są publicznie w dniu odpustu 21 maja każdego roku
Skawina (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): figura Pana Jezusa z
płaskorzeźbami św. Anny i św. Jana Nepomucena z 1907 roku fundowana
przez Jana i Annę Jeziorów
Skawina (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): kapliczka św. Jana Nepomucena.
Sama figura świętego pochodzi z II połowy XIX wieku i związana
jest z nią typowa historia o jej przypłynięciu z nurtem rzeki
Radziszów (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): przy ul. Jana Pawła II, w
niszy obok tablicy upamiętniającej przejazd Ojca Świętego przez
Radziszów rzeźba św. Jana Nepomucena
Radziszów (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): przy ul. Skawińskiej,
w zwieńczeniu kapliczki św. Floriana (>>) płaskorzeźba przedstawiająca Jana N.
Inskrypcja głosi: "Ta Pamiątka Małżonków Marcina i Tekle Zapałowiczów
w roku 1882 / Fundatorowie proszą przechodnich o westchnienie za dusze
Zmarłych"
-
Zelczyna (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): był tu drewniany posąg Jana N.,
przeniesiono go do Brzezinki (patrz niżej)
Wołowice (gm. Czernichów, pow. Kraków, ):
w przysiółku Zawierzbie, przy drodze, obok domu oznaczonego numerem 186,
przy wale wiślanym, pomiędzy głównym korytem Wisły, a jej starym
zakolem, na dużym cokole stoi polichromowana figura Jana N.
Rzeźba zabezpieczona jest szklaną klatką, która nieco psuje ogólne
wrażenie estetyczne. Figura ozdobiona jest aureolą o dużych gwiazdach. Jan z Wołowic dobrze wpisuje się w ciąg nadwiślańskich
kapliczek (Wołowice, Tyniec, Zwierzyniec, Dąbie, Mogiła, Przewóz) (nad:
H.Jakóbczak, na podstawie info od P.K.)
Wola Radziszowska (gm. Skawina, pow. Kraków, dawniej w pow. wadowickim): drewniana kapliczka kryta gontowym czterospadowym daszkiem, wewnątrz za płotkiem, figura Jana N. (uwaga: sprawdzić na miejscu)
Na bokach trójkondygnacyjnego cokołu przydrożnego krzyża umieszczono
płaskorzeźby świętych. Jeden środkowego piętra bok przyznano Janowi N. -
jest to polichromowana statyczna postać w birecie, z krzyżem w ramionach
Naprzeciwko kościoła św. Mikołaja w ogrodzie plebani
stoi wapienna figura Jana N., wykonana w manierze barokowej, z wysokim
biretem i ładną koronką komży
W prezbiterium kościoła św. Małgorzaty, na lewo od
wejścia do zakrystii, na zaplecku stall znajduje się obraz Jana N. w
ośmiokątnej ramie (nad: H.Jakóbczak)
W ogrodzie
dworskim nad rzeką Dłubnią kaplica św. Jana Nepomucena,
najprawdopodobniej fundacji E.H. Kitla - właściciela Wilczkowic od 1798
roku. Jest to budowla murowana z cegły, tynkowana,
na rzucie sześcioboku. Pierwotnie ażurowa struktura z filarami w
narożach, w drugim etapie budowy (rok 1861 lub 1891) została zamurowana z pięciu stron.
Wewnątrz, na okazałym cokole, figura Jana N. z 1744 roku. Obiekt zabytkowy potencjalnie zagrożony powodzią
według danych Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków. Wykonany w
latach 2011-2015 remont konserwatorski kaplicy i figury świętego
zakończył się jej poświęceniem w dniu 19 maja 2016. Na podstawie
zachowanych resztek przywrócono oryginalne kolory polichromii, a przy
pomocy lekarza odtworzono utrąconą dłoń, odsłonięto też napisy
XIX-wiecznych wandali. Remont to inicjatywa właścicieli terenu, rodziny
Jarzębińskich, wykonany przy pomocy i dotacjom Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków i Gminy. Prace remontowo-konserwatorskie wykonała
krakowska firma "Vibud" pod kierunkiem konserwatora dzieł sztuki
Małgorzaty Wida. W prace włączyli się także prof. I. Płuska (ASP w
Krakowie) i dr Stanisław Karczmarczyk (Politechnika Krakowska). Na
uroczystość poświęcenia powstał nawet wiersz "U stóp Świętego Jana
Nepomucena w Zerwanej" napisany przez E.Polanowską (zobacz >>)
Na prywatnej posesji przylegającej do rzeki Prądnik
stoi ceglana kapliczka z drewnianą polichromowaną figurą Jana N.
wewnątrz. Pochodzi z II połowy XIX wieku, a w grudniu 2019 zakończył się
jej remont. Kapliczka jest kryta dachówką i zwieńczona krzyżem, wnętrze
widoczne przez trzy oszklone otwory pomalowano na niebiesko. Figura to
współczesna replika XIX-wiecznej rzeźby ze zbiorów Muzeum
Etnograficznego w Krakowie (nad: H.Jakóbczak)
W Częstochowie, na Jasnej Górze na język polski
przetłumaczona została przez Stanisława Wincentego Jabłonowskiego
herbu Prus III, urodzonego w 1694 roku, zmarłego 25 września 1754 w
Lubartowie, księcia na Ostrogu, Bułszowie, Niżniowie, Krzywinie,
Płużnem, starostę międzyrzeckiego od 1731, białocerkiewskiego od
1722, wojewodę rawskiego od 1735
(zobacz więcej >>) klasyczna pozycja
"Historya
zycia, męczenstwa, y cudow S. Iana Nepomucena Kanonika Pragskiego.
Dlá Sákrámentálnego Spowiedźi Sekretu nie przełamánym státkiem.
Dochowanego w rzece Mołdáwie utopionego. Z pozwoleniem starszych. Ná
stárey Prádze, w Drukárni Karola Iana Hrábá. Drukiem podana. Roku
1729. A teraz z Łáćińskiego po Polsku przetłumaczona y Na Iásney
Gorze Częstochowskiey Roku 1740 wydrukowana"
Tajemnicza postać nepomukopodobna stoi w
Częstochowie, nieopodal Jasnej Góry. Jest to święty w szatach księdza lecz bez biretu, z
krzyżem. Depcze on jakąś nagą postać. Jest to najprawdopodobniej figura św. Prokopa z Sazawy (nad H.J., uzup. M.K.).
Zobacz przykłady innych obiektów nepomukopodobnych >>)
W Muzeum
Sześćsetlecia w klasztorze na Jasnej Górze eksponowany jest relikwiarz
(>>) św. Jana Nepomucena, Niemcy,
Augsburg, przed 1727. Wymiary: 23x19x37,5 cm; przerobiony został ze
czworobocznej szkatułki darowanej klasztorowi przez Marysieńkę Sobieską z
IV ćwierci XVII wieku. Wsparta na kryształowych kulach, z czterema
posążkami alegorycznymi na narożnikach i grupą św. Jana na wieku, posiada
punce miejskie Augsburga i monogram DP. Świadczą one o powstaniu w
najaktywniejszym chyba środowisku złotniczym w środkowej Europie, które
zasilało swoimi wyrobami duże obszary tego kontynentu. Podobnie jak i w
XVII stuleciu wyroby augsburskie dostawały się do Polski także w wieku
XVIII, dopóki nie położyły temu kres tragiczne losy Rzeczypospolitej
zniszczonej przez wojny i podzielonej na zabory. Posążek św. Jana
Nepomucena, przedstawionego w ożywionej pozie i posążki aniołków, które
przysiadły u jego stóp trzymając atrybuty męczennika: krzyż, biret i palmę
męczeńską, wskazują na zaawansowaną fazę baroku. Wyraża się ona w
skomplikowanych ruchach postaci, wymownych gestach, poruszonych szatach
świętego, a przede wszystkim w ogromnej ekspresji. Figurki Jana N. oraz
aniołków są dziełem brata Makarego Sztyftowskiego, złotnika paulińskiego,
z roku 1732. Najprawdopodobniej relikwiarz
(>>) związany jest z ołtarzem JN w bazylice (zobacz niżej), na co wskazuje
symbol trumny namalowany na obrazie w tym ołtarzu.
W środku relikwiarza widać kostki - wygląda na to, że są to rzeczywiście
relikwie (>>) Jana Nepomucena!
Przegląd zabytków związanych z osobą św. Jana Nepomucena na terenie Polski
wskazuje, że relikwiarz (>>) jasnogórski posiada spośród nich specjalne miejsce
z uwagi na swą wysoką wartość artystyczną, z którą idzie w parze bogata
kameryzacja.
Relikwiarz św. Jana Nepomucena, Niemcy, Augsburg, przed 1727 r.; srebro
złocone, kryształ górski, kamienie szlachetne i półszlachetne, wysokość 38
cm (źródło tekstu i fotki - album "Skarby Jasnej Góry")
Lewy ołtarz boczny Bazyliki Jasnogórskiej, czyli
kościoła pw. Znalezienia Krzyża Św. I Narodzenia NMP, poświęcony jest
Janowi N. Umieszczono w nim obraz "Apoteoza św. Jana Nepiomucena"
wykonany w "obrazowni" jasnogórskiej w latach 1731-1739. W tle obrazu
scena Topienia (zrzucenie z mostu), w glorii ołtarza widoczna trumienka
symbolizująca relikwiarz
(>>), który aktualnie znajduje się w Muzeum Sześćsetlecia w
klasztorze (zobacz opis powyżej). W latach 1999-2010 czasowo zastąpiono JN obrazem św. Jadwigi Królowej . W 2012 r. po remoncie wrócił
(nad: A.K.) (zobacz fiszkę obiektu >>)
W mieście odnalazłem też inną figurę Jana
N. ustawioną na
kolumnie. Styl bardziej ludowy, choć nie pozbawiony artyzmu. Dziś otoczenie
Jana to targ/parking autokarów dla pielgrzymów. Miejsce nazywa się Rynek
Wieluński, a niegdyś płynął tam strumień
Na dawnym Rynku Jasnogórskim u stóp klasztoru
znajduje się barokowa kamienna figura Jana N. na takimż postumencie. Ładnie kuta, precyzyjny detal szat, biret,
złota aureola, w cokole osłonięty metalową ażurową kratą otwór na
światło umarłych (nad: Trojek).
Na cokole jest napis: 'RESTAURATA 1860'. Ciekawy jest fakt, że to 60
wygląda jakby było przekute z innej daty. 1827? (nad: H.J.) Jest to
dzieło znakomitego rzeźbiarza Johanna Georga
Urbansky'ego wykonane na zamówienie królewicza Jakuba Sobieskiego z roku 1726 (inne źródło, mylnie: króla Jana III) i
bardzo przypomina inne dzieło tego twórcy - Nepomuka sprzed
wrocławskiego kościoła św. Macieja (>>) z 1723 roku.
Czy fundacja ta była częścią programu politycznego królewicza zwanego Fanfanikiem?
(zobacz >>)
W kościele śśw. Rocha i Sebastiana, w szczycie ołtarza
bocznego, jest
mała figurka Jana N. (nad: Trojek) (uwaga: pierwotne doniesienie mówiło
o kościele św. Zygmunta przy pl. I. Daszyńskiego, jednak tam proboszcz zaprzeczał,
a i wizje lokalne nie potwierdzały istnienia JN. Wątpliwości powiększa
niepewna informacja o zabraniu jakiejś figury JN przed 2007 rokiem do
Warszawy do konserwacji, bez jakichkolwiek dokumentów - oczywiście nie
wrócił dotąd na swe miejsce. J.S. sugeruje, że może to być Jan
Konserwatorski z Warszawy (zobacz >>),
ale nie ma zbyt mocnych podstaw takiego twierdzenia. Podsumowując:
należy upewnić się na miejscu)
Na południowo-zachodnich peryferiach miasta, na
skrzyżowaniu DW 908 natknąłem się na piękną brogową
kapliczkę pomalowaną na niebiesko (kolor zmienny, w 2013 był
zielony), z daszkiem zaopatrzonym w
sygnaturkę. Nie ma w niej figury Jana N., ale kto wie jak było w
przeszłości? Podobała mi się tak bardzo, że postanowiłem o niej
wspomnieć mimo braku sygnałów o nepomuckości obiektu - oczywiście
poprzedzając wpis ?/-
Według "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i
innych krajów słowiańskich" (Tom XIV, 1880-1914) tu, przy drodze do Mstowa i
drewnianym moście przez Wartę wiodącym do Częstochowy, stała murowana kaplica Jana Nepomucena, wybudowana na miejscu Bożej Męki poświadczonej na planie z 1748 roku, opatrzona napisem fundacyjnym
"Skutkiem ustanowienia nowego traktu, starodawna kaplica S. Jana Nepomucena, nowo wybudowana przez małżonków Jana i Nepomucenę Gryczmańskiego na cześć i chwałę Pana Boga i uczczenie".
Najwyraźniej kaplica ta kontynuowała tradycję starszego obiektu (uwaga: sprawdzić stan obecny
i ew. dalsze losy figury)
Na warszawskim bazarze na Kole odnalazłem i
sfotografowałem drewnianego polichromowanego Nepomuka pochodzącego, według zeznań
handlarza, spod Częstochowy. Umieszczam go tutaj niejako symbolicznie,
bo nie są znane jego dalsze losy
Na południowym brzegu Warty, przy żelaznym moście,
znajduje się ceglana kapliczka św. Jana Nepomucena z XIX wieku. Wewnątrz
polichromowana figura Jana N. w kontrapoście (uwaga: miejsce to leżało
na styku ziem sieradzkiej, wieluńskiej i krakowskiej, a północny brzeg Warty to już
dawne województwo sieradzkie (>>), gdzie zanotowałem Jana z kościoła w Mstowie-Wancerzowie)
Na prywatnej posesji przy bocznej drodze do Janowa -
skrzyżowaniu ul. Kosynierów i Powstańców Styczniowych, przy stawach na
Wiercicy stoi kamienna figura Jana N. na wysokiej kolumnie, 1815 rok.
Uszkodzona aureola z pięcioma gwiazdkami, palma. Niedaleko rzeźby miała
miejsce zwycięska potyczka powstańców styczniowych z kozakami
Przy drodze do Szczekocin, w narożniku przypałacowego
parku, stoi piękna rzeźba Jana N. o cechach
barokowo-ludowych z XIX wieku ustawiona na pobielonym, prostym i
solidnym cokole. Ta ma tylko pięć widocznych guziczków sutanny,
mantolet, sutannę, krzyż i palmę (!) pomalowaną na fioletowo (uwaga:
kolory zmienne w czasie). Jan jest
dobrze utrzymany, choć widoczne są uszkodzenia dolnej części (figura
nieco skrócona), biretu i uszu, a zarost pomalowano na kolor twarzy i w
efekcie Jan stracił brodę i wąsy (uwaga: malowanie zmienia się dosyć
często). Strój tradycyjny. Oburącz trzyma duży krzyż przy lewym
ramieniu, przy prawym szara palma. Całość osłonięta nową brzydką
kapliczką pseudo-brogową, to chyba
specjalność tutejszych spawaczy (zobacz niżej). Autor i czas powstania nie są znane
Przy pierwotnej drodze do Zawadki, blisko bramy
przypałacowego parku, stoi polichromowana (kolory zmienne w czasie) kamienna barokowo-ludowa figura nepomucka z końca XVIII wieku. Jana przedstawiono w tanecznym kontrapoście i
charakterystycznym gestem dłoni przyciskającej krzyż przy piersi.
Lewa dłoń odtworzona współcześnie, piękny kontrapost, złote chwosty
związujące mantolet, dziewięć guziczków sutanny widocznych poniżej
komży. Niestety, ładna brogowa kapliczka padła ofiara
modernizatorów, jej następczyni to smutna wąska budka na dwóch metalowych
rurach
Przy skrzyżowania ulic, niedaleko dworu i w pobliżu
nieistniejących dziś stawów, stoi murowana z kamienia kapliczka, a w
niej drewniana figura Jana N. z XIX wieku, Obiekt remontowany w roku
2017. Rzeźba jest polichromowana, o pustych już dłoniach. Brakuje dolnej
partii. Jeszcze w II połowie XIX wieku figura stała na niewysokiej
kolumnie, być może morowej. Dopiero w latach 30. XX wieku powstała z
wapienia kapliczka i przeniesiono do niej rzeźbę. Metalową kratę wykonał
wówczas (w latach 1936-38) miejscowy kowal Marcin Bartnik, na którego
posesji znajdował się ten obiekt (nad: Pietrosul)
tereny wokół stolicy
powiatu (Sucha Beskidzka, Zembrzyce, Stryszawa, Lachowice, Tarnawa, Krzeszów, Kurów, Kuków, Zdzieble, Śleszowice, Marcówka) przez 350 lat stanowiły
tak zwane Państwo Suskie - latyfundium Komorowskich, a potem
Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich. Nominalnie należące do X. Oświęcimskiego
(zobacz >>) wchodzącego w skład
d.woj.krakowskiego (była tu nawet komora celna), została opisana tu
celem zmniejszenia stopnia komplikacji geograficzno-historycznej
W kapliczce na murze
kościoła św. Klemensa znajduje się figura Jana N. z 1768 roku, ustawiona według tradycji na
miejscu starszej, która stała na przykościelnym cmentarzu otaczającym
pierwotny kościół. Obiekt remontowany w 2007 roku staraniem proboszcza.
Jan ma siedem gwiazd w aureoli!
Informacja znaleziona w sieci, a według Pietrosula odnosząca się właśnie
do tego obiektu, mówi o przyznaniu Nagrody Województwa Małopolskiego im.
Mariana Korneckiego w roku 2007 dla ks. Ryszarda Więcka za
odrestaurowanie dwóch tutejszych świątyń oraz rzeźb cmentarnych i
plenerowych, w tym "kapliczki z figurą św. Jana Nepomucena"
W prawej z wnęk środkowej kondygnacji
kapliczki fundacji Makosiów znajduje się półpełna figurka Jana N. Po odnowieniu
kapliczka pozbawiona polichromii. Napis: "Fundatorowie / Błazei Makos
i / Katarzina żąna / prosi przechodzącich / o westnie do Boga / 1873"
(uzup: Pietrosul)
W Muzeum Babiogórskim - w skansenie
im. Józefa Żaka, w chacie wisi oleodruk nepomucki
przedstawiający figurę Jana N. na moście w Pradze. W
narożnikach - neogotyckie maswerki (nad: B.K.) (uwaga: być może wśród
zbiorów etnograficznych znajdzie się więcej wizerunków Jana N.)
Przydrożna słupowa kamienna figura MB z
Dzieciątkiem z 1819 roku, a na tymże słupie płaskorzeźby
Jana N., Św. Apolonii i krucyfiks ze Św. Marią z Magdali
(uwaga: sprawdzić!)
Na kamiennym cokole figury św. Floriana (>>)
z roku 1876
umieszczono płaskorzeźbę Jana N. w półokrągłej wnęce. Napis: "Jan
Malina / i żona jego Anna / Fundatorowie / Tej Figury prosą
/ o pozdrowienie / Anielskie zaduse / zmarłych" (nad:
Bajarka, uzup: Pietrosul)
Miechów (gm. i pow. Miechów, ): przy bazylice (ul. Warszawska) znajduje
się kamienna figura Jana N. z 1738 roku, przeniesiona z miechowskiego rynku w
1843 roku i odnowiona 1874. W aureoli tylko trzy gwiazdy. Ładny
kontrapost i wertykalne fałdy szat. Na cokole inskrypcja:
D.O.M. GLORIÆ
S. JOANNIS
NEPOMUCENI
FAMÆ
PERICLITANTIUM
ATQUE LOCI
PATRONI
HONORI POSITUM
Miechów (gm. i pow. Miechów, ): w Bazylice Grobu Bożego w Miechowie,
przy filarze międzynawowym pomiędzy nawą główną a południową znajduje
się barokowy ołtarz, a w ołtarzu stiukowa płaskorzeźba Jana N. Całość bardzo
efektowna, utrzymana w czerwono-złotej tonacji. Obiekt wykonany przez
Wojciecha Rojowskiego, jednego z najlepszych rzeźbiarzy/snycerzy
działających około połowy wieku XVIII w Krakowie i okolicach
Miechów (gm. i pow. Miechów, ): przy ul. Piłsudskiego, na murze
cmentarza ustawiona jest kamienna figura Jana N., barokowa, w kontrapoście, z
krucyfiksem i w trójgwiaździstej aureoli. Cokół wmontowano w lico muru
Książ Mały (gm. Książ Wielki, pow. Miechów,
): Jan
N. z tutejszego
kościoła, wykonany przez krakowskiego rzeźbiarza Jerzego Hankisa około
1710-11 roku (nad: Tomek z Krakowa)
Ksiądz Jan Krzeczyk, pleban tutejszego kościoła św. Idziego od roku 1725,
ufundował własnym kosztem ołtarz św. Jana Nepomucena w roku 1725, a więc
jeszcze przed kanonizacją, płacąc za materiały 166 zł. W ołtarzu tym, w
niszy, stoi figura Jana N. Do ołtarza fundator sprowadził relikwie św.
Jana (zobacz więcej >>) za pozwoleniem papieża Innocentego XI. Przy tym ołtarzu, w dniu 11
maja 1729 (tuż po kanonizacji!) zaprowadził
Bractwo św. Jana Nepomucena (zobacz
więcej >>), czyniąc Tczycę aktywnym ośrodkiem kultu Jana N.
O uroczystości poświęcenia tak mówi
kronika: "W uroczystość poświęcenia kościoła dn. 4 września wprowadził Bractwo
św. Jana do kościoła (...) przy asystencji bractw ze Szczekocin,
Żarnowca. Wolbromia Miechowa, Uniejowa przy rezonacji armat i ręcznej
strzelby (...) pocztowych chorągwi pancernej IW. Podczaszego Koronnego,
celebrował W. I. X. Mieroszewski, kan. krakowski, zaś ks. kustosz
Minchowski wprowadzał, X. oficjał Pilecki wotywę śpiewał. (...)
Erygowano ołtarze ob concursum popali, było bowiem 12 000 (?) ludzi,
kapłanów różnych stopni 72, była kapela pięcioraka, bramy tryumfalne z
rozmaitemi inskrypcjami pięknie adornowane. Do Komunii św. przystąpiło
5283 ludzi, szlachty kilkaset, sto osób częstowano w domu, wozowni i
stodołach, do czego wielką kuchnię wystawiono w ogrodzie. To wszystko
kosztowało księdza 6233 zł., na co miał 451 zł. resztę zapożyczył. Kazań
było 4: 1) przy wyprowadzeniu z dworu Szwojczan kazał ks. proboszcz z
Zadroża; 2) powitalne ks Królikowski; 3) podczas summy X. Gwardjan
Swięcicki (...); 4) na nieszporach X. Jan Kozłowski z Krakowa".
Ksiądz Krzeczyk został pochowany pod ołtarzem swojej fundacji w roku
1751. Ksiądz Paweł Chęciński wyrobił indult na dwa odpusty na św. Jana
Nepomucena. Kościół został przebudowany w początkach XX wieku w stylu
neogotyckim, lecz prawy boczny ołtarz z figurą Jana N. został zachowany
Na dachu kościoła, nad ołtarzem Jana N. (zobacz wyżej), jakby
sygnalizując jego obecność wewnątrz budynku, umieszczono
kamienną figurę Jana N. Rzeźba jest nieco skorodowana, zwłaszcza
twarz. Ma krucyfiks trzymany na lewym barku (nad: JBT)
Przy głównej drodze wiodącej przez wieś, na północ od kościoła, na sporym
cokole stoi kamienna
figura Jana N. w pięciogwiaździstej aureoli. Całość bielona,
zabezpieczona metalowym płotkiem (nad: S.Zobniów)
Witowice (gm. Charsznica, pow. Miechów, ):
przy mostku na Szreniawie drewniana kapliczka na słupie ze skromną drewnianą figurką Jana N.
Styl ludowy, widoczne resztki polichromii (nad: Michał Pysz ->
H.Jakóbczak)
Szreniawa
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ): ładny barokowy kamienny posąg gołogłowego Jana
N. z krzyżem w ręku posadowiony na wysokim cokole z wyrytą datą 1771
(1774?). Ciekawa jest jego forma - jest to półwalec ustawiony
na ceglanym, schodkowym, sypiącym się postumencie. Dość dziwne
zorientowanie rzeźby w stosunku do cokołu - wygląda jakby była obrócona
o 90 stopni w stosunku do pierwotnego usytuowania - sugeruje, że Jan
mógł stać dawniej w innym miejscu. Stan obiektu był średnio zły, ale
doczekał się on renowacji w roku 2016 (nad: H.Jakóbczak)
Szreniawa
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ): przy wjeździe do miejscowości od strony drogi
nr 783 Miechów-Wolbrom, na baniastym cokole stoi kamienna figura Jana N. z 1782
roku. Na miejscu pobliskiej podmokłej łąki był ponoć kiedyś staw rybny, co
tłumaczyłoby usytuowanie obiektu (nad: H.Jakóbczak)
Czaple Wielkie
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ):
w kościele św. Bartłomieja Apostoła ołtarz przy południowej ścianie nawy, tuż obok bocznego
wejścia, zaopatrzony jest w obraz przedstawiający Jana N. Oprócz obrazu
jest tam też ozdobny kartusz z napisem, który datuje ołtarz (a tym samym
zapewne i nepomuceński obraz) na rok 1878 (nad: H.Jakóbczak)
Ulina Wielka
(gm. Gołcza, pow. Miechów, ):
w pobliżu kościoła św. Katarzyny, przy ścieżce wiodącej do kościoła
znajduje się polichromowana figura Jana N. umieszczona na betonowym
cokole i nakryta daszkiem. Napis na przedniej ściance cokołu opatrzony
jest datą 1954, nie wiadomo jednak czy w tym właśnie roku wykonano
figurę, czy też wtedy została ona umieszczona w kapliczce. Sama figura
jest z pewnością znacznie starsza. Jan trzyma w prawej dłoni zamkniętą
Księgę, a gest lewej wskazuje na
utratę krzyża w jakimś momencie w przeszłości (nad: H.Jakóbczak, B.K.).
Ten gest przekonuje mnie za identyfikacją figury jako Jana N., a nie
Jana Kantego, choć dobrze by było potwierdzić to w źródłach
Chrzanów (gm. i pow. Chrzanów): w tutejszym muzeum, przy ul.
Mickiewicza 13, przechowywana jest drewniana figura Jana N. w typie ludowym
-
Płaza (gm. i pow. Chrzanów): w centralnej części Płazy, naprzeciw
cmentarza, tuż przy drodze do Płazy Dolnej stoi średniej wielkości
kapliczka. Czterospadowy daszek zakończony jest krzyżem na szczycie.
Kapliczka została wybudowana w XIX wieku. Pierwotnie znajdowała się w
niej figurka św. Jana. Po zakończeniu II wojny światowej, gdy
proboszczem w Płazie był ks. Wojciech Krzeptowski, figurka została
wykradziona z kapliczki. Znaleziono ją potem na torach w Wapienniku.
Obawiając się, że figurka św. Jana zostanie ponownie zbeszczeszczana,
ks. Krzeptowski postanowił zastąpić ją figurką Matki Boskiej (uwaga:
stara figurka powinna być do odnalezienia w kościele. Jest też możliwe,
że przedstawiała ona innego świętego Jana)
Przy rondzie stoi bardzo sympatyczny
kamienny Jan N. z 1772 roku, z czapką w ręku. Jest to
kamienna, polichromowana rzeźba umieszczona pod
półkolistym, metalowym daszkiem
(>>)
zamocowanym na prętach utwierdzonych w postument. Święty w
postawie stojącej, ma położony na piersiach, na ukos,
pochylony na prawy bark krucyfiks, którego o dziwo nie
podtrzymuje(!). Ku krucyfiksowi Jan obraca głowę i adoruje
go wzrokiem. W lewej dłoni, nachwytem, trzyma czarny biret.
Na frontowej ścianie postumentu płaskorzeźbiony aniołek, czy
putto, trzymające paluszek przy zamkniętych ustach. Na
tylnej ścianie postumentu inskrypcje dokumentujące burzliwe
dzieje figury: "Przeniesiono (?)1942", a więc w
czasie II Wojny Światowej i napis w języku polskim (?) oraz tabliczka
"Przeniesiono 2006 r.".
(nad: H.Jakóbczak, uzup: J.B. z Kłodzka)
W skansenie (>>)
Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego, w chałupie z Przegini Duchownej,
zauważyć można wiszący nad drzwiami obraz (oleodruk) z wizerunkiem
klęczącego Jana N.
W skansenie (>>)
Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego, w kościele z
Ryczowa (gm. Spytkowice, pow. Wadowice), zauważyć
można drewnianą figurę Jana N. z krucyfiksem stojącą na wsporniku na szczycie
bramki w boku ołtarza w prezbiterium
Alwernia (gm. Alwernia, pow. Chrzanów, ): w tutejszym kościele
bernardynów jest
obraz Jana N. z 1767 roku. Święty stoi w lekkim kontrapoście
przyciskając do piersi krzyż, w tle fragment monumentalnej architektury
z uchyloną kotarą i obłoki wraz z wyłaniającą się z nich Matką Boską z
Dzieciątkiem. Prawdopodobnym
autorem był Antoni Gruszecki. Być może podobny do wizerunku JN z kościoła
w Różanymstoku (Podlasie >>),
również autorstwa Gruszeckiego. Gruszecki (1734 – 1798), mnich
bazyliański z Poczajowa, który przez znaczną część swego życia mieszkał
i tworzył na ziemiach Podlasia i Grodzieńszczyzny, a którego bogaty
żywot można by nazwać nieledwie awanturniczym, był uczniem Stanisława
Stroińskiego, malował dla Rzewuskich w Podhorcach, misjonarzy na
Stradomiu w Krakowie, krakowskich mieszczan i bernardynów w Alwerni
(pod zmienionym nazwiskiem Dombrowski, ponieważ wystąpił wówczas z
klasztoru bazylianów). Po powrocie do zakonu zamieszkał w Supraślu,
gdzie brał udział w ozdabianiu cerkwi i monasteru. Był również na
usługach króla Stanisława Augusta, dekorując pałac w Horodnicy i Nowy
Zamek w Grodnie. Pewne jest także jego autorstwo cyklu obrazów
ołtarzowych do kościoła bernardynów w Grodnie. W latach 1768–1770 i
1775–1798 pomagał mu uczeń, Filip Michałkiewicz. Jest nadzieja, że
Jany N. z tego kościoła nie ucierpiały podczas pożaru w ziemie 2010/2011
(nad: H.Jakóbczak)
Alwernia (gm. Alwernia, pow. Chrzanów, ): w tutejszym kościele, w
innym ołtarzu niż wspomniany wyżej obraz, jest też figurka Jana N.
(nad: H.Jakóbczak)
Regulice (gm. Alwernia, pow. Chrzanów): przy ul. Chrzanowskiej stoi
okazała murowana i bielona kapliczka z wieżyczkami w narożach. Wewnątrz
polichromowana rzeźba Jana N. w nieco naiwnym kontrapoście, trzymająca
poziomo krucyfiks
Poręba Żegoty (gm. Alwernia, pow. Chrzanów, ): przy dawnym pałacu Korycińskich,
drodze w kierunku Alwerni, w zaroślach przy moście oraz wyschłych stawach rybnych stoi kamienny posąg JN na
słupie, 1782
(nad: H.J.). Ten Nepomuk był obiektem warsztatów
historyczno-plastycznych dla młodzieży ze szkoły w Brodłach, bardzo
ciekawych zresztą. W efekcie powstał rodzaj komiksu nepomuckiego
namalowany na batiku
Brodła (gm. Alwernia, pow. Chrzanów): koło mostu na Brodłówce i
drodze nr 780 stoi kamienny posąg JN na słupie z
1783 roku, bliźniaczy do tego z Poręb Żegot, o rok późniejszy według
inskrypcji na słupie
(nad: H.J.)
W pobliżu kościoła św. Piotra i Pawła, po
jego lewej stronie i przy parkingu, stoi kamienna figura
Jana N. Jest polichromowana, ma pięciogwiaździstą aureolę,
mały krzyż w lewej ręce. Wyraźny kontrapost. Cokół prosty, z
niewielkim gzymsem. Odnawiana w 2015 roku (uzup: JBT)
W 1391 roku Imielin wraz z okolicami przekazany został przez księcia
raciborskiego Jana II Żelaznego biskupowi krakowskiemu Janowi
Radlicy jako odszkodowanie za napad na dobra biskupie klucza
sławkowskiego i lipowieckiego. Odtąd do
rozbiorów stanowił własność biskupów krakowskich, którzy
sprawowali tutaj także władzę zwierzchnią. Z tego powodu do
końca I RP nie był zaliczany do składu Śląska. Zobacz
Nepomuki śląskiej części powiatu bieruńskiego, w X.Bytomskim (>>)
Imielin (gm. Imielin, pow. Bieruń, ): barokowa figura św. Jana
Nepomucena stojąca na murze przykościelnym przy ul Imielnickiej, poprzednio znajdowała
się na tzw. Grunaldze (na Stoku), gdzie obecnie znajduje się
parking. Niegdyś było tam źródło, a nad nim kapliczka słupowa z
wnęką. Ze źródła korzystała ludność, czerpiąc z niego wodę. W czasie
wojny Niemcy chcieli go usunąć, ale figurę uratował ks. Kulok
umieszczając ją na plebanii. Na murze kościelnym znalazła się w
latach 80. Zabytek pochodzi prawdopodobnie z końca XVIII wieku.
Rzeźba jest kamienna, ma 7-gwiaździstą aureolę (!), a w rękę włożono
jej nieoryginalny metalowy krzyż, niezgodnie z pierwotnym układem
Imielin (gm. Imielin, pow. Bieruń, ):
przy ul. Aptecznej, naprzeciwko kościoła figura Jana N. w aureoli na
nowoczesnym cokole-schodach, które są jednocześnie stopniami
wodnymi. Jest to szablonowa figura z warsztatu z Piekar Śląskich
Imielin (gm. Imielin, pow. Bieruń): duża przydrożna kaplica św.
Jana Nepomucena, murowana z kamienia, wybudowana w 1870 roku nad
źródłem. Murowana, tynkowana, z dzwonnicą nad wejściem, na którym
jest również wnęka z krucyfiksem. Zdobiona gzymsami i płycinami. Nie
mam informacji o jej aktualnym wyposażeniu, w tym o wizerunkach Jana N.
Kapliczka przydrożna, słupowa pod wezwaniem św. Jana
Nepomucena, usytuowana jest przy ul. Ściegiennego, przy źródle. Jest ona kwadratowa,
zbudowana z kamienia łupanego, potynkowana. Na frontowej ścianie jest
wnęka, na pozostałych ślepe wnęki. Każda ściana zakończona jest
trójkątnym szczytem, dach zakończony ostrosłupem. Kapliczka
została zbudowana prawdopodobnie przez górników kopalni galmanu w
połowie XIX wieku. We wnęce nowa polichromowana szablonowa figurka Jana
N. umieszczona tu po remoncie obiektu w roku 2015 (?). Niegdyś stała tu figurka Jana N. z wieczną
lampką, wskazującą drogę w nocy- zniknęła z kapliczki dawno temu i
jej losy są nieznane (zobacz niżej) (uzup: J.Ku.)
W słupowej kapliczce przydrożnej przy źródle (zobacz
wyżej) stała niegdyś figurka Jana N. z wieczną lampką, wskazującą drogę
w nocy - zniknęła ona z kapliczki dawno temu i jej losy są
nieznane. Obecnie na jej miejscu nowa szablonowa rzeźba
Kadzice
(gm. i pow. Proszowice, ):
figura św. Jana Nepomucena wykonana z wapienia ustawiona na cokole w
formie kanelowanej kolumny stojącej na kamiennej podstawie. Na trzonie
kolumny znajduje się napis: "Boże błogosław tej wsi 1849". Fundacja
mieszkańców wsi Kadzice
Bobin (gm. i pow. Proszowice, ):
w kościele parafialnym, na strychu plebanii, figura Jana N. z XVIII
wieku
Przy stawie kamienna figura Jana N., remontowana w roku
2017, co zdaje się mocno zmieniło wyraz dzieła. Rzeźba jest
szeroka, z ciekawie oddaną brodą - jest to rodzaj sznura
wykutego w kamieniu. Pięć dużych gwiazd w aureoli, cokół z
gzymsem i uszakami po bokach. Na froncie płaskorzeźba
Dzieciątka. Krzyż, palma i biret
Biórków Wielki (gm. Koniusza, pow. Proszowice, ):
w drewnianej kapliczce na słupie mała polichromowana figura Jana N.
Wierzbno (gm. Koniusza, pow. Proszowice, ):
na północnym skraju miejscowości, przy drodze do Posądzy, stoi
pomalowana na biało kamienna figura Jana N. ustawiona jest na
wysokim postumencie. Na przedniej ścianie zatarty napis ze słabo
czytelną datą 1778 (?). Rysy postaci mocno już zatarte (nad:
H.Jakóbczak)
¿ Przemęczany (gm.
Radziemice, pow. Proszowice):
pomiędzy Przemęczanami a Radziemicami, w sporej ceglanej kapliczce
ozdobionej szczytem znajduje się polichromowana figura św. Jana,
czego dowodzi napis na cokole: "ŚWIĘTY JANIE - PATRONIE NASZ /
MÓDL SIĘ ZA NAMI". Pytanie brzmi: którego Jana? Strój postaci (z
wyjątkiem biretu i komży) nie wskazuje na praskiego kanonika, tym
bardziej jedyne w swoim rodzaju atrybuty: kropielnica i naczynie z
wodą święconą. Układ rąk figury może (ale nie musi) wskazywać, że
święty niegdyś trzymał w nich krucyfiks. Obiekt usytuowany jest w
bliskości rzeczki, ale można to powiedzieć o całej wsi, która
rozciąga się wzdłuż lewego dopływu Szreniawy. Zarost pasuje do kilku
świętych o tym imieniu. Rzeźbę zaopatrzono w sztuczne włosy! Czy
jest to Jan N., czy raczej Jan Kanty albo Jan Sarkander? A może
Jan Macias, którego przedstawia się z czasem z naczyniem
na wodę święconą? Być może nie trzeba jednak szukać tak egzotycznych
dla podkrakowskiej wsi skojarzeń i jest to przykład specyficznego
synkretyzmu, a postać łączy w sobie cechy kilku świętych Janów, w
tym Jana Chrzciciela i Jana Nepomucena?
(nad: H.Jakóbczak)
Hebdów (gm. Nowe Brzesko, pow. Proszowice,
):
barokowy obraz Jana N. kościele w ponorbertańskim opactwie w
Hebdowie. Przedstawia Jana klęczącego przed ołtarzem z
krucyfiksem, z Księga w ręku. Drewniana rama ołtarzowa o
niecodziennych kształtach i wymiarach (feretron?). Według dyrektora ośrodka jest to
dzieło XVII-wieczne (raczej mało możliwe, choć Hebdów był filią
słynnego praskiego opactwa norbertanów-premostratensów na Strahovie [zobacz >>],
gdzie jest kilka wizerunków JN, więc wymiana duchowo-artystyczna z
Czechami mogła trwać), autor nieznany (nad: Allirioduo) (uwaga: ustalić wiek obiektu)
Koszyce (gm. Koszyce, pow. Proszowice): biała wapienna figura przydrożna z
początku XIX wieku
Rachwałowice (gm.
Koszyce, pow. Proszowice, ): w tej wsi na granicy dawnego województwa
sandomierskiego (>>), przed drewnianym kościołem, stoi kamienna figura Jana N. z XVIII wieku,
na cokole z kamieni, zapewne wtórnym. Jan w dużych niezgrabnych dłoniach
trzyma krzyż
Sokołowice (gm. Koszyce, pow. Proszowice, ): trzysta metrów od drogi Koszyce -
Szczurowa, w szczerym polu, stoi biała kamienna figura Jana N. na
cokole zwieńczonym gzymsem. U stóp Jana - putta. Utrącone górne ramię
krzyża (nad: Krzysztof Karwas-Król)
Morsko (gm. Koszyce, pow. Proszowice, ): okazała kamienna barokowa
figura Jana N. fundacji dworskiej, na prostokątnym cokole zwieńczony
gzymsem i chmurkami z puttami, mocno pobielona. Inskrypcja głosi:
"A.I.O.CH / Dnia 16 października RP 1769". Rzeźba ma utrąconą
prawą rękę i dolne ramię krzyża. Była translokowana, obecnie stoi w
miejscu zwanym "Zamczysko"
Przydrożny biały wysmukły posąg św. Jana Nepomucena usytuowany niedaleko
mostu na Nidzicy, na północnym krańcu wsi, na granicy woj. krakowskiego i
sandomierskiego (>>). Kamienny, z krzyżem w rękach, o
cechach barokowych, ustawiony na gzymsowanym cokole, 1767
(data na cokole)
Kasztelania (później starostwo) wojnicka
razem z miastem Wojnicz według Glogera należały do
województwa sandomierskiego (>>),
lecz w tym przypadku pan Zygmunt chyba się pomylił, o czym
świadczy wpis w "Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i
innych krajów słowiańskich" (Tom XIII)
20 metrów od kościoła parafialnego w
stronę rynku, stoi wyjątkowo piękna kapliczka postawiona z
fundacji Jana Tarły, wojewody sandomierskiego. Barokowa, z
cegły, otynkowana, kryta blachą w kształcie płytkiej absydy
ujętej zwielokrotnionymi pilastrami, otwarta do wnętrza
arkadą zamkniętą półkoliście, z profilowanym szczytem w
wolutami. Dach półstożkowy.
Wewnątrz drewniana rzeźba Św. Jana Nepomucena, późnobarokowa z 1729 roku,
w aureoli pozbawionej gwiazd, z krzyżem i palmą w rękach. Na rynku jest
też kapliczka z figurą Floriana
Barokowa czworoboczna murowana kapliczka
z drewnianą polichromowaną figurą Jana N. przedstawioną w
kontrapoście i o pustych dziś dłoniach, bez aureoli, być
może wzorowana na tej z ulicy Mickiewicza (zobacz wyżej).
Wnętrze oddzielone balustradą, w nim drewniana
polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena z roku 1885.
Dach dwuspadowy, zasłonięty półokrągłym szczytem
Obok klasztoru franciszkanów-reformatów
dwukondygnacyjna kapliczka stanowiąca obudowę umieszczonej
na kamiennym cokole polichromowanej figury Jana Nepomucena.
Wzniesiona w formach XVIII-wiecznych przez mieszkańców
Zakliczyna i Kończysk. Wybudowana z cegły, kwadratowa, o
dwóch kondygnacjach, dolna kondygnacja otwarta z czterech
stron arkadami, górna - jedynie od frontu; po bokach
kondygnacji górnej woluty; dach dwuspadowy. Za plecami Jana
znajduje się okrągły otwór doświetlający rzeźbę - bardzo
barokowy efekt. Na umieszczonym na stopniach postumencie
data 1858 roku. Data ta dotyczy być może remontu obiektu,
który pochodzi z wieku XVIII
W kościele św. Idziego Opata, w ołtarzu z 1768
roku wykonanym być może przez Piotra Korneckiego, jest rzeźba
Jana Nepomucena. Jan ma jednolicie złote szaty i biret, a w
prawej ręce palmę. W lewą wetknięto mu cienki krzyżyk,
być może nieoryginalny, bo nie pada na niego wzrok świętego
Kamienna, tynkowana, kryta dachówką
kapliczka z 1915 roku ufundowana przez Justynę i Macieja Fiorów. W środku
XIX-wieczna rzeźba Jana N. w stylu ludowym
Pod dużym dębem kamienna rzeźba Jana N. z
XIX wieku (1813?), ustawiona na cokole, w często spotykanej
pozie adoracji krzyża trzymanego na lewym ramieniu.
Figura od roku 1935 stoi niedaleko Dunajca, a związana jest
z nią legenda z typowym motywem przyniesienia przez rzekę w
roku 1864
Drewniana, szalowana kapliczka
dwuszczytowa. Wewnątrz posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem z
XVIII wieku i barokowy posąg św. Jana Nepomucena,
umieszczony tam wtórnie. Szata pomalowana na błękitno, brak
krzyża
Przy bocznej uliczce odchodzącej od drogi
Zakliczyn – Janowice, w bliskości wałów Dunajca stoi
kamienna figura Jana N. z roku 1872 ufundowana na pamiątkę
biskupiej wizytacji wsi. Jest to niezłej klasy rzeźba
umieszczona na kamiennym czworobocznym postumencie. Widoczne
resztki polichromii
W pobliżu strumienia stoi drewniana
kapliczka domkowa z dwuspadowym dachem, z roku 1875. Wewnątrz, za
oszklonymi drzwiami, drewniana polichromowana figura Jana N.
w rokiecie o wywiniętych brzegach, w aureoli. Wpisana do
rejestru zabytków (nad: Basia)
W przysiółku Nagórze Północne, niedaleko
dworu i stawów dworskich, stoi kamienna figura Jana N. z
1823 roku. Posąg umieszczony na gzymsowanym cokole, na
którym znajduje się inskrypcja fundacyjna z inicjałami I.W.T.R., co wskazuje na
właścicielkę dworu Teresę Rudnicką. Inicjały H.L. należą do rzeźbiarza
Przy zakręcie drogi, pod starą lipą, stoi
murowana kapliczka Jana
N. z roku 1830, wyremontowana gruntownie w roku 2016.
Wewnątrz drewniana polichromowana figura z krzyżem
wzniesionym w prawej ręce, z równoramiennym krzyżykiem
zawieszonym na szyi na grubym łańcuchu, w birecie i w pięciogwiaździstej aureoli. Lekki kontrapost, stuła, befka.
Biel, czerń, czerwień, złoto i cielisty kolor twarzy i rąk.
Obiekt wpisany do rejestru zabytków
W murowanej kapliczce przy głównej
drodze, na granicy z Rzepiennikiem Marciszewskim, nad
strugą i przy mostku, znajduje się polichromowana figura Jana N. o cechach
ludowego baroku, w birecie, bez aureoli, w kontrapoście
i z krzyżem na lewym ramieniu
Drewniana rzeźba Jana N. w bardzo ładnym
piętnastowiecznym kościołku Jana Chrzciciela.
Polichromowana, styl ludowy, ciekawy kształt biretu (nad:
Basia)
Na wschód od kościoła, nad rzeczką
Szwedką, znajduje się kamienna figura św. Jana Nepomucena,
ustawiona na rozbudowanym, wielostopniowym cokole. Rzeźbę
świętego osłania metalowy daszek, a na przedniej ścianie
postumentu widoczna jest inskrypcja: "PANU BOGU / NA
CZEŚĆ / Wystawiona sta / tuła Świętego / JANA NEPOMUCYNA /
Kosztem Wawrzyńca / i (?) Katarzyny Mazurów / AD. 1862"
(uwaga: tędy biegła granica między dawnymi woj. krakowskim i
sandomierskim (>>),
jednak w odróżnieniu od kapliczki nepomuckiej z Ryglic ta
figura stoi po krakowskiej stronie rzeki i granicy)
(nad: Pietrosul; uzup: H.Jakóbczak)
W tej miejscowości leżącej na granicy z
dawnym województwem sandomierskim (>>), niedaleko
skrzyżowania z drogą na Wymyśle i mostu na Szwedce stoi drewniana kapliczka z
początku XIX wieku, z półokrągłym otworem wejściowym, a w
niej drewniana polichromowana figura Jana N. na wolutowym cokole. Na
nim, pod koroną szlachecką, umieszczono napis fundacyjny "IGNACY PAN
GŁOWACKI WYSTAWIŁ STATUE JANA NEPO. ROK PAŃSKI" (data zatarta,
datowanie ks. Rzepy to rok 1807)
Na
południe od centrum Uniszowa, na granicy z przysiółkiem
Galia Górna należącym już do Ryglic, jest malutka figurka Jana N. w
niszy w zwieńczeniu kapliczki (uwaga: 100 m na wschód biegła granica
między dawnymi woj. krakowskim i
sandomierskim (>>), jednak
w odróżnieniu od kapliczki nepomuckiej z Ryglic ta kapliczka stoi krakowskiej stronie rzeki i granicy) (nad: Basia, uzup: H.Jakóbczak)
Murowana kapliczka znajduje się przy
głównej drodze z Tuchowa do Ryglic, naprzeciwko szkoły, na
południowym brzegu Szwedki będącej granica z d. województwem
sandomierskim (>>).
Wzniesiona została najprawdopodobniej w pierwszej połowie
XIX wieku. We wnętrzu figura Chrystusa na krzyżu, a po lewej
stronie ludowa rzeźba św. Jana Nepomucena, również datowana
na wiek XIX (nad: H.Jakóbczak)
U podnóża Brzanki, w przysiółku Podlesie,
znajduje się kapliczka domkowa z umieszczoną we wnętrzu, po
lewej stronie, figurą św. Jana Nepomucena (nad: H.Jakóbczak)
Nieopodal mostu na Szwedce znajduje się
okazała kapliczka domkowa. We wnętrzu zamkniętym metalową
kratą umieszczono polichromowaną współczesną (?), jak się wydaje, figurę św.
Jana Nepomucena. Do kraty przymocowana jest tabliczka z
obszerną notką na temat postaci świętego, jego atrybutów i
kultu, brak niestety choćby krótkiej informacji na temat
samej kapliczki i znajdującej się w niej figury (nad: Piotr
Firlej -> H.Jakóbczak)
Wojnicz (gm. Wojnicz, pow. Tarnów): w tej miejscowości, leżącej
tuż przy granicy dawnego województwa krakowskiego, figura Jana N. z
około 1870 roku stoi
w niszy ozdabiającej budynek szkoły podstawowej, która stoi w rynku.
Mają tu też niezłego
Floriana >> (nad: M.K.)
Wojnicz (gm. Wojnicz, pow. Tarnów): w kościele św.
Wawrzyńca jest obraz Jana N. z XVIII wieku (nad: R.K., sieć)
Więckowice (gm. Wojnicz, pow. Tarnów): przy drodze z Wojnicza do
Zakliczyna, przy skrzyżowaniu i na granicy z Wojniczem, w miejscu, gdzie od głównej drogi
oddziela się aleja wiodąca do dworu w Więckowicach, na wolutowym,
ogzymsowanym postumencie stoi Jan N., którego
parą jest
Florian (>>)
stojący w centrum wsi. Jan ma daszek (>>), a na dole cokołu wyryto datę
1816, choć źródła mówią o roku 1818 jako fundacji Jordanów . Rzeźba
odnowiona staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej w 1997
roku w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie( nad: H. Jakóbczak)
Wielka Wieś (gm. Wojnicz, pow. Tarnów):
kamienna barokowa figura Jana N. z II połowy XVIII wieku przy głównej szosie Wojnicz - Zakliczyn, w
centrum miejscowości. Zaopatrzono ją w
daszek (>>), gwiaździstą
aureolę i kartusz herbowy właścicieli tutejszego dworu - Stadnickich
- którzy ja fundowali (Szreniawa odmiana Drużyna) na cokole
(nad: H. Jakóbczak)
Przy drodze i nad potokiem stoi murowana
kapliczka, która jest wymarzonym miejscem dla Jana N. Zdaje
się, że go tu (już?) nie ma, należy sprawdzić w źródłach
Zaginiona figura Jana N., która do 1974
roku ulokowana była w murowanej kapliczce w kształcie
absydy, która stoi przed cmentarzem wojennym nr 184 (nad: Pietrosul)
Biało-zielona kamienna figura Jana N. przeciw dworu
Potockich, nad zaglonionym stawem, z którego biją źródła dające początek Białej
Nidzie. Podobna do tej z Mrowiny (zobacz wyżej)
W tej miejscowości leżącej blisko granicy
dawnych województw krakowskiego i sandomierskiego
(>>), na łące przy kościele stoi drewniana
kapliczka domkowa kryta dachówką. Wewnątrz drewniana
polichromowana figura Jana N. w mantolecie związnym sznurem,
w birecie, już bez krucyfiksu
Przy polnej drodze z Brzóstek do Chyczy,
po lewej stronie, w zaroślach, jest resztka zniszczonego
częściowo w 2007 roku przez wandali krucyfiksu, na cokole
którego, widnieją płaskorzeźby Jana N. i Floriana (>>) (nad: Falbanka)
W kościele Wniebowzięcia Najświętszej
Maryi Panny, w jednym z ołtarzy bocznych, znaleźć można
XVIII-wieczny obraz Jana Nepomucena przeniesiony z
pierwotnej świątyni (nad: J.D.)
W tej miejscowości leżącej nad Białą Nidą
(za która rozciągało się już
d.
woj. sandomierskie (>>), przy drodze do Sulikowa, obok
niewielkiego stawu dworskiego, stoi murowana domkowa kapliczka z
dwuspadowym dachem, z umieszczoną we wnętrzu drewnianą figurą św. Jana
Nepomucena. Na ścianie frontowej, na prawo od wejścia,
napis: "Ś. JAN ZNALEZIONY / w SADZAWCE 1844 r. / PRZEZ /
RUDOLFA / ŻYCIEŃSKIEGO" (nad: H.Jakóbczak)
Koło stawów ustawiono krępą kamienną polichromowaną
(biel i błękit) figurę
Jana N. i otoczoną płotkiem z drągów. Rzeźba stoi na cokole. Przy skrzyżowaniu jest tu też
równie malownicza figura
Floriana (>>) (nad: Pietrosul)
Drewniana polichromowana figura Jana N. w
kapliczce w parku dworskim wyrzeźbiona w 1997 roku przez
Zbigniewa Purchałę z pobliskiego Kossowa (nad: Pietrosul)
W przysiółku Sosna, należącym dziś do wsi
Kwilina, stoi stara drewniana kapliczka (>>) z dwoma kolumienkami
na froncie, dawnej kryta gontem a dziś płytkami eternitowymi, z drewnianą polichromowaną rzeźbą św. Jana Nepomucena
z drugiej połowy XVIII wieku. Obiekt ustawiony bezpośrednio
na potoczku, który przepływa pod stopami Jana. Zapewne jest
to fundacja Michałowskich, ówczesnych właścicieli tutejszego
majątku. Ośrodek ich dóbr znajdował się w Słupii (zobacz
niżej), gdzie również jest figura Jana N.
Kamienny posąg Jana N. przy kościele parafialnym św.
Trójcy, na prostopadłościennym cokole ze skromnym gzymsem. Z szyi Jana
wystaje ułamany pręt - resztka aureoli
(uwaga: druga z jędrzejowskich
figur Jana N. aktualnie stoi w kieleckim parku nad stawem, jest rokokowa,
wyrzeźbiona z pińczowskiego piaskowca przez kielczanina Jakuba
Korneckiego i jest uznawana za arcydzieło sztuki XVIII wieku. Stała
kiedyś na dziedzińcu
klasztoru cystersów w Jędrzejowie (>>), a do
Kielc sprowadził ją Tomasz Zieliński. Na cokole data odnowienia -
rok 1914. Bardzo ciekawy jest rzadko spotykany motyw kuli (astrolabium
sferyczne?), na której Jan trzyma stopę. Podobne przedmioty znane są np.
z obrazów nepomuckich z pogranicza
Mazowsza (>>) i
Podlasia (>>). Interpretacja tego symbolu jest ciągle otwarta.
Obiekt opisany na stronie
Nepomuków Sandomierskich >>)
W prywatnym ogrodzie posesji przylegającej do rzeki Jasionki
znajduje się kamienny posąg Jana N. Stoi w kontrapoście na swym cokole,
ma ładnie kute szaty z widocznymi siedmioma guzikami sutanny, biret i befkę. Niestety ułamana jest górna część krucyfiksu złożonego na prawym
przedramieniu, a cała rzeźba pokryta jest mchem (nad: Z.L.)
Niedaleko mostka kapliczka murowana z cegły w roku 1903, w niej
polichromowana
figura Jana N. z XVIII wieku. Według "Słownika geograficznego Królestwa
Polskiego i innych krajów słowiańskich" (Tom XIII) powinna tu być "śród osady (...) figura św. Jana Nepomucena,
wzniesiona przez Macieja Lancokorońskiego r. 1720". Nie można
wykluczyć że jest rzeźba z kapliczki (zobacz powyżej), zabezpieczona w
ten sposób przez niszczeniem (uwaga: poszukać w źródłach). Jeśli nie -
mielibyśmy ślad po drugim, zaginionym Janie Wodzisławskim
Po wschodniej stronie drogi na Jędrzejów, w zaroślach
za mostem na Mierzawie, stoi kamienna figura Jana N. z 1736 roku.
Ustawiono ją na wysokim prostopadłościennym cokole wyposażonym w
schodki, podstawę i gzyms. Rzeźba w kontrapoście, ma biret i krzyż
trzymany oburącz, oparty na lewym ramieniu. Stan niezbyt dobry (uzup:
W.K.)
Na południowym skraju wsi, przy starym korycie rzeki
Mozgawy, w grupie drzew przy drodze, na cokole stoi
kamienna figura Jana N. ufundowana przez mieszkańców wsi w roku 1921 (?, niewyraźna ostatnia cyfra napisu fundacyjnego na cokole)
Figura Jana N. z XVIII wieku (uwaga: należy
sprawdzić, czy jest tożsama z figurą figurującą w Katalogu Zabytków
Sztuki w Polsce jako "Piotrowice: figura przydrożna z pocz. XIX wieku")
Przy bocznej droga do Obiechowa, niedaleko rzeki
Pilicy, znajduje się współczesna ceglana, kryta blachą kapliczka (być
może zastąpiła starszą) ze statyczną polichromowaną figurą Jana N. z
długą stułą
Przy bocznej droga do Obiechowa, niedaleko rzeki
Pilicy, znajduje się współczesna ceglana, kryta blachą kapliczka (być
może zastąpiła starszą) ze statyczną polichromowaną figurą Jana N. z
długą stułą
Przy wjeździe do miasta od strony Pińczowa stoi figura przydrożna Jana N. z I połowy XIX wieku.
Mocno zniszczona, została odrestaurowana w roku 2007 przez
pińczowskiego rzeźbiarza Andrzeja Kozerę. W ramach remontu
została odtworzona nowa głowa świętego
Barokowy kamienny Jan N. w kontrapoście (nad: Bajarka)
(uwaga: należy zweryfikować! Taki obiekt znajduje się w
Dziekanowicach w powiecie myślenickim i nie jest wykluczone,
że wpis został powielony)
Kamienna figura przydrożna Jana N. z 1756 roku (uwaga: na
zdjęciu figura wygląda na młodszą, XIX-wieczną, być może
data dotyczy figury
Floriana (>>) sprzed pałacu, ale wymagane jest śledztwo. Nie
podjąłem go z powodu zakopania się samochodu)
Przy drodze i mostku nad dopływem rzeczki Małoszówki stoi kamienna rzeźba Jana N. ustawiona na wysokim cokole.
Całość otacza metalowy płotek. Jak niemal wszystkie figury w okolicy,
także i ten Jan pomalowany został na biało. Obiekt jest nieco zniszczony
czasem, a także nieco ukryty -
stoi poniżej poziomu drogi, zasłonięty roślinnością (nad: H.Jakóbczak)
Przy bocznej drodze, prowadzącej niegdyś do dworu, a
biegnącej groblą pomiędzy stawami, stoi kamienna, pobielona jak
wszystkie w tej okolicy figura Jana Nepomucena. Rysy Jana są nieco
zatarte przez czas (nad: H.Jakóbczak)
W kościele św. Jana Chrzciciela przechowywany jest
barokowy relikwiarz z relikwiami (>>) Jana N. Nie jest on ozdobiony jakimiś
jednoznacznie nepomuceńskimi atrybutami, ale niewątpliwie należy go
zaliczyć do obiektów nepomuckich (nad: H.Jakóbczak)
Kamienna figura Jana N. na cokole z
inskrypcją fundacyjną "SOBESTIAN (!) I MAGDALENA NOKCZYŃSCY
1811" oraz informacją o odnowieniu (1981, Nowakowie). Jan nie ma nóg
- zamiast tego wprawiono go w ciężki blok kamienia, Jest wykonany z
innego kamienia niż zdobiony girlandą cokół, stąd pewna wątpliwość co do
oryginalności zestawu cokół-figura. Rzeźba ma utrąconą prawą dłoń, w
lewej trzyma krzyż (nad: Bajarka)
Po prawej stronie drogi, przy skręcie do Rachwałowic
i w kępie drzew stoi kamienna pobielona figura Jana N. Biret, krzyż z
palmą w ramionach, kontury nieco zatarte. Obiekt bardzo podobny do
tego z Bejsc położonych za Nidą, a więc w sandomierskiem (zobacz >>). Po drugiej stronie drogi towarzyszy mu
figura innego świętego
Przy mostku, przed fasadą plebanii kościoła farnego św. Marii Magdaleny
stoi okazała kamienna piaskowcowa barokowa figura Jana N. o sympatycznej
twarzy, z biretem w ręku, krzyżem i palmą w drugim, ustawiona w
kontrapoście i z nieco rozwianymi lokami. Stała dawniej w parku
pałacowym, co czyni prawie pewnym fundację Mniszchów - jak wiadomo związanych z kultem nepomuckim w Polsce.
Najprawdopodobniej jej autorem był rzeźbiarz
wykonujący również figury z ołtarza w kościele farnym, nie widać
za to podobieństw z warszawską (>>) figurą JN fundacji Józefa Wandalina
Mniszcha
W ładnej dwustronnej murowanej i bielonej kapliczce zdobionej pilastrami, od strony wschodniej była figura Jana
N. z przełomu XVIII i XIX wieku. Jej losy nie są znane, została
zastąpiona rzeźbą Jana z Dukli. Od drugiej, zachodniej strony w
kapliczce był i jest św. Antoni (uwaga: wyjaśnić losy rzeźby!) (nad: Pietrosul)
Drewniana polichromowana figura Jana N. w białej murowanej kapliczce.
Ciekawa rzeźba, z czerwonym pomponem na birecie i intrygującym
spojrzeniu (nad: J.D.)
W tej miejscowości leżącej nad Jasiołką, a więc tuż przy granicy dawnego woj.
sandomierskiego, w sieni dworku - muzeum Marii Konopnickiej, jest drewniana
polichromowana figura Jana N. prawie naturalnej wielkości. Duży biret, puste ręce
dziś już bez krucyfiksu, stan dobry
W centrum wsi murowana kapliczka z czterospadowym daszkiem zwieńczonym krzyżem, z 1869
roku. Wewnątrz drewniana polichromowana ludowa figura Jana N. wykonana w
tradycji barokowej, w aureoli i z palmą, być może nawet z XVIII wieku. Na wewnętrznych ścianach i
sklepieniu kapliczki były ścienne malowidła ze scenami z życia Jana
Nepomucena, jednak w trakcie gruntownego odnowienia (poświęcenie 15 sierpnia 2015 roku)
malowidła zostały zamalowane(!).
Nowe malowanie kapliczki jest zbyt jaskrawe (niebieskie półkolumny, gzymsy
i tympanonik!).
"Podanie głosi, że podczas powodzi przyniosły ją wody Jasiołki i tu pozostawiły. W miejscu, gdzie
figurę znalazł mieszkaniec Zręcina, Ignacy Trybus cała gmina
Zręcin własnym kosztem w 1869 roku wystawiła tą kapliczkę.
Podczas II wojny światowej, 8 września 1944 roku Armia Czerwona
wyparła ze Zręcina wojska niemieckie. Żołnierze rosyjscy tu
stacjonujący w pobliżu kapliczki urządzili kuchnię polową. Celem
rozpalenia ognia wyrwali drzwi z kapliczki, a z jej wnętrza dwie
rzeźby przedstawiające aniołów, oraz odłamali wraz z palcem
palmę trzymaną przez Jana. Później oddali kilka strzałów w
stronę kapliczki, jeden z pocisków przestrzelił pelerynę św.
Jana (...)" (nad: Tombspider, uzup: Pietrosul) (zobacz
film poświęcony temu obiektowi >>)
Figura Jana N. w przydrożnej kapliczce o owalnym otworze i dwuspadowym
daszku. Drewniana, malowana na czerń i biel, w birecie i srebrnej
aureoli o pięciu gwiazdach, z nieoryginalnym krzyżem w ręku (nad: Pietrosul)
Figura Jana N. w niszy nad wejściem do murowanej kapliczki. Krępa, o
cechach ludowych, bardzo kolorowa, z dużym prostym krzyżem w rękach (nad: Pietrosul)
Figura Jana N. w dolnej kondygnacji arkadowej kapliczki. Duża,
polichromowana, o uduchowionym spojrzeniu skierowanym w górę, z dużym
krucyfiksem w obu rękach (nad: Pietrosul)
W kościele przechowywana był barokowa rzeźba Jana N. pochodząca z
tutejszej kapliczki. Wizja lokalna (2018) wykazała, że figury nie ma w
kościele, a jej losy nie są znane (uwaga: przeprowadzić śledztwo!) (nad: Pietrosul)
Koło kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej, na dużej lipie zawieszona
była figurka Jana N. Niestety już nie istnieje, a my nie znamy jej losów (nad: Pietrosul)
W tej miejscowości na Jasiołką, czyli na granicy
d. woj. ruskiego (>>), w ołtarzu bocznym w prezbiterium w tutejszym kościele filialnym (dawnej
cerkwi greckokatolickiej) według Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce miała
być figura Jana N. z I połowy XIX wieku,
przeniesiona zapewne z kapliczki w Jaśliskach. Niestety wizja lokalna
tego nie potwierdza - losy obiekty są nieznane (nad: Pietrosul)
W Muzeum Diecezjalnym w Rzeszowie
(ruskie >>)
jest pięć figur Jana N., z tego aż trzy pochodzą ze
Sławęcina (gm.
Skołyszyn, pow. Jasło). Wygląda na to, że kościół św. Katarzyny
w tej miejscowości był żywym ośrodkiem kultu nepomuckiego.
Wypada sprawdzić przy najbliższej okazji, czy zachowały się tam
inne obiekty nepomuckie
zobacz pozostałe
obiekty z tej okolicy, należące niegdyś do województwa
sandomierskiego (>>)
Na rynku kamienna kolumna z figurą Jana N. z 1770
roku. Krępa barokowa figura o ładnie ciętych szatach, w birecie, z
krzyżem. U stóp aniołek z palcem na ustach
Przy ulicy i na błoniach Wisłoki stoi murowana bielona kapliczka domkowa z
dwuspadkowym (dawnej siodłowym) dachem krytym dachówką. Pochodzi z roku 1843, lecz została
odbudowana w roku 1900 po spaleniu. Ufundowała ją rodzina Lupów w miejscu
największego zasięgu wód powodziowych pobliskiej Jasiołki.
Wewnątrz do roku 1973 stała drewniana figura Jana
N. z przełomu XVIII i XIX wieku, zabrana do Muzeum Regionalnego (zobacz niżej)
Bezpośrednio przy moście na rzece Wisłoce, niedaleko
ujścia Jasiołki, przy wałach, na wysokiej
kolumnie stoi współczesna figura Jana N., z tablicą fundacyjną.
Postawiona po wielkiej powodzi z 2010 roku, która znacznie spustoszyła
miasto Jasło staraniem parafii MB Częstochowskiej i poświęcona w 2012
roku. Wykonana najprawdopodobniej z żywicy, pomalowana na kolor brązu
(nad: T.B.)
Według inwentarza z 1792 r. w kościele farnym
Wniebowzięcia NMP, po lewej
stronie nawy, znajdowały się trzy ołtarze: MB, NMP i św. Jana Nepomucena
(nad: Pietrosul)
Na ścianie wewnątrz Centrum Informacji Turystycznej i
Kulturalnej (budynek kina Syrena) znajduje się współczesny fresk, między
innymi z widokiem runku i figury Janem
N. na kolumnie, zrealizowany według projektu Jana Kukułki
(nad: Pietrosul)
[gm. Jasło, pow. Jasło]: w Muzeum Regionalnym przy
ulicy Stanisława Kadyiego 11 znajduje się zbiór drewnianych figur Jana Nepomucena.
uzupełnia go obrazek przedstawiający figurę z jasielskiego rynku
(zobacz wyżej)
W Muzeum Regionalnym
od roku 1973 przechowywana jest drewniana figura Jana N. z
przełomu XVIII i XIX wieku zabrana z kapliczki przy ulicy
Konopnickiej 42 (zobacz wyżej). Jest to drewniana rzeźba z
utrąconą lewą dłonią i częścią nosa, pozbawiona krzyża. Polichromowana -
czerwony spód peleryny
W tym samym Muzeum Regionalnym
(zobacz wyżej) obejrzeć można drewnianą polichromowaną figurę
Jana N. z
Załęża (gm. Osiek Jasielski, pow. Jasło),
z wieku XIX. Uszkodzone dłonie, brak atrybutów, gładka szata,
statyczna poza, lekko pochylona głowa
W tym samym Muzeum Regionalnym
(zobacz wyżej) obejrzeć można drewnianą figurę
Jana N. z
Krasnej (gm.
Korczyna, pow. Krosno). Brak dłoni i stóp, resztki polichromii. XIX/XX
wiek
(nad: Pietrosul)
W tym samym Muzeum Regionalnym
(zobacz wyżej) obejrzeć można drewnianą figurę
Jana N. z
XIX wieku. Ślady polichromii, palma, w dłoni trzon krzyża (nad: Pietrosul)
W tym samym Muzeum Regionalnym
(zobacz wyżej) obejrzeć można drewnianą polichromowaną figurę
Jana N. z
Błażkowej
(gm. Brzyska, pow. Jasło). Profilowana podstawa, krzyż i palma. XIX wiek
(nad: Pietrosul)
W tym samym Muzeum Regionalnym
(zobacz wyżej) obejrzeć można drewnianą polichromowaną figurę
Jana N. z
Jabłonicy (gm.
Skołyszyn, pow. Jasło. Na podstawie napis: "St. / JAN 1866 / NEPOM.".
Stuła i sznur związujący niebieską pelerynę. Brak dłoni
(nad: Pietrosul)
Na końcu Wolicy-Walowic stoi kapliczka
ufundowana przez właścicieli tutejszego majątku Przyłęckich i
zwrócona w kierunku ich dworu. Murowana, dziś niestety obłożona
sidingiem i kafelkami, z dwuspadowym dachem krytym blachą.
Wewnątrz, między słupami, drewniana polichromowana figura Jana N.
W 1945 roku we dworze stacjonowała Armia Czerwona i zdarzało
się, że żołnierz wypasający konie koło kapliczki, chcąc schronić
się przed deszczem, wystawiał Jana na zewnątrz, a sam chronił
się w środku. Podczas tych operacji oderwano rękę i zagubiono
krzyż figury. Dorobiony krzyż zginął ponownie później. W 1995
roku Jan Suski i Marek Kmiecik zainicjowali remont obiektu, co
nie wyszło mu na dobre.
Rzeźbę restaurowała Wiesława Pankiewicz. Przy kapliczce każdego
24 czerwca odbywały się obrzędy świętojańskie
Wmurowanej kapliczce o dwuspadowym daszku rezyduje
drewniana polichromowana figura Jana N. Postawa raczej statyczna, czarna
peleryna i biret, puste już dłonie, które trzymały niegdyś krzyż (nad: Pietrosul)
W książce "Boży ludzie" autorstwa Moniki Bułaj
dawno temu znalazłem
fotografię przedstawiającą kamienna bezgłową figurę Jana N. na cokole o
skromnym gzymsie. W tle - cmentarz, być może prawosławny - i wysokie
świerki. Długo sądziłem, że chodzi o miejscowość
Owczary
(gm. Sękowa, pow. Gorlice), jednak Pietrosul wskazał inną lokalizację -
właśnie wieś Grab, na cmentarzu łemkowskim położonym za kościołem
filialnym Matki Bożej Śnieżnej (postawionym na miejscu cerkwi Kosmy i
Damiana). Niestety to uściślenie przyszło razem z informacją, że Jana
co najmniej od początku XXI wieku nie ma już w tym miejscu - a więc najpierw utracił on głowę, a potem
zniknął zupełnie. Figura pochodziła zapewne z II połowy XIX wieku (1861?,
1890?) (uwaga: należy podjąć próbę ustalenia dalszych losów figury)
Figura św. Jana Nepomucena z 1787 roku. Barokowa,
kamienna, polichromowana, zaopatrzona w ośmiogwiaździstą (!) aureolę i jedno uszkodzone putto u stóp.
Drugie być może flankowało kiedyś drugą stronę figury. Jan stoi
na chmurce. Obiekt odnowiony staraniem Czytelni Ludowej w
związku z 500 rocznicą bitwy grunwaldzkiej
Kapliczka wnękowa, murowana z cegły,
pochodząca z około 1860 roku, zdobiona prostymi pilasterkami, z
dwuspadowym daszkiem. Dawniej błękitna, dzisiaj biała. Wewnątrz
polichromowana figura Jana N. w aureoli, z małym nieoryginalnym krzyżykiem w ręku
Na skraju parkingu przy kościele śśw. Anny i św. Jana
Nepomucena (zobacz niżej) ustawiono
białą szablonową figurę Jana N., zapewne pochodząca z warsztatu Shafferów z Piekar Śląskich
(zobacz >>). Jest również Florian
(nad: B.K.)
W kościele pod wezwaniem św. Anny jest kaplica Jana N. z roku 1683.
Według długoletniego proboszcza, ks. prałata Jana Kulpy (w
Święcanach od 1961 roku) za podnoszonym obrazem Serca
Jezusowego w ulokowana jest rzeźba św. Jana Nepomucena. Od
kilkudziesięciu lat nie była pokazywana. Próba odsłonięcia
rzeźby 21 sierpnia 2016 r. nie powiodła się z tzw. przyczyn
technicznych. Nie wiadomo też, jaki obraz był na miejscu
dzisiejszego portretu św. Maksymiliana Kolbe (uwaga:
kontynuować badania) (nad: Pietrosul)
Murowana otwarta kapliczka z I połowy XIX wieku,
nieco podobna do tej z Bączala
Dolnego (zobacz wyżej), w niej polichromowana figura Jana N. Po
remoncie drogi kapliczka "zapadła się" i nad chodnik wystaje tylko jej
połowa
Wg zapomnianego źródła ma tu być murowana
kapliczka św. Jana Nepomucena z 1890 roku. Wizja lokalna ani
inne źródła tego nie potwierdzają. Czy chodzi o inną
miejscowość o tej lub zbliżonej nazwie (uwaga: wyjaśnić) (uzup: Pietrosul)
W centrum wsi, na prywatnej posesji, stoi murowana
kapliczka z drewnianą, pomalowaną na słodkie ludową kolory figurą Jana
N. w półokrągłej wnęce. Urocze naśladownictwo kontrapostu oddanego
poprzez skłon głowy figury. Brak krucyfiksu, zapewne ukradzionego w
nieustalonym czasie (nad: W.P., J.P) (uwaga: przez pewien czas
obiekt ten zdublowany był wpisem lokalizacji
Dębowiec (gm. Dębowiec, pow. Jasło)
Koło szkoły (zapewne dawnego dworu), w murowanej kapliczce
o dwóch masywnych kolumnach flankujących wejście i dosyć niezgrabnym
szczytem ze sterczynami, jest drewniana
polichromowana figura Jana N. z palcem na ustach, z palmą i ze stułą na
szyi. Dawnej ocieniały ja dwa drzewa, ale zostały po nich tylko karpy w
charakterze kwietników
W tej miejscowości leżącej koło Kołaczyc, przy
skrzyżowaniu dróg do Brzysk i Bączala Dolnego i koło remizy, znajduje się zadbana
murowana kapliczka domkowa z półokrągłym otworem oddzielonym
płotkiem, wzniesiona w 1983 roku, kilka metrów od swej starszej
poprzedniczki, która stała bliżej drogi. Wewnątrz drewniana polichromowana figura Jana
N. o niebieskich oczach, ze stułą na szyi i krzyżem w obu
rękach, w stylu ludowym, 107 cm. Rzeźbił Jan Janowiec (uwaga:
zweryfikować co stało się z poprzedniczką obecnej figury)
W murowanej kapliczce z parą kolumienek flankujących
wejście rezyduje figura Jana N. Drewniana, polichromowana, z krzyżem na
prawym ramieniu i brązowym obramieniem szat (nad: Pietrosul)
W XIX-wiecznej kapliczce o ostrołukowym wejściu
znajduje się drewniana polichromowana figurka Jana N. Biret, w rękach
wetknięty prosty krzyżyk (nad: Pietrosul)
W kościele nieistniejące już malowidło z Janem N. w
niszy z północnej strony nawy, autorstwa Jana Bogdańskiego. Zamalowane w
1923 roku (nad: Pietrosul)
Na wprost bramy dworskiej, obecnie wjazdu do
klasztoru, stała niegdyś murowana kapliczka nepomucka. Rozebrana
została około 1920 roku, a my nie wiemy nic o tym Nepomuku ani o jego
dalszych losach (nad: Pietrosul)
Po prawej stronie drogi prowadzącej do Kopytowej
w bielonej murowanej kapliczce jest drewniana polichromowana figura Jana N.
Dach kryty dachówką, dwuspadowy. Wejście zamknięte łukiem odcinkowym,
zagrodzone płotkiem (nad: Pietrosul)
Po północnej stronie drogi na Dobrucową stoi
kapliczka słupowa MB z Dzieciątkiem z 1893 roku. Na cokole, w dolnej
kondygnacji, relief z Janem N. w birecie i z krzyżem na lewym barku,
podpisany "s. Jan N". Napis
fundacyjny głosi: "Fondator tej figury Michał Kupka i Apolonija,
żona. 1893". Jest też podpis artysty: "Teodor Twaróg sznycyrz z Limanowy robił
1893" (nad: Pietrosul)
Myślenice (gm. i pow. Myślenice, ): kamienna XIX-wieczna figura
Jana N., przy moście (>>) na
rzece Bysince (dziś już uregulowanej), u zbiegu ulic T. Kościuszki i J. Słowackiego. Rzeźba pochodzi z roku 1894 (choć jedno ze źródeł podaje
1896). Pod figurą latarnia umarłych, herb miasta i następujący napis:
Obywatele z dobrowolnych składek 1894
Jest to to dzieło warsztatu kamieniarskiego Gubałów z
Borzęty (Jakub, Piotr, Józef, a w drugi pokoleniu bracia Piotr i Jan,
urodzeni w 1856 roku). W roku 2007 przeprowadzono renowację figury, a w 2012 Jan został obudowany nowym rondem, co dało niekorzystny efekt;
ucierpiała też otaczająca niegdyś Jana zieleń. Nie podzielam więc zdania starosty, który
stwierdził, że dobrą pogodę w trakcie inwestycji "chyba nam wymodlił
sam św. Jan Nepomucen od wieków czuwający nad tym miejscem". Jest tu też urodzaj Florianów
(>>)
Myślenice (gm. i pow. Myślenice,
): w kościele
Narodzenia NMP jest barokowy ołtarz
z
otaczanym kultem obrazem Matki Bożej Myślenickiej, na zasuwie (?)
którego umieszczono duży obraz przedstawiający
Jana N. (uwaga: należy się upewnić, czy lokalizacja nie była
tymczasowa)
Myślenice (gm. i pow. Myślenice,
):
na Dolnym Przedmieściu, przy ulicy Kazimierza Wielkiego, obok domu
oznaczonego numerem 176 znajduje się murowana kaplica pod wezwaniem
Trzeciego Upadku Chrystusa, zbudowana około roku 1785. W rzeczonej
kaplicy, pośród kilku innych rzeźb i obrazów, znajduje się też stojąca na
przyściennej półce drewniana polichromowana figura Jana Nepomucena z
krzyżem i palemką w dłoniach (nad: H.Jakóbczak)
Borzęta (gm. i pow. Myślenice): płaskorzeźbiony wizerunek Jana N. w
polichromowanej na błękitno płytkiej wnęce cokołu figury. Podpis: S. IAN
Jasienica (gm. i pow. Myślenice): kolejny płaskorzeźbiony
wizerunek Jana N. odnaleziony przez Agnieszkę Fulińską we wnęce cokołu
bardzo okazałej i zdobnej figury MB
Droginia (gm. i pow. Myślenice,
):
barokowa figura św. Jana Nepomucena z I połowy XVIII wieku, wykonana
z piaskowca, ustawiona wtórnie w roku 1997 przed nowym
kościołem
Zasań (gm. i pow. Myślenice): tuż poniżej Przełęczy Zasańskiej, z
potężnym masywem Kamiennika w tle, stoi kapliczka słupowa, którą
zwieńcza krzyż. W połowie wysokości postumentu, od frontu, w niszy
znajduje się godna uwagi piaskowcowa figurka Jana N. (nad: G.K.)
Trzemeśnia (gm. i pow. Myślenice,
):
przy bocznej drodze wiodącej wzdłuż wsi i rzeczki Trzemeśnianki stoi
kamienna figura Jana N.
pomalowana na rozkoszne kolory (różowa sutanna!), zadbana i ładnie
przyozdobiona sztucznymi kwiatami. Jan ma aureolę, biret i
krucyfiks, a na pięcioczłonowym wolutowym cokole ozdobionym muszlą napis fundacyjny wskazuje na rok
1846 jako datę powstania
(nad: H. Jakóbczak)
KAZIMIERz KATARZYNa MAXELON Fondatorowie Proszą O troie Pozdrowienia za wszystKie dusze Zmarłe
R.P. 1846
Poręba (gm. i pow. Myślenice): jest tu, nad potokiem Porębianka,
czteroczłonowa kamienna kapliczka osłonięta blaszanym daszkiem, świeżo
wyremontowana. W bocznej wnęce trzeciej kondygnacji umieszczono
płaskorzeźbę Jana N. z podpisem: Ś Jan Nepomucen
Krzyszkowice (gm. i pow. Myślenice,
):
niewielka kamienna rzeźba, chroniona ozdobnym daszkiem opartym na
słupkach, na
masywnym cokole, ustawiona przed bramą dworskiego parku. Miejsce dobrane
zostało zapewne nieprzypadkowo, gdyż tuż obok przepływa rzeczka Głogoczówka, jest też staw i mostek.
Obiekt remontowany w 2011 roku przez konserwatorów A.Wieciech-Szymoniak
oraz W.Podczerwińskiego, na wniosek radnego S.S.Cichonia. Zadanie
zrealizowane zostało przez UMiG Myślenice w oparciu o środki unijne
(koszt 23248 zł). Na podstawie archiwalnych fotografii zrekonstruowane
zostało zwieńczenie sygnaturki z zamykającym je stalowym krzyżem,
zmieniona też została lokalizacja kapliczki, zapewne znad stawu
położonego nieco na północ na bardziej eksponowane miejsce w centrum wsi (nad: H.Jakóbczak)
Kamienna figura Jana N.
z roku 1815 ustawiona na cokole z inskrypcją "Szymąn Panek,
fodatur prosi o pozdrowienie anielskie za duse zmarłe R.P. 1815”, zabezpieczona blaszanym ząbkowanym
daszkiem. Na wniosek opiekuna, Jana Kity, obiekt był
wyremontowany w roku 2013 kosztem 11 tysięcy zł pochodzących z
budżetu województwa. Konserwacja polegała również na zdjęciu warstw
polichromii. Pierwotnie była posadowiona w odległości około 200 metrów na
północny wschód od obecnego położenia, w otoczeniu wiekowych lip
skrywających jej kompozycje. Prawdopodobnie w okresie 1890-1900 ówcześni
właściciele, rodzina Kaperków, przeniosła figurę na obecne bardziej
reprezentacyjne miejsce, umiejscowione na rozstaju dróg
W dzielnicy Piesaki, nad Głogoczówką i przy drodze, stoi ciemnożółta murowana kapliczka domkowa z II połowy XIX wieku,
o dwuspadowym dachu zwieńczonym sygnaturką,
fundowana przez rodzinę Pobożniaków ocaloną przed zarazą cholery w roku
1855. Wersja alternatywna - na pamiątkę rodziny, która zginęła na skutek
osunięcia się ich domu do rzeki podczas powodzi. Wewnątrz była kiedyś
drewniana figura Jana N. złej jakości, skoro została usunięta z tego
powodu przez proboszcza jeszcze w wieku XIX. Jej dalsze losy są nieznane. Długo rezydował tam obraz
NMP z kościoła, który był kradziony i odzyskiwany. Kapliczka cierpiała
podczas wylewów rzeki, ale po ostatnim remoncie w latach 90. XX wieku
wprowadzono do niej szablonową figurę Jana N. o długiej befce, wykonaną
w pracowni Andrzeja Burkota z Górek Wielkich (gm. Brenna, pow.
Cieszyn, X.Cieszyńskie >>) (nad: H.Jakóbczak)
Dla porządku notuję tu również zaginioną dawno temu
drewnianą figurę Jana N. usuniętą z powodu złej jakości przez proboszcza
jeszcze w wieku XIX z istniejącej do dzisiaj kapliczki nad Głogoczówką (zobacz wyżej) (nad: H.Jakóbczak)
Relief z Janem N. w płytkiej niszy na cokole pomnika
MB. Napis brzmi: "FUNDATOROWIE TEJ / FIGURY JAN I TERESA /
ŁĘŻNIAKOWIE / R. 1910". Natomiast pod postacią Jana umieszczono
podpis "Ś. JAN" (nad: Pietrosul)
Tokarnia (gm. Tokarnia, pow. Myślenice): znana w literaturze
kamienna figura Jana N. z 1805 roku, świeżo odnowiona, opatrzona
daszkiem (>>)
Tokarnia (gm. Tokarnia, pow. Myślenice): przy drodze do Łętowni
stoi piękna, murowana, kryta gontem kapliczka z sygnaturką,
mieszcząca figurę św. Jana, wybudowana w 1828 roku
Krzczonów (gm. Tokarnia, pow. Myślenice): krzyż z płaskorzeźbą
JN stoi przy głównej drodze przez wieś. Jan jest bardzo sympatyczny,
kolorowo pomalowany i ma rudą brodę (nad: H. Jakóbczak)
Sułkowice (gm. Sułkowice, pow. Myślenice, ): kamienne figury JN (1790
rok) i Floriana (>>) (1828
rok) na murze kościelnym flankują bramę. Jan jest statyczny i
monumentalny, w birecie i z krucyfiksem, w lekkim kontrapoście.
Zdjęcia, które robiłem temu obiektowi podczas wycieczki 4.05.2002 poszukiwałem dłuższy
czas. Znalazłem je pięć lat później... na sąsiedniej stronie tego serwisu dotyczącej
Janów Podhalańskich (>>)!
Cóż, skleroza nie boli. Na cokole napis, który w tłumaczeniu brzmi: Bogu
Najlepszemu, Najwyższemu / Pamięci Św. Jana Nepomucena / Opiekunowi
dobrej opinii / Wystawił ze względu na ślub, z czcią / Na wieczną
pamiątkę / Dziekan Myślenic / Parafii Sułkowice / 14 sierpnia 1790:
D.O.M.
Honori S: Ioanni Nepom.
Patrono Bonae Famae
Posuit ex voto
In perennem Veneratione
Decanus Myslenice
Parochus Sulkovicensis
14 Augusti 1790
Sułkowice (gm. Sułkowice, pow. Myślenice): drugi tutejszy Jan N. stoi przy głównej drodze,
chroniony jest daszkiem (>>). Datowany na 1831 rok,
fundacja: Jakub Radoń,
"restauracja" na rok 1906 (nad: Bajarka)
Krzywaczka (gm. Sułkowice, pow. Myślenice, ): koło drogi nr 52 kamienna
polichromowana płaskorzeźba Jana N. we wnęce cokołu żółtej
figury Chrystusa. Obiekt pochodzi z roku 1936 (wg innego źródła z
wieku XIX), a fundatorem
był niejaki Buraczek. Barwy są zmienne w czasie, ale zwykle
pozostają w tonacji żółtobrązowej (nad: Bajarka)
Krzywaczka (gm. Sułkowice, pow. Myślenice, ): w pobliżu kościoła, przy mostku. Kamienna figura
stoi na wysokim cokole, niestety mimo osłaniającego ją daszku jest
mocno zniszczona. Na cokole inskrypcja: "Kanty / i Katarzyna /
Szafrańcowie / Fundatorowie / proszą o po / zdrowienie / Anielskie /
za dusze / zmarłe", poniżej inskrypcji, w osobnym obramieniu, napis
"R. P. 1843", w górnej części cokołu widoczna data 1934 (nad:
H.Jakóbczak)
-
Krzywaczka-Brzezina (gm. Sułkowice, pow. Myślenice, ):
w tym zachodnim przysiółku Krzywaczki, przy dawnym gościńcu cesarskim
z Wiednia do Lwowa, w
miejscu gdzie przecina on strumyk Leśnica, stała niegdyś figura Jana
N. Do dziś starsi mieszkańcy
miejsce to nazywają „Przy
Świętym Janie”. Obiekt ten widoczny jest na mapach z końca XIX
wieku i z roku 1911 (nad:
H.Jakóbczak)
Przydrożna kapliczka w postaci
czterokondygnacyjnego słupa z wieloma postaciami. Wystawił ją w
1882 roku Jan Grabowski z żoną Marianną o czym świadczy
inskrypcja. Jest dobrze zachowana, może odnowiona. Jej główną
postacią jest Matka Boska na półksiężycu. Pod nią zaś znajduje
się krępa kamienna figura Jana N. w birecie, z palmą (nad: J.Kotek)
Dobczyce (gm. Dobczyce, pow. Myślenice): ludowa figura św. Jana
Nepomucena we wnęce murowanej kapliczki
Dobczyce (gm. Dobczyce, pow. Myślenice): w kaplicy zamkowej zobaczyć można
drewnianą rzeźbę JN w ciemnym kolorze, zapewne na skutek wydobycia go z wody. Obok umieszczono wykopaną w okolicy głowę pogańskiego posągu Swarożyca(?) (nad: M.K.)
Dobczyce (gm. Dobczyce, pow. Myślenice): inna figura z 1768 roku
niegdyś wskazywała prawą stronę rzeki Raby przy wjeździe na most. W 1907
roku przeniesiono je na szczyt schodów ze wzgórza zamkowego i od
tamtej pory "wprowadza" na dziedziniec
Dobczyce (gm. Dobczyce, pow. Myślenice): figura św. Jana Nepomucena
stoi obok "starego młyna. Rzeźba utrzymana w stylu barokowym,
wykonana została z piaskowca w 1782 roku; odnowiona w 1993 roku. Na cokole,
pod oryginalną datą ufundowania, tablica informująca:
W grudniu 1942 r.
hitlerowscy
żandarmi: Pulowski
i Szymański - Drachenberg.
we furji
germańskiej
świętokradzką
ręką zbeszcześcili
i uszkodzili
tę figurę.
Zrekonstruowano
ją w kwietniu 1946 r.
Brzączowice (gm. Dobczyce, pow. Myślenice, ):
kamienna kapliczka Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej znajduje się
przy drodze, naprzeciw południowej elewacji kościoła parafialnego.
Na lewej ścianie cokołu widoczna płaskorzeźbiona postać świętego
Jana Nepomucena. W prawej ręce święty trzyma niewielki krzyż, palec
lewej ręki kładzie na ustach w geście nakazującym milczenie. W
dolnej części postumentu inskrypcja: "FONDATOROWIE / Józef
Wiktorya Jan / MANIECCY / 1906". Według informacji na stronie
gminy kapliczka ta została przeniesiona z terenu zalanego obecnie
wodami Jeziora Dobczyckiego (nad: H.Jakóbczak)
Brzączowice
(gm. Dobczyce, pow. Myślenice, ):
na Jałowcowej Górze, w przysiółku odciętym od pozostałej części
Brzączowic zatoką Jeziora Dobczyckiego, stoi kapliczka
Floriana (>>) z
wnęką, w której umieszczono kamienną figurę Jana N. Na cokole, poniżej wnęki z postacią Jana i płaskorzeźby
przedstawiającej Upadek Chrystusa pod Krzyżem, umieszczone zostały
dwie inskrypcje: "Oculi Domini / super juslos & / aures ejus in /
preces / eorum." (w tłumaczeniu "Oczy Pana [zwrócone są] ku
sprawiedliwym, a Jego uszy na ich wołanie." - jest to fragment Ps
34, 16, właściwie w tekście łacińskim powinno być chyba "justos") a niżej:
"Fundatorowie / Jan Salawa / Jan Sarafin
/ Mateusz Sarafin / R. P. 1863". Obiekt remontowany w
latach 2004-07. Aureola Jana jest urwana i luźno zawieszona na
ramieniu (uzup:
H.Jakóbczak)
Nowa Wieś
(gm. Dobczyce, pow. Myślenice, ):
przy mostku na rzeczce Młynówce, naprzeciwko boiska klubu sportowego
"Orzeł" i przy domu nr 179 stoi kapliczka słupowa. Ma formę wysokiego postumentu
zwieńczonego krzyżem. Na przedniej ścianie widoczne są dwie nisze
zamknięte konchami. W górnej ustawiona została figura Matki Bożej,
dolną wypełnia płaskorzeźbiony i polichromowany wizerunek świętego Jana Nepomucena z
krzyżem w dłoniach, opatrzony podpisem: "ŚW. JAN". Poniżej
tabliczka z inskrypcją fundacyjną: "JAN I WIKTORYA KANIA / Z BIENKOWIC /
PROSZĄ BOGA O UKOŃCZENIE WOJNY / BŁOGOSŁAWIENSTWO BOŻE DLA NICH / I
CAŁEJ RODZINY / 1917." Ciekawostką jest to, że wszystkie znaki L
i Ł w napisie są odwrócone (nad: H.Jakóbczak)
Na terenie przykościelnego cmentarza
starego kościoła stoi kamienna figura Jana N. ustawiona cokole.
Pełni ona funkcję kamienia nagrobnego, na co wskazuje inskrypcja
"Jan Przychocki / 1716-1790" (nad: J.K.)
W nowym kościele pw. Macierzyństwa NMP
znajduje się przeniesiona tu ze starego kościoła drewniana
rzeźba Jana N. (nad: Pietrosul)
Raciechowice (gm. Raciechowice, pow. Myślenice): ocalała resztka
(biust) kamiennej barokowej figury Jana N. stojącej na ołtarzu polowym przy
drewnianym kościele św. Jakuba Apostoła (nad: C. Anioł)
Poznachowice Górne (gm.
Raciechowice, pow. Myślenice): jest tu murowana bielona kapliczka podwójnie nepomucka - w środku są aż dwie figury Jana N.! Pierwsza to duża drewniana
rzeźba, polichromowana, o cechach barokowych (nad: C. Anioł)
Poznachowice Górne (gm.
Raciechowice, pow. Myślenice): jest tu murowana bielona kapliczka podwójnie nepomucka - w środku są aż dwie figury Jana N.! Druga to duża drewniana
rzeźba, polichromowana, o cechach barokowych, trzymająca krzyż i
wpatrzona w przestrzeń (nad: C. Anioł)
Gruszów
(gm. Raciechowice, pow. Myślenice, ):
poniżej drewnianego XVI-wiecznego kościoła, przy mostku nad małym
ciekiem wodnym, stoi ogrodzona kapliczka słupowa zwieńczona oszkloną
figurą NMP Niepokalanie Poczętej. Po lewej stronie w połowie
postumentu, w delikatnie zaakcentowanej niszy znajduje się malowana
płaskorzeźba Jana N. (nad: G.K.)
Żerosławice (gm.
Raciechowice, pow. Myślenice): po południowo-zachodniej stronie
drogi przez wieś znajduje się dworskie założenie parkowe ze stawem i
drewnianą kapliczką Jana Nepomucena, przełom XIX i XX wieku (wpis do
rejestru zabytków nr A-489 z 29.06.1984)
Glichów
(gm. Wiśniowa, pow. Myślenice, ):
pomiędzy kościołem a "Mostem Glichowskim", na prywatnej posesji
znajduje się kapliczka słupowa, którą zwieńcza postać Jezusa.
Poniżej we frontowej wnęce stoi piaskowcowa, częściowo malowana
figurka Jana N. Jan dzierży w ręku zarówno krzyż jak i palmę. Na głowie
spoczywa czarny biret, natomiast jego włosy oraz zarost są
pomalowane nie na czarno. Odkrywca obiektu, Brat Wirtualny G.K. określił to (jak na daltonistę
przystało) jako ciemny blond (nad: G.K.)
Wierzbanowa (gm.
Wiśniowa, pow. Myślenice, ): na
granicy wsi, na Przełęczy Wierzbanowskiej tuż obok przystanku
autobusowego, za ogrodzeniem stoi kapliczka słupowa, którą zwieńcza
figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Po lewej stronie, we wnęce w połowie
wysokości postumentu, znajduje się polichromowana płaskorzeźba Jana N. Jan
jest przedstawiony bez brody, lecz może to być efektem jej
zamalowania ta samą farbą co resztę twarzy
Wierzbanowa (gm. Wiśniowa, pow. Myślenice, ): tuż za wsią kamienny
wesoło pomalowany Jan N. z 1847 roku. Inskrypcja fundacyjna głosi:
Maciej i Regina Fod dator Ro Kos Proszi O Anielskie Pozdrowie nie Zaduse Zmarłych
W środkowej części cmentarza parafialnego (zobacz
niżej), na prawej
ścianie cokołu jednego z nagrobków z przełomu XIX i XX wieku znajduje
się płaskorzeźbiony wizerunek Jana N. z palmą i krzyżem w rękach. Podpis
głosi "ś. JAN". Niestety nie da się już odczytać inskrypcji
umieszczonej na ścianie frontowej pomnika, trudno zatem powiedzieć,
kiedy dokładnie został wykonany. Ciekawostką natomiast jest widoczny na
samym dole napis "OFIARODAWCY z AMERYKI" odnoszący się do fundatorów
nagrobka bądź też sponsorów którejś jego późniejszej renowacji
(nad: nad: H.G., H.Jakóbczak)
W środkowej części cmentarza parafialnego (zobacz
wyżej) znaleźć można niewielką płaskorzeźbę we wnęce jednego z
nagrobków, tym razem na frontowej ścianie pomnika nagrobnego. Postać
wprawdzie bez palmy i krzyż jakby nieco mniejszy, ale charakterystyczny
strój i podpis "S JAN" wydają się nie pozostawiać wątpliwości co
do jej tożsamości. Poniżej płaskorzeźby napis "D O M / W TMY GROBIE SPOCZY-
/ WAJĄ ZWŁOKI JANA / DOMINIKA ZMARŁ 26 / LISTOPADA 1878 ŻYŁ / PUPIĘTA
ROKU"
(nad: H.G., H.Jakóbczak)
Na cmentarzu parafialnym (zobacz wyżej) znaleźć można
płaskorzeźbiony wizerunek Jana N. umieszczony w podwójnej wnęce cokołu
nagrobka razem ze
świętym Marcinem, patronem tutejszego kościoła. Obie postacie podpisane
(nad: H.G., H.Jakóbczak)
Na cmentarzu parafialnym (zobacz wyżej) znaleźć można
płaskorzeźbiony wizerunek postaci podobnej do Jana N. umieszczony we wnęce
nagrobka. Nie ma niestety wystarczających przesłanek, żeby stwierdzić
bez wątpliwości, że jest to Jan Nepomucen, choć postać ma biret na
głowie i krzyż w rękach
(nad: H.G., H.Jakóbczak)
W tym przysiółku (dziś części Kobielnika), niedaleko skrzyżowania drogi 964 z lokalną do
właściwego Kobielnika, tuż za mostem na potoku Krzyworzeka, po
południowej stronie, przed
pierwszym domem, stoi przy drodze, pod drzewem, biała murowana
kapliczka, a w niej duża drewniana niefachowo polichromowana figura Jana N.
o cechach ludowych. Dłonie
ma doczepione wtórnie (bądź po prostu naprawione po latach uszkodzenia),
jednak krzyża w nich brak. Wielkie wymalowane oczy, biret, dziwaczne
zapięcie peleryny. Niedawno rzeźba z kapliczki została gruntownie
odnowiona, ma dorobione dłonie, pomalowana
(nad: A.Fulinska, uzup: K.P., Pietrosul)
Siepraw-Wieś
Pierwsza (gm. Siepraw, pow. Myślenice, ):
w tej części Sieprawia usytuowana jest
kamienna figura Jana N. na wysokim dwuczłonowym cokole, w którego
płycinie płaskorzeźba św. Katarzyny. Są to patroni fundatorów, czego
dowodzi napis: "Fandator / JAN CYRAN / Katarzyna / Żona / 1889" (nad: J.K., uzup: H.Jakóbczak)
Siepraw-Wieś
Pierwsza (gm. Siepraw, pow. Myślenice, ):
w tej części Sieprawia płaskorzeźbiony wizerunek Jana Nepomucena znajduje się na bocznej
ścianie cokołu kapliczki należącej do świętego Floriana i Matki
Boskiej. Umieszczona na ścianie przedniej inskrypcja datuje
kapliczkę, a tym samym zapewne i Jana, na rok 1871, a jej pełny
tekst brzmi: "Jan i Kata / rzyna Sudro / wie
Fondato / rowie Roku P / 1871" (nad: H.Jakóbczak)
Łyczanka (gm. Siepraw, pow. Myślenice, ):
kamienna kapliczka z figurą świętego Floriana stoi przy skrzyżowaniu
dróg na granicy Łyczanki i Świątnik Górnych, obok domu nr 21. Na przedniej ścianie cokołu widnieje płaskorzeźbiona
postać świętego Jana Nepomucena ujęta ozdobną bordiurą, opatrzona
podpisem "Ś. JAN". Jeszcze niżej widoczne jest przedstawienie Upadku
Chrystusa pod Krzyżem i inskrypcja: "FONDATOR / JAN KYRC I MARY /
JANNA ŻONA PROSZĄ / O WESTCHNIENIE / DO BOGA". Kapliczka ta
datowana jest we wszystkich napotkanych źródłach na rok 1882 (nad: H.Jakóbczak)
Czechówka (gm. Siepraw, pow. Myślenice, ):
przy skrzyżowaniu drogi z Wieliczki do Dobczyc z lokalną drogą
prowadzącą w stronę Sieprawia i Zakliczyna, pod starą lipą, stoi
kapliczka z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Na prawej
ścianie cokołu widoczna płaskorzeźbiona postać świętego Jana
Nepomucena opatrzona podpisem: "S. JAN". Z przodu, poniżej
płaskorzeźby wyobrażającej Upadek Chrystusa pod Krzyżem, inskrypcja
fundacyjna: "PIOTR I REGINA / CZYGANOWIE / FONDATOROWIE / TEI
FIGURY / PROSĄ OTROIE / POZDROWIENIA / ANIELSKIEGO ZA / DUSE
ZMARŁYCH / 1871" (nad: H.Jakóbczak)
W głównym ołtarzu drewnianego kościoła Wszystkich
Świętych znajduje się osiemnastowieczny obraz przedstawiający Trójcę
Świętą w otoczeniu świętych. W centrum kompozycji, poniżej postaci
Michała Archanioła, widać wychylającą się zza pleców świętych biskupów
Stanisława i Ambrożego główkę, należącą najprawdopodobniej do świętego
Jana Nepomucena, choć z racji umieszczenia na dalszym planie brak
typowych dla tego świętego atrybutów (nad: H.Jakóbczak)
W zwieńczeniu prawego rokokowego ołtarza bocznego
drewnianego kościoła Wszystkich Świętych (zobacz wyżej) znajduje się
obraz z Janem N. pochodzący z wieku XVIII (nad: H.Jakóbczak)
Na przykościelnym (zobacz wyżej) cmentarzu znajdowała
się niegdyś figura Jana N., jak donosi strona internetowa parafii (nad: H.Jakóbczak)
Lubień (gm. Lubień, pow. Myślenice, ):
nieco na uboczu wsi stoi kamienna figura Jana Nepomucena z roku
1776, jak głosi rozbudowana inskrypcja na prostokątnym cokole. Jest
ona nieco zaniedbana i malowniczo zarośnięta mchem, zarazem jest to najstarszy
zabytek wsi. Górną część cokołu zdobią woluty i główka putta. Trwają poszukiwania finansów na remont obiektu (nad: A.R.)
Na skarpie Zakopianki, po jej zachodniej stronie, dojrzycie sporego kamiennego Nepomucena stojącego pod
metalowym daszkiem (>>). Kiedyś stał on po drugiej stronie szosy, przy
strumieniu i odjeździe bocznej drogi. Robiłem mu wtedy fotkę
ryzykując, że ktoś mi wjedzie w zderzak, niestety gdzieś się
zapodziała, sesję powtórzyłem w lutym 2011. Jan jest w stylu
barokowo-ludowym, przed renowacją był nieco zniszczony (zwłaszcza stopy, które są
dosłownie wymyte do szerokości szyi figury), o wydłużonej twarzy, z
krzyżem w rękach. Napis na cokole nieczytelny. Szczęśliwie nie
zaszkodziły mu roboty drogowe prowadzone przy DK7, choć szkoda
odsunięcia obiektu od strumyka, który był przyczyną jego postawienia.
Za to można czepiać się renowacji przeprowadzonej przez Gminę w roku
2017 - przepadłą cała szlachetna patyna rzeźby
(uwaga: GPS zalicza to miejsce do części Lubienia - Kuśmidrowej)
Kapliczka znajduje się przed prywatną posesją, podpis
głosi, że pochodzi z 1897 roku. Na cokole, w płytkiej wnęce umieszczono
płaskorzeźbiony wizerunek Jana N. z krzyżem i podpisano: "Ś. JAN"
(nad: Alirioduo)
Przy żółtym szlaku na Krzywicką Górę, przy asfaltowej
drodze (rola Mizerówka/Mizery), nad potokiem Krzywiczanka stoi kamienna
figura Floriana, chroniona blaszanym daszkiem (>>). Na froncie cokołu, w
najniższej kondygnacji, we wnęce umieszczono polichromowaną płaskorzeźbę
Jana N. opatrzoną stosownym podpisem. Inskrypcja fundacyjna informuję,
że obiekt ufundowany został w roku 1875 przez Macieja i Magdalenę
Muniaków (nad: K.P.)
Obraz świętego Jana Nepomucena w zwieńczeniu prawego
ołtarza bocznego w kościele św. Mikołaja. W tle widoczna scena Topienia,
a w rzece zapewne aureola z pięciu gwiazd (nad: H.Jakóbczak)
Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ): stojąca w wodzie figura w komorze Piłsudskiego
(czasem zwanej Jeziorem Piłsudskiego) w
kopalni soli to oczywiście Nepomuk. Została ona wykonana w roku 1829
przez górnika Józefa Grabowskiego, a trafiła tu z
zagrożonej zawałem komory Przykos
- Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ):
w książce Antoniego Jodłowskiego "Żupa Solna w Wieliczce"
znajduje się informacja (potwierdzona w innym miejscu tej samej
książki), że na I poziomie kopalni, w poprzeczni Blum, koło szybiku
Mirów, istniała kaplica świętego Jana Nepomucena, która powstała około
roku 1730 (uwaga: do ustalenia czy, i jakie relikty kaplicy i jej
wyposażenia przetrwały do dnia dzisiejszego) (nad: H.Jakóbczak)
Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ): od południowej strony kościoła św. Klemensa, u szczytu schodów,
stoi murowana solidna kapliczka nepomucka. Zbudowana w latach 1855 -
1860, gdy proboszczem był ks. Leopold Bieniek. Wewnątrz znajduje się bezbroda (!) figura
Jana N. z krucyfiksem, w birecie i ze stułą, drewniana i polichromowana,
o wysokości o wysokości 200 cm.
Według przewodnika po kościele figurę tę ponoć już w roku 1834
przeniesiono z innej kapliczki, która jakoby mieściła się w Rynku
Górnym. Nie jest tam natomiast wprost napisane, czy kapliczka JN przy
kościele istniała już wcześniej, czy przeniesienie było równoznaczne z
jej powstaniem. Nie ma też mowy o tym, czy obecna kaplica jest pierwszą,
czy już kolejną budowlą w tym miejscu, a z poprzednio zebranych
informacji wynika, że raczej kolejną. Ale za to w kolejnym zdaniu możemy
przeczytać, że rzeźba JN, która obecnie stoi w rzeczonej kaplicy, w
latach 1859-1881 znajdowała się w ołtarzu głównym kościoła św. Klemensa,
co potwierdza też drugi przewodnik. Kapliczka odnowiona w roku 1942.
Odnaleziona na strychu, odnowiona i ustawiona na dzisiejszym miejscu
staraniem proboszcza Zbigniewa Gerlego w roku 1988. Przed wojną, i
okresowo równiez później, w dzień św. Marka Ewangelisty, odbywała się tu
procesja dookoła kościoła ku czci Jana N. Jest tu też
Florian (>>) (uwaga: należy kontynuować
poszukiwania w źródłach celem ustalenia losów tej figury, jej
poprzedniczki i obu
kapliczek) (nad: B.H., uzup: H.Jakóbczak)
Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ):
w kościele reformatów pod wezwaniem św. Franciszka z Asyżu, w
zwieńczeniu ołtarza św. Antoniego Padewskiego znajduje się XVIII-wieczny
obraz Jana Nepomucena. Jest krzyż, jest palemka, jest i aureola z pięciu
gwiazd, a po bokach polatują uskrzydlone anielskie (?) główki (nad:
H.Jakóbczak)
Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ):
przy skrzyżowaniu ulicy Rożnowskiej z ulicą Czubinów znajduje się
kapliczka domkowa z figurą Jana N. wewnątrz. Święty w typowym dla JN stroju, w
lewej ręce trzyma księgę, w prawej prawdopodobnie resztki krzyża. Rzeźba,
której nie udało się zobaczyć podczas wizji lokalnej, jeśli oczywiście nadal tam jest, znajduje się we
wnęce od strony przyległej ogrodzonej posesji i nie da się jej zobaczyć
z ulicy, a sama kapliczka jest otoczona trudnym do sforsowania metalowym
płotkiem. Dodatkowo sprawę utrudnia fakt, że cała kapliczka została
niedawno owinięta folią (!) a zatem chwilowo nie da się w żaden sposób
zajrzeć do wnętrza ani wykonać jego zdjęcia. Identyfikację potwierdza
artykuł (>>) Bogusława Krasnowolskiego na temat sąsiedniej wsi Siercza, którego autor wspomina o
pochodzącej z końca XVIII wieku kapliczce św. Jana Nepomucena na Czubinowie.
Nawiązał się kontakt z przedstawicielem rodziny, która od 50 lat
opiekuje się kapliczką i stara się o jej remont. Można spodziewać się
zdjęć obiektu, co ostatecznie potwierdzi identyfikację (uwaga: w lipcu
2017 w kapliczce nie było figury! czy oznacza to katastrofę, czy
też renowację? należy sprawdzić na miejscu) (nad: H.Jakóbczak, uzup:
S.Zobniów)
Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ): przy
zbiegu ulic Krzyszkowickiej i
Różanej stoi trójkondygnacyjna kapliczka. We wnękach płaskorzeźby
świętych, a na szczycie kamienna polichromowana figura Jana N. chroniona
blaszanym
daszkiem (>>) (nad:
H.Jakóbczak)
Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ):
w kościele św. Sebastiana, w głównym ołtarzu, znajduje się drewniana
złocona figura św.
Jana Nepomucena, pochodząca zapewne, podobnie jak cały ołtarz z wieku
XVIII. Brak jej jednoznacznych atrybutów nepomuckich (mały krzyżyk w
prawej dłoni zapewne włożono wtórnie), ale określenie
tej rzeźby w przewodniku po kościele, gest i postawa Jana, wyczucie
odkrywcy, a także sąsiedztwo stojącej z drugiej
strony figury Jana Kantego, który w Małopolsce często towarzyszy JN,
zdaje się potwierdzać taką identyfikację (nad:
H.Jakóbczak)
Wieliczka (gm. i pow. Wieliczka, ):
w tym samym drewnianym kościele św. Sebastiana (zobacz wyżej), na prawej ścianie, jest owalny obraz
Jana N. w bogatej ażurowej ramie. Z lewej strony, w tle, widać scenę
Topienia, a z prawej mocno zatarta scena Spowiedzi (?) (nad: B.K.)
W bocznej niszy środkowej kondygnacji kamiennej trzypiętrowej
kapliczki Chrystusa znajduje się polichromowana półplastyczna figurka
Jana N. z krzyżem w rękach. Aktualne malowanie dało Janowi coś w rodzaju
złotej opaski na głowie i siedem (!) gwiazdek. Podpis głosi: SW. JAN (nad: M.O.)
Przy bocznej drodze do Śledziejowic, niedaleko
przystanku MPK 'Kokotów
II', stoi murowana kapliczka z dwuspadowym daszkiem. W niej kamienna
polichromowana figura Jana N. o cechach barokowych, w nietypowej aureoli
- dwie najniższe gwiazdy wyposażono w warkocze, jakby to były komety. W
połączeniu z wąskimi białymi oczami o niebieskich tęczówkach robi nieco
szatańskie wrażenie. Nieco dziwne jest też zamocowanie aureoli w formie
opaski nałożonej na biret, ale całość ma niezłą klasę (nad: H.Jakóbczak)
Niedaleko kościoła, przy drodze do Śledziejowic, w
niszy środkowej kondygnacji kamiennej trzypiętrowej kapliczki z krzyżem
na czubku i kręconymi kolumienkami znajduje się polichromowana figura Jana N. Oprócz rozlicznych
figurek świętych na cokole widoczne są dwa mocno zatarte napisy, przy
samej ziemi: "FUNDATOROWIE BŁAŻEJ I MARYANNA GRÓCHA [...] REGINA [...]
PROSZĄ [...]" a powyżej: "ODNOWIONA w r. 1988" (nad:
H.Jakóbczak)
W bocznej niszy kapliczki słupowej NMP, odrestaurowanej w
2015 roku, znajduje się, między innymi świętymi, półpełna rzeźba Jana N. Jest on podpisany i
przedstawiony niemal z profilu, z krucyfiksem i palmą. Na czubku krzyż (nad: Pietrosul)
Za rzeką Wilgą, przy drodze wiodącej do lasu stoi
kamienna trójkondygnacyjna kapliczka chroniona blaszanym daszkiem.
Najwyższą kondygnację stanowi kamienna polichromowana figura Jana N.
Niżej płaskorzeźba Madonny z Dzieciątkiem i inni święci. Na dole wyryte:
"Fundatorzy Stanisław i Agnieszka
Koszlowie (?)" (nad: JBN)
Janowice (gm. i pow. Wieliczka): siedmiogwiaździsty (!) Jan N. z kapliczki na słupie z 1853 roku
(nad: Bajarka)
Koźmice Wielkie (gm. i pow. Wieliczka, ): przy
skrzyżowaniu lokalnych dróg, na granicy Koźmic Wielkich i Janowic
(przysiółek Podjanowice), w pobliżu mostu na Wildze, stoi kamienny
polichromowany Jan N. na prostym cokole, zaopatrzony w prosty
blaszany
daszek (>>). Inskrypcja
objaśnia, że ufundował go Jan Holewa w roku 1827
(nad: H.Jakóbczak <-- H.G.)
Podstolice (gm. i pow. Wieliczka, ): we
wschodniej części wsi, przy skrzyżowaniu lokalnych dróg, obok domu
oznaczonego numerem 74, stoi wieloczłonowa kamienna kapliczka z
polichromowaną sceną Koronacji NMP na szczycie, pod
daszkiem (>>). We wnękach
cała kolekcja rzeźb i płaskorzeźb, wśród nich, na tylnej (:() ścianie
cokołu półplastyczny wizerunek Jana N., kolorowany, podpisany "S.
JAN". Na cokole inskrypcja: "FANDATOROWIE / MATEUSZ i AGNIESKA /
CHLEBDOWIE / PROSZA / O WESTHNIENIE / DO BOGA. / 1872." Smutkiem
napawa niewątpliwie kiepski stan zachowania kapliczki. Jak widać z
porównania starszych i nowszych zdjęć obiekt jest czasem niefachowo
przemalowywany
Podstolice (gm. i pow. Wieliczka, ): murowana kapliczka
domkowa o czterospadowym daszku, z umieszczona we wnętrzu drewnianą
polichromowaną i ludową figurą świętego Jana
Nepomucena znajduje się w przysiółku Zamłynie, przy skrzyżowaniu lokalnych dróg
i w pobliżu mostu na Wildze, naprzeciwko domu
o numerze 27. Tablica informacyjna umieszczona w zabytkowym kościele
Ducha Świętego datuje ją na wiek XVIII, co należy potwierdzić (nad:
H.Jakóbczak)
Rożnowa (gm. i pow. Wieliczka, ): na
granicy Rożnowej i Wieliczki, przy skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej numer
964 z drogami lokalnymi, obok domu numer 12 stoi wieloczłonowa kamienna
i polichromowana kapliczka św. Floriana,
a we wnęce na przedniej ścianie pierwszego piętra cokołu znalazła się rzeźbiona
postać Jana N. Poniżej inskrypcja: "MARYIANNA / PŁATKOWA FONDA /
TORKA PROSI / PRZECHODZĄCZEGO / O POZDROWIENIE / ANIELSKIE / R. P.
1874.". Z boku słabo czytelna wzmianka o odnowieniu kapliczki w roku
1991
(nad: H.Jakóbczak)
Siercza (gm. i pow. Wieliczka, ): na
skwerku, przed przylegającą do dawnego dworu (dziś klasztor
urszulanek) kaplicą stoi na cokole polichromowana figura Jana N.
chroniona przed opadami eternitowym daszkiem na dwóch słupach (nad: H.Jakóbczak)
Byszyce (gm.
i pow. Wieliczka, ):
przy drodze z Wieliczki do Myślenic, na granicy Byszyc i Sieprawia,
znajduje się kapliczka z figurą Matki Bożej z Dzieciątkiem. Na
przedniej ścianie cokołu widoczna jest płaskorzeźbiona postać
świętego, którego przy dużej dozie dobrej woli można uznać za Jana
Nepomucena. Za taką atrybucją świadczyłby jego strój, krzyż trzymany
w dłoniach i umieszczony poniżej podpis "S. Jan". Wątpliwości budzić
może jednak dość dziwaczne, jednolicie czarne malowanie szaty
okrywającej postać świętego. Na kapliczce umieszczona została
również inskrypcja: "1866 / Józef Siatka / s. p. i Jan", której
dalszy ciąg: "i Walanty i Maryanna" wyryto w dolnej części
postumentu. Na samym dole jeszcze jeden napis: "Chudaszek Antonina /
r. 1998", odnoszący się najprawdopodobniej do odnowienia kapliczki (nad: H.Jakóbczak)
Mietniów (gm.
i pow. Wieliczka, ):
czterokondygnacyjna kapliczka, stojąca przy skrzyżowaniu dróg w centrum Mietniowa
i w bliskości rzeczki Wilga, należy
wprawdzie zasadniczo do świętego Floriana, ale we wnęce na przedniej
ścianie postumentu jest też płaskorzeźbione przedstawienie świętego Jana
Nepomucena. Święty ubrany jest w charakterystyczny strój, w obu rękach
trzyma krzyż. Brak wprawdzie innych typowych atrybutów nepomuceńskich,
jednak umieszczony poniżej postaci podpis "S Jan." zdaje się przesądzać
jej identyfikację (nad: H.Jakóbczak)
Mietniów (gm.
i pow. Wieliczka, ):
na prywatnej posesji, przy głównej drodze przez wieś stoi inna (zobacz
wyżej) wielokondygnacyjna kapliczka zwieńczona posągiem świętego
Floriana. Płaskorzeźbiony wizerunek świętego Jana Nepomucena znajduje
się na prawej ścianie postumentu. Święty ubrany jest w charakterystyczny
strój, oburącz trzyma krzyż, a w prawej ręce dodatkowo szarą palemkę.
Wnęka z Janem Nepomucenem ozdobiona jest w górnej części sześcioma słabo
widocznymi gwiazdami, natomiast poniżej konsoli, na której stoi postać
świętego, umieszczono napis: "S. JAN". Na przedniej ścianie
cokołu, tuż nad ziemią, widoczna inskrypcja: "FONDATOROWIE / MICHAŁ I
ZOCHWIJA NIZIEŃSCZY / NAJSWIĘTSZA MARYIO PANNO / WSTAW SIĘ ZANAMI / DO
SYNA SWEGO. / 1892" (nad: H.Jakóbczak)
¿ Mietniów (gm.
i pow. Wieliczka, ):
trzecia (!) kapliczka świętego Floriana stoi na prywatnej posesji, przy
głównej drodze, w pobliżu granicy Mietniowa i Chorągwicy. Na lewej
ścianie postumentu widoczna płaskorzeźbiona postać z krzyżem. Zapewne
nie jest to Jan N., w każdym razie tajemnicza postać ma zdecydowanie za
mało atrybutów, aby można było tak twierdzić. Również ubiór nie jest
typowy dla kanonika - brak rokiety i biretu. Klasyfikacja: Pseudonepomuk
(>>) (nad: H.Jakóbczak)
Grajów (gm.
i pow. Wieliczka, ):
kapliczka Matki Bożej Różańcowej stoi w północnej części wsi, przy
skrzyżowaniu dróg na granicy Grajowa i Dobranowic. Po obu stronach
figury Matki Bożej znajdują się mniejsze postacie św. Jana Nepomucena i
św. Tekli (?). Cała grupa umieszczona została na wysokim postumencie
zwieńczonym ozdobnym gzymsem i osłonięta blaszanym daszkiem. Na
przedniej ścianie cokołu widoczna inskrypcja: "Jan i TeKla / CaicyKowie
/ Fondator.wie / proszą o pozdro / wienie AnielsKie / do M. B. Różań /
cowiey / zadusze / zmarłych.", a poniżej, nad samą ziemią, data:
"R. P.
1856" (nad: H.Jakóbczak)
Dobranowice (gm.
i pow. Wieliczka, ):
kapliczka Matki Bożej Niepokalanie Poczętej znajduje się na środku
skrzyżowania, w pobliżu szkoły i kościoła parafialnego. Na tylnej
ścianie wysokiego postumentu, w półkoliście zamkniętej wnęce, znajduje
się figura świętego Jana Nepomucena z krzyżem w dłoniach, opatrzona
podpisem: "S. IAN". Na przedniej ścianie kapliczki widoczna
inskrypcja: "FUNDATOROWIE. / WOICIECH I MARIANNA / KUCHARSCY. / PROSZĄ O
WSTHNIENIE / ZA DUSZE ZMARŁYCH / DO BOGA.", a z lewej strony słabo
czytelne napisy: "RO 1862. KU. / REN 1956 B" (nad: H.Jakóbczak)
Niepołomice (gm. Niepołomice, pow. Wieliczka, ):
przy rozstajach ulic Kolejowej i Moczydło, koło stawu, na postumencie
stoi przydrożny posąg św. Jana Nepomucena pochodzący z I połowy XIX
wieku. Ładna ozdobna trójkątna krata-płotek, nad rzeźbą wygięty blaszany
daszek (>>). Obiekt nieco podobny
do drugiego Nepomuka Niepołomickiego (zobacz niżej)
Niepołomice (gm. Niepołomice, pow. Wieliczka, ):
na rozstajach i przy cieku wodnym, przy drodze nr 964 na Wolę Batorską
(ul. Stefana Batorego), stoi piaskowcowy Jan N. w aureoli, pochodzący z 1901 roku.
Obiekt nieco podobny do pierwszego Nepomuka Niepołomickiego (zobacz
wyżej), choć prostszy w formie (nad: Bajarka). Na cokole inskrypcja
fundacyjna:
BOGU
NAHWAŁE
FÓNDATOROWIE
JAN I KATARZYNA FIEMOWIE
ROK 1901
Niepołomice (gm. Niepołomice, pow. Wieliczka, ):
w prezbiterium kościoła Dziesięciu Tysięcy Męczenników przy ulicy
Pięknej 2 są stalle ozdobione obrazami przedstawiającymi świętych Filipa
Neri, Walentego, oraz Jana Nepomucena. Jana przedstawiono jako starszego
mężczyznę, w tle umieszczono scenę Spowiedzi Królowej oraz most.
Zobacz ten obraz na panoramie (>>)
W bocznej niszy kapliczki słupowej z 1862 roku
umieszczona jest półpełna rzeźba Jana N. Napisy na cokole głoszą: "Ś.
JAN"; "Fundatorowie / PAWEŁ i MARIA / Szeląg / proszą o west: / chnienie
do Boga. / R:P:1862. / ODN. 1967 R." (nad: Pietrosul)
Kapliczka św. Jana Nepomucena zwana "Jonek"
- figura na ceglanym cokole, pod blaszanym
daszkiem (>>) na prętach,
stoi w wodzie, w ujętym kamiennym obramowaniem źródełku
W Muzeum Klasztornym przy klasztorze benedyktynek
eksponowana jest drewniana rzeźba Jana N., zwana przez siostry
"Nepomucenem ogrodowym". Zapewne stał w wirydarzu lub w ogrodach przy
klasztorze. Pochodzi ponoć z XVII wieku, ale tak wczesne datowanie
byłoby baaaardzo wyjątkowe i wymaga sprawdzenia. Jan ma palec przy
ustach, resztki polichromii i brakuje mu atrybutów (krzyża, palmy) (nad:
Alirioduo)
W ogrodzie klasztornym benedyktynek - Sióstr
Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej, w bliskości cieku wodnego, znajduje się kapliczka w formie
cokołu z blaszanym ząbkowanym
daszkiem (>>) na prętach. Pod
daszkiem bielona figura Jana N. zaopatrzona w krucyfiks oparty na lewym
barku, w birecie. Lekki kontrapost, skręcone szaty (nad: H.W.)
Chobot (gm. Niepołomice, pow. Wieliczka, ):
przy skrzyżowaniu drogi numer 964 z drogą lokalną, na granicy wsi Chobot
i Wola Zabierzowska stoi ceglana kapliczka w formie czworobocznego
filara, ozdobiona na szczycie blaszanymi ząbkami i trzema gwiazdami.
Pochodzi z XIX wieku, we wnęce znajduje się drewniany polichromowany
posąg św. Jana Nepomucena. Jest to zapewne kolejne wcielenie tego
obiektu - figura pochodzi z wieku XVIII, źródło wspomina o wieku XIX, a
napis na tabliczce wskazuje na rok 1989 (zapewne data remontu lub
odbudowy): "FUNDATORZY KAPLICZKI ŚWIĘTEGO JANA SOWOWIE ROK 1989"
(nad: H.Jakóbczak)
Chobot (gm. Niepołomice, pow. Wieliczka, ):
kapliczka słupowa z typowymi dla okolic Krakowa płaskorzeźbionymi
postaciami świętych w półkoliście zamkniętych wnękach. Jest tam Florian,
Tomasz z Akwinu, Katarzyna ze Sieny, jest też płaskorzeźba podpisana "S.
T. JAN". Jeżeli do tego dodamy typowy strój, krzyż i palemkę, to nie
może być wątpliwości, że chodzi o Jana N. Inskrypcja głosi "FONDATOROWIE
TOMASZ I KATARZYNA KĘPOWIE R. P. 1896" (nad: H.Jakóbczak)
Zabierzów Bocheński (gm. Niepołomice, pow. Wieliczka, ):
przy skrzyżowaniu lokalnych dróg, na granicy Zabierzowa Bocheńskiego i
Woli Zabierzowskiej, w bliskości cieku wodnego stoi kamienna figura Jana
N. z krzyżem w ramionach, na cokole, pod blaszanym
daszkiem (>>), otoczona
metalowym płotkiem. Bardzo przypomina obie figury nepomuckie z
Niepołomic (zobacz wyżej), tym bardziej, że wszystkie trzy zostały
niedawno odnowione (nad: H.Jakóbczak <- G.J.)
Biskupice
(gm. Biskupice, pow. Wieliczka,
): przy skrzyżowaniu dróg w centrum wsi,
koło remizy straży pożarnej stoi figura Jana N. Osłonięta metalowym
daszkiem
(>>) rzeźba stoi na cokole ozdobionym ostrołukowo zamkniętymi
wnękami. We wnęce na przedniej ścianie cokołu napis: "O BYLE CIEŃ MA
ŻAL / CZŁOWIEK DO CZŁOWIEKA / A ŻYCIE JAK OSIOŁ UCIEKA / A WIECZNOŚĆ
CZEKA", na ścianie z lewej strony: "FUNDA / TORO / WIE / H. MIERO /
SZOWSCY", a z prawej: "ŚW. / JANIE / NEPOMU / CYNIE / MÓDL SIĘ / ZA NAMI / 1899"
(uzup: H.Jakóbczak)
Polichromowana ludowa figura Jana N. w niszy cokołu krzyża.
Biało-czarne szaty, zarost i gęste brwi, biret, brązowy krzyż. Na
plincie napis "Św. Jan". Pod niszą napis "PAMIĄTKA / GRUNWALDU
/ 1410_1910"
Polichromowana płaskorzeźba Jana N. w niszy kapliczki
NMP. Pod nią napis "Św. Jan". Szaty
biało-brązowo-czarne, na ramionach krzyż i palma, na głowie biret
Na zdobionym wolutkami cokole ustawiono polichromowaną
kamienną rzeźbę Jana N. w kontrapoście, z krzyżem. Nad nią blaszany
daszek z ząbkami, na wygiętych prętach. W niszy poniżej płaskorzeźba św.
Wojciecha. Pod nią w kartuszu rok "1807". Szaty
biało-brązowo-bordowe, w rękach krzyż, na głowie biret. Obiekt bardzo
malowniczy
Gdów
(gm. Gdów, pow. Wieliczka, ):
przy moście na Rabie na postumencie znajduje się
piękna, piaskowcowa, odnowiona figura (około 1,2 m wysokości) Jana N. pod
blaszanym
daszkiem
(>>) na czterech metalowych prętach, wdzięcznie wygiętych i
uzupełnionych na górze kutą wicią roślinną. Ciekawie opracowane
futerko peleryny. Na cokole kartusz z datą 1868 i monogramem G.G. Podczas niedawnego
(2008?) remontu Jana oczyszczono z farby.
Obiekt nieco podobny do obu Nepomuków Niepołomickich i Jana z Zabierzowa
(zobacz wyżej) (nad: Bajarka)
¿
Gdów
(gm. Gdów, pow. Wieliczka): skrajna rzeźba w rzędzie kamiennych figur
wieńczących prezbiterium kościoła parafialnego mogłaby być Janem N.,
lecz Księga trzymana w dłoniach wskazuje raczej na Jana Kantego lub
innego świętego kanonika. Sprawa wymaga zbadania (zobacz też niżej) (nad:
H.Jakóbczak)
¿
Gdów
(gm. Gdów, pow. Wieliczka): polichromowana figura we wnętrzu kościoła
parafialnego mogłaby być Janem N., lecz Księga trzymana w dłoniach
wskazuje raczej na Jana Kantego lub innego świętego kanonika. Sprawa
wymaga zbadania (zobacz też wyżej) (nad: H.Jakóbczak)
Winiary
(gm. Gdów, pow. Wieliczka): przy drodze 967 czteropiętrowa kamienna polichromowana
kapliczka. Na samej górze - krzyż, na dole - tablica inskrypcyjna
świadcząca, że obiekt ufundowała rodzina Augustyna i Anny Zająców w roku 1863. W jeden z
wnęk drugiej kondygnacji półplastyczny wizerunek Jana N., z krzyżem i w
birecie, pomalowany na czarno i niebiesko, wielkimi czerwonymi guzikami
sutanny (nad: Pietrosul)
Niegowić
(gm. Gdów, pow. Wieliczka, ): wiadomość o
odzyskaniuskradzionej (>>) figury Jana. Kapliczka murowana,
z boków są płaskorzeźby Św. Wojciecha i Św. Stanisława, usytuowana nad
stawami dworskimi, jednocześnie przy mostku na Królewskim Potoku i na
rozstajach dróg. Rzeźba malowana. Na cokole inskrypcje:
D.O.M.
Święty Janie Nepomudzki
tyś Patronem
Nędzy ludzkiej
Nie daj, Nie daj
zginąć
Miej w pamięci
Wielmożnego
Pana
Atanazego
Bożego dziecka
Niegowickiego
" 1828 "
Odnowiono
2005
Drewno, XIX wiek, na cokole data 1828. Fundacja Niegowickich. W tej parafii w latach 1948-49
wikarym był Karol Wojtyła, który zapewne odprawił tu jakieś nabożeństwo.
Zobacz artykuł z Dziennika Polskiego autorstwa W.R.
(>>). Obiekt remontowany w 2005 roku, usunięto wtedy malowanie kapliczki
Kamienna polichromowana figura św. Jana Nepomucena z
1902 roku ufundowana przez Andrzeja Bednarskiego. Na cokole wizerunki
świętych
(Matka Bożej Nieustającej Pomocy, św. Andrzej, św. Katarzyna, św.
Rozalia) (nad: Pietrosul)
W jednej z nisz kapliczki z 1863 roku, usytuowanej
na południowym skraju wsi, koło ronda, znajduje się figura Jana N.
Fundatorką kapliczki była Klara Wojciechowa Czambina, wdowa po
kasztelanie, który zginął podczas powstania styczniowego (uwaga: sprawdzić stan aktualny) (nad: Pietrosul)
Przy skrzyżowaniu dróg w zachodniej części wsi
znajduje się kamienna kapliczka Matki Bożej Różańcowej. Na lewej ścianie
kapliczki, w półkoliście zamkniętej wnęce widnieje postać św. Jana
Nepomucena z krzyżem w dłoniach, u dołu opatrzona podpisem: "Św Jan". Na
ścianie frontowej inskrypcja: "Jan i Małgorzata / Wojasowie / Fundatorowie / z Kłaja proszą o / pozdrowienie / Anielskie do M.B. /
Różańcowej." A nieco niżej ciąg dalszy: "Za dusze / Zmarłych / R.P.1855" (nad: H.Jakóbczak)
Przy drodze, na wyjątkowo nieprzyjemnym, bardzo
ruchliwym odcinku stoi typowa dla tamtych stron wielopiętrowa kamienna
kapliczka słupowa ozdobiona wnękami z płaskorzeźbionymi wizerunkami
świętych, zwieńczona sceną Ukrzyżowania. W najniższej wnęce po prawej
stronie znajduje się płaskorzeźba Jana Nepomucena podpisana "S. JAN.".
Na froncie cokołu inskrypcja "Fondatorowie / Jozef i Rozalia
/ Rzepkowie / 1878." (nad: H.Jakóbczak)
Przy skrzyżowaniu dróg w południowej części wsi
znajduje się kamienna kapliczka z figurą Matki Bożej. Na lewej ścianie
kapliczki, w płytkiej wnęce, umieszczona została płaskorzeźbiona postać
św. Jana Nepomucena z krzyżem w dłoniach. Ciekawostką jest to, że
otaczająca głowę świętego aureola składa się aż z dziewięciu gwiazd,
zaznaczonych w schematyczny sposób za pomocą krzyżyków wyciętych w
powierzchni kamienia. Na frontowej ścianie postumentu widoczny napis:
"DOM / Jan Franciszka / Kaliccy Fundator / 1858" (nad: H.Jakóbczak)
W kościele p.w. Przemienienia Pańskiego, po lewej
stronie głównego ołtarza, znajduje się drewniana polichromowana figura Jana N.
Spiralnie skręcone szty, wokół głowy aureola o pięciu dużych gwiazdach,
w rękach niewielki krzyż (nad: JBT)
Bochnia (gm.
i pow. Bochnia): są tu relikwie
(>>)
św. Jana Nepomucena sprowadzone do kościoła dominikanów, który stał na
miejscu dzisiejszego Sądu Rejonowego. Po opuszczeniu przez nich Bochni w
1778 roku wyposażenie kościoła przeniesiono do kościoła św. Mikołaja
(patrz niżej)
Bochnia
(gm. i pow. Bochnia): w kościele św. Mikołaja znajduje się ołtarz św. Jana
Nepomucena z 1765 roku, umieszczony
przy pierwszym filarze północnym, pod arkadą międzynawową, koło ambony, wykonany w
warsztacie Piotra Korneckiego z Gdowa. Pracował on razem z synami Janem,
Ignacym i Stanisławem, bratem Stanisławem oraz Franciszkiem Kozickim i
Piotrem Małeckim oraz Franciszkiem Jaworskim. Są w nim dwa przesuwane
obrazy: św. Izydora Oracza i św. Jana Nepomucena, a jego antepedium (podstawa
ołtarza) przedstawia scenę utopienia JN na tle srebrnej panoramy Pragi.
Wydaje się, że w niszy w centrum ołtarza umieszczona była niegdyś figura
Jana N., przy której Kornecki jeszcze w 1769 roku wykańczał ornamenty.
Ołtarz flankują - co ciekawe - figury innych Janów: Chrzciciela i
Ewangelisty. Fundatorami byli najprawdopodobniej konfederaci barscy pod
dowództwem Cypriana Kieniewicza z pobliskiego obozu w Krzęczkowie.
Relikwie (>>) Jana N.
przeniesiono z likwidowanego kościoła dominikanów (patrz wyżej) w
uroczystej procesji dnia 15 maja 1773 roku. Na środku kościoła ustawiono
ołtarz a między nim a ołtarzem głównym zbudowano 5 bram udekorowanych
atrybutami świętego. Brzmiała muzyka symfoniczna i strzelano z moździerzy
(uwaga: w źródłach daje się znaleźć wzmianka o polichromowanej rzeźbie
JN z roku 1773 w tym ołtarzu - należy sprawdzić czy taki obiekt jest w
tym lub w innym bocheńskim kościele, czy też zapis odnosi się do figur
innych Janów)
Bochnia (gm.
i pow. Bochnia): znajduje się tu kościół Św. Jana Nepomucena (co prawda
niezbyt piękny). Po prawej stronie ołtarza głównego znajduje się ołtarz
boczny z z połowy XVIII wieku rzeźbą JN przeniesioną z pobliskiej kaplicy
przydrożnej po renowacji w roku 1999 (zobacz niżej)
Bochnia (gm.
i pow. Bochnia): przy ulicy Św. Jana, przy skrzyżowaniu z Brzeźnicką,
pomiędzy dwiema starymi lipami, na grobli nieistniejących dziś stawów
wójtowskich, w dolinie potoku Łopianka, wypływającego ze źródła na
Murowiance, stoi dosyć obrzydliwa
współczesna kapliczka w formie szklanej klatki pod drewnianym daszkiem na
słupach, a w niej znacznie ciekawsza figura Jana N., drewniana,
polichromowana, w aureoli. Jest to kopia barokowej figury z połowy XVIII
wieku - oryginał przeniesiono do kościoła po renowacji w roku 1999
(zobacz wyżej). Natomiast nie jest wykluczone, że ciekawa w formie
podstawa rzeźby jest oryginalna (nad: Bajarka)
Bochnia
(gm. i pow. Bochnia): w kościele Św. Jana Nepomucena jest 200 kilogramowy dzwon Jan Nepomucen
(uwaga: sprawdzić czy nie u św. Mikołaja, ale chyba nie)
Bochnia
(gm. i pow. Bochnia): jest tu, pomiędzy ulicami św. Jana, Murowianka,
Brzeźnicką i obwodnicą, osiedle mieszkaniowe Św. Jana Nepomucena,
nazwane tak z racji opisanych powyżej kapliczki i kościoła
Bochnia (gm.
i pow. Bochnia): na Plantach Salinarnych, nad dawnym stawem salinarnym, na cokole stoi,
a raczej klęczy, kamienny
polichromowany Jan N. pod wyjątkowo ozdobnym blaszanym daszkiem (>>) wykonany w 1905
roku przez najbardziej chyba rozchwytywanego spośród tutejszych
kamieniarzy - Wojciecha Samka, właściciela bocheńskiego Zakładu Rzeźby
Artystycznej - na zamówienie c.k. Zarządu Salinarnego. Pierwsza figura
Jana N. stanęła w tym miejscu przed rokiem 1763 z fundacji podżupka
bocheńskiego Bętkowskiego. Kolejna została ufundowana przez górników
około 1863 roku, podobno nad kaplicą Świętego Krzyża, która znajduje się
w tym samym miejscu pod ziemią (zobacz niżej). Jan
właściwie nie stoi, a klęczy, co jest przedstawieniem znacznie rzadszym
niż typowe, a wokół głowy ma nieczęsto spotykany rodzaj aureoli z
wielkim gwiazdami. Całość nosi cechy barokowe, mimo późnej według źródeł
daty powstania. Remont w 1999 roku
- Bochnia
(gm. i pow. Bochnia): w tym samym miejscu do niedawna przy fontannie na
tyłach Kasztelanii istniała inna figura Jana N. - chodzi tu
najprawdopodobniej o figurę z 1863 roku ufundowaną przez górników
bezpośrednio nad podziemną kaplicą Św. Krzyża w kopalni. Jeszcze
wcześniej na tym miejscu stała figura Jana N. ufundowana przed rokiem 1763
przez podżupka bocheńskiego Bętkowskiego. Nie wiadomo, co się z nimi
stało (zobacz wyżej)
Bochnia (gm.
i pow. Bochnia): drewniana kapliczka przy ul. Sienkiewicza domkowa zawiera ludową rzeźbę Jana N. z końca XVIII wieku.
Kapliczka ufundowana przez
Antoniego Kłuska i Wojciecha Pacha po wojnie
Nepomuka z soli umieszczono w podziemnej
kaplicy bł. Kingi w kopalni soli w towarzystwie śś. Tomasza i Wojciecha. Popularność Jana N.
wśród górników tłumaczyć można zagrożeniem kopani przez wody podziemne -
wszak w kopalni w Wieliczce jest również figura Jana
W Muzeum im. Prof. Stanisława Fischera
znajduje się figurka Jana N. nr 1, drewniana i polichromowana, w
wysokim birecie i prostym krzyżykiem w prawej dłoni (nad: M.Muryn)
W Muzeum im. Prof. Stanisława Fischera
znajduje się figurka Jana N. nr 2, drewniana i polichromowana, z
krzyżem w prawej ręce przytulonym do piersi, z utrąconą lewą
ręką (nad: M.Muryn)
W Muzeum im. Prof. Stanisława Fischera
znajduje się pochodząca z Zarzecza figurka Jana N. nr 3, drewniana i polichromowana,
z pustymi już rękoma, w czerwonej pelerynie (nad: M.Muryn)
W Muzeum im. Prof. Stanisława Fischera
znajduje się wysmukła figurka Jana N. nr 4, drewniana i polichromowana,
z pustymi już rękoma, w stule (nad: M.Muryn)
W Muzeum im. Prof. Stanisława Fischera
znajduje się figurka Jana N. nr 5, drewniana z resztkami
polichromii, ludowa w wyrazie, z trzymanym prawie pionowo
krzyżem w prawej ręce przytulonym do piersi (nad: M.Muryn)
W Muzeum im. Prof. Stanisława Fischera
znajduje się figurka Jana N. nr 6 w rozwianej czerwonej
pelerynie i już bez krzyża, drewniana i polichromowana,
pochodząca z XIX wieku z Pogwizdowa (? - niewyraźne foto) (nad: M.Muryn)
W Muzeum im. Prof. Stanisława Fischera
znajduje się figurka Jana N. nr 7, drewniana z resztkami
polichromii, z uszkodzony krucyfiksem i bez stóp, z głową
zwróconą w prawo (nad: M.Muryn)
Bochnia-Chodenice (gm.
i pow. Bochnia): przy skrzyżowaniu ulic Chodenickiej i Brzozowej stoi
kamienna figura Ukrzyżowania ufundowana w roku 1878 przez mieszkańców
Chodenic. W jednej z jej wnęk w górnej kondygnacji umieszczono
polichromowaną płaskorzeźbę Jana N. Obiekt odnawiany w latach 1907,
1933, 1973 i 2002
Bochnia-Karolina Krzeczowska (gm.
i pow. Bochnia): przy ulicy Krzeczowskiej 175 stoi kamienna figura Jana
Nepomucena fundacji Jana i Katarzyny Muli z 1862 roku. Mocno zniszczona,
zabezpieczona oszkleniem i blaszanym zębatym daszkiem (>>).
Na cokole płaskorzeźba św. Katarzyny
Bochnia-Kolanów (gm.
i pow. Bochnia): przy ulicy Brodzińskiego, blisko skrzyżowania z
obwodnicą, w otoczeniu starych lip stoi kamienna figura NMP. Na bocznych
ścianach polichromowane płaskorzeźby św. Jana Nepomucena i św. Katarzyny
– patronów fundatorów Jana i Katarzynę Stokłosów. 1876 rok
¿ Cikowice (gm. i pow. Bochnia,
): W.P. wynalazł informację , że herb Cikowic stanowi w polu czerwonym postać świętego Jana Nepomucena en face
w sutannie czarnej i komży białej z biretem i stułą czarnymi oraz
krzyżem w ręku. Święty przedstawiony w szatach kapłańskich, czerwone tło
symbolizuje śmierć męczeńską Świętego. Herb wsi zaprojektował Zbigniew
Bachmiński na podstawie odcisku dziewiętnastowiecznej pieczęci
odnalezionej w Muzeum Bocheńskim (sygnatura MB-H/2566). Istnieje więc
podejrzenie graniczące z pewnością, że w tej miejscowości jest lub był
jakiś wizerunek JN (nad: H. Jakóbczak)
Gierczyce (gm.
i pow. Bochnia, ):
w pobliżu wjazdu na teren kościelny (dawniej na teren dworski), na
parceli nr 11 stoi kamienna barokowa figura Jana N., wzniesiona w
1749 roku z fundacji właścicieli dworu. Ładny kontrapost, surowy wyraz
twarzy. Remontowana w 1909, 1942 i 2008 roku (nad: J.P.)
Chełm (gm. i pow. Bochnia, ):
w istniejącym tu w dzwonnicy przy kościele Zakonu Bożogrobców Muzeum
Zakonu Stróżów Bożego Grobu prezentowana jest pochodząca z 1751 roku
drewniana figura Jana Nepomucena
Baczków (gm.
i pow. Bochnia): kamienna polichromowana (fioletowa peleryna!) figura
Jana N. na gzymsowanym cokole, chroniona blaszanym
daszkiem (>>). Napis
fundacyjny głosi: Fundatorowie Jan i Wiktoria Czubkowie 1855
Bogucice (gm.
i pow. Bochnia): na prawej ścianie cokołu figury NMP, stojącej przy
skrzyżowaniu dróg w kierunku Cerekwi, Bochni i Bogucic, na parceli nr
29, umieszczono polichromowaną płaskorzeźbę św. Jana Nepomucena
podpisaną Sw. JAN N. Fundatorami w roku 1947 byli Jan i Barbary
Datowie
Gawłów (gm.
i pow. Bochnia): po lewej stronie drogi Bochnia – Uście Solne stoi
murowana z cegły kapliczka domkowa zbudowana około 1930 roku przez
mistrza murarskiego Władysława (lub Bronisława) Przybyło. Fundatorami
byli Jan Ogiński i Antoni Talaga. Zastąpiła drewnianą, rozebraną podczas
I wojny światowej. Wewnątrz drewniana polichromowana figura Jana N.
z XVIII wieku trzymająca krucyfiks z wielką (około połowy wielkości Jana) figurą
Chrystusa. Jan ma ciekawie zaplątane troczki peleryny. Rzeźba odzyskana
po kradzieży
Krzyżanowice (gm.
i pow. Bochnia): na cokole krzyża stojącego w pobliżu cmentarza
umieszczono polichromowaną płaskorzeźbę św. Jana Nepomucena podpisaną Sw. JAN N.
Fundatorami w roku 1947 byli Agnieszka i Jan Kociołkowie
- Nieprześnia (gm.
i pow. Bochnia): na dawnym terenie dworskim stoi metalowa kapliczka z
dwuspadowym dachem z figurą św. Izydora, która
zastąpiła
skradzioną (>>) rzeźbę
Jana N. Aktualna kapliczka zastąpiła starszą w roku 1976
Nieszkowice Małe (gm.
i pow. Bochnia): na parceli nr 98, przy drodze na Buczynę stoi kamienna
kapliczka słupowa św. Floriana, a w jednej z wnęk na jej cokole
umieszczono polichromowaną płaskorzeźbę św. Jana Nepomucena. Obiekt
wzniesiony w 1866 roku z fundacji Michała i Marcjanny Kawniów, bardzo
ozdobny, z falistym kostkowym gzymsem i półkolumnami, wewnątrz konchowe
sklepionko
Wola Nieszkowska (gm.
i pow. Bochnia): przy posesji nr 60, przy jednej z przecznic głównej
drogi stoi murowana słupowa malowana kapliczka z 1935 roku, a w jej dolnej wnęce
za szkłem umieszczono starszą, XIX-wieczną drewnianą i polichromowaną
figurę Jana N.
Słomka (gm.
i pow. Bochnia): na łąkach ciągnących się w stronę Krzeczowa stoi
kamienna figura Jana N. z 1867 roku chroniona ząbkowanym blaszanym
daszkiem (>>) opartym na
wygiętych ozdobnie prętach. Na ogzymsowanym postumencie płaskorzeźby św.
Szymona i Jana Ewangelisty
Drwinia (gm. Drwinia, pow. Bochnia): w tej miejscowości,
administracyjnie stanowiącej część Niepołomic, przy drodze do Puszczy
Niepołomickiej, przed mostem na Drwince, jest kapliczka JN z 1921 roku, murowana, z
sygnaturką. Wewnątrz figura Jana N. drewniana, polichromowana
Drwinia (gm. Drwinia, pow. Bochnia): w tej miejscowości,
administracyjnie stanowiącej część Niepołomic, przed Urzędem Gminy, stoi krucyfiks na wysokim
piaskowcowym cokole, fundowany przez tutejsze Bractwo Różańcowe w roku
1880. Na jego licu umieszczono płaskorzeźbioną postać
duchownego w
birecie, w krzyżem, stojącą na wsporniku z napisem S. Jan. Pewne
wątpliwości co do identyfikacji może budzić brak brody , ale może to być
tylko efekt późniejszej amatorskiej polichromii (nad: Bajarka)
Dziewin (gm. Drwinia, pow. Bochnia):
przy drodze nr 965 jest tu figura Chrystusa, na cokole której
umieszczono polichromowaną płaskorzeźbę-popiersie Jana N. z palcem przy
ustach, podpisaną Sw. JAN Nep. Obiekt wzniesiono w 1918 roku z
fundacji Jana i Marii Nosalów
Gawłówek (gm. Drwinia, pow. Bochnia):
koło starej lipy stoi ceglana kapliczka domkowa po wschodniej stronie
drogi nr 965, otoczona metalowym ogrodzeniem, kryta dwuspadowo dachówką.
Wzniesiona w 1947 roku, obok starej szkoły, na miejscu starszej
drewnianej kapliczki z roku 1831. Murował ją prawdopodobnie Bolesław
(Bronisław? WŁadysław?) Przybyło z Gawłowa (zobacz wyżej), a jej
fundatorem byli tutejsi mieszkańcy. Szczyt nad wejściem zdobi
krzyż i Oko Opatrzności. Ołtarzyk wykonał Jan Kaźmierek z Gawłówka.
Wewnątrz barokowo-ludowa rzeźba Jana Nepomucena pochodząca
prawdopodobnie z I połowy XIX wieku. Figura ma pięciogwiaździstą aureolę
i stułę, której widoczny jest tylko jeden koniec
Grobla (gm. Drwinia, pow. Bochnia):
przy drodze do Świniar, na miejscu starszej drewnianej zniszczonej w
powodzi w 1974 roku, mieszkańcy ufundowali nową murowaną kapliczkę z
ozdobionym szczytem. Wewnątrz ludowa rzeźba Jana N. z przełomu XIX i XX
wieku
Świniary (gm. Drwinia, pow. Bochnia):
w przysiółku Jazy stoi ceglana słupowa kapliczka, a w jej oszklonej
wnęce umieszczono barokowo-ludową rzeźbę Jana N. z krzyżem i palmą,
przyniesioną ponoć przez Wisłę podczas wielkiej powodzi w 1936 roku.
Kapliczka zastąpiła starszą, pochodzi z XX wieku
Mikluszowice (gm.
Drwinia, pow. Bochnia, ): przy ogrodzeniu kościelnym flankowana kolumnami
kapliczka z klasycystycznym szczytem, a niej szablonowa figura Jana N. z
krzyżem
Na cokole wyjątkowo bogatej kamiennej
kapliczki NMP wzniesionej w 1868 roku z fundacji Jana i Marianny
Skrzypków, we frontowej wnęce znajduje się pełnoplastyczny wizerunek
Jana N., kamienny, polichromowany
Kamienna kapliczka z posągiem Jana
Nepomucena wzniesiona w 1890 roku przez W. Zachara z
fundacji Joachima i Katarzyny Gałków. Na czworobocznym,
gzymsowanym postumencie znajdują się płaskorzeźby innych
świętych. Całość osłonięta ozdobnym, blaszanym daszkiem
(>>) zwieńczonym krzyżem
Przy drodze, koło kościoła znajduje się
drewniana kapliczka z początku XIX wieku poświęcona MB z Lourdres,
zapewne fundacji dworskiej. W jej szczycie jest oszklona półokrągła
wnęka, a w niej drewniana figura Jana N., barokowo-ludowa
Łąkta Górna
(gm. Żegocina, pow. Bochnia): przy drodze z Limanowej do Bochni,
nieopodal skrzyżowania z drogą na Konice, stoi kamienna słupowa
kapliczka, wykonana w znanym warsztacie Teodora Twaroga z Limanowej
(zobacz też Połom Duży poniżej). Napis na cokole głosi: Fóndator
Antoni Roszek prosi o westchnienie do Boga za dusze zmarłe ratónku
żądającze. R. 1861. We wnęce dolnej kondygnacji polichromowana
płaskorzeźba Jana N. Odnowiona w 2004 kosztem właścicieli posesji
Łąkta Górna
(gm. Żegocina, pow. Bochnia): w przysiółku Podkosówka, na łąkach na
południe od drogi, stoi kamienny krzyż z 1909 roku fundacji Szymona i
Julii Grabskich. W ostrołukowej wnęce drugiej kondygnacji płaskorzeźba
Jana N. z głową otoczona pięcioma gwiazdami
Rozdziele
(gm. Żegocina, pow. Bochnia): na prostopadłościennym sporym cokole figura Jana N. z małym krzyżykiem w prawym ręku (uwaga: sprawdzić na miejscu oraz w sąsiedniej Wójtowej)
Nowy Wiśnicz (gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia,
): drewniany Jan
N. w ładnej
drewnianej kapliczce nakrytej dwuspadowym dachem usadowił się u stóp
wzgórza zamkowego, przy skrzyżowaniu dróg do zamku i Starego Wiśnicza i
przed mostem na Leksandrówce. Źródło www.zabytki.pl
podaje, że kapliczka pochodzi z wieku XVII, lecz tak wczesna data w
odniesieniu do figur nepomuckich zawsze wymaga sprawdzenia - w
rzeczywistości Jan powstał w drugiej połowie wieku XVIII. Od
frontonu kapliczka otwarta jest na całą szerokość otworem o ozdobnym
wykroju, dekorowana motywami wstęgowymi, w wejściu furtka z ozdobnie
wyciętych desek, zabezpieczonym kratą około roku 2000 (wpis do rejestru
zabytków nr A-59/M z 23.05.2006). Przed kapliczką znajdują się dwa
kamienne stopnie. Według legendy figura św. Jana została przyniesiona
przez wody rzeki Leksandrówki i wyrzucona na brzeg. Na zdjęciach z lat
1930-tych widać, że niegdyś kapliczka była nieco skromniejsza i miała
bardziej wydłużone proporcje, natomiast ozdobne obramowanie otworu nie
zmieniło się
Nowy Wiśnicz
(gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia): na tutejszym cmentarzu znajduje się
kamienna figura Jana N. ustawiona na nagrobku "obywatela m. Wiśnicza" Jana
Wyrwicza zmarłego w roku 1894 (nad: W.Ś.)
Nowy Wiśnicz (gm.
Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia): w kościele Wniebowstąpienia NMP, w konfesjonale po prawej stronie od wejścia, znajduje się obraz przedstawiający Jana N na tle mostu ze sceną Topienia. Jan, wypowiadający kwestię oddaną za pomocą banderoli stoi przy stole z otwartą Księgą i liliami, latają anioły z krzyżem i wieńcem, a w dolnym rogu przedstawiono
astrolabium sferyczne - tajemniczy przedmiot, którego symbolika jest
ciągle dociekana (symbol nauki? symbol powszechności kultu? - zobacz
obiekty w Czerwińsku, Siedlcu, Tarnowskich Górac, Szczuczynie, Bensheim,
Łomży, Czudca, Ostrożan)
Stary Wiśnicz (gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia, ):
obok szkoły drewniana domkowa kapliczka
powstała w końcu XVIII lub początku XIX wieku. Zawiera polichromowany
drewniany posąg św. Jana Nepomucena ponoć aż z XVII wieku.
Źródło www.zabytki.pl (>>), które podaje
taki wiek rzeźby, trzeba by skonfrontować z innym, gdyż tak wczesna data w
odniesieniu do figur nepomuckich zawsze wymaga sprawdzenia, a to
sprawdzenie zawsze daje wynik negatywny. W tym przypadku należy przyjąć
wiek XVIII jako datę wykonania tej pięknej późnobarokowej figury. Obiekt
remontowany w 1934 i pod koniec XX wieku, po wielkiej powodzi, co
połączono z przesunięciem o kilka metrów na zachód. Kapliczka drewniana,
konstrukcji słupowej, oszalowana, kryta gontem, kwadratowa z dachem
czterospadowym, z wejściem odgrodzonym dwuskrzydłowymi ażurowymi drzwiczkami
Stary Wiśnicz
(gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia, ): w przysiółku Krzywdówka, na północ od
centrum stoi kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena. Kapliczka została
ufundowana w 1936 roku przez Józefa Krzywdę w miejscu starszej, a
odnowiona około połowy lat 90. XX wieku. Ma ozdobnie wycięty otwór
zabezpieczony ażurowymi drzwiczkami, dach dwuspadowy. Znajdująca się wewnątrz rzeźba Jana N. pochodzi prawdopodobnie z wieku XVIII, jest
drewniana i polichromowana, utrzymana w stylu barokowo-ludowym, ma
pelerynę z wyraziście zaznaczonymi gronostajowymi kosmykami (uwaga:
być jeden z powyższych lub może kolejny (?) Jan N. rezyduje dziś w kapliczce opartej na czterech drewnianych
słupach. sprawdzić na miejscu!)
Stary Wiśnicz
(gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia, ): w kościele św. Wojciecha, w górnej
kaplicy południowej znajduje się ołtarz św. Jana Nepomucena z wieku
XVIII
Połom Duży (gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia): przy skrzyżowaniu, na
granicy Połomia i Królówki stoi kapliczka słupowa z
1870 roku wzniesiona przez rodzinę Mikulskich, wykonana przez Teodora Twaroga z Limanowej
(zobacz też Łąkta Górna powyżej).
W środkowej części słupa, w owalu, płaskorzeźbiony
wizerunek Jana N. (nad: J.P.)
Połom Duży (gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia): na
granicy Połomia i Królówki stoi krucyfiks z 1885 roku fundowany przez
Michała i Rozalię Dziadoń.
W środkowej części płaskorzeźbiony wizerunek Jana N. Obiekt remontowany
w roku 2011
Chronów (gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia, ): obok starego drewnianego
kościoła znajduje się drewniana kapliczka konstrukcji słupowej,
oszalowana, kryta blachą. Została zbudowana prawdopodobnie w połowie XIX
wieku z fundacji parafian obok pobliskiego mostu, a pod koniec XX wieku
przeniesiona na obecne miejsce. Wewnątrz umieszczona jest rzeźba ludowa
św. Jana Nepomucena z XIX wieku, drewniana, polichromowana
Leksandrowa (gm. Nowy Wiśnicz, pow. Bochnia): na postumencie
kamiennego krzyża płaskorzeźba Jana Nepomucena. Figura została
ufundowana w 1908 przez rodzinę Gaworczyków, ukończona w 1932
W połowie drogi między kościołem w
Muchówce a lasem lipnickim stoi kamienna figura Jana
Nepomucena umieszczona na kolumnowym cokole, a ten na
prostopadłościennej podstawie. Koniec wieku XIX. We wnękach
cokołu płaskorzeźby śś. Antoniego, Józefa i Tomasza
Płaskorzeźba Jana N. na cokole kamiennego
krzyża ustawionego za skrzyżowaniem, przy kościele,
wzniesionego w 1907 roku z fundacji Józefa i Małgorzaty
Wójcików. Jan oddany został ciekawie, nieco geometryzująco,
z palcem przy ustach. W latach 90. na głowie Jana pojawiło
się pęknięcie. Zostało ono załatane, choć niezbyt fachowo -
rysy twarzy straciły nieco na wyrazistości (uzup: S.Zobniów) (uwaga: jest tu również inny przydrożny krucyfiks
autorstwa T. Twaroga, na cokole którego wyrzeźbiono
świętego Walentego - przez długi czas posądzałem go o nepomuckość. Nieco
naiwny, polichromowany wizerunek przedstawia księdza w typowym dla JN
stroju, w birecie i z krucyfiksem w ręku, lecz drugą ręką postać ta
błogosławi bladej postaci lezącej u jego stóp. Jest to zapewne
młodzieniec uleczony z padaczki. Na błąd zwróciła mi uwagę Basia)
We wnętrzu drewnianego kościoła św.
Leonarda, koło schodów na chór, wisi obraz Jana N.
przedstawiający Jana z aureoli, z puttami. Zobacz ten obraz na panoramie (>>)
Lipnica Dolna-Podlesie
(gm. Lipnica Murowana, pow. Bochnia): kapliczka JN w przysiółku Podlesie
Lipnicy Dolnej. Kapliczka stoi przy przeprawie przez Potok Piekarski, przy
średniowiecznym trakcie na Węgry. Pochodzi z połowy XIX wieku, ufundowana
została przez Franciszka Kamińskiego. Według ustnej tradycji postawiono
ją w miejscu starszej kaplicy stojącej tu w latach 1596 - 1730, która
znajdowała się pod opieką lipnickiego cechu kowalskiego. Kapliczka
zbudowana jest z grubego, kamiennego muru, z zewnątrz bielona, kryta
dachówką. W szczytowej wnęce nad wejściem znajduje się obraz
(reprodukcja) św. Jana Nepomucena, a we wnętrzu, na kamiennej ołtarzowej
mensie stoi drewniana figurka Matki Boskiej Różańcowej. "... Nad traktem
węgierskim, kapliczka bielona, w Podlesia ustroniu stoi. Nad rzeką u
przełomu - Figura Maryi, na głowie korona, w kamiennym sklepieniu wnętrz
bożego domu czeka na modlitwę ...". Odnowiona w 2006 roku
Lipnica Dolna
(gm. Lipnica Murowana, pow. Bochnia): przy drodze do Tymowy płaskorzeźba Jana N. na cokole
kamiennej grupy Ukrzyżowania z 1896 roku, fundacji Szymona i Rozalii
Kurków
Lipnica Dolna
(gm. Lipnica Murowana, pow. Bochnia): murowana kapliczka domkowa z
półokrągłym otworem wejściowym, wewnątrz czarno-biała figura Jana N.
fundacji Pawła Wnęka z 1903 roku (nad: Basia)
Borówna
(gm. Lipnica Murowana, pow. Bochnia): w ustawionej na przełomie XVIII i
XIX wieku murowanej kapliczce fundacji dworskiej, przebudowanej i
przesuniętej nieznacznie w 2004 roku, znajduje się cenna drewniana
rzeźba Jana N. doświadczona przez los - została skradziona w roku 1997 i
zwrócona po siedmiu latach. Figura o cechach ludowego baroku ma czerwoną
strzępiastą pelerynę
Borówna (gm. Lipnica Murowana, pow. Bochnia): w przysiółku Krasna
Góra, przy granicy z Chronowem i przy drodze do niego stoi fundowana
przez Jana Cabałę, a wykonana przez warsztat kamieniarski Wojciecha
Samka Bochni w roku 1910 kamienna figura Serca Jezusa. Na jej
cokole płaskorzeźbiony wizerunek Jana N. w wysokim birecie i z palcem
przy ustach. Widoczne resztki polichromii
Płaskorzeźba Jana N. we wnęce na cokole
słupa zwieńczonego kulą - być może oznaczającego granicę
włości - usytuowanego przy drodze do Wojakowej. Autor -
Teodor Twaróg
W bocznej kaplicy św. Anny w drewnianym
kościele św. Bartłomieja znajduje się drewniana figura Jana
N. Wcześniej leżała porzucona gdzieś w zakamarkach
dzwonnicy. Widoczne resztki polichromii, brak atrybutów
(nad: K.P.)
Lokalna typowa legenda nepomucka głosi,
że podczas jednej z powodzi w tej wsi znaleziono rzeźbę św.
Jana Nepomucena i podobnie jak w Grabiach (zobacz niżej) i
Świniarach (wyżej) umieszczono ją w murowanej z kamienia i
cegły kapliczce domkowej z półokrągłym otworem wejściowym,
krytą dwuspadowo gontem (dziś papą). Figura jest drewniana,
barokowo-ludowa, bardzo kolorowa, wykonana w roku 1813.
Kapliczka umiejscowiona jest na posesji p. Bułatów pod
wielką lipą w przysiółku "Dwór", w części Kamyka zwanej
przez mieszkańców "Za rzeką", czyli położonej za
Stradomką. 18 maja 2013 roku odbyła się
uroczystość upamiętniająca 200-lecie powstania kapliczki
(uzup: Pietrosul)
W rozwidleniu dróg na Kępanów, Łapanów i Tarnawę, w sąsiedztwie mostu nad Stradomką
stoi
murowana z kamienia i gliny kapliczka domkowa, z półokrągło zamkniętym
wejściem, z
pięknym posągiem św. Jana Nepomucena pochodzącym z I połowy XIX wieku,
wykonanym w manierze barokowej. Janowi wetknięto w ręce aż dwa krzyże. Według podania przyniosła go powódź (zobacz również wyżej: Kamyk,
Świniary) - wyjątkowe jest to, że stało się to ponoć dwukrotnie! Do
remontu w roku 2010, bardzo zresztą kontrowersyjnego, w
górnej części elewacji frontowej znajdowały się inicjały
fundatora kapliczki "J.M."
Drewniana polichromowana figura Jana
N. z przełomu XVIII i XIX wieku, w kapliczce
usytuowanej na granicy przysiółka Dąbrowica i wsi
Wieniec, a zarazem na granicy powiatów Bochnia i
Wieliczka oraz gmin Łapanów i Gdów. Kapliczka ufundowana została przez
Jana Włodka, właściciela pobliskiego dworu w Dąbrowicy. Rzeźba została
skradziona (>>),
a następnie szczęśliwie odzyskana (zobacz artykuł z Dziennika Polskiego autorstwa W.R.
(>>). Złodzieje masowo okradali kapliczki, w tym z
Kalwarii Zebrzydowskiej, a łupem zapełnili samochód ciężarowy. Łup
sprzedawany był w Niemczech, na zamówienie pasera. Ja fotografowałem ten
obiekt niedługo przed kradzieżą (uwaga: odnaleźć zdjęcia!), a w 2005
roku, po odzyskaniu, został on starannie odnowiony
W pobliżu wielkiego ronda - skrzyżowania obwodnicy Brzeska z
drogą do Nowego Sącza - w roku 2007, w 10. rocznicę wielkiej
powodzi, ustawiono brązową figurę Jana N. Inicjatorem był
ks. Franciszek Kostrzewa. Obiekt, ustawiony na granitowym
cokole w miejscu wyjątkowo dotkniętym powodzią, jest całkiem
udany jak na współczesną realizację. Twórcy to: Marek Benewiat (projekt), pracownia Mariana Polańskiego (odlew), Alfred Budzioch (aranżacja) (nad: H.Jakóbczak)
W prywatnym ogrodzie stoi drewniany ludowy wysmukły Jan
N. z XIX wieku w nowszej kapliczce wykonanej z kamienia i betonu, w którym oddano słupki i ich
kapitele, a nawet dachówkę stromego daszku namiotowego. Na figurze widoczne resztki
polichromii. Obiekt ustawiono tu około 1930 roku z fundacji Jana Götza Okocimskiego, właściciela browaru w Okocimiu i folwarku mokrzyskiego. Figura zaś według tradycji przywieziona została z drugiej strony Wisły około roku 1912
(uwaga: w sierpniu 2013 figury nie było w jej
kapliczce! mamy nadzieję, że to stan chwilowy - należy
zapytać o przyczynę i sprawdzić stan aktualny) (nad: H.Jakóbczak,
uzup: S.Zobniów)
przed kościołem św. Bartłomieja stoi kamienny trójczłonowy pomnik składający się z cokołu,
sześciobocznej kolumny zakończonej głowica z uszakami i
statycznej figury Jana N.
Na cokole inskrypcja: "S. JANIE NEPOMUCENIE / MODL SIĘ ZA
NAMI / FUNDACYA / PORĘBY I USZWICY / R. 1865 / NA PAM[...] /
JUBILE [...]", w dolnej części słabo czytelna na skutek
odspojenia i złuszczenia wierzchniej warstwy kamienia (nad: H.Jakóbczak)
Pomiędzy
szkołą podstawową a cmentarzem, w niewielkim zagajniku stoi
ceglana kapliczka z umieszczoną wewnątrz ludową figurką
świętego Jana Nepomucena. Według informacji znalezionych na
stronie internetowej miejscowości kapliczka ta znajduje się
na miejscu dawnego stawu, a jej pierwotna drewniana wersja
ufundowana została przez rodzinę Marcinkowskich, ówczesnych
właścicieli wsi, na przełomie XVIII i XIX wieku, w podzięce
za uratowanie ich syna właśnie z tego stawu. Pewną formą
pamiątki po wspomnianym stawie może być nadzwyczajna
podmokłość terenu i obfitość komarów w tej okolicy, jak
również bezimienny ciek sączący się w pobliżu
(nad: H.Jakóbczak)
Na granicy posesji oznaczonych numerami 104 i 314, stoi
kapliczka z figurką św. Jana Nepomucena. Zwieńczona ozdobnym
daszkiem skrzynka kapliczki, w której umieszczono rzeźbę,
wsparta jest na murowanym cokole, całość otaczają kolorowe
girlandy sztucznych kwiatów
(nad: H.Jakóbczak)
Przy skrzyżowaniu, w
kępie drzew, stoi kapliczka z figurą Matki Bożej z
Dzieciątkiem umieszczoną na wysokim postumencie. Na lewej
ścianie postumentu, w płytkiej wnęce, widoczny
płaskorzeźbiony wizerunek św. Jana Nepomucena z krzyżem i
palmą w dłoniach, podpisany: "S / Jan Niepo". Na
przedniej ścianie cokołu, tuż nad ziemią, inskrypcja: "Fundatorowie
/ Jan i Petronellia / Giemzowie prosz / ą ozdrowaś Mary / ia
zaduszezmarłe / do Pana BOGA". Według dat wyrytych na
postumencie kapliczka powstała w 1870 roku, a ostatnio
odnawiano ją w roku 2000
(nad: H.Jakóbczak)
Przy polnej drodze do Mokrzysk, za cmentarzem, stoi słupowa kapliczka
MB, a na jej cokole w środkowej kondygnacji płaskorzeźba
Jana N. Wzniesiona 1858 z fundacji Stanisława i Apolonii
Gibałów (uwaga: w innej betonowej słupowej kapliczce
wzniesionej na przełomie XIX/XX wieku z fundacji Narcyza
Szatkowskiego, przy polnej drodze do Jadownik, była niegdyś
figura św. Jana, jednak nie wiadomo którego. zapytać na
miejscu!)
W parku zamkowym znajduje się
wzniesiona w 1775 roku z fundacji
Macieja Lanckorońskiego i jego żony, Anny Nepomuceny z Jabłonowskich,
właścicieli zamku w latach 1760-1789, figura Jana Nepomucena. Jest ona
pięknym przykładem prostej, czytelnej dla każdego odbiorcy wersji pomnika,
którą wzbogacają dodatkowo motywy narracyjne. Na cokole znalazły się bowiem
- obok herbów fundatorów (Zadora Lanckorońskich) - dwie sceny z legendy o
męczenniku: spowiedź królowej z sentencją "Śmierć i życie w mocy języka"
oraz epizod, gdy uwięzionemu objawia się anioł i słowami "Gdzie Duch Pański
tam wolność" dodaje mu otuchy, obiecując zapewne niebieską chwałę. Odrzucić
należy spotykaną gdzieniegdzie interpretację, że jest to scena uwolnienia
św. Piotra z więzienia. jest tam też posąg
św.
Floriana (>>) na postumencie z XVIII wieku. Byłem, widziałem, zdjęcia
gdzieś wcięło. Założono tu skrzynkę geocaching (>>)
W południowej części wsi, po lewej stronie
drogi prowadzącej do kościoła, pod starym drzewem, stoi
fundowana przez Józefa de Janota Bzowskiego herbu Nowina
kamienna figura Jana N. Na gzymsowanym cokole herby Nowina i
Trąby żony fundatora - Teofili Bzowskiej, sędzianki sanockiej.
Napisana antyczną majuskułą łacińska inskrypcja fundacyjna z
datą 6 października 1751. Figura jest chroniona późniejszym
miedzianym daszkiem (>>)
na wygiętych prętach. Obiekt gruntownie wyremontowano w roku
2018 (nad: J.D., uzup: Pietrosul)
W nawie bocznej w kościele św. Andrzeja Apostoła, w lewej nawie, w zwieńczeniu
rokokowego ołtarza św. Józefa (przeniesionego z dawnego kościoła),
umieszczony jest niewielki
barokowy obraz z XVIII wieku z wizerunkiem Jana N. z krzyżem i
męczeńską palemką w dłoniach, w pięciogwiaździstej aureoli (nad: Pietrosul)
Przed kościołem Matki Bożej Nieustającej
Pomocy stoi kamienna figura Chrystusa z 1870 roku ufundowana
przez Wojciecha i Rozalię Wróblów. Na jej cokole znajduje się
relief z wizerunkiem Jana N. Obiekt remontowany w roku 2014 (nad: Pietrosul)
W zachodniej części miejscowości,
niedaleko już sąsiednich wsi Kamieniec i Buczyna, przy skrzyżowaniu
lokalnych dróg, stoi kapliczka słupowa ozdobiona
umieszczonymi we wnękach wizerunkami świętych. Na ścianie
frontowej widzimy figurę św. Judy Tadeusza, natomiast z
lewej strony znajdziemy nieco naiwne, bardzo kolorowe przedstawienie św. Jana
Nepomucena. Na cokole kapliczki inskrypcja: "FUNDACYA GRO- /
MADY PRZYBO- / RÓW R. P. 1888 / ODNOWIONO / R. P. 2000"
(nad: H.Jakóbczak)
Obok dawnej mleczarni, dziś sklepu, stoi kamienna kapliczka słupowa
MB Różańcowej ma na czworobocznym postumencie
płaskorzeźbiony wizerunek Jana N. Jan jest polichromowany,
ma biret, gwiazdy wokół głowy i krucyfiks. Całość osłonięta
blaszanym zadaszeniem i otoczona żelaznymi sztachetami.
Przyborów. Rok 1869, fundacja gminy
Na rozstajach, na granicy Przyborowa stoi
wzniesiona w roku 1888 z fundacji Jana Kądziołki drewniana
kapliczka brogowa konstrukcji słupowej, oszalowana. Dach
namiotowy kryty blachą Odnowiona w roku 1977. Wewnątrz
ludowe rzeźby, w tym Jana N., być może współczesne kapliczce
Dwie figury na rynku stanowią typową, lecz zawsze
fascynującą parę: posąg św.
Floriana (>>) z kamienia na postumencie z XVIII wieku, posąg św.
Jana Nepomucena z drewna, w kapliczce w formie daszku na czterech filarach kamiennych, z początku XIX
wieku
W części miejscowości zwanej Piaski, na terenie dawnego
folwarku Krasuckich herbu Ciołek, znajduje się kamienna rzeźba Jana N. z
1753 roku. Kontrapost, krzyż na lewym barku, biret, na cokole herb
W książce wydanej w 1958 roku
znajduje się zdjęcie kamiennej figury Jana N. w birecie, z krzyżem na lewym
ramieniu. Podpis mówi, że znajduje się ona w okolicach Czchowa. Najbardziej
przypomina figurę z Wytrzyszczki (zobacz niżej), której późniejsza
niefachowa polichromia mogła zatrzeć rysy, ale tożsamość tych dwóch rzeźb to
tylko przypuszczenie. Nie wiadomo nawet, czy obiekt ten jeszcze istnieje
Tuż koło ogrodzenia szkoły, blisko brzegu
Dunajca i przeprawy promowej stoi krępa ludowa kamienna polichromowana
figura Jana N. na cokole. Ochrania ją blaszany daszek na
ukośnych prętach, a na postumencie są płyciny, w tym
frontowa z napisem: "Jan i ka / tarzyna / krężołki /
fundato / rowie dnia / 24 czerw / ca 1834"
Przy
skrzyżowaniu, w okolicach placu targowego, stoi ładna i ciekawa w formie drewniana kapliczka na trzech słupach,
o trójspadowym dachu krytym dziś blachą. Wewnątrz, za płotkiem drewniana polichromowana figura Jana N.
z przełomu XVIII i XIX wieku, w aureoli, dziś już bez gwiazd
Domosławice (gm. Czchów, pow. Brzesko):
przy zjeździe z głównej drogi kamienna figura
przydrożna - posąg św. Jana Nepomucena na postumencie z 1729 roku.
Przeniesiona i odnowiona w 1849 roku. Na cokole herb, blaszany wygięty daszek
(>>)
Tymowa (gm. Czchów, pow. Brzesko): kamienna figura przydrożna św. Jana
Nepomucena na słupie z płaskorzeźbą św. Floriana
(>>) z XVIII wieku. Całość malowana, chroniona blaszanym daszkiem
(>>)
Tymowa (gm. Czchów, pow. Brzesko): kamienna figura św. Jana Nepomucena
przy domu, na wysokim cokole. Napisu nie udało się odczytać, bo Siostrę
Wirtualną Bajarkę gonił pies. Całość pod blaszanym daszkiem
(>>). We wnękach postaci innych świętych (nad: Bajarka)
Tymowa (gm. Czchów, pow. Brzesko, ): w drewnianym kościele św. Mikołaja
Biskupa znajduje się
obraz św. Jana Nepomucena namalowany przez Andrzeja Ryflarza w 1768 roku.
Widać Jana stojącego przy ołtarzu na którym Księga i duży krucyfiks, nad
nim fruwają anioły i kłębi się obłok, z boku scena Topienia, u stóp
jeszcze dwa aniołki z Księgą otwartą na stosownej sentencji i palcem
przy ustach. W rogu rok wykonania
Tymowa (gm. Czchów, pow. Brzesko): drewniana kapliczka z XVIII wieku. Na
trzech słupach daszek trójspadowy. Dwie ściany szalowane. Wewnątrz posąg
św. Jana Nepomucena
Złota (gm. Czchów, pow. Brzesko, ): przy drodze do Biesiadek, w oszklonej wnęce murowanej kapliczki za remizą, jest ładna drewniana polichromowana figura Jana N. w dużej gwiaździstej aureoli.
Krzyż trzymany prawie poziomo
Złota (gm. Czchów, pow. Brzesko, ):
w kościele św. Michała Archanioła, dawniej w ołtarzu bocznym, znaleźć
można obraz św. Jana Nepomucena (nad: Pietrosul)
Przydrożny posąg św. Jana Nepomucena pod daszkiem i otoczony drewnianym
płotkiem, kamienny,
z krzyżem i palmą w rękach, na postumencie z
herbem Prus z 1732 roku (niewyraźna data na cokole), restaurowany w 1901 roku.
Usytuowany w pobliżu mostu nad Uszwicą, na jej zachodnim brzegu.
Święty w postawie stojącej, odziany w szaty kanonika, trzyma
w dłoniach, przy piersi, krucyfiks i liść palmy męczeństwa.
Rzeźba ustawiona na prostopadłościennym postumencie. Na
frontowej ścianie postumentu, w prostokątnej płycinie
umieszczona jest częściowo nieczytelna inskrypcja,
dokumentująca moment przeniesienia figury. Niestety stan
figury kwalifikuje ją do renowacji (uzup: J.B. z Kłodzka)
Uszew / Zawada Uszewska (gm. Gnojnik, pow. Brzesko): na parkingu na granicy tych dwóch miejscowości stoi kamienny statyczny Jan
N. w birecie i aureoli, ozdobiony metalowym prętem owiniętym sztucznymi kwiatami.
Posadowiony jest bezpośrednio na płycie parkingu wyłożonego kostką Bauma
- wprost wyrasta z niego a płaskorzeźby dolnego fragmentu cokołu
zagrzebane są w kostce do połowy! Istnieje poważne zagrożenie, że sól,
samochody itp. zwłaszcza w okresie zimowym dopełnią destrukcji tego,
wykonanego chyba z piaskowca, cokołu wraz z płaskorzeźbami i JN na szczycie
kapliczki
Uszew (gm. Gnojnik, pow. Brzesko): kamienna pobielona figura Jana
N. chroniona daszkiem (>>)
ustawiona na pomalowanym na żółto cokole. Na jego podstawie nieczytelny
napis
Uszew (gm. Gnojnik, pow. Brzesko): na cokole przydomowego
kamiennego krzyża, na bocznej ścianie, jest płaskorzeźbiony i
polichromowany wizerunek Jana N.
Gosprzydowa (gm. Gnojnik, pow. Brzesko, ): figurka Jana N. rzeźbiona w drewnie
umieszczona jest przy moście na Uszwicy, tuż przy granicy z Gnojnikiem.
Postać świętego, wysoka na 96 cm i szeroka na 33 cm, posiada klasyczny
kształt litery "S". Święty kapłan jest w sutannie, komży i pelerynie.
Obecnie pomalowany na niebiesko, w białej komży, czarnych z cholewkami
butach i czarnym doktorskim birecie na głowie. W rękach trzyma ukośnie, z
prawej na lewą, krzyż. Jest to szczegół trochę nietypowy, bo św. Jana
przedstawiano przeważnie z palmą. Przypuszcza się, że figurkę ufundowała
rodzina Komarów, od roku 1798 właścicieli wsi Gosprzydowa. Postać św. Jana
została umieszczona nad rzeką jako wotum dziękczynno-błagalne, dla
odwrócenia klęsk powodzi, które niszczyły grunty i most. Interesująca jest współczesna historia figury. Otóż podczas powodzi w 1997
roku figura św. Jana Nepomucena została przez wodę porwana. Pozostał tylko
widok pustej, pochylonej kapliczki. Trudno było mieć nadzieję na
odnalezienie figury. A jednak potężna fala powodziowa daleko jej nie
zaniosła. Figurka św. Jana zatrzymała się na ogrodzeniu oczyszczalni ścieków
w Gnojniku. Znalazł ją tam miejscowy nauczyciel i strażak Stanisław
Wojnicki. Oczyścił ją i częściowo osuszył, a brakującą lewą rękę dorobił Jan
Gazda. Po odnowieniu figura wróciła na swoje pierwotne miejsce
Iwkowa
(gm. Iwkowa, pow. Brzesko, ): przy drodze do Rajbrotu, przy strumieniu
Bela, jest kamienna figura Jana N. w krzyżem na lewym ramieniu, chroniona blaszanym daszkiem (>>).
Data na cokole wskazuje na rok 1869 jako moment powstania rzeźby
Iwkowa (gm. Iwkowa, pow.
Brzesko, ): na południowym stoku Piekarskiej Góry w brzeżnej partii lasu
opadającego ku Iwkowej, nad małym potokiem pod górą Szpilówką stoi kapliczka
murowana, typu słupowego, kryta namiotowym, blaszanym daszkiem. Wewnątrz, we wnęce
była niegdyś drewniana figura Jana Nepomucena, która znajduje się obecnie w
muzeum w Tarnowie (d.woj.
sandomierskie >>). Zastąpiono ja gipsową kopią. Kapliczka wzniesiona została przez jednego z właścicieli tzw. Roli Humiejowskiej
dziś jest własnością Ireny i Wiesława Puto
(nad: Czesław Anioł)
Na skarpie drogi, pod drzewem, na cokole stoi kamienny posąg św. Jana Nepomucena
zabezpieczony blaszanym wygiętym daszkiem (nad: Pierosul)
Wrzępia (gm. Szczurowa, pow. Brzesko, ):
przy drodze z Wrzępi do Cerekwi, w pobliżu mostu na rzeczce Gróbce, stoi kamienna figura Jana N. ufundowana przez
mieszkańców wsi w 1744 roku, aby podziękować za ocalenie przed powodzią.
Wykonana w stylu nieco naiwnego baroku, remontowana w 1892 roku,
przeniesiona na nowe miejsce w 1986 roku. Kontrapost, przytulony duży
krucyfiks, biret, ładne fałdy szat
Strzelce Małe (gm.
Szczurowa, pow. Brzesko, ): przy drodze, po wschodniej stronie wsi, pod
dużym drzewem, na cokole z płaskorzeźbionymi wizerunkami świętych,
ustawiono kamienną figurę Jana N. w wysokim niebieskim birecie, zabezpieczoną blaszanym daszkiem (>>).
Całość polichromowana. Na cokole inskrypcja: "FUNDATOROWIE / JAN I
ANNA MAJO / WIE PROSZĄ O / WESTCHNIENIE / PRZECHODZĄCYCH / DO BOGA /
1870"
Strzelce Wielkie (gm.
Szczurowa, pow. Brzesko, ):
kapliczka domkowa z umieszczoną wewnątrz figurą Jana Nepomucena stoi
przy głównej drodze w południowej części miejscowości. Jan dzierży
oburącz krzyż i palmową gałązkę, wnętrze kapliczki zamknięte jest
metalową kratą ozdobioną sztucznymi kwiatami. Całość sprawia niestety
wrażenie pewnego zaniedbania, a sytuacji nie poprawiają bynajmniej
nadmiernie rozrośnięte zarośla, dzięki którym nader ciężko dostrzec tego
Jana nawet z przebiegającej tuż obok drogi (nad: H.Jakóbczak <- Michał
Pysz & A.D.)
Piękna figura Jana N. na rynku
miasteczka, na prostokątnym murowanym cokole, pod blaszanym daszkiem
(>>). Na przedniej ścianie cokołu znajduje się napis: "Sw
JAŃIE Nep. / módl się / za / nami" a na samym dole, tuż nad ziemią,
inskrypcja fundacyjna: "FUNDACYA WINCENTEGO KOSTUCHY / i ŻONY MARYI z
MĄCZKÓW / 1890 ROKU", co przesądza wiek tego obiektu
(nad: J.P., uzup: H.Jakóbczak)
Gorlice (gm. i pow. Gorlice, ): koło mostu na Ropie, przy ul.
Mickiewicza stoi drewniana figura Jana N. w murowanej kapliczce,
pochodzącej zapewne z okresu budowy dawnego mostu, to jest z lat
1787-1788, przekształcona. Murowana, prostokątna, z absydką, z parą
filarów tworzących podcień w fasadzie. Rzeźba wykonana w tradycji
barokowej, zapewne współczesna kapliczce, polichromowana. Widać ślady naprawy pękniętej twarzy
(nad: L.J., zobacz kartę obiektu
>>)
Stróżówka (gm. i pow. Gorlice, ): między mostem i szkołą figura Jana N. w
murowanej kapliczce z wieku
XVIII lub XIX, częściowo przebudowanej, na planie prostokąta z
półkolista absydką, z arkadową bramką od frontu. Wewnątrz rzeźba św.
Jana Nepomucena, późnobarokowa, z II połowy XVIII wieku. Jan ma wysoki
biret, podniesioną prawą rękę, w której tkwi nieoryginalny krzyżyk i
wąziutką stułą oraz krzyżyk na szyi. Kontrapost. Stan zachowania
dobry, choć rzeźba niefachowo pomalowana farbą (nad: H.Jakóbczak, uzup.:
I.M.)
Kapliczka z figurą Jana N. z I połowy XIX wieku, chroniona kratą. Według tradycji
istniała już w dobie rzezi galicyjskiej. Murowana, z arkadową wnęka
mieszczącą figurę, nakryta daszkiem dwuspadowym. Figura polichromowana,
z dużym wtórnym krzyżem w rękach, ustawiona na wolutowanej podstawie z
rocaille'owym ornamentem (nad: H.Jakóbczak)
Przed fasadą kościoła św. Jana Chrzciciela (przed 1750, Francesco Placidi, fundacja Ignacego Wielopolskiego) i schodami w murze
otaczającym kościół ustawiono kamienną rokokową figurę Jana N.,
jako element kompozycji przestrzennej. Ufundowana równocześnie z
kościołem, a więc około połowy XVIII wieku, przez proboszcza Franciszka
Haydeckiego. Stan po konserwacji dość dobry. Rzeźba ustawiona na cokole z rocaille'owym ornamentem,
w którym umieszczono napis: "R[everendus] Fran.[ciscus] Haydecki
Ple[banus]
/ R[everendus] Casimir.[us] Woynarski / R[everendus] Iacob Pstruszyński
/ Vic[a]rius" (uzup: Pietrosul)
W ołtarzu bocznym kościoła św. Jana Chrzciciela (zobacz wyżej) ustawiono
drewnianą rokokową figurę Jana N., utrzymaną w kolorach brązowych,
w kontrapoście i z krucyfiksem w ręku
W drewnianym kościele pod wezwaniem św. Wojciecha umieszczono współczesną statyczną drewnianą figurę Jana N. autorstwa
Józefa Jurczaka (nad: Pietrosul)
Kamienna polichromowana figura Jana N. zaopatrzona w blaszany
daszek >> na trzech wspornikach, na
prostym murowanym cokole. Rzeźba stała niegdyś w kępie drzew, za błękitnym
płotkiem, przy drodze łączącej Bobową z Siedliskami i Sędziszową. Ze
względu przebudowę drogi wojewódzkiej nr 981 przeniesiono figurę na
drugą stronę przejazdu kolejowego i przy okazji odnowiono. XIX
wiek (nad: W.P., uzup: Pietrosul)
Ładna murowana kryta dachówką i zaopatrzona w szczyt kapliczka, z półokrągłym
tyłem, skrywa wewnątrz
drewnianą polichromowaną figurę Jana N. Jest biret i palma, brakuje już
krzyża. Twarz pomalowana na śniado, ręce na biało
Po południowej stronie drogi stoi ceglana kapliczka w formie słupa z przełomu XIX i XX wieku, z
dwuspadowym daszkiem. Wewnątrz, w ostrołukowej wnęce, rzeźba Jana N. z I
połowy XIX wieku, ludowa, drewniana, polichromowana. Stan zachowania
dobry
W drewnianym kościele pod wezwaniem św. Michała Archanioła jest ołtarz
boczny poświęcony JN, którego głównym elementem jest
obraz z wizerunkiem Jana N. Ołtarz (i zapewne też obraz) pochodzą z wieku
XVIII. Głowę świętego otacza aureola z gwiazdami na przemian z literami
TACUI ("[z]milczałem"), a obok wije się inskrypcja:
"Dedit mihi Domin.[us] lingua~[m] mercede~[m] mea~[m] in qua laudabo
Deum"
zakończona stylizowanymi literami hebrajskimi "jhwh" (yhwh w
transliteracji - Tetragram z wokalizacją). Jan w dwóch palcach prawej dłoni trzyma język, w lewej -
krucyfiks. W tle krajobraz z mostem
(nad: M. Prylińska -> H. Jakóbczak, uzup: Pietrosul)
W zwieńczeniu rokokowego konfesjonału stojącego w prezbiterium kościoła
św. Michała Archanioła (zobacz wyżej) zobaczyć można drewnianą
polichromowaną rzeźbę Jana N. - Spowiednika, w towarzystwie królowej
Zofii. Jan w birecie prawą dłonią wykonuje gest rozgrzeszenia, a królowa
ma ręce złożone na piersi i sympatyczną twarz. Jest to unikalne
przedstawienie Jana z Królową na konfesjonale, doskonale ilustrujące
sakrament spowiedzi (nad: G. Korczak -> H. Jakóbczak)
W tym samym kościele św. Michała Archanioła (zobacz wyżej), na zaplecku rokokowej ambony jest płaskorzeźbiony
wizerunek Jana N. - Kaznodziei, w nietypowej promienistej aureoli
zwieńczonej dziewięcioma (!) gwiazdami. Rysy Jana są prawie identyczne z
tymi, które artysta dał figurze umieszczonej naprzeciwko, w zwieńczeniu
konfesjonału - zapewne był twórcą obu wizerunków. Jan trzyma prawa dłoń
w geście przestrogi, na szyi ma stułę (nad: H. Jakóbczak).
Były tu też relikwie świętego (>>)
w osobnym relikwiarzu! (uwaga: szukać w kościele)
Obok XIX-wiecznego drewnianego dworu i stawu jest tu
drewniana kapliczka domkowa, a w niej ponadmetrowa figura Jana N.
Franciszek Kotula ("Po Pogórzu Rzeszowskim błądząc", Kraków 1974) pisał
o obrzędzie odprawianym w Szalowej koło Gorlic "W
uroczystości św. Jana Nepomucena (16 maja) po mszy odprawianej przy
tym ołtarzu, po pocałowaniu relikwii świętego, przy śpiewie »Witaj,
Janie z Bolesława«, co nie jest przewidziane w żadnym rytuale
liturgicznym, relikwiarz św. Jana zanurza się nieco w wodzie, którą
ludzie rozbierają do celów leczniczych i przeciw nadchodzącym burzom
(...) Do niedawna w wigilię św. Jana wieczorem schodziła się cała
ludność z Szalowej z orkiestrą parafialną, wyjmowano figurę św.
Jana, stojącą w kapliczce nad stawem, wkładano ją do łodzi w
postawie stojącej, w łodzi sadowiła się też orkiestra. Na brzegach
stawu palono liczne ogniska. Łódź z figurą i orkiestrą płynęła po
stawie, orkiestra grała pieśni, a ludzie stojący na brzegach, na
przemian z orkiestrą, śpiewali pieśni o św. Janie: »Witaj, Janie z
Bolesława« i »Szczęśliwe Czechy«. Na końcu figurę z powrotem
umieszczono w kapliczce (...)". Wnętrze kapliczki
zdobią rozpięte na ścianach islamskie dywaniki modlitewne (!!!), Hagia
Sophia, Mekka i cały muzułmański anturaż. Nieograniczona jest ludowa
kreatywność, choćby i przypadkowa! (uzup: Bajarka)
Moszczenica (gm. Moszczenica, pow. Gorlice, ): przy drodze Gorlice-Staszkówka, w grupie drzew stoi przydrożny krucyfiks, a na jego
malowanej na błękitno podstawie umieszczono płaskorzeźbiony wizerunek
Jana N. z palmą i krzyżem. Napis głosi: Jakuba i Marceljanny Skrobółow fondacyja 1878
Staszkówka
(gm. Moszczenica, pow. Gorlice, ): na
cmentarzu wojennym numer 119, w jego centralnej części, stoi murowana z
kamienia kapliczka, w której znajduje się jaskrawo pomalowana figurka
św. Jana Nepomucena z przełomu XVIII i XIX wieku
(nad: H. Jakóbczak)
W kolegiacie Bożego Ciała, w
drugiej z kolei kaplicy szewców p.w. św. Antoniego Padewskiego jest
ołtarz rokokowy z drugiej połowy XVIII wieku, a w nim
umieszczono drewnianą rzeźbę, bogato złoconą. Według informacji
na stronie www kolegiaty jest to Jan N., co potwierdzać zdaje się
trzymany przy piersi krucyfiks. Postać ma gołą głowę, w ręku trzyma
księgę, co zdarza się Nepomukom, ale jest pewna dawka niepewności co do
identyfikacji figury, powiększona przez niezbyt typowy strój (nad: H. Jakóbczak)
Istnieje podanie, że figurę Jana N. stojącą na
przedmieściach Biecza pewien zezłoszczony utknięciem wozu w błocie chłop
uderzył batem mówiąc przy tym: "jak Ty mnie, tak ja Tobie". Natychmiast oślepł i musiał
figurę na kolanach przepraszać. Być może podanie dotyczy drewnianej kapliczki z figurą Jana N.
o wyłupiastych oczach usytuowanej
na wschodnim krańcu miasta (Dolne Przedmieście), po południowej stronie drogi nr 28
(źródło: artykuł z "Leksykonu kultury ludowej w Rzeszowskiem" Krzysztofa
Ruszla, Rzeszów 2004, nad: K.I., Pietrosul) (uwaga: na
południowo-zachodnich przedmieściach
Biecza
jest też inna murowana kapliczka, niestety zamknięta i niedostępna -
należy sprawdzić)
W Muzeum Ziemi Bieckiej, na górze jednej z witryn
prezentowana jest niewielka drewniana figurka Jana N. pozbawiona
atrybutów (nad: M.Muryn
<- G.Garus)
Rożnowice
(Rozembark, Rosenbark, gm. Biecz, pow. Gorlice, ): figura Jana N., barokowa z 1746 roku, na cokole zdobnym
herbami (Abdank) i być może inskrypcją z datą (mocno zatarte) stoi przy drodze, naprzeciw miejsca, gdzie znajdował się dwór.
Nie jest zlokalizowana, co istotne, w pobliżu wody. Jest to element
zespołu barokowych figur (Jan Chrzciciel, Florian). Według F. Kotuli
pełniła nieco inną funkcję niż to zazwyczaj bywa, związaną z jego
patronatem nad sądzonymi: "Na miejscach publicznych, gdzie spotykało się dużo ludzi z
pasją obmawiano bliźnich. Do nich to święty Jan się zwracał: "Nie mów
nic złego o bliźnim. A już szczególnie o swoim panu". Na Podgórzu
spotyka się figury tego świętego z palcem położonym na ustach: " Trzymaj
je zamknięte! " Stąd właśnie tyle tych figur w pobliżu dworów. Nawet o
złym panu nie należy źle mówić." Dalej Kotula przekazuje tragiczną tradycję związaną z tą właśnie figurą,
przekazaną mu ustnie przez miejscowego proboszcza jeszcze w latach 70.
Otóż pewien miejscowy chłop miał być stracony. Dziedzic sam nie mógł czy
też nie chciał wydać wyroku oddał więc winowajcę do sądu w Bieczu
i tam rzeczywiście zapadł wyrok śmierci. Ale pan chciał, żeby chłop
zginął we wsi, na oczach jej mieszkańców. Sprowadził więc kata -
niewątpliwie z Biecza, a mieli tamtejsi mistrzowie wielką praktykę - i
sam siedząc w oknie dworu widział jak kat w okrutny sposób
pozbawiał skazańca życia. Wedle zwyczaju trupa pogrzebano na miejscu. I
właśnie figura Jana ma stać na mogile. Ponieważ są na niej herby, więc
musiał postawić ją dziedzic. Na pewno nie z żalu, ani też z chęci
pokuty. W przekonaniu ludzi postawił figurę po to, żeby przechodzący
poddani nie ważyli się o nim źle mówić. Pyta bowiem Kotula: "Kto wie,
czy śmierć chłopa nie wywołała we wsi wstrząsu? Czy kara śmierci była
sprawiedliwa?"
Binarowa
(gm. Biecz, pow. Gorlice, ): w kapliczce za kościołem, wmontowanej w
ogrodzenia świątyni, stoi barokowy drewniany
polichromowany Jan N., prawdopodobnie z II połowy XVIII wieku, w złym stanie,
bez palca, brudny, odpada polichromia, pokryty pajęczynami. Bardzo
piękny, bez brody (!), z krzyżem i w birecie. Jan ten nie wykazał się
zbyt dużą skutecznością - czerwcu 2010 roku kościół uległ
poważnemu uszkodzeniu na skutek powodzi. Ale może bez niego kościoła już
by nie było? (nad:
Bajarka)
Na prywatnej posesji stoi kapliczka
św. Trójcy, wzniesiona na przełomie XVIII i XIX wieku. Murowana,
bielona, kryta czerwoną dachówką, z wykuszem w fasadzie, w którym
umieszczono polichromowaną figurę św. Jana Nepomucena z XIX wieku.
Wewnątrz kapliczki oczom ukazuje się ołtarz, a na nim późnogotycka
rzeźba Jezusa Zmartwychwstałego z XVI wieku z późniejsza koroną,
krucyfiks z wieku XIX uznawany za cudowny (ponoć ochronił mieszkańców
domu nad kapliczką od pożaru, gdy paliła się wioska), neogotycki ołtarz
NMP Niepokalanie Poczętej z XIX wieku, figurka Matki Bożej z XX wieku.
Dopełnieniem ołtarza jest ludowy obraz Trójcy Świętej odrestaurowany w
2006 roku, ozdobiony malowidłami o charakterze ludowym. We wnęce
szczytowej elewacji kapliczki znajduje się pochodząca z XIX wieku
drewniana polichromowana figurka Jana
N. (nad: T.B.)
Kamienna figura Jana N. na
ceglanym cokole, ustawiona w malowniczej kępie zieleni w ogródku
przydomowym gospodarstwa w zachodniej części wsi, po południowej stronie
drogi, na zachodnim
krańcu wsi. Wykonana na przełomie XVIII i XIX wieku w
tradycji baroku, stan dobry,
po konserwacji. Aureola bez gwiazdek (nad: L.J., zobacz kartę obiektu >>)
Na cmentarzu, dawniej prawosławnym, położonym na wschodnim krańcu wsi
znajduje się zniszczona kamienna figura Jana N. Praktycznie nie istnieje
twarz, część głowy i prawe ramię Jana. Przechylony taliowany cokół z
gzymsem i z zatartą przez czas płaskorzeźbioną postacią świętej. Figura
być może znalazła się tu wtórnie (nad: Pietrosul)
Nieistniejąca zburzona kaplica nepomucka
przy drodze do Lubczy. Figurę Jana N. rezydującą w tej
kaplicy przeniesiono do kapliczki w Jodłowej Górnej (zobacz
niżej) (nad: Pietrosul)
Kapliczka wzniesiona w XX wieku przez
Stanisława Jelenia na jego parceli. Wewnątrz figura św. Jana
Nepomucena, barokowo-ludowa, z wieku XVIII, pochodząca ze
zburzonej kapliczki w Jodłowej-Pańskich Pól (zobacz wyżej),
sołectwa leżącego przy drodze do Lubczy (d.woj.
sandomierskie >>) (nad: K.M.,
uzup: Pietrosul)
Urodziwa drewniana kapliczka na parceli
J. Zakrzewskiego, wzniesiona w połowie XIX wieku,
nieustalonej fundacji. Wewnątrz rzeźba św. Jana Nepomucena,
barokowo - ludowa, wiek XVIII - XIX (nad: K.M.)
Olkusz (gm. i pow. Olkusz, ): pierwszy ołtarz w północnej nawie
bocznej fary jest poświęcony Janowi Kantemu, ale lewą flankę zajmuje
piękna barokowa rzeźba Jana N. ze wzniesionymi w stronę krzyża
oczami. Kiedy odwiedzałem tego Jana w roku 1999 nie miał krzyża w
rękach - dorobiono go później, zresztą niezbyt udatnie
Olkusz (gm. i pow. Olkusz, ): filary fary ozdobione są
współczesnymi freskami z wizerunkami świętych. Jednym z nich, na
trzeciej kolumnie północnej nawy licząc od prezbiterium jest poświęcony Janowi
N. (nad: P. Bielawski)
Cieślin (gm. Klucze, pow. Olkusz): kamienny posąg św. Jana
Nepomucena z II połowy XIX wieku na rokokowym postumencie stojący na
wodzie (!). Półtorametrowy posąg wykuty w kamieniu pińczowskim przez nieznanego autora pochodzi prawdopodobnie z warsztatu krakowskiego. Fundatorem rzeźby był Jan Nepomucen Wolicki, od 1810 roku właściciel dóbr w Cieślinie i Kwaśniowie. Pomnik stoi na środku sadzawki przy plebanii
i dodatkowo robi za fontannę. Początkowo stał w ogrodzie dworu w Kwaśniowie
Dolnym, a po parcelacji dworu w 1926 roku proboszcz Roman Pytlarz przeniósł figurkę w obecne miejsce.
Wysokość rzeźby 150 cm
W zachodniej części wsi na cokole figury Chrystusa
znajduje się relief św. Jana Nepomucena z palmą i
uniesionym krzyżem w drugiej ręce (nad: S.Zobniów)
Na wysepce na środku wiejskiego stawu stał
niegdyś kamienny posąg św. Jana Nepomucena. Został
sfotografowany i opisany w gazecie "Świat" nr 24 (255) z 10
czerwca 1956, w artykule J. Baranowskiego "W królestwie
Nepomucena" poświęconym powodzi - choć w tym przypadku chodziło
o zabezpieczenie odpowiedniego poziomu wody w stawie widocznym
na fotografii. Niestety w bliżej nieokreślonym czasie Jan N.
został zastąpiony inna figurą - prwadopodobnie św. Rocha. Nie są
nam znane przyczyny oraz ew. dalsze losy usuniętej figury (nad:
Lilka, uzup: S.Zobniów)
Poręba Dzierżna (gm. Wolbrom, pow. Olkusz, ):
w drewnianym kościele św. Marcina, w szczycie lewego ołtarza
bocznego, widoczny jest owalny obraz z Janem N. Jan opiera się o
stół (ołtarz?), na którym widać klucz i Księgę. Ma aureolę z
pięcioma gwiazdami, a w dłoniach trzyma krucyfiks (nad: B.K.)
Jangrot (gm. Trzyciąż, pow. Olkusz): murowana prostokątna kaplica, od tyłu zaokrąglona. Sklepienie kolebkowe,
dach
siodłowy. Wewnątrz drewniany polichromowany posąg Jana N. z 1762 roku,
o szeroko rozpostartych rękach
Kamienny Jan N. stoi w pięknym kontrapoście na placyku
przed bramą zespołu klasztornego norbertanek, w pobliżu mostku
na Dłubni. Na cokole jest szczątek napisu "1780[?]5 9bris,"
czyli prawdopodobnie 5 września 1780 (nad: J.H.). Wizja lokalna
11.02.2006 potwierdza dobry stan rzeźby. Figura od kilku lat
chroniona jest metalowym ząbkowanym daszkiem (>>)
na wygiętych prętach
W kościele norbertanek śśw. Piotra i Pawła
(zobacz wyżej), w prezbiterium zawieszono ładny barokowy obraz
przedstawiający Jana N. wznoszącego oczy do nieba i tulącego krzyż.
Za nim anioł z palcem na ustach, a na stole obok astrolabium
sferyczne, symbol, którego znaczenie jest ciągle zagadkowe (zobacz
np. obiekty z północnego Mazowsza
>>)
W kościele norbertanek śśw. Piotra i Pawła
(zobacz wyżej), w jednym z bocznych ołtarzy, jest złota figura
podejrzana o nepomuckość (uwaga: sprawdzić na miejscu bądź w
źródłach) (uwaga: ponadto z Imbramowic pochodzą dwie figury eksponowane w
Muzeum Gliwickim w Willi Caro (zobacz na dole strony), zaliczone do
Janów Górnośląskich >>)
W sporej murowanej kaplicy
z roku 1740 znajduje się obraz z Janem
N. adorującym krzyż, w siedmiogwiaździstej (!) aureoli, w otoczeniu
aniołów. Nad wejściem – tablica erekcyjna o treści: "Na wieksza
chwałe Boską, y Iana Świętego Nepomucena honor Patrona Wielkiego
Staneła ta Kaplica ktora z poboznosci Wyfundowali swoim, Supre przy
choyności Slachetni Panmstwo Marcin, Anna Sladowscy Na cześć temu Sm
Miescanie Krakowscy Roku Pań 1740 Dnia 30 sierpnia"
Na cmentarzu, wewnątrz XVIII-wiecznej kaplicy
Pocieszenia N.M.P. znajduje się posąg św. Jana
Nepomucena na rokokowym postumencie (uwaga: zweryfikować na miejscu
z uwagi na drugi wpis dotyczący Bydlina)
W centrum wsi, na posesji Kalarusów, stoi
murowana tynkowana kapliczka ponepomucka, kryta dwuspadowym
blaszanym dachem. Znalazła w niej na czas jakiś miejsce figura
Jana N., która trafiła tutaj ze spalonej kapliczki z posesji
rodziny Birletów. Została ona niestety skradziona (>>)
w początkach XXI wieku
i zastąpiona obrazem NMP. W planach i marzeniach jest zamówienie
nowej figury JN (uwaga: zweryfikować na miejscu
z uwagi na pierwszy wpis dotyczący Bydlina)
Kamienny posąg św. Jana Nepomucena, zapewne z
wieku XVIII, stoi na murowanym postumencie po zachodniej stronie kościoła.
Kontrapost, krępa postać, duży krucyfiks na lewy ramieniu. Figura stała
kiedyś przy trakcie z Olkusza do Sławkowa, koło remizy i
strumienia - zapewne w murowanej kapliczce, której zdjęcie
zachowało się. Na obecne miejsce przesunięto ją przy okazji remontu
drogi w latach 30. XX wieku
Na południe od głównej drogi, koło zasypanego stawu stoi kamienna
pobielona kapliczka,
na planie kwadratu, zwieńczona krzyżem. Ryt z datą fundacji
"1898". Wewnątrz była drewniana figura Jana Nepomucena,
niestety skradziona (>>) i zastąpiona świętym obrazem.
Istnieje też kopia tej figury
(zobacz niżej) (uwaga: istnieje możliwość, że dwa
opracowania przypisały jedną skradzioną figurę JN do dwóch
kapliczek - zobacz niżej)
J. Liszka, autor publikacji "Przydrożni
świadkowie historii. Kapliczki, figury, krzyże Ziemi
Olkusko-Sławkowskiej", wykonał drewnianą figurę Jana N. na wzór
tej skradzionej (>>)
z kapliczki w Krzykawie - Starej Wsi (zobacz wyżej; zmieniony
układ rąk). Nie znam
jej lokalizacji, być może rezyduje w tej kapliczce?
Kamienna bielona kapliczka z około 1810 roku,
mocno przekształcona w trakcie remontu w roku 2007. Wewnątrz była drewniana figura Jana Nepomucena,
niestety skradziona (>>)
(uwaga: istnieje możliwość, że dwa opracowania przypisały jedną
skradzioną figurę JN do dwóch kapliczek - zobacz wyżej)
Kłobuck (gm. i pow. Kłobuck, woj. śląskie, ): przy
skrzyżowaniu ulic Topolowej i Długosza
na wysokości numeru 30, nieopodal mostku na rzece Biała Okrza stoi ładna
murowana, kryta dachówką domkowa kapliczka św. Jana
Nepomucena z 1888 roku. Wewnątrz drewniana ludowa figura
Jana N., polichromowana, z dwoma gwiazdami w aureoli, z
cętkami na futrzanej pelerynie zaznaczonymi dwoma
szarymi kreskami. Palma w prawej, krucyfiks w obu
rękach, brązowa broda i wąsy, dość wysoki biret, kokarda
z frędzlami związująca pelerynę. Figurę ustawiono na
kwadratowej podstawie (zobacz też niżej)
Kłobuck (gm. i pow. Kłobuck, woj. śląskie, ):
w tej samej kapliczce przy ul. Długosza (zobacz wyżej) umieszczono też
inną drewnianą polichromowaną figurę Jana N. pochodzącą
z jakiejś okolicznej kapliczki. Rzeźby robią wrażenie
podobnych z powodu ostatniego malowania tą samą ręką.
Ta ma dosyć wysoki biret, nie posiada aureoli a gest rąk
świadczy o utraceniu krucyfiksu. Faliste włosy i nieco
szpiczasta broda, kokarda z frędzlami związuje pelerynę.
Figurę ustawiono na kwadratowej podstawie
Kłobuck (gm. i pow. Kłobuck, woj. śląskie, ):
w tej samej kapliczce przy ul. Długosza (zobacz wyżej) umieszczono też
kolejną drewnianą polichromowaną figurę Jana N.
pochodzącą z jakiejś okolicznej kapliczki. Rzeźby robią
wrażenie podobnych z powodu ostatniego malowania tą samą
ręką. Ta jest mniejsza niż dwie sąsiednie, ma
dosyć wysoki biret, nie posiada aureoli a gest rąk
świadczy o utraceniu krucyfiksu. Kokarda z frędzlami,
brak podstawy
Kłobuck (gm. i pow. Kłobuck, woj. śląskie, ):
murowana, kryta blachą kapliczka domkowa św. Jana Nepomucena,
ul. Okólna, 1880, przy kładce na Białej Okszy. Wewnątrz ludowa
figura Jana N., drewniana, polichromowana
Danków (gm.
Lipie, pow. Kłobuck, woj. śląskie): kamienna
figura Jana N. strzegąca przeprawy wodnej przez Liswartę, na
granicy Małopolski i Wielkopolski, z końca XVIII wieku.
Podczas budowy nowego mostu została uszkodzona. Utrącono
jej głowę, która zaginęła bez śladu. Dopiero w 1996 roku
odnaleziono ją przypadkiem na dnie rzeki i połączono z
tułowiem. Pamiątką po tej przygodzie jest jej jaśniejsza
barwa. Masywny słupowy cokół zakończony rodzajem
piramidy
Krzepice (gm. Krzepice, pow. Kłobuck, woj. śląskie, ):
przy ulicy Wieluńskiej, przy kładce na dopływie Liswarty,
stoi domkowa murowana kapliczka Jana Nepomucena.
Wewnątrz drewniana ludowa
polichromowana rzeźba św. Jana z ciekawym, jakby
głaszczącym gestem prawej ręki, wybudowana około 1914
roku
Starokrzepice
(gm. Krzepice, pow. Kłobuck, woj. śląskie): w tej miejscowości zwanej też Starymi Krzepicami, przy
moście na Liswarcie - rzece granicznej między Mało- i
Wielkopolską - i tuż przy granicy ze Śląskiem, stoi domkowa murowana kapliczka o formach
neoromańskich. Wewnątrz drewniana ludowa
polichromowana rzeźba św. Jana z ciekawym motywem pięciu
gwiazd na rąbku komży
Dankowice Drugie (gm. Krzepice, pow. Kłobuck, woj. śląskie,
):
przydrożna kapliczka św. Jana Nepomucena, zbudowana w
1843 roku, z przepiękną przykrytą gontowym daszkiem
drewnianą wieżyczką, zakończoną baniastym hełmem. Stoi
ona na terenie dawnego parku dworskiego, w otoczeniu
bardzo już zniszczonego dworu szlacheckiego i stawów
Wąsosz
(gm. Popów, pow. Kłobuck, woj. śląskie): równocześnie z
wybudowaniem nowego mostu ustawiono nad Wartą kapliczkę Jana N. Był to
powrót w to miejsce Jana, który przed wojną rezydował na drugim
brzegu rzeki, dziś tak porośniętym przez las, że trudno szukać
śladów tamtego budyneczku. Jednak nawet starsi mieszkańcy okolicy
nie pamiętali dawnego Jana przy rzece
Rębielice
Królewskie (gm. Popów, pow. Kłobuck, woj. śląskie,
): figura Jana Nepomucena na moście na rzece Rębielance, nieopodal kościoła parafialnego.
Powstała ona na początku XX wieku. Na jakiś czas została ona
przeniesiona do Wąsosza Górnego, obok szkoły, lecz wróciła do
Rębielic Królewskich
Truskolasy (gm. Wręczyca Wielka, pow. Kłobuck,
woj. śląskie,
): przy ulicy Szkolnej, tuż obok szkoły, stoi odnowiona
murowana kapliczka z półokrągłym wejściem, a wewnątrz
polichromowany sympatyczny Jan N. w birecie i z krzyżem (nad: W.Ś.)
Truskolasy
(gm. Wręczyca Wielka, pow. Kłobuck, woj. śląskie,
): w drewnianym
kościele św. Mikołaja, w ołtarzu lewej kaplicy (nad: B.K.)
Przy skrzyżowaniu drogi do Rębielic z lokalną stoi kaplica
(poświęcona MB?). W kącie za ławą stoi niepozorny, niewielki,
ceramiczny Jan N. z utrąconymi dłońmi (nad: J.Kotek)
Przy skrzyżowaniu dróg: łączącej wieś Piła I i Bór Zapilski oraz
drogi do wsi Klepaczka, w otoczeniu starych lip i około 60 m od
rzeczki Pańkówki, na południe od wsi, przy drodze, mostku jest
odnowiona murowana kapliczka domkowa z drewnianą polichromowaną
figurą Jana N. wewnątrz. Obiekt fundowany w roku 1895 przez
Franciszka i Paulinę Borkowskich
W przysiółku Piła-Zamłynie położonym przy drodze z Piły Pierwszej do
Truskolas, za mostkiem na rzeczce Pańkówce, przy stawie młyńskim, jest
nowa kapliczka św. Jana Nepomucena z drewnianą polichromowaną figurą
Jana N. z palcem przy ustach, z wieku XIX (nad: H.Jakóbczak, uzup:
J.Kotek)
Na rynku tego dawnego miasteczka, dziś dzielnicy Myszkowa, stoi
okazały kamienny polichromowany Nepomuk. Charakterystyczne dla tej okolicy są ostre
fałdy mantoletu na sutannie. Na cokole data 1915, być może rok
renowacji, bo figura wygląda na starszą
Niedaleko rynku (zobacz wyżej), na terenie kościoła NMP
Różańcowej stoi
kamienny polichromowany Nepomuk. Jest bardziej dynamiczny niż ten z
rynku, a do tego podstawę ozdabiają główki anielskie. Na cokole rok
1902, choć figura wygląda na starszą (nad: B.K.)
W murowanej domkowej kapliczce ustawionej przy zakręcie drogi,
niedaleko mostu na Warcie, figura Jana N. dotrzymuje towarzystwa
kilku gipsowym Madonnom. Jest drewniana i polichromowana
Żarki (gm. Żarki, pow. Myszków, woj. śląskie,
): w dawnej dzielnicy
żydowskiej, przy kanale młynówki stoi barokowy kamienny
polichromowany Jan N. chroniony współczesnym daszkiem. Niefachowe
malowanie spowodowało, że Jan oślepł - oczy ma całkiem zaklejone
farbą
Żarki-Leśniów (gm. Żarki, pow. Myszków, woj. śląskie,
): w kościele
Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin jest ołtarz z figurą św.
Jana Nepomucena. Jan jest drewniany, polichromowany, bez biretu na
głowie, w kontrapoście i z palcem przy ustach
Przed kościołem św. Joachima znajduje się sympatyczny Jan N. z
białego kamienia, stojący w kontrapoście na czerwonawym cokole
zdobionym ostrołukowymi arkadkami, z krzyżem i w birecie (nad: A.M.S.)
W tej wsi, dziś włączonej w obręb Dąbrowy
Górniczej, jest pusta już niestety kapliczka Jana N.,
usytuowana przy rozlewisku pomiędzy dwoma drzewami. Figura z
niej pochodząca przeniesiona została do kościoła w Błędowie (zobacz
niżej), a w jej zastępstwie na ścianie powieszono obrazek ją
przedstawiający
W tej wsi, dziś włączonej w obręb Dąbrowy Górniczej, w kościele,
jest barokowa polichromowana figura Jana N. przeniesiona tu z kapliczki w Kuźnicy
Błędowskiej (zobacz
wyżej). Umieszczono ją na szczycie neogotyckiego konfesjonału. Na
cokoliku widoczny herb i inicjały fundatora "S.K...." (uzup:
P.K.)
W tej wsi, dziś włączonej w obręb Dąbrowy Górniczej, na rondzie i w
pobliżu mostka na Białej Przemszy stoi murowana kapliczka domkowa z końca XIX
wieku. Na progu wyryta data 1883. W niej, we wnęce nad wejściem, figura Jana N. z XVIII wieku,
drewniana i polichromowana, z pomalowanym na biało krzyżem na lewym
ramieniu. Za podstawę służy pieniek drzewa (uzup: J.Ku.)
Jest tutaj kapliczka ponepomucka,
murowana, słupowa, z XIX wieku, proweniencji dworskiej. Zwana jest kapliczką "Na św.
Janie" lub "Na Wale". Pierwotnie był tu wizerunek św. Jana
Nepomucena, a teraz św. Jana Chrzciciela (nad: Pietrosul)
Dawny powiat
zawierciański, w odróżnieniu od dzisiejszego obejmował również część
współczesnego powiatu będzińskiego. Dziś
w województwie śląskim. Zobacz stronę
Nepomuków Górnośląskich >>
W kościele św. Alberta rezyduje, przeniesiona tu z przydrożnej
kapliczki z ulicy
Porębskiej
(zobacz niżej) ludowa figura Jana N. Figura
pochodzi z XIX wieku, jest
polichromowana, ma duży krzyż na prawym ramieniu, biret i
gwiaździstą aureolę
Przydrożna
kapliczka z XIX wieku, ma półkoliste okna o narożnikach flankowanych
pilastrami podtrzymującymi trójkątne przyczółki. Została ona
zrekonstruowana na wzór starej i przeniesiona z tzw. Starego Rynku
(była tam z powodu ujęcia wody) na róg ulic Porębskiej i Kopernika.
W jej wnętrzu Jana Nepomucena - przeniesionego do kościoła św.
Alberta, zobacz wyżej - zastąpiła figura Chrystusa
Ośmiokątna ceglana kaplica Jana N., zwieńczona sygnaturką.
Postawiona w roku 1803 nad wypływającym w tym miejscu głównym
źródłem Warty, na miejscu starszej św. Marka z XVI wieku fundacji
Bonerów. Zmiana patrona nastąpiła jako skutek licznych powodzi.
Starsza drewniana kapliczka spaliła się doszczętnie w dniu 21
września 1790 roku między godz.1:30-3:30. Staraniem właścicieli
Kromołowa i miejscowego proboszcza księdza Rudzkiego odbudowano ją w
1803 roku wzbogacając o malaturę obrazującą męczeństwo świętego Jana
Nepomucena (aktualnie jej nie ma). Wewnątrz, po prawej stronie ołtarzyka, na postumencie kamienna polichromowana figura Jana N. z XVIII
wieku. Kontrapost, czarna peleryna o czerwonej podszewce, biret,
ciężki krucyfiks na palmie ułożony na lewym ramieniu
Jest tu kościół parafialny św. Mikołaja Biskupa, a w nim barokowy ołtarz z XVII wieku z
obrazem św. Antoniego. Na jego zasuwie znajduje się obraz św.
Kryspina i św. Jana Nepomucena z XIX wieku
Umieszczona na kolumnie i chroniona daszkiem figura św. Jana
Nepomucena u źródeł potoku Ogrodzieniec - początku Czarnej Przemszy.
Jest to jedna z masowo produkowanych rzeźb z wytwórni z Piekar
Śląskich pani Barbary Kobyłczyk-Schaefer
(>>). Informację o przeniesieniu tej rzeźby z
Ogrodzieńca należy sprawdzić - może chodziło o starszą figurę?
W tej miejscowości, dawniej jednym z folwarków myszkowskich a dziś
dzielnicy Zawiercia, stoi prostokątna murowana kaplica przydrożna z
XIX wieku, kryta gontem. Rezyduje w niej nowa szablonowa figura Jana
N., zapewne jedna z masowo produkowanych rzeźb z wytwórni z Piekar
Śląskich pani Barbary Kobyłczyk-Schaefer
(>>). Zastąpiła ona starą figurę Jana N. z XIX wieku,
obecnie przeniesioną do kościoła w obawie przed kradzieżą (zobacz
niżej)
W tutejszym kościele znalazła schronienie figura Jana N. z XIX wieku
pochodząca z przydrożnej kapliczki. Drewniana i polichromowana, w
dłoni trzyma ciekawie oddaną plamę, a pod stopami ma dwie główki
aniołków i chmurki (zobacz wyżej) (nad: A.D.)
W szczycie bocznego ołtarza kościoła parafialnego pod wezwaniem
Przemienienia Pańskiego znajduje się obraz przedstawiający Jana N. z
krzyżem i w aureoli na tle mostu. Podpis na dole: Św. Jan
Nepomucen (nad: P.N.) (uwaga: w muzeum w
Mysłowicach(Górny Śląsk >>)
mieszczące się przy ul. Stadionowej 7a przechowuje się figurę św.
Jana z regionu Ogrodzieńca, uwzględnioną w statystykach Janów
Górnośląskich)
W centrum miejscowości, na rozstajach, stoi duża murowana kapliczka
z brogowym daszkiem opartym
na kolumnach. Wewnątrz bardzo przystojny drewniany Jan N. z
XVIII-XIX wieku. Całość była solidnie zabezpieczona kratami
pomalowanymi na błękitno - niezbyt pięknie, szkoda że takie metody są
niezbędne. Podczas remontu w lecie 2008 roku zmieniono pokrycie na blachodachówkę i wykonano nową kratę zabezpieczającą, ponoć
ładniejszą od poprzedniej
Figura Jana N. z XVIII wieku jest ponoć w tutejszym kościele
parafialnym. Ja mam duże wątpliwości, bo na zdjęciu znalezionym w
sieci widać raczej innego świętego, z Księgą, w innych szatach
(uwaga: sprawdzić na miejscu)
Jeśli udasz się z Grabowi (zobacz wyżej) szlakiem niebieskim do Błojca (1,7 km), a następnie zielonym w kierunku Chechła, masz
szansę dotrzeć do źródła św. Jana Nepomucena - jest to silne
wywierzysko. Przy źródełku ustawiono współczesną drewnianą figurkę
JN pod daszkiem opartym na rosochatym pniu. Podpis głosi: "ŚW. JAN NEPOMUCYN"
Murowana i tynkowana na szaro kapliczka przydrożna, w niej
polichromowana figura Jana N. z pierwszej połowy XIX
wieku. prostokątna podstawa, zielona stuła i brązowa peleryna, brak
krzyża i aureoli, biret
Przy trakcie między Chałupkami i Szczekocinami, przy wodzie, stoi
kamienna polichromowana figura św. Jana Nepomucena, w miejscu, gdzie
według lokalnej tradycji stał dawniej zamek czy też dwór. Na cokole
herb fundatorów
Na fasadzie tutejszego kościoła św. Mikołaja umieszczono kamienną
nepomukopodobną figurę. Ma komżę, krucyfiks, palmę i biret.
Nie ma natomiast zarostu i peleryty-mantoletu. Najprawdopodobniej
jest to św. Jan Kanty, ale nie skreślamy jeszcze możliwości, że to
Jan N. (uwaga: poszukać w źródłach)
Na ambonie tutejszego kościoła św. Mikołaja umieszczono kamienną figurę, która
prawie na pewno jest Nepomukiem. Ma komżę, krucyfiks, palmę i biret.
Nie ma natomiast zarostu i peleryty-mantoletu (uwaga: poszukać w źródłach)
Obok mostu nad Pilicą, po wschodniej stronie rzeki i południowej stronie
drogi stoi drewniana klasyczna brogowa kapliczka z około 1930 roku.
Na planie kwadratu, otwarta arkadą o łuku odcinkowym, z wycięciami
koronkowymi. Dach piramidalny, zwieńczony iglicą. Wewnątrz barokowo-ludowa figura Jana N., również drewniana i
polichromowana, ze wzniesiona ręką i pięcioma gwiazdami w aureoli -
przy czym ślady wskazują że niegdyś było ich więcej (uwaga:
dokładnie w tym miejscu biegnie granica między zapilicką częścią
Pilicy a miejscowością Zarzecze, przy czym wydaje się, że kapliczka
jest po stronie miasta Pilica. Istniejący tu niegdyś wpis dotyczący
Zarzecza został usunięty jako zdublowany)
Stała tu niegdyś kapliczka drewniana z około 1920 roku, na planie kwadratu, oszalowana,
kryta dwuspadowym daszkiem. Wewnątrz
była piaskowcowa figura św. Jana Nepomucena z końca XIX wieku. Po lutym 2007,
kiedy to ostatni raz widziałem kapliczkę, a przed 2012 rokiem, została ona bezpowrotnie
zniszczona i zastąpiona paskudną szklaną klatką z blaszanym
daszkiem. Figura w środku jest polichromowana, z dużym krzyżem w
prawej dłoni - zakładam, że jest to ta sama XIX-wieczna rzeźba, lecz
należy to sprawdzić (uwaga: kamienna figura na słupie przy starym drewnianym kościele
Podwyższenia Krzyża Świętego to MB, a nie Jana N., choć stwierdzenie
tego faktu nie jest łatwe ze względu na korozję obiektu)
Kapliczka przydomowa z 1916 roku, fundowana przez Kazimierza i
Petronelę Gomulków. Drewniana, konstrukcji słupowej, otwarta arkadą
odcinkową, flankowaną ząbkowanymi listwami. Wewnątrz, na kamiennym
postumencie kamienna, polichromowana figura św. Jana Nepomucena
Kapliczka na planie kwadratu, 1984 rok, w ogrodzie posesji.
Wewnątrz drewniana, polichromowana figura św. Jana Nepomucena z
końca XIX wieku pochodząca zapewne z innej kapliczki lub z kościoła.
Ustawiono ją na czymś w rodzaju cokołu na słupie, zapewnie wtórnie.
Jan ma uszkodzona dolną część, brak stóp
Przy bocznej drodze między stawem a remizą kaplica murowana z połowy
XIX wieku (inne źródło mówi o około 1920 roku), prostokąta z
trójboczną absydą. Wieżyczka na sygnaturkę wieloboczna, z latarnią,
z hełmem cebulastym. Nad wejściem półkolista wnęka z drewnianą,
polichromowaną figurką św. Jana Nepomucena (uwaga: scalono dwa
podobne wpisy z tej miejscowości po doniesieniu, że chodzi o ten sam
obiekt)
Kamienna figura św. Jana Nepomucena na piramidalnej podstawie,
naprzeciw domu nr 26, 1915 r. fund. R. i J. Osmalików. Figura została zniszczona w
nieznanym nam czasie przed sierpniem 2012. Na miejscu pozostała tylko dolna część rzeźby.
Nie są nam znane losy pozostałego fragmentu, ani czy są plany jej
naprawy (uwaga: zweryfikować na miejscu, do tego momentu pozostawiam
w spisie)
W tej nadpilickiej wsi jest murowana kapliczka przydomowa z 1946 roku, na planie prostokąta z półkolistą absydą.
We
wnęce nad wejściem kamienna figura św. Jana Nepomucena
W prywatnym Muzeum Krzyży i Kapliczek Antoniego Toborowicza
znajduje się wydłubana w pniu kapliczka Jana N., neoludowa. Jan
poliochromowany, przed nim wyrzeźnione w drewnie lilie. Daszek z
dwóch deseczek
Kapliczka z 1924 roku, fundacji Kasperczyka, nad wejściem nisza z
figurką św. Jana Nepomucena (uwaga: sprawdzić stan aktualny, w roku
2018 we wnęce byał szablonowa figurka MB. Być może Jana przeniesiono
do wewnątrz kapliczki, a może zabezpieczono go inaczej)
Koło szkoły, na skrzyżowaniu drogi do Jeziorowic z drogą do Dobrakowa stoi
murowana z kamieni i cegły kapliczka z 1891 roku, na planie zbliżonym do kwadratu, z półokrągłą
absydą. Wieżyczka sygnaturki ośmioboczna z latarnią. Wewnątrz była
drewniana, polichromowana figura św. Jana Nepomucena, niestety
podczas wizyty w dniu 2006-02-11 nie znalazłem jej na jej miejscu -
wewnątrz był świeży drewniany krzyż (uwaga: zweryfikować stan
aktualny)
Na cokole stojącej przy
drodze na Jeziorowice figury NMP odnalazłem wyrzeźbioną i
polichromowaną płaskorzeźbę przedstawiającą Jana N. Na cokole data
1881 i nazwisko fundatorów - rodziny Gębkówtd>
Kapliczka drewniana, przy drodze do Chliny, XIX/XX wiek. Od frontu
otwarta arkadą odcinkową, wewnątrz była polichromowana figura św. Jana
Nepomucena (uwaga: sprawdzić stan aktualny - w sierpniu 2019 w
kapliczce była szablonowa figurka MB)
Nieopodal zbiornika wody MPWiK stoi
kapliczka nepomucka o burzliwej historii. Kapliczka stała
prawdopodobnie już w XVIII wieku u zbiegu ulic Modrzejowskiej
i Kołłątaja przy budynku nr 9, u wejścia na stary rynek
(dziś Pl. Kazimierza Wielkiego). Kantor Mirski nazywa
kapliczkę „odwieczną”, trudno więc ustalić, od kiedy
naprawdę towarzyszyła mieszkańcom. W związku z wyburzeniami
na ulicy w 1976 roku kapliczkę zniszczono, a figurę na
krótko przeniesiono do kościoła Świętej Trójcy. Rzeźba Jana
N. wykonana jest w stylu późnego baroku w trzeciej ćwierci
XVIII wieku, ma 152 cm. Święty prawą ręką podtrzymuje krzyż.
Jan stoi na czworobocznym cokole, z ugiętą prawą nogą, a w
lewej ręce prawdopodobnie był niegdyś liść palmy, utracony w
niewiadomym czasie. Kiedyś nad głową Jana była aureola. W
sierpniu 1976 roku, w efekcie ustaleń proboszcza Wicińskiego
z władzami, przystąpiono do budowy nowej kapliczki w
dzisiejszej lokalizacji, starając się jak najwierniej
odtworzyć jej kształt. Nad wejściem umieszczono datą "1976". 27 października 1976 uroczyście
poświęcono obiekt. Wieczorem tego dnia wyruszyła procesja z
figurą JN, z zapalonymi świecami, z kościoła do nowej
kapliczki. Na początku nowego tysiąclecia stara barokowa
rzeźba poddana została renowacji, jednak w nocy z 16 na 17
maja 2001 roku została skradziona (>>).
Niejako w rekompensacie ufundowano nowa figurę (zobacz
niżej). Niespodziewanie odzyskano ją w listopadzie 2007, czyli po
sześciu latach! Łup odnalazł się na skutek informacji
przekazanej do parafii i akcji śląskiej policji w jednym z
warszawskich antykwariatów (skąd ja to znam ...). Jednak po
tych przygodach nie wróciła już na swe miejsce i
przechowywana jest na plebanii kościoła Świętej Trójcy (nad: T.P., uzup: R.G.)
Mniej więcej na pierwotnym miejscu
lokalizacji starej kapliczki (zobacz wyżej),
na skarpie przed kościołem św. Trójcy, wyrósł jak grzyb po deszczu,
a dokładnie po powodzi, która nawiedziła Będzin, nowy Jan N.
Jest to odlew z mączki marmurowej i cementu, wykonany według
projektu architekta Gabriela Korbutta w
Zakładzie Sztuki Kościelnej Schaeferów z Piekar Śląskich (zobacz >>).
Świętego umieszczono na nieco dziwacznym ażurowym
podwyższeniu skonstruowanym z kilku słupów zakończonych
okrągłą podstawą. Pod figurą widnieje tablica z napisem: "Święty
Janie Nepomucenie miej nas w swojej opiece / Parafia Świętej
Trójcy w Będzinie / Wrzesień 2002 rok". Podczas kazania wygłoszonego 8 września 2002 z okazji
poświęcenia figury w kościele Świętej Trójcy przypomniano dzieje
pierwszych będzińskich kapliczek i figury Świętego. W serwisie YouTube znaleźć można film poświęcony Janowi N. z
Będzina autorstwa ks. P. Rozpiątkowskiego (Studio Na Górce),
zresztą wykorzystujący zdjęcia z tego serwisu. W filmiku
brak jeszcze happy endu - starą rzeźbę wszak odzyskano
(zobacz wyżej)
Na cmentarzu sosnowieckiej
parafii pw. św. Tomasza Apostoła (to nie pomyłka -
sosnowiecki cmentarz jest w Będzinie), odnaleźć można
kamienną bardzo zniszczoną figurę Jana N. Zatarte są rysy
twarzy, dłonie i szczegóły szat. Prawdopodobnie
powstała ona w 1912 roku - taka jest data śmierci
pochowanego tu Jana Walentowskiego, obywatela ziemskiego z
Sielca koło Kozichgłów (uzup: J.Ku.)
Biała kamienna kapliczka wybudowana przed I wojną światową pilnuje Białej Przemszy.
Została postawiona, jak głosi miejscowa legenda, aby zapobiec
grasowaniu utopca, który wciągał do rzeki przechodzących kładką
ludzi, dzieci i bydło. Wewnątrz niewielki
drewniany współczesny Jan N., komiczny i pseudoludowy, w formie
płaskorzeźby. Oryginalna figura z tej kapliczki została przeniesiona
do tutejszego muzeum (zobacz niżej). Z obiektem tym związana jest
pewna wątpliwość: kapliczka nad Przemszą według władz gminy jest
kapliczką św. Jana Chrzciciela. Obecny wizerunek jest oczywiście
nowy. Trudno stwierdzić, która wersja jest prawdziwa. Za Nepomucenem
przemawia umiejscowienie, z drugiej strony kościół w Sławkowie
kiedyś miał wezwanie Jana Chrzciciela (uzup: J.Ku.)
Księstwo Siewierskie [razem z X.Oświęcimskim (>>) i X.Zatorskim (>>)],
które z dzielnicy krakowskiej odpadło w dobie podziałów (pod
koniec wieku XII) do książąt Śląskich, zostały w wieku XV dla
Polski odkupione pieniędzmi od ich potomków [Gloger, 1903]. W
roku 1453 miasto Siewierz i zamek stały się siedzibą biskupów
krakowskich pełniących tutaj rolę książąt siewierskich, którzy
występowali tu nie jako najwyżsi przedstawiciele hierarchii
kościelnej, tylko jako prawni następcy i kontynuatorzy władzy
księcia cieszyńsko-siewierskiego Wacława I i jego poprzedników.
Akt sprzedaży z roku 1443 mówił: "... od miasta Mysłowic,
gdzie Brynica wpada do Przemszy granica biegnie Brynicą w górę
rzeki aż do drogi publicznej do Cynkowa. Opuszcza rzekę Brynicę
i biegnie drogą do kopca, dalej do dwóch kopców i stamtąd do
rzeki Malpudew (Mała Panew), stąd do lasu Jawor, stąd prosta
drogą do wielkiego kopca zwanego Pyenyadz, od tego wprost do
rzeki Kamenycza, od tej rzeki (raczej po tej rzece) do rzeki
Warty, od Warty do Czissowej studni skąd wprost do rzeki
Nyweczki, od tej rzeki do Potoka Rudzicza, od Rudziczy do rzeki
Zimnej (zymnawodka), skąd wprost do rzeki Cyruszka, skąd do
Dambek, dalej do Rosza, dalej do kamienia Dupny, skąd do
wielkiego wału, stąd do rzeki Trzebyczki, stąd do Czarnej
Przemszy, stąd do Brynicy. To co się w obrębie tych granic
znajduje jest Siewierską Ziemią i Księstwem z dawien dawna i to
sprzedaliśmy i odstąpiliśmy ojcu i panu Zbigniewowi i jego
kościołowi krakowskiemu i jego następcom biskupom krakowskim…". Księstwo miało własną gospodarkę, skarb, wojsko oraz surowe
prawa z przywilejem katowskim włącznie. W 1790 Sejm Wielki
zlikwidował księstwo siewierskie oficjalnie inkorporując je do
Rzeczypospolitej. Obecne obszary głównych miast Zagłębia
Dąbrowskiego: Sosnowca, Będzina i Dąbrowy Górniczej leżą
częściowo, a obszar Czeladzi i Wojkowic w całości na terytorium
dawnego księstwa siewierskiego.
Granica Księstwa Siewierskiego biegła od rzeki Małapanew do lasu
zwanego Jawor i dalej do rzeki Kamieniczki (a Kamyenycza),
następnie rzeki Warty. Od Sosnowca granica podchodzi do wsi
Zendek. Dalej na północ szła na zachód od wsi Cynków, Gniazdów,
Siedlec, Rudnik Mały i Duży wzdłuż nurtu Kamieniczki a do Warty
wracała nurtem do wsi Mijaczów Będusz, Leśniaki, Czekanka,
Kużnica, Kużnica Sulikowska. Od Preczowa granica prowadziła do
rzeki Przemszy. Dziś teren ten leży w województwie śląskim (zobacz stronę
Nepomuków Górnośląskich >>)
Przed kościołem św. Macieja Apostoła, na cmentarzu przykościelnym stoi piękny barokowy
Jan N., kamienny, polichromowany i z aureolą, na okazałym cokole z
dwoma aniołkami, z 1757 roku, przeniesiony z rynku. Rzeźba poddana
została renowacji w znanym
Zakładzie Sztuki Kościelnej Schaeferów z Piekar Śląskich (zobacz >>)
W tym przysiółku, dziś części Siewierza, na prywatnej posesji stoi barokowa kamienna bielona figura Jana N. ze sporym pomalowanym na
czarno krzyżem, ustawiona na cokole w formie
czworobocznego słupa na dwóch stopniach. Wzniesiona w roku 1757, a
więc współczesna rzeźbie sprzed kościoła, jednak o niższej klasie
artystycznej.
Została pomalowana białą (cokół dawniej jasnoniebieską) farbą olejną
tak dokładnie, że trudno będzie kiedykolwiek przywrócić jej właściwy
wygląd (uwaga: przysiółek zwany jest czasem Kuźnicą Sulikowską i pod
taką nazwą obiekt był tu poprzednio notowany)
W tej dawnej wsi, dziś części Siewierza, jest kapliczka
z XIX wieku, murowana i otynkowana,
czworoboczna, zakończona półkolistą absydą. W ścianach bocznych
znajdują się wnęki, wewnątrz strop. Dach jest dwuspadowy, pokryty
blachą. Wewnątrz figura Jana N. z XIX wieku, drewniana i
polichromowana, w aureoli o siedmiu (!) gwiazdach
Przy plebanii kościoła św. Marcina figura przydrożna Jana N. z 1740 roku, jak głosi
inskrypcja
na cokole: "A PRAESENTI. / ET / AETERNA CONEVSIONE / LIBERA NOS.
/ SANCTE. / IOANNES NEPOMVCENE / AD / 1740". Kamienna, polichromowana,
aureola bez gwiazd, biret, ciężki krucyfiks na lewym ramieniu, cokół z wolutowymi spływami i
gzymsem. Przesunięta w 1987 roku przy prostowaniu przebiegu drogi
Kapliczka przydrożna z I połowy XIX wieku, murowana, tynkowana i
zwieńczona sygnaturką z krzyżem. W niej drewniana polichromowana
figura Jana N. z cienkim krzyżem w ręku, ludowa
W kościele parafialnym św. Jakuba Apostoła figura Jana N. z XVIII wieku przeniesiona z
kapliczki we wsi (zobacz niżej). Jest to drewniana polichromowana
rzeźba o złoto-srebrnych szatach i rękach ułożonych do trzymania
krucyfiksu, którego dzisiaj już nie ma
Kapliczki ponepomucka we wsi. Oryginalna figura Jana N. pochodząca z
niej rezyduje obecnie w kościele św. Jakuba Apostoła (zobacz
wyżej). Dzisiaj w kapliczce zastępuje ją współczesna pseudoludowa
figurka Jana N. z palmą i krzyżem
Jest tu piękny 170-centymetrowy piaskowcowy Jan N., niedawno
odnowiony przez konserwatorów Janusza Dorau i Barbarę Susczyk-Dorau staraniem Urzędu
Miejskiego. Poniżej fragment dokumentacji konserwatorskiej z 1999
roku: "pełnoplastyczna figura św. Jana Nepomucena znajduje się na
architektonicznym cokole o formach barokowych. Święty stoi w lekkim
kontrapoście, oburącz trzyma przed sobą krucyfiks z postacią
Ukrzyżowanego. (...) Przedstawiono go w stroju duchownego, w
sutannie, rokiecie i mantolecie. Na głowie ma biret. Ascetyczna
twarz skierowana jest w stronę krzyża. Dwa putta znajdujące się przy
bokach świętego są alegorycznym przedstawieniem wiary i milczenia
(zachowanie tajemnicy spowiedzi). Nie zachował się nimb z pięcioma
gwiazdami otaczający głowę świętego. Na cokole w dolnej jego części
znajduje się sygnatura CORRADINI - BENDZIN. Według przekazów
ustnych, pomnik pierwotnie posadowiony był na Rynku w Czeladzi. W
czasie drugiej wojny światowej na polecenie władz okupacyjnych
przeniesiony został na miejscowy cmentarz. W latach sześćdziesiątych
ówczesny proboszcz parafii św. Stanisława przenosi go na teren
przykościelny, gdzie stoi do dzisiaj. W materiałach archiwalnych nie
znaleziono żadnej informacji o czasie powstania rzeźby i o jej
twórcy. Typowo barokowa forma figury świętego jak i puttów sugeruje
ten okres powstania rzeźby. Przemawia też za tym charakterystyczny
rodzaj zniszczeń kamienia, z którego ją wykonano. Można też przyjąć,
iż figura świętego powstała później, na przełomie dziewiętnastego i
dwudziestego wieku i jest wiernym powtórzeniem typu ikonograficznego
wzorca, którym była figura św. Jana Nepomucena z praskiego Mostu
Karola". Figura jest raczej XVIII-wieczna, jednak
przypisywanie jej padewsko-florenckiemu rzeźbiarzowi (1668-1752)
Corradiniemu, którego prace znaleźć można w Dreźnie, w Luwrze a nawet
na Korfu byłoby wysoce spekulacyjne (nad: M. Chrzanowska, uzup: R.G.)
Była tu niegdyś kapliczka nepomucka, jakich wiele w tym regionie.
Około 1910 roku, na skutek napływu ludzi do kopalni, postanowiono
utworzyć tu parafię, a jej kościół powstał poprzez rozbudowę
kapliczki JN. Był on "murowany, jednonawowy o jednej wieży, pod wezwaniem św. Jana
Nepomucena. Ołtarz jeden drewniany, ambona, chrzcielnica kamienna,
organ mały, trzy dzwony zawieszone na konstrukcji żelaznej..." W
naturalny sposób patronem parafii i świątyni został Jan N. W roku
1959 kościół rozebrano, bo parafia - ciągle pw JN - doczekała się
nowego pod wezwaniem św. Antoniego. W latach 60. pozbawiono Jana
również - o zgrozo! - wezwania parafii. Ze starego do nowego
kościoła przeniesiono obraz z I połowy XIX
wieku z wizerunkiem Jana N.
W starym, nieistniejącym już kościele pod wezwaniem Jana Nepomucena
(zobacz wyżej) wisiał niegdyś dzwon "Jan" wagi 650 kg, poświęcony
patronowi kościoła. Zawierał sentencję "św. Janie Nepomucenie, módl się za nami".
Nie dotrwał on do dzisiaj, ale w nowym kościele od 1963 roku wisi
inny dzwon "św. Jan" wagi 185 kg. Ujmuję je w jednej
pozycji katalogu (nad: M.C.)
Kaplica przydrożna i przydomowa,
w niej kamienna ludowo-barokowa figura Jana N. z uszkodzoną
dolną częścią, niefachowo polichromowana (uwaga: miejscowość
należała niegdyś do dawnego powiatu zawierciańskiego)
W tej wsi, należącej niegdyś do
dawnego powiatu zawierciańskiego, jest kapliczka przydrożna
z XVIII wieku ze współczesną, szablonową figurą Jana N. z
żywicy epoksydowej. Zastąpiła ona starą rzeźbę z XVIII
wieku, zapewne współczesną kapliczce (zobacz niżej) (uzup:
J.Ku.)
W XVIII-wiecznej kapliczce
(zobacz wyżej) była niegdyś drewniana polichromowana figura
Jana N. w stylu ludowo-barokowym, mocno zniszczona (ręce)
lecz bardzo ekspresyjna. Jej losy są nam nieznane
(kradziona? zabezpieczona? zniszczona?), a zastąpiła ją nowa
szablonowa figura (uzup: J.Ku.)
W tej dawnej wsi, zwanej dawniej Tuczną Babą, a dziś włączonej w obręb Dąbrowy
Górniczej, jest, usytuowana między szosą
nr 796 a torami, niedaleko rzeczki, kapliczka z figurką Jana N.
we wnęce
Na granicy tej miejscowości,
która z kolei leży na samej granicy Śląska stoi niewielka
figura św. Jana N. we wnęce skromnej kapliczki.
Zlokalizowana jest przy Trasie Katowickiej, tuż za tablicą
"Koziegłowy", od północy, czyli od strony wsi Siedlec.
Jest to szablonowa polichromowana rzeźba wykonana w którymś z warsztatów
zajmujących się sztuką religijną
Na początku wioski, za rzeką Brynicą stała zabytkowa kapliczka
świętego Jana Nepomucena, pochodząca z XIX wieku. W 1990 roku na
skutek przebudowy szosy nr 78 została rozebrana, a znajdująca się w
niej figura św. Jana Nepomucena przepadła w niewiadomych
okolicznościach. Od 2005 roku stoi tam nowa kapliczka z nową figurą,
(zobacz niżej) (źródło: www.montes.pl)
Na początku wioski, za rzeką Brynicą, na miejscu starej kapliczki
(zobacz wyżej) lecz w pewnej odległości od szosy w 2005 roku
wybudowano nową kapliczkę na wzór poprzedniej zabytkowej. W niej
umieszczono współcześnie wykonaną figurę polichromowaną św. Jana
Nepomucena (źródło: www.montes.pl) - jest to jedna z masowo
produkowanych rzeźb z Zakładu Sztuki Kościelnej Schaeferów z Piekar
Śląskich (zobacz
wśród Nepomuków X.Bytomskiego >>)
Niedaleko rzeki Brynica - kiedyś granicznej rzeki między Śląskiem i Zagłębiem,
a zarazem między Prusami i Rosją - znajduje się kapliczka z
figurą Jana N., powstała na kurhanie ze szczątkami powstańców
listopadowych oraz styczniowych. Obecna kapliczka jest kolejną w tym
miejscu. W książce "Kaplice i krzyże przydrożne Sosnowca" I. Gajda i J. Sobaszek piszą: "Pierwotnie był to
osadzony na wysokim cokole - sześcienny, zwieńczony gzymsem
postument z tablicami inskrypcyjnymi". Aktualny kształt podobno
pochodzi (za tymi samymi autorami) z okresu II wojny światowej, ale
trudno uwierzyć, że w czasie okupacji komuś udało by się odnowić
pomnik powstańców. Obecna figura jest szablonowa, odlana z żywicy
epoksydowej, kupiona w sklepie i
umieszczona tu po kradzieży (>>) oryginalnej rzeźby z XIX wieku (zobacz
niżej) (uzup: J.Ku.)
W nieznanym mi momencie z kapliczki skradziono (>>) oryginalną rzeźbę
Jana N. z XIX wieku. Na jej miejscu jest teraz szablonowa sklepowa
figura (zobacz wyżej) (uzup: J.Ku.)
Na moście na Czarnej Przemszy wiodącym do leżących już w Prusach
Mysłowic stała niegdyś drewniana kapliczka wybudowana przed 1745
rokiem. Do kapliczki tej szły pielgrzymki wielkopostne z Mysłowic aż
do momentu, kiedy Fryderyk II wydał zakaz organizowania oraz
prowadzenia pielgrzymek i procesji do miejscowości poza granicami
państwa (była tam stacja drogi krzyżowej) (zobacz
stronę Janów Górnośląskich >>)
Dawny powiat
śląski Pierwszej Rzeczpospolitej okazuje się być tworem
przydatnym w klasyfikacji Nepomuków
z uwagi na granice biegnące w poprzek dzisiejszego podziału
administracyjnego (dzisiejsze województwa małopolskie i śląskie oraz
dzisiejsze powiaty versus dawne prowincje, województwa,
księstwa, powiaty, hrabstwa i państwa autonomiczne).
Ponadto do X.
Oświęcimskiego formalnie należał
dzisiejszy powiat Żywiec
(Państwo Żywieckie >>),
ujęty na innej stronie, oraz wschodnia część dzisiejszego powiatu Bielsko-Biała (reszta
to już Hrabstwo Bielskie
X. Cieszyńskiego >>). Opisano
tutaj Nepomuki dzisiejszych powiatów: wadowickiego, oświęcimskiego i
bielskiego
każdy z nich dzieląc na części należące do jednego (lub dwóch) w/w
Księstw oraz poza ich terenem:
Księstwa Oświęcimskie i Zatorskie,
które z dzielnicy krakowskiej odpadły w dobie podziałów (pod koniec wieku
XII) do książąt Śląskich, zostały w wieku XV dla Polski odkupione pieniędzmi
od ich potomków. Z tych zaś księstw dwa ostatnie, to jest Zatorskie i
Oświęcimskie, zostały przez Zygmunta Augusta roku 1564 urzędownie wcielone
do Korony. Księstwa Oświęcimskie i Zatorskie stanowiły oddzielne dwa
powiaty: Oświęcimski i Zatorski (formalnie będące wspólnie powiatem
śląskim). Nominalnie obejmowały one także Żywiecczyznę, jednak tam ukształtowała się
spójna własność ziemska zwana Państwem Żywieckim, którego losy toczyły się
odrębnie. Zobacz
Nepomuki Żywieckie (>>).
Granice między tymi wszystkimi jednostkami były czysto formalne i
symboliczne.
Zebrzydowice (gm. Kalwaria Zebrzydowska, pow. Wadowice):
murowana kapliczka domkowa o dwóch kolumnach na froncie, w niej malowana
na blasze scena z życia Jana N.
Leńcze Górne (gm.
Kalwaria Zebrzydowska, pow. Wadowice): barokowy obraz Jana N. w kościele
parafialnym
Paszkówka (gm. Brzeźnica, pow. Wadowice): w przysiółku Pobiedr
przydrożna słupowa kamienna figura Jana N. z co najmniej 1845 roku
Brzezinka
(gm. Brzeźnica, pow. Wadowice): murowana, prostokątna kaplica zwieńczona
jest dachem siodłowym. Wewnątrz znajduje się późnobarokowy drewniany
posąg św. Jana Nepomucena, pochodzący z Żelczyny, i kamienny, ludowy
posąg Chrystusa Nazareńskiego z I połowy XIX wieku
Granica X. Zatorskiego biegła na zachód od Kocierskich
Lasów, przez Roczyny, Bulowice, Widek, Głambowice, stąd przez
Monowice około Dworów ku Wiśle, na południe od Żywiecczyzny,
dział górski przez Kościerskie Lasy, przez Łamaną Skałę przez
Beskid ku Skawcom nad Skawą; wschodnia granica biegła rzeką
Skawinką (Cedronem) aż do źródła, skąd przez dział górski Chełm,
wieś Manówkę, rzekę Paleczną, około Zembrzyc do Skawy ("Słownik
geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich",
Tom XIV). Wiadomo też, że w Suchej Beskidzkiej była komora
celna Księstwa Zatorskiego, co mocno gmatwa w/w obraz, dlatego
pozostawiłem opis tej miejscowości na stronie
Podhala
(>>). A są tam dwie figury Jana N.
(zobacz >>).
Księstwa Oświęcimskie i Zatorskie, które z dzielnicy krakowskiej
odpadły w dobie podziałów (pod koniec wieku XII) do książąt
Śląskich, zostały w wieku XV dla Polski odkupione pieniędzmi od
ich potomków. Z tych zaś księstw dwa ostatnie, to jest Zatorskie
i Oświęcimskie, zostały przez Zygmunta Augusta roku 1564
urzędownie wcielone do Korony. Księstwa Oświęcimskie i Zatorskie
stanowiły oddzielne dwa powiaty: Oświęcimski i Zatorski
(formalnie będące wspólnie powiatem śląskim). Nominalnie
obejmowały one także Żywiecczyznę, jednak tam ukształtowała się
spójna własność ziemska zwana Państwem Żywieckim, którego losy
toczyły się odrębnie. Zobacz
Nepomuki Żywieckie
(>>). Granice między tymi wszystkimi jednostkami były czysto
formalne i symboliczne.
Zator
(gm. Zator, pow. Oświęcim): kamienna przydrożna figura Jana N. na
postumencie, w aureoli z ośmioma gwiazdami (!), XVIII/XIX wiek,
odrestaurowana w 2005 roku. Chroniona blaszanym
daszkiem (>>).
Na cokole napis:
Gdy grozi nam powódź broń nas Św. Janie
Palczowice
(gm. Zator, pow. Oświęcim):
tutejsza kamienna figura Jana N. z roku 1852, stojąca przy ulicy około
200 metrów za kościołem, miała burzliwe dzieje. 17 czerwca 1942 roku
wioska została wysiedlona przez Niemców pod nadzorem lagerführera
Lubera, a wszelkie obrazy i rzeźby religijne były niszczone.
Palczowianie zabrali przed wysiedleniem figurę św. Nepomucena i
umieścili ją na cmentarzu. W 2006 i 2007 roku studenci Katedry
Konserwacji i Restauracji Rzeźby ASP w Krakowie restaurowali tutejszego
Nepomuka z inicjatywy mieszkańców. Pomnik pokryty był grubą warstwą cementu, którym mieszkańcy
sami próbowali łatać i naprawiać zabytek. Udało się usunąć wierzchnie
warstwy oraz odczyścić i zaimpregnować figurę
Rudze
(gm. Zator, pow. Oświęcim,
):
przy drodze nr 28 (Wadowicka 80), w miejscu gdzie spotykają się miejscowości Rudze i
Zator, w bliskości strugi i stawu stoi kamienny krzyż, na cokole którego
umieszczono płaskorzeźbione wizerunki świętych, w tym Jana Nepomucena.
Sympatyczny obiekt, zwłaszcza wiosną, na tle kwitnących drzew owocowych
Podolsze
(gm. Zator, pow. Oświęcim,
): na skrzyżowaniu ulic Św. Jana
(!) i
Starowiejskiej stoi odnowiona w roku 2009 staraniem mieszkańców i
miejscowego zakładu kamieniarskiego figura Jana N. z roku 1880 (nad: M.Muryn)
Tutejszy Jan N. stoi w domkowej kapliczce krytej dwuspadowym
daszkiem, obok mostu, nad potokiem Bachórz. Kapliczka pochodzi ponoć z roku 1680, ale
pewne dotyczy to jej poprzedniczki pod innym wezwaniem. W 2003 roku
kapliczka przebyła gruntowną renowację, zmieniła kolor z białego na
żółtawy, wymieniono też dach. Z obiektem tym związana jest legenda o
porwaniu przez wezbrany potok pojazdu z gośćmi weselnymi, którzy po
uratowaniu ufundowali kapliczkę (nad: J.G.)
Kamienna figura Jana N. na cokole stoi przed ogrodzeniem kościoła
Nawiedzenia NMP. Jest to krępa statyczna rzeźba z krzyżem i
niskim biretem (uzup: Pietrosul)
Nieco w bok od głównej drogi stoi piaskowcowa
kapliczka słupowa św. Jana Nepomucena 1872 roku. W górnej wnęce o
ozdobnie profilowanym brzegu jest niewielka figurka Jana N. W dolnej
części znajduje się napis: "Na Chwałę Bogu pamiątkę postawili Zymankowie Jan i Katarzyna 1872 proszą o westchnienie do Boga".
W środkowej części umieszczono płaskorzeźby trójki świętych. Z tyłu
resztka ładnego metalowego płotka
Przy drodze do Krakowa, naprzeciwko kościoła i koło
stawu stoi piaskowcowy Jan N. na wrzecionowatym cokole. Chroniony jest blaszanym dwuspadowym daszkiem (>>)
zdobionym ząbkowaniem i z gwiazdą na czubku, dodanym współcześnie, po
1958 roku. Obiekt pochodzi z 1834 roku. Kapliczka
była remontowana około roku 2005, lecz już trzy lata później była bardzo zniszczona,
częściowo na skutek działań wandali. Odchylona od pionu, z ubytkami
tynku i kamienia. Rysy Jana nieco zatarte z powodu erozji i wielokrotnego bielenia.
Kolejnego remontu Jan doczekał się po około 14 latach. Nawet inskrypcję
na słupie można teraz odczytać: "Fondator Marcin Kvasny. Prosi o
pozdrowienie. R 1834" (nad: Bajarka, uzup: J.Kotek)
Przy drodze do Krakowa, w centrum wsi, obok szkoły,
znajduje się kamienna kapliczka słupowa z figurą MB z Dzieciątkiem. W
dolnej części słupa jest mało czytelny napis: "Na chwałę Bogu w
Trójcy Św. Jedynemu Najświętszej Maryi Panny Różańca św. Jan i
Małgorzata Kleszczowie zbudowali 1 maja 1877. Proszą o westchnienie za
nasze dusze … do Boga". Na boku słupa płaskorzeźba Jana N.
w postawie stojącej na tle mostu w szatach kanonika, przez ramiona
przewieszona stuła, trzyma w prawej dłoni krzyżyk i liść palmy a palec
lewej ma przytknięty do ust. Pod płaskorzeźbą napis: "S. Jan niep.". Obok -
Archanioł Michał (uzup: J.B. z Kłodzka)
Przy drodze, tuż za tablica z nazwą miejscowości stoi
przydrożny kamienny krucyfiks, w cokole którego od frontu zamknięta trójlistnie
płytka wnęka. W niej płaskorzeźbiony wizerunek Jan N. w
pięciogwiaździstej aureoli, Święty trzyma w dłoniach krzyż i liść palmy.
Pod wnęką napis "Św. Jan Nepo.". Jeszcze niżej na
cokole napis fundacyjny: "FUNDATOROWIE / JAN i ANNA FILKOWIE / R.
1912". Pomnik w dobrym stanie, za metalowym płotkiem (nad:
M.Muryn, uzup: J.B. z Kłodzka)
Przy drodze stoi kamienna figura MB pod daszkiem,
prawie identyczna z tą z Barwałdu Dolnego (zobacz wyżej). We wnęce
cokołu płaskorzeźba Jana N. z krzyżem. Jest to fundacja rodziny Gielasów z roku 1868,
co głosi inskrypcja na bocznej ścianie. "Na chwałę P.Bogu / Wawrzenie
i Marya / Jan i Wiktorya / Gielasi Proszą / Przechodnich / o
Westchnienie Do / P. Boga za całą / Famielie R.P. 1868" (uwaga: z
jakiegoś powodu obiekt ten w pewnym momencie zniknął z listy - czyżby
informacja o innej niż nepomucka identyfikacji tej postaci? powód ten
został zapomniany, być może to pomyłka. sprawdzić w źródłach!) (nad:
M.Muryn)
Naprzeciw domu nr 31 stoi murowana ośmiokątna kaplica z 1812 roku,
zaopatrzona w sygnaturkę i krzyż na czubku. Wewnątrz drewniana
polichromowana figura Jana N. z krzyżem i palmą, o cechach ludowych.
Fundatorem był - tak jak kilku innych obiektów nepomuckich w okolicy -
ks. Znamierowski, tutejszy proboszcz w latach 1811 – 1826
Po południowej stronie drogi stoi krucyfiks na
murowanym i malowanym na żółto cokole. W jego lewej wnęce polichromowana
płaskorzeźba Jana N. Fundatorami były prawdopodobnie rodziny Pękalów i
Książków. Koniec XIX wieku, renowacja w 2001
Powyżej kaplicy, przy drodze i na prywatnej posesji
stoi kamienna polichromowana figura Jana N. chroniona daszkiem,
ustawiona na głazie z piaskowca. Pochodzi z roku 1833. Napis głosi:
"IHS 1833 roku pańskiego Jan Niepomucen". Rzeźbę na to
miejsce przyniósł Piotr Gawęda. Grunt dał p. Smaza, postument w roku
1888 dostarczył p. Pękala
Zawadka (gm. i pow. Wadowice): przy szosie znajduje się bardzo ciekawa kapliczka szafkowa,
wypełniona niemal w pełni polichromowaną figurą Jana N., postawiona w
1892 roku. Fundatorami jej byli Wojciech Sordyl i Józef Sikora. Na
czworograniastym, kamiennym postumencie umieszczona jest zadaszona
kapliczka wykonana z blachy, w której znajduje się drewniana, pomalowana
figura. W środku postumentu zamurowane zostały dokumenty upamiętniające
historię jej powstania. W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku figura
została skradziona i rozbita przez chuliganów pod stokami Łysej Góry.
Szybko jednak ją odrestaurowano
-
Zawadka (gm. i pow. Wadowice): w tej samej miejscowości jest
też ponepomucki słup, na którym dziś stoi figura NMP w oszklonej szafce.
Na cokole napis: 1850. Fondowano Ignacy Konstantyn Zając
Gorzeń Górny (gm. i pow. Wadowice, ):
w tutejszym dworze, gdzie urządzono muzeum Emila Zegadłowicza, jest też
ekspozycja świątków. A pośród nich drewniana figura Jana N. (nad: G.
Korczak -> H. Jakóbczak)
Jaroszowice (gm. i pow. Wadowice): murowana, prostokątna kaplica,
zamknięta od tyłu łukiem spłaszczonym. Ściany zewnątrz urozmaicają
wnęki. Gontowy daszek zamyka od frontu potrójny szczyt. Wewnątrz
znajduje się posąg Jana Nepomucena zapewne z I połowy XIX wieku
Kalwaria Zebrzydowska (gm. Kalwaria Zebrzydowska, pow. Wadowice):
kamienny posąg św. Jana Nepomucena z 1747 roku ustawiony na cokole flankowanym po bokach zwieńczonymi wolutami
elementami. W aureoli siedem gwiazd (!). Kontrapost, ładna fryzura.
Przed figurą ledwie widoczny w trawie kamienny krąg - być może
pozostałość studni lub sadzawki. Częściowo zatarta inskrypcja i herb
Pogoń pod koroną książęcą dowodzą fundacji Józefa Czartoryskiego: "DOM
/ NVNQVAM DIGNE / DIVO NEPOMUCEN / NVNQVAM FRVSTRA / PIIS POPVLIS
LIBENTER / VRBANIS HAVD PROCVI / AGRESTIBVS PRORE / VIATORIBVS OPPORTVNE.
/ HVIVS LOCI / DOMINVS ET HÆRES
/ IOSEPHVS DVX CZARTORYSKI SV... / MDIV ... E..IFER STATVA... NA..."(uwaga: sprawdzić istnienie kolejnego późnobarokowego
kamiennego Jana w kaplicy kościoła bernardynów)
Kalwaria Zebrzydowska / Brody (gm. Kalwaria Zebrzydowska, pow.
Wadowice): przy moście na potoku Cedron, przy drodze wiodącej do
miejscowości Brody, stoi barokowa kapliczka z 1824 , a niej piękna
kamienna
figura Jana N. Na cokole pięć gwiazd pod stylizowana koroną. W
uszkodzonej aureoli pozostały tylko cztery gwiazdy
Kalwaria Zebrzydowska (gm. Kalwaria Zebrzydowska, pow. Wadowice):
kapliczka w ogrodzeniu kościoła parafialnego Św. Józefa w centrum
miejscowości. Figurka za szkłem, wygląda na kamienną albo ceramiczną.
W cokole wmurowana skarbonka. Fragment historii ze strony internetowej parafii: Miasteczko
rozciągało się pierwotnie wzdłuż ulicy prowadzącej do klasztoru. Dopiero
po wielkim pożarze w 1715 roku, rozszerzyło się dzięki zbudowanej tu
stacji solnej dla soliny z Bochni, które stąd, licznymi zaprzęgami koni,
były transportowane do Austrii. W tej rozbudowie pomyślano o zbudowaniu
kościoła św. Józefa, co wkrótce stało się faktem. Służbę Bożą dla
przyjezdnych starców i dzieci pełnili w tym kościele ojcowie Bernardyni.
Kościół ten jednak - jak większość budynków - spłonął w czasie walki
Konfederatów Barskich. Na miejsce spalonego kościoła św. Józefa, w
krytycznym roku rozbioru 1773, stanęła na rynku maleńka kapliczka
ochraniająca wodę, ku czci św. Jana Niepomucena. Myślano o budowie
kościoła, ale częste epidemie nawiedzające Kalwarię, (tak nazywało się
według patentów austriackich, miasteczko) uniemożliwiały ten zbożny
zamiar. Dopiero w 1898 r. zawiązał się Komitet Budowy kościoła św.
Józefa, który rozpoczął zbiórkę pieniędzy od 1120 mieszkańców oraz od
pątników. Być może istniejąca kapliczka jest jakąś pozostałością lub
kontynuacją tamtej osiemnastowiecznej (nad: S.Ł.)
Bugaj (gm.
Kalwaria Zebrzydowska, pow. Wadowice): jest tu zawieszona na drzewie
prosta kapliczka szafkowa, z której w końcu sierpnia 2012 roku
skradziono (>>) ludową kamienną polichromowaną figurkę Jana N.
Odzyskano ją we wrześniu 2012 razem z wieloma innymi obiektami
pochodzącymi z kradzieży w jednej
z podkrakowskich miejscowości. Rzeźba ma
około 30 cm wysokości i pochodzi prawdopodobnie z końca XVIII wieku. Jan trzyma w rękach
krzyż z bardzo krótkimi ramionami. Brak zarostu lub zniknął on pod
warstwą farby (nad: Pietrosul)
Przy ulicy będącej dziś trasa przelotową
wschód-zachód nr 52, w oszklonej wnęce domu znajduje się polichromowana
statyczna figura Jana N.
Andrychów
(gm. Andrychów, pow. Wadowice, ): figura
Jana N. przy filarze po lewej stronie w
kościele św. Macieja Apostoła w rynku. na tyłach kościoła jest staw,
więc obecność Jana jest jak najbardziej uzasadniona (nad: M.Muryn)
Andrychów
(gm. Andrychów, pow. Wadowice): polichromowana figura Jana N. ustawiona
na cokole, schowana pod daszkiem na zbiegających się ku dołowi prętach,
u góry krzyżyk. Jan w tym wydaniu wygląda nieco jak Buka
Inwałd (gm. Andrychów, pow. Wadowice, ): ołtarz Jana N. z połowy XVIII
wieku w kościele parafialnym Narodzenia NMP, a w nim barokowy obraz Jana N. z
herbem Szembeków i z aniołkiem dzierżącym kłódkę
Inwałd (gm. Andrychów, pow. Wadowice, ): drewniana figura Jana N. w
murowanej kapliczce na ul. Wadowickiej 13 (nad: M.Muryn)
Stryszów
(gm. Stryszów, pow. Wadowice): figura Jana N. na postumencie z 1814 roku
Stryszów
(gm Stryszów, pow. Wadowice): w murowanej kaplicy z 1819 roku jest
kropielnica z płaskorzeźbą Jana N., współczesna kaplicy
Zakrzów (gm. Stryszów, pow. Wadowice): w "starym" kościele
późnobarokowy ołtarz z obrazem Jana N.
Przy drodze, koło boiska sportowego i naprzeciw
dużego stawu stoi współczesna pseudoludowa drewniana figura Jana N. pod
dwuspadowym daszkiem (uwaga: obiekt przypisany dawniej do
sąsiednich Witanowic) (uzup: S.Zobniów)
Przy ulicy Świętego Jana (!) stoi kamienna polichromowana figura Jana N. z 1782 roku,
na gzymsowanym cokole, na którym inskrypcja wotywna "+
ORA PRO NOBIS ST. IOANNES NEPOMUCENE" (nad: B.K.)
Jest tutaj kamienna figura Jana N. z roku 1866
ustawiona na cokole i chroniona blaszanym daszkiem na wygiętych prętach.
Biret, krzyż i palma, aureola z gwiazdami, zdobiona plinta, pręt po
latarni. Całość otoczona żelaznym płotkiem o motywach neogotyckich (nad: Pietrosul)
Zachodnia granica Księstwa Oświęcimskiego ustalona była na rzece Białej i Żylicy.
Dzieliła dzisiejsze miasto Bielsko-Białą na część krakowską
(Biała) i śląską (Bielsko). Granica przebiegała od Przełęczy Kocierskiej przez
Andrychów, wzdłuż rzeki Wieprz, przez Roczyny, Bulowice, Nidek,
Głębowice, Monowice, do Wisły w rejonie Dworów. Południowa
granica biegła od Przełęczy Kocierskiej, przez Potrójną, Łamaną
Skałę, Leskowiec do Skawiec.
Tereny wokół stolicy powiatu (Sucha Beskidzka, Zembrzyce,
Stryszawa, Lachowice, Tarnawa, Krzeszów, Kurów, Kuków, Zdzieble,
Śleszowice, Marcówka) przez 350 lat stanowiły tak zwane Państwo
Suskie - latyfundium Komorowskich, a potem Wielopolskich,
Branickich i Tarnowskich. Nominalnie należące do X.
Oświęcimskiego wchodzącego w skład d.woj.krakowskiego (była tu
nawet komora celna).
Księstwa Oświęcimskie i Zatorskie, które z dzielnicy krakowskiej
odpadły w dobie podziałów (pod koniec wieku XII) do książąt
Śląskich, zostały w wieku XV dla Polski odkupione pieniędzmi od
ich potomków. Z tych zaś księstw dwa ostatnie, to jest Zatorskie
i Oświęcimskie, zostały przez Zygmunta Augusta roku 1564
urzędownie wcielone do Korony. Księstwa Oświęcimskie i Zatorskie
stanowiły oddzielne dwa powiaty: Oświęcimski i Zatorski
(formalnie będące wspólnie powiatem śląskim). Nominalnie
obejmowały one także Żywiecczyznę, jednak tam ukształtowała się
spójna własność ziemska zwana Państwem Żywieckim, którego losy
toczyły się odrębnie. Zobacz
Nepomuki Żywieckie
(>>). Granice między tymi wszystkimi jednostkami były czysto
formalne i symboliczne.
¿
Oświęcim (gm. i pow. Oświęcim,
):
z końcem XVIII lub początkiem XIX wieku na rynku miasta stanęła kamienna
figura Jana N. Miała wysokość około 170 cm, a jej kolumna około 4-5
metrów. W niezmienionym stanie pozostała prawdopodobnie do 1881 roku,
kiedy to zniszczył ją pożar. Odnowiono ją w roku 1892. W czasie
okupacji trafiła na cmentarz. Z biegiem czasu przysypano ją ziemią i
nikt nie widział jej od roku 1942. Ostatnio przeprowadzono badania
specjalistyczną aparaturą i stwierdzono, że w ziemi jest jakiś
przedmiot, który może być zaginiona rzeźbą. Odżyły więc pomysły na jej
wydobycie i ustawienie na starym miejscu zwłaszcza, że są plany
wyburzenia pawilonu Tęczy. Informacja z 13 października 2017 ("Gazeta
Krakowska") daje nadzieję, że figura powróci, choć nie na swe miejsce, a
na sąsiedni Mały Rynek, i nie będzie piaskowcowa, a z brązu.
"Wykonania posągu podjął się znany oświęcimski rzeźbiarz Remigiusz
Dulko, który zapowiada, że pomnik będzie nawiązywał do przedwojennego
wzoru, ale nie będzie to z pewnością jego kopia. (...) liczono, że
pomnik będzie mógł stanąć w połowie maja przyszłego (2018) roku w 125
rocznicę poświęcenia poprzedniej figury Nepomucena. Wygląda jednak na
to, że wykonanie rzeźby potrwa dłużej"
(uzup: Pietrosul)
Babice (gm. i pow. Oświęcim): przy ulicy Nad Sekwaną, koło szpetnej
metalowej wieży z dzwonem przeciwpożarowym, stoi skromny kamienny
polichromowany Nepomuk w szarej rokiecie, pierwotnie z 1848 roku, na
słupowym cokole chroniony blaszanym zębatym
daszkiem (>>).
Fundowany przez Morcina i Katarzinę Chichych z Babic, odbudowany w 1949
roku po zniszczeniu przez hitlerowców. Zachowała się tablica fundacyjna
pierwotnej figury (uwaga: sprawdzić lokalizację, jest podejrzanie blisko
drugiego babickiego Nepomuka, zobacz niżej)
Babice (gm. i pow. Oświęcim,
):
przy ulicy Grunwaldzkiej 2, koło wiaduktu kolejowego od strony Trzebini
i Chrzanowa, około 1 kilometra przed stacją, po prawej stronie torów,
stoi figura Jana Nepomucena z krzyżem i palmą, przykryta blaszanym
daszkiem (>>)
(nad: H.J., uzup.: M.Muryn)
Poręba Wielka (gm. i pow. Oświęcim,
):
przy wjeździe na teren parku otaczającego dawny pałacyk stoi kamienny
posąg św. Jana Nepomucena na żłobkowanej kolumnie z XVIII/XIX wieku,
niedawno odmalowany. Bardzo sympatyczny Jan, o miłym wyrazie twarzy, w
aureoli
Pławy (gm. i pow. Oświęcim): przy głównej drodze, w ciasnej
kapliczce ustawionej na cokole umieszczono ładną polichromowaną figurę
JN
Jawiszowice (gm. Brzeszcze, pow. Oświęcim,
):
w kapliczce w ogrodzeniu drewnianego kościoła św. Marcina jest obraz
(oleodruk) z wizerunkiem Jana N. na tle mostu, w ramie o neogotyckich
formach (nad: M.Muryn)
Jawiszowice (gm. Brzeszcze, pow. Oświęcim,
):
wewnątrz sobót kościelnych (zamkniętych, wejście od frontu kościoła),
przy zewnętrznej ścianie w narożniku nawy głównej i prezbiterium, na
cokoliku ustawiono okazałą drewniana figurę Jana N. Jest ona naturalnej
wielkości, ujęta od kolan (klęcząca?). Rzeźba ma delikatną polichromię i
nosi niestety liczne ślady działalności drewnojadów (nad: M.K.)
Skidzin (gm. Brzeszcze, pow. Oświęcim): kamienny posąg przydrożny
św. Jana Nepomucena na słupie pochodzi z 1779 roku
Zasole (gm. Brzeszcze, pow. Oświęcim,
):
figura Jana N. w kapliczce w minikapliczce na stodole przy ul. Kostka
Jagieły 12. Jan ma nieco dziwaczny, niekanoniczny strój z długimi
rozwianymi połami sutanny i głębokim dekoltem (nad: M.Muryn)
Polanka Wielka (gm. Polanka Wielka, pow. Oświęcim,
):
przy drewnianym kościele Św. Mikołaja, w obniżeniu terenu nad strugą
stoi niewysoki (około 60 cm) barokowy posąg św. Jana Nepomucena na
murowanym słupie, kamienny i polichromowany. Osłonięty metalowym
daszkiem (>>) na wygiętych
wspornikach, w aureoli. Piaskowcowa kolumna wygląda na nową, być może
wymieniona
W Muzeum Narodowym w Krakowie przechowywany jest
obraz Juliana Fałata "Kapliczka w Osieku" z roku 1913. Przedstawia
kapliczkę w formie skrzynki na słupie, z polichromowana figurką Jana N.
w środku. Fałat bywał tu na letnisku u przyjaciół. Kapliczka zapewne nie
istnieje już od dawna, ale dodaję ją jako miejsce nepomuckie (uwaga:
sprawdzić na miejscu)
W lewym bocznym ołtarzu w kościele św. Macieja
Apostoła znajduje się obraz Jana N. autorstwa słowackiego malarza Petera
Michala Bohúnia [Petra Bohúňa, 1822-79] osiedlonego koło
Bielska-Białej (nad: Pietrosul)
W Bielsku-Białej,
lecz w jego lewobrzeżnej części (Bielsko), są liczne Nepomuki - do
zobaczenia na stronie
stronie Nepomuków Księstwa Cieszyńskiego, jako że ta
część miasta należała już do Śląska. Poniżej przedstawiono obiekty z
terenów należących do X. Oświęcimskiego w ramach województwa
krakowskiego I RP.
Biała (gm. i pow. Bielsko-Biała, ):
w B-B najładniejszy jest barokowy Jan N. znajdujący się przed
barokowym kościołem Opatrzności Bożej z 1782 roku. Stoi na Placu
Opatrzności Bożej, czyli przy skrzyżowaniu ulic: ks. Stojałowskiego
i Wł. Broniewskiego, przy dawnym cieku wodnym, obecnie ukrytym pod
ziemią. Ma gołą głowę, a biret wznosi stojący u stóp Jana aniołek. W
ręku trzyma otwartą Księgę. 4 stycznia 2010 około godziny 13 figura
została strącona z cokołu przez samochód, który wpadł w poślizg na
rondzie. Szczęśliwie upadła w zaspę śnieżną i zbytnio nie
ucierpiała. Są plany przeniesienia Jana nieco dalej w związku z
przebudową ronda. Po wypadku figura została poddana renowacji (zobacz wywiad Bielskiej Telewizji Internetowej na temat zdarzenia >>).
Na cokole inskrypcja:
LOBET:DEN
HERRN:IN:SEI
NE:HEILIGEN
1782
Biała (gm. i pow. Bielsko-Biała, ):
drugi Jan N. z B-B też stoi w Białej około 200 m dalej przy ul.
Broniewskiego w ogrodzie klasztornym, obecnie przed budynkiem
Gimnazjum Zgromadzenia Córek Bożej Miłości. Ten Jan powstał w 1928 i
stał kiedyś przed budynkiem Szkoły Kupieckiej (nad: E.L.)
Bielsko-Biała - Komorowice Krakowskie (gm. i pow. Bielsko-Biała, ):
w tej prawobrzeżnej dzielnicy B-B, niegdyś wsi, w dolinie rzeki
Białej znajduje się kamienna figura Jana N. umieszczona na kolumnie
z piaskowca, na której umieszczono prostokątny cokół z wyrytą datą
wskazującą na rok 1740 jako datę powstania rzeźby; jest tam też
napis Maria Anna. Obiekt wyjątkowo urokliwy, niestety
częściowo dzięki patynie, co w tym przypadku oznacza znaczny stopień
zniszczenia (nad: Z.W.) Obiekt pod koniec 2008 roku roku poddany
renowacji, a przy okazji przeniesiony o kilkadziesiąt metrów dalej
od rzeki i drzewa pod którym stał. Jan odzyskał aureolę z metalowymi
złoconymi gwiazdami i objawił swe całkiem odmienne frapujące
zadumane oblicze (uzup.: A.Ż.). Ta bardzo efektowna renowacja ostro
pokazuje jednak dylematy konserwatorskie: rzeźba zupełnie zmieniła
charakter - ze spokojnej barokowej figury zrobiono niemal naiwną
rzeźbę. O skali zmian świadczy fakt, że zdjęto tak grubą warstwę
kamienia, że wysokość biretu zmniejszyła się o połowę (nad: E.L.)
Bielsko-Biała - Komorowice Krakowskie (gm. i pow. Bielsko-Biała, ):
kolejny Jan na terenie B-B stoi w Komorowicach, dziś prawobrzeżnej
dzielnicy miasta, w dolinie rzeki Białej, niedaleko kościoła p.w.
św. Jana Chrzciciela. Jest to kamienna figura przydrożna,
zapewne z XVIII wieku, na nowym słupie
Kolejny Jan N. w tej dzielnicy B-B stoi na
wprost małej stacji benzynowej. Kamienny, z blaszanym wycinanym w
ząbki
daszkiem (>>), na cokole
napis: "Święty Janie Nepomucenie proś za nas by był Bóg łaskaw
dla nas". Data powstania, według napisu na stopce postumentu,
to rok 1910 (nad: E.L, H.N., uzup: J.Ku.)
W tej dzielnicy B-B, niegdyś samodzielnej wsi, przy
pieszym mostku na Słonnicy, stoi
drewniany słup, a na nim oszklona kapliczka
zwieńczona krzyżykiem. Wewnątrz drewniana polichromowana figura Jana N.,
ludowa, w gwieździstej aureoli (nad: H.Jakóbczak)
Na jednym z portali aukcyjnych
(zobacz >>) w listopadzie 2017
można było znaleźć tak oto opisany obiekt: "Święty Nepomucen rzeźba z XVIII - pokryta polichromią,
Bielsko-Biała, Śląskie [aukcja wznawiana], Rzeźba jest w mojej rodzinie od
60-ciu lat.wysokość całkowita - 42 cm, Wysokość rzeźby 35
cm, szerokość 15 cm". Figura ma zniszczona polichromię, ubytki w dolnej
partii, tylko trzy gwiazdy w aureoli, uszkodzoną prawą dłoń
i postać Chrystusa na krucyfiksie. W plecach dwa otwory
wskazujące, że umocowana była do jakiegoś elementu w
kapliczce. Umieszczenie w tym miejscu katalogu jest
symboliczne, bo opis nie jest w pełni wiarygodny i nie
wiadomo, gdzie docelowo trafi rzeźba (nad: Pietrosul) (uwaga: należy podjąć próbę znalezienia pierwotnej lokalizacji
obiektu - przeszukać zasoby zdjęciowe!)
Bestwina (gm. Bestwina, pow. Bielsko-Biała,
):
w pobliżu kościoła Wniebowzięcia NMP kamienny posąg św. Jana
Nepomucena na cokole, chroniony blaszanym
daszkiem (>>). Jan trzyma w
prawej ręce czapkę, nad głową ma aureolę. Na cokole inskrypcja:
ERECTA
AD
1786
Kaniów
(gm. Bestwina, pow. Bielsko-Biała,
):
w tej miejscowości położonej przy ujściu Białej do Wisły, awięc w
samym rogu X. Oświęcimskiego przy jego granicy ze Śląskiem, przy
skrzyżowaniu ulic
Rybackiej i Gawlików, w sąsiedztwie stawów dworskich, w grupie drzew
stoi mała murowana kapliczka, a w niej
drewniana polichromowana, rzeźbiona w manierze barokowej figura Jana N. o
oczach zwróconych w górę na trzymany wysoko krzyż (nowy)
Kaniów
(gm. Bestwina, pow. Bielsko-Biała,
): przy ul.
Grobel Borowa 11 stoi metalowa oszklona kapliczka, w niej drewniana ludowa
figurka Jana N. Interesujące zdobienia krawędzi kapliczki - gwiazdki
i wici roślinne (?)
Wilamowice
(gm. Wilamowice, pow. Bielsko-Biała,
):
przy skrzyżowaniu ulic Piłsudskiego i Dunata jest murowana
kapliczka. We wnęce nad wejściem do niej jest figura Jana N.,
kamienna i polichromowana, przeniesiona tu, według relacji
miejscowej nauczycielki, z okolic cmentarza. Jeśli tak, to jest to
rzeźba fundowana 1880 przez Franciszka Hanika [Latosiński]. Rzeźbę zaopatrzono w aureolę,
krzyż i palmę, a tło uzupełniają główki anielskie i dwa okazałe
kwiaty (nad: M.Muryn, uzup. M.K.)
Wilamowice (gm. Wilamowice, pow. Bielsko-Biała, ):
w tej samej kapliczce przy skrzyżowaniu ulic Piłsudskiego i Dunata,
w jej wnętrzu, zobaczyć można drugą figurę Jana N. w bezgwiezdnej
aureoli, z wtórnym krzyżem, drewnianą i polichromowaną, ustawioną na
wsporniku po prawej stronie ołtarzyka. Figura ufundowana w roku 1826
przez Józefa i Annę Foxów (uwaga: istnieje pewna wątpliwość co do
identyfikacji rzeźby z fundacją Foxów, bo źródło [Latosiński] mówi o
kapliczce przy drodze do Dankowic, ta natomiast dawniej prowadziła
przez Starą Wieś, a nie przez dzisiejszą ul. Piłsudskiego). Jest też
Florian (>>)
(nad: M.Muryn)
Wilamowice (gm. Wilamowice, pow. Bielsko-Biała, ):
przy ulicy Paderewskiego 22, w domu rzeźbiarza Kazimierza Danka
(1934-2011), twórcy ołtarza w wilamowskim kościele, znajduje się
(nadal, mamy nadzieję) drewniany Nepomuk o ciekawej historii. Został
on znaleziony przez pana Danka w lesie nieopodal Starej Wsi w latach
60-tych XX wieku, przywiązany drutem do drzewa w środku
lasu-zagajnika. Wszystko wskazuje na to, że jest to Nepomuk
wymieniony w źródle [Latosiński] jako obiekt z części miasta zwanej
"Na końcu", z 1826 roku. Ma resztki polichromii i pozbawiony jest
krucyfiksu, który niegdyś miał w dłoniach, jak na to wskazuje gest
pustych rąk
Pisarzowice (gm. Wilamowice, pow. Bielsko-Biała, ):
przy skrzyżowaniu ul. Św. Floriana i Pańskiej znajduje się kapliczka
św. Jana Nepomucena z figurką św.
Floriana (>>) na
szczycie. Została ufundowana przez dziedzica Stanisława Prusa
Jezierskiego, poświęcona świętemu Janowi Nepomucenowi. Od lat
sześćdziesiątych XX wieku brakuje oryginalnej figurki świętego, która została
oddana do odnowienia i już nie wróciła na swoje miejsce - nie
jest to jednak ta rzeźba, która
eksponowana jest w Muzeum Etnograficznym w Krakowie (zobacz wyżej).
Są sugestie i doniesienia mówiące o
kradzieży (>>) figury z
kapliczki zaraz po jej odmówieniu i sprzedaży pewnemu kolekcjonerowi. Odbywały się
przed nią nabożeństwa odpustowe. Aktualnie wewnątrz jest figura Jana
N., która zapewne miała być kopią tej oryginalnej, ale
nie sądzę, aby ten cel został osiągnięty. Kapliczka również przeszła
gruntowny remont, właściwie jest to nowy obiekt
Pisarzowice (gm. Wilamowice, pow. Bielsko-Biała, ):
przy ul. Starowiejskiej 1, w pomalowanej na czerwono kapliczce
słupowej, drewniana figura Jana N. w kolorach białym, szarym i
czarnym (nad: M.Muryn)
Dankowice (gm. Wilamowice, pow. Bielsko-Biała, ):
koło mostka stoi murowana kapliczka pochodząca z I połowy XIX wieku,
czworoboczna z wnęką zabezpieczoną kratą, z posągiem św. Jana
Nepomucena, nakryta namiotowym
daszkiem (>>), dawniej
gontowym, dziś pokrytym jakimś nowoczesnym materiałem
Stara Wieś (gm. Wilamowice, pow. Bielsko-Biała, ): pod
stary drzewem
na wzniesieniu niedaleko skrzyżowania drogi do Wilamowic, Hecznarowic i Pisarzowic stoi murowana
bielona kapliczka z dwuspadowym daszki i ładnym krzyżu na czubku.
Wewnątrz drewniana polichromowana figura Jana N. o czerwonej
pelerynie i birecie, w aureoli o dużych gwiazdach i ze srebrną palmą
w lewej dłoni (nad: B.K.)
Przy głównej ulicy stoi kapliczka przydrożna, domkowa z namiotowym dachem.
Wewnątrz drewniana polichromowana figura Jana N. wyglądająca na
nową, ale może to być efektem zbyt gruntownego remontu (nad: B.K.)
Murowana kapliczka z roku 1912, z pomalowanym na
błękitno wnętrzem zamkniętym szklanym oknem. Wewnątrz figura Jana
N., polichromowana, z krucyfiksem, stułą i biretem. Zapewne od tej
kapliczki ulica nosi imię św. Jana (nad: J.Ku.)
Kozy (gm. Kozy, pow. Bielsko-Biała, ):
kapliczka przy ul. Beskidzkiej koło starego zamku została wybudowana
przed II wojną światową na miejscu starszej, zniszczonej. Wewnątrz
drewniana figura w stylu ludowym. Kapliczka stoi koło posesji pp.
Goliaszów, którzy się nią opiekują (nad: E.L., źródło: wzmianka w
lokalnej gazecie)
Kozy (gm. Kozy, pow. Bielsko-Biała, ):
w Górnej Wsi, przy ul. Tęczowej 42 jest kamienna kapliczka, a w jej
górnej wnęce ustawiono współczesną kolorową figurkę Jana N. (nad:
M.Muryn)
Kozy (gm. Kozy, pow. Bielsko-Biała, ):
w Kozach Małych, przy ul. Spacerowej 19 jest ceglana kapliczka, a w jej
oszkolnej wnęce ustawiono współczesną figurę Jana N. produkowaną masowo w jednym z zakładów rzemieślniczych (nad:
M.Muryn)
Koło starego drewnianego kościoła Jana N. ustawiono
współczesną (2010) figurę Jana N. Wykonano ją z drewna i w porównaniu do
innych, zwłaszcza pseudoludowych Nepomuków, wcale nie jest taka zła,
choć ma nieco zwichrowane proporcje i bose stopy (!). Cokół stanowi
okrągły kloc drewna, na którym umieszczono imię Jana i nazwisko autora -
Michał Pawlik (nad: T.S.). Do niedawna rzeźba stała w przysiółku Salmopol,
który leżał już po śląskiej stronie granicy, koło restauracji "Gościniec Salmopolski"
ul. Wiślańska 56 A, na wylocie ze Szczyrku w stronę Wisły.
Przenosiny miały miejsce zapewne w roku 2012 (uzup.: J.K.)
Barokowa figura św. Jana Nepomucena ustawiona na skwerku przed murem
kościelnym. Figura ta jest kamienna, podobnie jak i cokół z gzymsem,
na którym jest umieszczona, dawniej była chroniona blaszanym daszkiem (>>). Wokół głowy aureola z
dużymi złotymi gwiazdami. Figura pochodzi z roku
1795 (według innych źródeł: 1759). Po roku 1945 przeniesiono ją z
rynku suskiego, gdzie odbywały się przed płytą nieznanego żołnierza
"patriotyczne" uroczystości. Restaurowana była w roku 1901 przez
Radę Gminną, o czym świadczy napis na jej boku. Wysokość cokołu
około 2 m, figury 1,5 m. Na cokole kartusz w formie labrów z mitrą
na szczycie, poniżej czaszka i piszczele (uwaga: miasto, jako część
Państwa Suskiego, formalnie
należało do X.Oświęcimskiego)
Koło kościoła, w obrębie murów kościelnych, barokowa kamienna figura
św. Jana Nepomucena z datą 1779 wyrytą na cokole, obecnie znajduje
się w zachodniej części cmentarza przykościelnego, na prawo od
głównej bramy i jest ustawiona na dwóch kamiennych stopniach
czworościennego postumentu z gzymsem. Na dawnych obrazach (z lat
1839 i 1850) figura ta widoczna jest na cmentarzu naprzeciwko
klasztoru, w ogródku pod jaworami, obok studni-żurawia (uwaga: w
Rabce, w Muzeum im. Orkana przechowuje się figurę pochodzącą z tej
miejscowości - zobacz >>) (uwaga: miasto, jako część Państwa
Suskiego, formalnie należało do X.Oświęcimskiego)
Przy drodze leśnej do Marcówki, nieopodal
Paleczki, stoi
kamienna polichromowana figura Jana N. na cokole, chroniona
wygiętym blaszanym daszkiem. Ufundowana w 1859 roku przez Jana i
Annę Kopaczów (nad: Pietrosul) (uwaga: miejscowość, jako
część Państwa Suskiego, formalnie należała do X.Oświęcimskiego)
W kościele Jana Chrzciciela na suficie
umieszczono malowidła, w tym wizerunek Jana N. (nad: J.D.)
(uwaga: miejscowość, jako część Państwa Suskiego, formalnie
należała do X.Oświęcimskiego)
Na granicy z Mucharzem przydrożna figura Jana N. na słupie z
przełomu XVIII i XIX wieku. Figura zniszczona w czasie II
Wojny Światowej. Głowa była przechowywana w kościele w
Mucharzu. W latach 50. XX wieku rzeźba została odnowiona i
sklejona. Podobno ten, kto zniszczył tę figurę, niedługo
potem został zastrzelony przez Niemców (uwaga: miejscowość, jako
część Państwa Suskiego, formalnie należała do X.Oświęcimskiego)
Relief z Janem N. na cokole po prawej stronie kapliczki z figurą Matki Bożej z Dzieciątkiem
ufundowanej przez Jana Kubasiaka (nad: Pietrosul) (uwaga: miejscowość, jako
część Państwa Suskiego, formalnie należała do X.Oświęcimskiego)
Relief z Janem N. na cokole figury Chrystusa Upadającego (nad: Pietrosul) (uwaga: miejscowość, jako
część Państwa Suskiego, formalnie należała do X.Oświęcimskiego)
Na wzgórzu Gronik pomiędzy Krzeszowem a Targoszowem stoi sobie kapliczka
św. Barbary, a na lewej ścianie cokołu jest też płaskorzeźba Jana
Nepomucena. Ufundowana przez Wojciecha Płonkę, Jana Fludra i innych
górników pracujących tu przy wydobyciu rudy żelaza. Napis:
"FONDATOROWIE / Wojciech Płonka / Jan Fluder i wszy/scy
Gurnicy R.P. 1896" (nad: H. Jakóbczak, uzup: Pietrosul)
Majętność ziemska zwana Państwem Żywieckim powstała
na terenie
Księstwa Oświęcimskiego (>>) w 1467 roku i razem z nim weszły
w skład Małopolski i dawnego woj. krakowskiego I RP, choć dalsze losy ziemie
te wiązały raczej z
Księstwem Cieszyńskim (>>) niż z
Małopolską (>>). Właścicielami byli Komorowscy, Wazowie,
Wielkopolscy i Habsburgowie. Może z racji patronatu Jana N. nad tym
ostatnim rodem żywiecczyzna jest bogata w Nepomuki, które tutaj wyposażane są często w
blaszane daszki (>>) osłaniające
rzeźby przed niepogodą.
Kilka
szczegółów w tym dziale pochodzi z książki Włodzimierza Jura "Żywieckie kapliczki
i krzyże przydrożne" (Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, 2000)
Żywiec (gm. i pow. Żywiec, ):
przy ul. Świętokrzyskiej przy kościele św. Krzyża, po jego
południowej stronie, stoi kamienna figura Jana N. autorstwa Jana
Pokornego z 1717 roku, osłonięta
blaszanym daszkiem (>>).
Pierwotnie stała na żywieckim rynku, przeniesiona być może w związku
z wielkim pożarem w roku 1857. Wersja, że Jan ustąpił miejsca na
rynku Florianowi nie jest wiarygodna, bo ta dwójka znakomicie ze
sobą koegzystuje w wielu miejscowościach. W roku 2009 figura przeszła renowację, a zdjęcia pokazują stan
przejściowy - brak jeszcze odświeżanego właśnie daszku i palmy,
usunięto już warstwy farby. na cokole napisy: "Św. Janie Nepomucenie módl się za nami /
Wystawiony na rynku przez Pokornego 1717 r. Przeniesiony tutaj w
1864 r. Podstawa dorobiona 1872 r., odnowiony 1924 r."
Żywiec (gm. i pow. Żywiec): w kościele św. Krzyża przy ul.
Świętokrzyskiej, po prawej stronie prawego ołtarza bocznego, jest
drewniana figura Jana N. w złotych szatach
Żywiec (gm. i pow. Żywiec): w tym samym kościele św. Krzyża przy
ul. Świętokrzyskiej jest ołtarz nepomucki z obrazem JN
przedstawiającym Jana klęczącego przy stole, na którym jest oparta o
czaszkę otwarta Księga
Żywiec (gm. i pow. Żywiec,
):
przy ulicy Węglowej i Witosa, przy parku, stoi kamienna figura Jana N.
z daszkiem (>>)
ozdobionym 11 (!) gwiazdami, pochodząca
z
końca XVIII lub z początku XIX wieku. Pierwotnie rzeźba stała w arcyksiążęcym parku i nie
była dostępna dla mieszkańców tzw. Ispu (dzielnica Żywca) lecz na prośbę
mieszkańców (petycja do arcyksięcia Habsburga) kapliczkę przesunięto
na skraj parku (gdzie dziś się znajduje), a mieszkańcy mogli się przy
niej modlić. Ponieważ blisko kapliczki znajdowały się składy
i magazyny, wśród mieszkańców święty nazywany jest "Janem Nepomucenem
z Magazynu" a słowa modlitwy zaczynają się od: "Obyś ocalał jak
najdłużej św. Janie Nepomucenie z Magazynu" (nad: M.J.,
www.grojcowianie.org). Ciekawostką tej kapliczki jest fakt, że w jej
postument wmurowano głowę innego (lub tego samego) Nepomuka (zobacz niżej)
Żywiec (gm. i pow. Żywiec,
):
przy ulicy Węglowej i Witosa, w niszy postumentu innego Nepomuka
(zobacz wyżej) umieszczona jest na stałe (zamurowana) głowa z innej
rzeźby Nepomuka. Według niesprawdzalnych informacji w 1941 roku Niemcy
zniszczyli rzeźbę, ocalała tylko głowa, którą być może wyciągnięto z
pobliskiej studni gdzie wrzucili ją okupanci. W chwili odbudowania
kapliczki "Z Magazynu" starą głowę wmurowano w postument na pamiątkę
barbarzyństwa hitlerowców (nad: M.J., www.grojcowianie.org)
Żywiec (gm. i pow. Żywiec, ):
w konkatedrze p.w. Narodzenia NMP przy ul. Zamkowej, w ołtarzu
bocznym kaplicy Wniebowzięcia fundacji Komonieckich z 1704 roku, jest okazały złocony drewniany
Jan N. wygięty w eleganckim mocnym kontrapoście (nad: M.P.)
Żywiec-Sporysz (gm. i pow. Żywiec):
na moście tzw. Sporyskim - Żywiec-Sporysz stoi kolejny żywiecki Jan
N.
Kapliczka znajduje się na moście prawdopodobnie od roku 1917. W 1958
roku wezbrane wody Koszarawy zerwały i zabrały most. Przezorni
mieszkańcy Sporysza widząc, że już nic nie uratuje mostu, zabrali w
porę kapliczkę, która stanęła ponownie na odbudowanym moście.
Sporyskiemu Nepomukowi dwukrotnie zagrozili wandale niszcząc
kapliczkę i rzeźbę w 1993 i 1998 roku. Za pierwszym razem renowacji
podjęła się mieszkanka Sporysza Irena Dziki z ojcem, za drugim razem
- Stanisław i Władysław Kłusakowie. Oszklona kapliczkę wieńczy
krzyżyk oraz spora obręcz (!) - może kiedyś były na
niej gwiazdy? (nad: M.J., www.grojcowianie.org)
[gm. Żywiec, pow. Żywiec]: w Muzeum Miejskim
usytuowanym na Starym Zamku znajduje się duży zbiór dziewięciu
obiektów nepomuckich. Są tu drewniane figury Jana N., zarówno stare
jak i współczesne. Są również dwa obrazy z Janem N.
W Muzeum Miejskim w Starym Zamku jest drewniana polichromowana
rzeźba Jana N., która stała niegdyś na drewnianym moście na Sole. Po
jego zbombardowaniu w roku 1945 rzeźba zaginęła. Przez
61 lat figura spoczywała na strychu domu Franciszka Dowsilasa,
który odnalazł ją w resztkach zburzonego mostu i ukrył ją. Dopiero w roku 2005, podczas gruntownego
porządkowania strychu, wnuk Franciszka Dowsilasa – Pan Andrzej
Dulowski - natrafił na zapomnianą rzeźbę, o której pamiętał z
dzieciństwa. Po rodzinnej naradzie postanowiono znaleźć rzeźbie
właściwe miejsce - więc 12 grudnia 2006 roku przekazano wspaniały
dar Muzeum Miejskiemu w Żywcu
W Muzeum Miejskim w Starym Zamku jest inna drewniana polichromowana
rzeźba Jana N. Cechą charakterystyczną są złote guziki u dołu sutanny
(nad: M.Muryn)
W Muzeum Miejskim w Starym Zamku jest niewielka
drewniana polichromowana figurka Jana N. umieszczona w kapliczce ze
sceną Ukrzyżowania, pochodząca z Czernichowa. XIX wiek (nad: M.Muryn)
W Muzeum Miejskim w Starym Zamku jest niewielka
drewniana polichromowana figurka Jana N. figurka Jana N. autorstwa
Wojciecha Stefko Przyłękowa, sprzed 1939 roku (nad: M.Muryn)
W Muzeum Miejskim w Starym Zamku jest obraz Jana N. z
początku XX wieku. Pięć gwiazd, krucyfiks, liść palmy, Księga, medalion
z MB na szyi, a w tle most i scena Zrzucenia (nad: M.Muryn)
W Muzeum Miejskim w Starym Zamku jest obraz Jana N. Pięć gwiazd, krucyfiks, liść palmy,
cztery główki anielskie, medalion
z MB na szyi, a w tle most i scena Zrzucenia (nad: M.Muryn)
W Muzeum Miejskim w Starym Zamku jest zniszczona drewniana figura Jana N. Kawałek aureoli, krzyż bez ramion, pęknięta dłoń, resztki polichromii (nad: M.Muryn)
Z Żywca pochodzi rzeźbiarz Wiesław Wilga, autor
kamiennej figury Jana N. z roku 2009. Obiekt był eksponowany w Galerii
Sztuki ROK najpierw w Bielsku-Białej, a potem w Nowym Sączu na wystawie
pokonkursowej "Współczesna karpacka rzeźba ludowa w kamieniu" (nad:
Pietrosul)
W przysiółku Krzakówka figura Jana N. pod blaszanym
daszkiem (>>) na cokole zaopatrzonym w
latarnię. W rękach krucyfiks u złota palma, nad głową aureola z
gwiazdami. Wyblakła polichromia
Przy kościele, wewnątrz murów, na ceglanym
postumencie ustawiono kamienną figurę Jana N. o cechach ludowych. Jan
jest krępej budowy, z bezgwiaździstą aureolą i masywnym krucyfiksem na
lewym ramieniu. W prawą dłoń niedawno wetknięto mu
dodatkowy krzyż (!). W tej samej ręce święty trzyma dziwny obiekt w założeniu mający być pewnie
palmą, ale wyglądający jak dziwaczna brązowa dłoń (uzup: JBT)
Trzebinia (gm. Świnna, pow. Żywiec): koło cukierni, na posesji należącej do państwa Kozieł znajdującej się przy drodze
biegnącej przez Trzebinię, wznosi się murowana kapliczka przydrożna
zbudowana na planie kwadratu, otwarta jest z trzech stron
arkadami. W niszy nad frontową arkadką znajduje się
rzeźba św. Jana Nepomucena (nad: H.Jakóbczak)
Łodygowice
(gm. Łodygowice, pow. Żywiec, ):
przy ul Rzecznej 27/29 kamienna polichromowana figura Jana N. pod
wygiętym blaszanym daszkiem (>>), na wysokim cokole (nad: M.Muryn)
Łodygowice (gm. Łodygowice, pow. Żywiec, ): idąc ulicą Sportową
skręcamy w lewo w polna drogę, znowu w lewo, i w grupie starych
drzew, na granicy wsi
Łodygowice, Pietrzykowice i
Lipowa, przy dawnym trakcie mijającym w
tym miejscu mokradła spotykamy kamienną polichromowaną rzeźbę
przydrożną Jana N. Pochodzi z 1801 roku, co wyczytać można z
napisu na gzymsowanym postumencie. Ponadto wezwanie: Św. Janie
Nepomucenie módl się za nami i nieczytelny pod grubą warstwą
farby napis fundacyjny na prawym boku Biret, stuła, krzyż, palma.
Postument zabezpieczony stalową klamrą, nad Janem rozpostarto
blaszany daszek, a raczej klatkę. Z
miejscem tym związane jest podanie, że przejeżdżający wśród mokradeł
woźnica utonął tu wraz z koniem (nad: M.J., www.grojcowianie.org)
Zarzecze (gm. Łodygowice, pow. Żywiec, ): przy ulicy Generała
Sikorskiego 22, na prywatnej posesji znajduje się figurka
Jana N. w kapliczce umieszczonej na kolumnie z kanerularmi. Nie jest
to jej pierwotna lokalizacja - do lat 60. XX wieku figura stała na
terenie obecnego Jeziora Żywieckiego. Gdy właściciele zostali
wywłaszczeni figura przywędrowała wraz nimi na nowe miejsce (uzup:
M.Muryn)
Kamesznica (gm.
Milówka, pow. Żywiec, ): osłonięty blaszanym daszkiem (>>), kamienny malowany Jan N. przy drodze krajowej 69, po prawej stronie jadąc w kierunku Zwardonia, tuż
przy granicy Milówki. Niedawno odnowiony. Niestety napisu na cokole nie sposób odczytać (nad: W.T.).
Wizja lokalna w lutym 2005 pozwala stwierdzić stosunkowo dobry stan
obiektu. Jan jest pomalowany grubą warstwą farby; zamalowano
również brodę i tak Jan stracił zarost
Kamesznica (gm.
Milówka, pow. Żywiec, ):
na prywatnej posesji przy ulicy Górnej 618 stoi bielona muroawa
kapliczka. W jej wnęce, zasłonięta sztucznymi kwiatami i figura MB,
rezyduje rzeźba Jana N., polichromowana i podpisana na cokoliku "Sw.
Jan Nep." (nad: M.Muryn)
Lipowa-Brzeziny (gm. Lipowa, pow. Żywiec): w przysiółku
Brzeziny kamienna
figura Jana N. pod blaszanym sześciokątnym daszkiem, z roku 1870, na
co wskazuje data na cokole. Wykonana została w Poznaniu, a
sprowadziła ją do Brzezin rodzina Caputów, pod opieką której
jest do dziś
Jeleśnia (gm. Jeleśnia, pow. Żywiec): drewniana figura Jana N.,
najprawdopodobniej XIX-wieczna, w nowej kapliczce z białej
cegły, krytej dachówką. Jan dzierży zbyt wielki, nowy krzyż, na
którym słowo Chrystus napisano przez "H". Lokalizacja: niedaleko
skrzyżowania z drogą na Sopotnię i karczmy. W próg nowej kapliczki
wmontowano część jej poprzedniczki, z datą 1864 i inicjałami R.B.
Nowa kapliczka nie jest zbyt piękna, ale docenić należy dbałość o
zachowanie rzeźby
Jeleśnia (gm. Jeleśnia, pow. Żywiec): druga drewniana figura
Jana N. znajduje się w dolnej wnęce domkowej kapliczki zamkniętej oknem.
Znaleźć ją można przy drodze na Korbielów. Najprawdopodobniej XIX
wiek. Jan ma aureolę z dużymi gwiazdami i jest polichromowany
Krzyżówki (gm. Jeleśnia, pow. Żywiec): jest tu ponoć figura Jana N.,
ale mnie nie udało się jej odszukać podczas wizji lokalnej w lutym
2005. Jednak z powodu ciężkiej zimy nie mogłem zboczyć z głównej
drogi, a figura może stać gdzieś nad potokiem
Mała drewniana kapliczka szafkowa Jana N. na słupie
zamocowanym do poręczy mostu nad Ujsołą. Być może ustawiona tam dopiero po
jednej z ostatnich powodzi (nad: Krysia)
Przy szlaku wiodącym z Mikowej do Małego Rachowca stoi kamienna figura Chrystusa
z roku 1904. W niszy na jej cokole między innymi płaskorzeźbiony
wizerunek Jana N. w czerwonej pelerynie i birecie
Z tą miejscowością związany jest (lokalizacja?
pochodzenie?) obrazek Jana N. na szkle (zobacz więcej >>) z lat 20. XX wieku (nad: Pietrosul)
Radziechowy (gm. Radziechowy-Wieprz, pow. Żywiec): po różnych
perturbacjach sprawa Jana Radziechowskiego wydaje się być
rozwiązana: drewniana polichromowana rzeźba stoi w drewnianej
domkowej otwartej z trzech stron kapliczce przy głównej drodze, 70
metrów od kościoła św. Marcina, obok Ośrodka Zdrowia i poczty (uzup:
M.J., GOK Radziechowy)
-/¿
Wieprz (gm. Radziechowy-Wieprz, pow. Żywiec, ): pierwszą figurę
św. Jana Nepomucena ustawiono na środku wieprzskiego mostu około
1922 roku, gdy zbudowano pierwszy most. Jej wykonawcą był Wojciech
Urbaś syn (1896-1975). Święty przetrwał tam spokojnie okres
międzywojenny i prawie całą okupację hitlerowską. Dopiero, gdy
Niemcy opuszczali Żywiecczyznę, wysadzili ów most w dniu 5 kwietnia
1945 roku, w wyniku czego posąg znalazł się w rzece. Stamtąd wyłowił
rzeźbę Antoni Krestian i przekazał ją Katarzynie Pawlus, u której
znajdowała się ona aż do 1958 roku, kiedy to św. Jan Nepomucen
wrócił na swoje stare miejsce. Przez kolejne dwanaście lat na
odbudowanym po wojnie moście, na drewnianym wzmocnionym metalowymi
obręczami słupku, nakryty wspartym na dwóch prętach blaszanym
daszkiem. W 1980 roku wezbrana Soła zerwała ów most, ale rzeźba
ocalała. W czasie wyburzania resztek zniszczonej przez powódź
przeprawy ta stara, już nieco spróchniała, figura została jednak
uszkodzona i wrzucona do rzeki. Stamtąd zabrał rzeźbę Krzysztof
Jambor i przekazał Czesławowi Pawlusowi, a ten przez pewien czas
miał ją u siebie. Kiedy w następnym roku wojsko zakończyło budowę
nowego, choć prowizorycznego, drewnianego mostu figurę chciano
ustawić na nim, ale saperzy nie zgodzili się sugerując jednak, że
chętni mogą uczynić to na własną rękę. Dlatego też Czesław Pawlus
wraz z synem Markiem wykorzystując nieobecność żołnierzy ustawili na
moście posąg Świętego. Kilka lat później ktoś poważnie uszkodził
figurę. W 1987 lub 1988 roku, zanim jeszcze zaczęto wyburzać ten
prowizoryczny most, uszkodzoną figurę Jana Nepomucena zabrał Czesław
Pawlus i przekazał ją znanej rzeźbiarce Annie Ficoń, którą panie z
Koła Gospodyń Wiejskich poprosiły o wykonanie nowego posągu na wzór
starego. Ona nie mogąc jednak tego zrobić ze względu na bardzo zły
stan zachowania i brak niektórych elementów starego posągu
wyrzeźbiła zupełnie nowy (zobacz niżej) (źródło: "Kapliczki, figury
i krzyże przydrożne parafii niepokalanego serca Najświętszej Maryi
Panny w Wieprzu", Redakcja: Przemysław Dyrlaga, 2005). Nie są mi
znane losy tej figury po 1988 roku - czy jest jeszcze u rzeźbiarki?
-
Wieprz (gm. Radziechowy-Wieprz, pow. Żywiec, ): druga figura Jana
N., następczyni zniszczonej rzeźby z 1922 roku (zobacz wyżej),
została w 1991 roku umieszczona go wraz z blaszaną skrzynką,
tradycyjnie na środku nowozbudowanego wieprzskiego mostu. Figura
znajdowała się w blaszanej romboidalnej obudowie skrzynkowej,
otwartej od czoła i z tyłu, przymocowanej do metalowego słupka.
Postać Świętego została przedstawiona frontalnie. Oburącz trzymał on
krucyfiks. Twarz miał raczej spokojną, poważną i skupioną. Odziany
był w sutannę, komżę i pelerynę. Na głowie miał biret. Sutanna,
peleryna, stuła i biret były koloru czarnego, włosy i zarost na
twarzy zaś brązowego. Komżę pomalowano na biało, a twarz i ręce na
żółto. Postać Świętego stała na niedużym zielonym cokoliku. W
połowie lat 90. Anna Ficoń odnowiła jeszcze rzeźbę, aby nie
zniszczyły jej niekorzystne warunki pogodowe. W końcu marca 2003
roku figurę skradziono, lub może wrzucono do Soły (źródło:
"Kapliczki, figury i krzyże przydrożne parafii niepokalanego serca
Najświętszej Maryi Panny w Wieprzu", Redakcja: Przemysław Dyrlaga,
2005)
Wieprz (gm. Radziechowy-Wieprz, pow. Żywiec, ): w metalowej
kapliczce na słupie ustawionej na moście na rzece Soła znajduje się współczesny Nepomuk
autorstwa rzeźbiarki ludowej Anny Ficoń z Wieprza (nad:
M.J., GOK Radziechowy). Jest to trzecia figura na tym miejscu
(zobacz wyżej), wykonana po utracie (zniszczeniu? kradzieży?)
drugiej z kolei. Ufundowana przez Koło Gospodyń Wiejskich z
Wieprza, poświęcona 7 września 2003 roku, a 25 września 2003 roku
umieszczona na moście w pozostałej, odnowionej obudowie. W maju 2005
roku figura została odnowiona (źródło: "Kapliczki, figury i krzyże
przydrożne parafii niepokalanego serca Najświętszej Maryi Panny w
Wieprzu", Redakcja: Przemysław Dyrlaga, 2005)
Brzuśnik (gm. Radziechowy-Wieprz, pow. Żywiec): na tzw. „Bielowym
Polu” stoi kaplica typu domkowego. Wewnątrz stoi drewniana,
polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena
¿/-
Bystra (gm. Radziechowy-Wieprz, pow. Żywiec): na starej
przedwojennej fotografii widać brogową kapliczkę kryta gontem, o
szalowanej deskami postawie (czyżby studnia?), a w niej drewnianą
figurę Jana N.. Nie wiem nic o późniejszych losach tego obiektu,
najpewniej nie istnieje (uwaga: istnieje niewielka możliwość, że chodzi o miejscowość Bystra Śląska (gm. Wilkowice, pow. Bielsko-Biała)
Przyborów (gm. Koszarawa, pow. Żywiec): w skromnej ceglanej
kapliczce przy domu nr 40 skromna figurka Jana N. uzupełniona o aniołki.
Niebieski mantolet, w ręku nieoryginalny krzyżyk. Dawniej rzeźba ta
stała pod blaszanym daszkiem (>>), na cokole w formie dwóch
betonowych bloków
Młada Hora /
Soblówka (gm. Ujsoły, pow. Żywiec): w drewnianej kaplicy w Mładej Horze, położonej na wysokości około 900 m n.p.m.,
w stronę Soblówki, znaleźć
można drewnianą, zapewne współczesną, polichromowaną figurkę Jana N. (nad: H. Jakóbczak)
Międzybrodzie Bialskie (gm. Czernichów, pow. Żywiec, ):
przy kościele Św. Marii Magdaleny stoi kapliczka postawiona (według
informacji od tubylców) na grobie księdza. Brak napisów
potwierdzających tę informację. Wewnątrz figura Jana N. w nietypowym,
białym birecie, chyba drewniana, pomalowana wieloma warstwami farby (nad: S.Ł.)
Żabnica (gm. Węgierska Górka, pow. Żywiec, ): przy kościele
znajduje się białą kapliczka poświęcona NMP z ludowymi
figurami, z których jedna to niewielki drewniany polichromowany
(fioletowa peleryna!) Nepomuk
(nad: B.H.)
Żabnica (gm. Węgierska Górka, pow. Żywiec, ):
w przysiółku Kępki, kilkaset metrów
powyżej kościoła po prawej stronie drogi stoi kapliczka z
płaskorzeźbą Jana N. Widać wyraźnie wszystkie atrybuty nepomuckie, a
nieopodal płynie potok Żabniczanka (nad: B.H.)
¿
Żabnica (gm. Węgierska Górka, pow. Żywiec): na placu przy
drewnianym kościele stoi kamienna polichromowana figura chroniona
wielobocznym daszkiem, przedstawiająca księdza w birecie, ze stułą
na szyi, z rękami na piersi. Na cokole data 1915 (nad: Tomasz
Herud). Jest jeden z tych obiektów, których za nic nie da się
rozgryźć bez dodatkowych informacji. Brak atrybutów i nieco
nietypowy wyraz (gest rąk) powodują, że obstawiłbym 49% za JN, ale
51% przeciw. Może Jan Kanty?
Niedaleko kościoła
św. Katarzyny kapliczka murowana,
w niej drewniana polichromowana figura Jana N. z długą stułą na szyi.
W rękach liść palny i cienki krucyfiks
W tym samym kościele św. Katarzyny (zobacz wyżej)
jest ołtarz św. Floriana, a wieńczy go, zamiast obrazu, płaskorzeźbiony
wizerunek Jana N. w złotej profilowanej ramie
Kapliczka
z figurą Jana N.
położona przy drodze Żywiec - Zwardoń, naprzeciwko
starego budynku szkoły. W kapliczce zawieszony jest dzwon - jak
głosi legenda po stu latach od zawieszenia tam dzwonu miał on
zabrzmieć w kościele w Ciścu. W 1972 w wiosce wybudowano kościół w
ciągu 24 godzin i dzwon z tej kapliczki przeniesiono do kościoła.
Teraz w kapliczce wisi inny dzwon. Jeszcze kilkanaście lat temu
podczas ulew, burz kobieta opiekująca się kapliczką biła w dzwon.
Obecnie nie ma już tego zwyczaju. Najstarsi mieszkańcy wsi mówią, że
kapliczka zawsze była na tym miejscu. Kiedyś figura była noszona w
procesji Bożego Ciała (nad: W.T.). Wizje lokalne w lutym 2005 i w
lecie 2008 pozwalają
stwierdzić dobry stan obiektu
Znajduje się tu pracownia Grzegorza Kuśnierza,
absolwenta Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im A. Kenara w
Zakopanem. Oferta z jego strony internetowej prezentuje drewnianą rzeźbę
Jana N. jego autorstwa (oczywiści jest możliwe, że obiektów nepomuckich
jest i będzie tu więcej) (nad: Pietrosul)
¿/- Gdzieś w Krakowskiem, na początku XX wieku, stała sobie
okazała kaplica św. Jana, ustawiona na palach wbitych w wodę i
zaopatrzona w soboty. Znam ją z rysunku Józefa Smolińskiego
zamieszczonego w książce Z. Glogera "Budownictwo drzewne i wyroby z
drzewa w dawnej Polsce. T. 2". Zapewne nie ma jej już od dawna (uwaga:
należy sprawdzić istnienie obiektu!)
¿ Gdzieś w krakowskiem: znaleziona na Allegro pocztówka prezentuje
kamiennego Jana na prostokątnym cokole, chronionego daszkiem. Zdjęcie
wykonano w latach 20-tych XX wieku. Póki co nie udało mi się dopasować
żadnego z Janów Małopolskich (w tym Podhalańskich >>) do tego zdjęcia.
Jedna z sugestii identyfikacji (Grzegorz z Krakowa) wskazywała na
skradzionego Nepomuka z Minogi (gm. Skała, zobacz wyżej), ale dotyczyć
do może też poniższej figury. Czyżby obiekt nie dotrwał do naszych dni?
¿ Gdzieś w krakowskiem
(powiat suski?): we wnęce cokołu świętej figury lub krucyfiksu
umieszczono płaskorzeźbę Jana N. z krzyżem i palmą, polichromowaną.
Zdjęcie dawniej łączyłem ze Skawicą, ale okazało się to błędne - chyba,
że jest tam inny obiekt niż figura MB z Dzieciątkiem z 1819 roku (uwaga:
odszukać lokalizację obiektu)
Ponadto obiekty nie wliczone do Katalogu
Janów Małopolskich:
Gliwice (gm. i pow. Gliwice): w tutejszym muzeum mieszczącym się
w Willi Caro przy ul. Dolnych Wałów 8a w tutejszym muzeum
mieszczącym się w Willi Caro przy ul.
Dolnych Wałów 8a przechowuje się aż siedem Nepomuków pochodzących z
Małopolski, z zakupu od krakowskiego kolekcjonera w roku 1948. Zaliczam je do Janów
Górnośląskich (>>):
MGl/ET/1181 – drewniana figura Jana N., bez
polichromii, 38,5 cm, pochodząca z
Mnikowa
(gm. Liszki, pow. Kraków)
MGl/ET/1264 – ludowa drewniana polichromowana
figura Jana N., 24 cm, pochodząca z krakowskiego,
XIX wiek (inne
źródło podawało 20 cm, Górny Śląsk)
MGl/ET/1226a – drewniana polichromowana figura Jana N.,
23.5 cm, pochodząca z Piasków Wielkich, XIX wiek
MGl/ET/1267 – drewniana polichromowana figura Jana N.,
21 cm, pochodząca z
Jerzmanowic
(gm. Jerzmanowice-Przeginia, pow. Olkusz), XIX wiek
MGl/ET/1298 – druga drewniana polichromowana figura Jana N.
pochodząca z
Jerzmanowic
(gm. Jerzmanowice-Przeginia, pow. Olkusz), 29 cm, , XIX wiek
MGl/ET/1301 - figura Jana N. o wysokości 30 cm
pochodząca z Małopolski, XIX wiek
MGl/ET/1312 – ludowa drewniana polichromowana
figura Jana N. o wysokości 41,5 cm, pochodzącą z Małopolski, XIX wiek
(inne źródło podawało Śląsk)