Nepomuki Krakowskie - miasto lokacyjne intra muros (17 + 3)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): dawna kaplica nepomucka przy kościele św. Wojciecha w Rynku, z 1729 roku - a więc postawiona bezpośrednio i w związku z kanonizacją Jana. Pierwotnie drewniana, zamieniona w 1778 roku na murowaną. Już trzy lata po tej zmianie, to jest w roku 1781, zmieniono wezwanie kaplicy na bł. Wincentego Kadłubka. Pierwotny patron kaplicy wieńczy jej gzyms od strony ulicy Grodzkiej - jest to kamienna figura Jana N., która musiała powstać przed przebudową. Na zewnętrznej ścianie kaplicy, tuż pod opisana powyżej figurą, znajduje się kamienna tablica upamiętniająca ukończenie robót, z napisem "IN HONOREM SANCTI IOANNIS NEPOMUCENI PATRONI BONÆ FAMÆ ERECTUM A.D. 1778" (uwaga: JBT ustaliła w wywiadzie z kościelnym, że nieznany z nazwiska profesor w latach 60. pod pretekstem konserwacji wywiózł ołtarz, ambonę i jeszcze inne elementy wyposażenia, które ostatecznie nie wróciły do kościoła, bo... prawdopodobnie je sprzedał po cichu. nie wiemy, czy były wśród nich nepomucenalia)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w zakrystii tegoż kościoła św. Wojciecha znajduje się drewniana polichromowana figura Jana N. w pięciogwiaździstej aureoli, z biretem o trzech skrzydłach, palcem przy ustach i palmie w prawej dłoni. Reprezentuje ona typ charakterystyczny dla końca XIX i początku XX wieku, więc raczej wykluczam, że jest to opisana poniżej zaginiona rzeźba JN, choć bardzo prawdopodobne, że przed zmianami w kaplicy w roku 1960 stała właśnie tam  (nad: H.Jakóbczak)

• - Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w tym samym kościele św. Wojciecha, w ołtarzu Jana Nepomucena, była figura Jana N. z roku 1727. W ołtarzu były liczne wota. Ołtarz zlikwidowano w roku 1960. Nie znam dalszych losów tej rzeźby, nie ma jej na zdjęciu z KZSwP

• - Kraków (gm. i pow. Kraków, ):  w KZSwP znalazłem informację, że na korpusie ambony z połowy XVIII wieku w tym kościele znaleźć można było płaskorzeźby ze scenami z życia św. Jana Nepomucena. Niestety nie ma już tam ambony, a wraz z nią przepadły płaskorzeźby

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w tym samym kościele św. Wojciecha jest również monstrancja z I połowy XVIII wieku, promienista z posążkiem Jana N. pod glorią

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w tymże kościele św. Wojciecha w Rynku zachował się pochodzący z pierwszej połowy XVIII wieku relikwiarz (>>) św. Jana Nepomucena w kształcie herbu miasta, co tłumaczy się faktem, że ofiarowali go członkowie rady miejskiej

• ¿/- Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w książce "Rynek Główny w Krakowie" autorstwa Waldemara Komorowskiego i Aldony Sudackiej znalazł się wielce ciekawy fragment dotyczący kamienicy Rynek Główny 14, zwanej "Pod Świętą Anną". Jej nazwa pochodzi od kamiennej figury, którą identyfikowano powszechnie ze św. Anną, choć w rzeczywistości była to płaskorzeźba świętego Jana Nepomucena. Podobno znajdowała się ona nad bramą wjazdową domu aż do końca XIX wieku. Jeśli ta wiadomość jest prawdziwa, to kamienica powinna nosić nazwę "Pod św. Janem Nepomucenem"! Nie znane jest niestety żadne zdjęcie tej figury, nie ma też informacji o tym, jakie były jej dalsze losy (uwaga: kontynuować poszukiwania fotografii w innych  źródłach) (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w Sukiennicach, w zbiorach krakowskiego Muzeum Narodowego znajduje się obraz Maksymiliana Gierymskiego z figurą Jana Nepomucena w tle, zatytułowany "Obóz Cyganów I, 1867/68"  (nr inw. 5230 NI). Natomiast dwa szkice do tego obrazu przechowuje warszawskie (>>) MN

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): pierwsza południowa kaplica (I) kościoła Mariackiego w Krakowie nosi imię św. Jana Nepomucena. Ciekawe, że o kaplicy nie ma najmniejszej wzmianki w dosyć szczegółowym planie rozdawanym (po wykupieniu biletu) w kościele! Sądziłem więc, że musi więc tam być jakiś jego wizerunek. Przy następnej wizycie w Krakowie uparłem się odwiedzić tę kaplicę, zwłaszcza że jej ściany pokryte są freskami autorstwa Tetmajera. Bardzo miła pani bileterka wpuściła mnie bez biletu wymaganego aby obejrzeć kościół. Kaplica była zamknięta z powodu niedawnego najazdu żulerii, która zrobiła sobie z ciemnej kaplicy melinę, ale udało mi się wejść i zobaczyć obraz Jana N. Niestety, nie było mowy o zdjęciu z powodu braku światła, wyręczyli mnie JJK. Obraz ten jest prawie identyczny z przypisanym Szymonowi Czechowiczowi obrazowi z kościoła pijarów Przemienienia Pańskiego (zobacz niżej) i, choć fachowcy (Michał Rożek, KZSwP, inne) uchylają się od jednoznacznych stwierdzeń, można ze sporym prawdopodobieństwem wysnuć hipotezę, że jest to dzieło tego malarza z około 1745 roku, kiedy to pracował on przy wielkiej barokizacji kościoła prowadzonej przez archiprezbitera Jacka Łopackiego.  Prezentuje ono styl charakterystyczny dla innych płócien tego autora, a w dodatku trudno przypuszczać, żeby Łopacki, znawca sztuki, człowiek ambitny, dbający o jak najwspanialszy wystrój kościoła, zlecał wykonanie nowego dużego obrazu jakiemuś pośledniemu artyście, który byłby jedynie marnym naśladowcą, zwłaszcza kiedy miał u siebie mistrza (uzup.: H.Jakóbczak)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w kościele św. Barbary przy Placu Mariackim, w ołtarzu głównym, stoi duża drewniana złocona rzeźba Jana N. Postać przedstawiona w lekkim kontrapoście, bez nakrycia głowy, a układ rąk i wzrok skierowany w puste obecnie miejsce przestrzeni wskazuje, że pierwotnie oburącz dzierżyła większy krzyż, przytulony do ciała (zobacz też figurę JN z warszawskiego kościoła Św. Krzyża >>). Dowodzą tego stare zdjęcie z roku 1900 - Jan trzymał dawniej krzyż w lewej ręce, w prawej natomiast dzierżył męczeńską palmę. Szkoda, że nie odtworzono pierwotnego układu przy niedawnym odnowieniu figury w związku z remontem wnętrza kościoła. Być może jest to również dzieło Dawida Heela, autora barokowych rzeźb Matki Boskiej Bolesnej, św. Jana Ewangelisty i św. Marii Magdaleny z roku 1721, zwykle zasłoniętych ruchomym obrazem patronki kościoła

• Kraków (gm. i pow. Kraków): na wystawie antykwariatu przy ul. Mikołajskiej 10 w styczniu 2013 roku znalazł się ładny drewniany polichromowany posąg Jana N. Datowany na wiek II połowę wieku XIX, pochodzący być może ze Śląska. W sprzedaży znalazł się na zasadzie komisu, trudno więc było pozyskać o nim bardziej szczegółowe dane. Jan trzyma biret w prawej dłoni, która zastała wykonana jako osobny element, połączony z ramieniem drewnianym trzpieniem. Brązowozłota peleryna z czerwona podszewką, czarna sutanna, buty bez ściętych nosków. Druga dłoń pusta, zapewne kiedyś dzierżąca krzyż i/lub palmę. Cena zaporowa. Lokalizacja jest zapewne chwilowa

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): kaplica Jana N. w kościele rektoralnym Przemienienia Pańskiego należącym do pijarów, z lat dwudziestych XVIII wieku (konsekracja 1728). Znajduje się w niej ołtarz wykonany ze sztucznego marmuru i stiuku przez Jakuba Hoffmana w 1733 roku, w antepedium którego umieszczono scenę Topienia. Wezwanie kaplicy zostało określone już w projekcie, co świadczy o planowym wdrażaniu kultu nepomuckiego w Polsce (nad: H. Jakóbczak)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w tej samej kaplicy Jana N. w pijarskim kościele Przemienienia Pańskiego, w tym samym ołtarzu znajduje się obraz "Wizja św. Jana Nepomucena" autorstwa zapewne Szymona Czechowicza z lat około 1729-30. W tle scena Spowiedzi królowej. W mensie umieszczono niewielką scenę Męczeństwa Jana. Obraz był prawdopodobnie namalowany w Rzymie, podczas studiów w Akademii św. Łukasza, i stamtąd przysłany do Krakowa (źródło: artykuł Mariusza Karpowicza "Krakowskie obrazy Szymona Czechowicza", choć autor uchyla się od jednoznacznego przypisania autorstwa uzasadniając to licznymi przemalowaniami). Obraz ten jest prawie identyczny z obrazem z Kościoła Mariackiego (zobacz wyżej), i ostrożna hipoteza (H.Jakóbczak) głosi, że oba malowidła (pijarskie i mariackie) są autorstwa Czechowicza, zwłaszcza że prezentuje ono styl charakterystyczny dla innych płócien tego autora

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w tej samej kaplicy Jana N. w pijarskim kościele Kościół Przemienienia Pańskiego, na jej sklepieniu, znajdują się freski przedstawiające apoteozę Jana N., a na ścianach bocznych wyobrażenia relikwiarza z językiem
  świętego i palmą męczeństwa (nad: H. Jakóbczak)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): na podwórzu kamienicy przy ulicy św. Jana (Chrzciciela) 20 stoi kamienna figura Jana N. z XVIII wieku, mocno uszkodzona, bez rąk i krzyża. Jan Nepomucen tu został przeniesiony w latach 70. XX wieku znad stawów dworskich w majątku rodziny Popielów w Wójczy (gm. Pacanów, pow. Busko, d. woj. sandomierskie >>), co potwierdzają informacje pozyskane od właścicieli posesji, potomków Popielów po kądzieli. Fragmenty rzeźby leżały w krzakach. Na miejscu pozostała figura MB umieszczona na spiralnej kolumnie, z roku 1737. Figura Jana miała dawniej aureolę i krzyż, zniszczone w latach wojny. Kawałki rzeźby zostały scalone bez żadnych uzupełnień i ustawione na specjalnie wyrzeźbionej konsoli. Planowane jest dodanie elementu wodnego (fontanna, sadzawka) (nad: H.Jakóbczak, uzup.: J.S.)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, w jednym z pomieszczeń skarbca pośród różnych naczyń, sztućców i tym podobnych przedmiotów stoi sobie niewielka, złocona figurka Jana N. umieszczona na okrągłym profilowanym cokoliku (nad: H. Jakóbczak)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): w sieni kamienicy przy ul. Wiślnej 3 znaleźć można kamienną figurę Jana N. ustawioną w półkolistej wnęce (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków (gm. i pow. Kraków): gdzieś w Krakowie znajduje się drewniana ludowa figura Jana N. autorstwa Andrzeja Wawro, dawniej własność prof. Tadeusza Chrzanowskiego (1926-2006), przewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Stała ona w jego mieszkaniu, a niemal intymny związek z nią Profesor opisał w tekście "Opisanie mojego Nepomuka" z tomu "Żywe i martwe granice". Twórca rzeźby (sygnatura na podstawie) to odkryty przez Emila Zegadłowicza samouk z Gorzenia Dolnego, Andrzej Wawro (1864-1937) (nad: M.K.)

Nepomuki Krakowskie - Okół i Wawel (12)

• Kraków-Okół (gm. i pow. Kraków, ): w kościele śśw. Piotra i Pawła przy Grodzkiej, na południowej ścianie prezbiterium  znajduje się olejny obraz z tłumem świętych. Wśród nich daje się zauważyć znajomą postać Jan N. w typowym stroju, z dużą befką, gołą głową i krucyfiksem w ręku. Wzrok ma wzniesiony w górę, a podłużna twarz okolona jest rzadkim rudym zarostem. Obraz powstał w roku 1763 z przeznaczeniem dla nieistniejącego już dzisiaj kościoła Wszystkich Świętych (zobacz też pozycje opisujące zabytki nepomuckie z Krakowa-Pleszowa poniżej >>) i jest, jak głosi sygnatura w rogu, dziełem krakowskiego malarza Łukasza Orłowskiego (a nie Szymona Czechowicza, wbrew temu, co piszą niektóre przewodniki) (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Okół (gm. i pow. Kraków, ): barokowy kamienny Jan N. na bramce kościoła klarysek św. Andrzeja na Grodzkiej 54.  Zobacz ten obiekt na panoramie (>>). Niestety stale postępuje korozja materiału tej rzeźby

• Kraków-Okół (gm. i pow. Kraków, ): w wirydarzu klasztoru klarysek na Grodzkiej 54 stoi okazała figura Jana N., kamienna i polichromowana. Pani Genowefa Zań-Ograbek datuje tę rzeźbę na rok 1731 ("Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie"  w "Encyklopedii Krakowa"). Figura jest chroniona metalowym baniastym daszkiem (>>) opartym na wygiętych prętach i otoczona kamienną balustradą. Na profilowanym cokole płaskorzeźbiona i polichromowana scena Topienia przypominająca nieco herb Krakowa, okolona palmami, nad nią złoty otok z napisem. Rzeźba stoi na kłębach chmur. Jeśli data 1731 jest prawdziwa, to figura w swym życiu musiała przejść co najmniej jedną gruntowną renowację, bo barokowe cechy stylowe są mocno zatarte (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Okół (gm. i pow. Kraków, ): w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka (oddział Muzeum Narodowego), w Galerii "Sztuka Dawnej Polski XII-XVIII wiek" znaleźć można kaplerz z wieku XVIII z przedstawieniem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z wizerunkiem świętego Jana Nepomucena na rewersie (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Okół (gm. i pow. Kraków, ): w zbiorach Muzeum Archidiecezjalnego przy ul. Kanoniczej 19 znajduje się pochodząca ze Słowacji (>>) drewniana polichromowana figura Jana N. w wysokim birecie, z niewielkim krzyżem trzymanym pionowo w lewym ręku, sprawiająca wrażenie przygarbionej, Niestety, figura nie jest obecnie (2012) eksponowana

• Kraków-Wawel (gm. i pow. Kraków, ): odkryciem wizyty w katedrze 1 lutego 2009 było tondo z wizerunkiem Jana N. w szczycie wykonanego z czarnego marmuru ołtarza św. Kazimierza w obejściu katedry wawelskiej. Jest to owalne barokowe malowidło utrzymane w ciemnej tonacji, tło rozświetlone nieco pięcioma gwiazdami nad głową Jana, który ciekawym gestem zaznaczył palcem stronę w czytanej właśnie Księdze. W drugiej ręce krucyfiks, goła głowa, biały kołnierzyk i mankiety, brązowa peleryna, pod nią czarna sutanna

Nepomuki Krakowskie - Stradom, Skałka, Kazimierz (21)

• Kraków-Stradom (gm. i pow. Kraków, ): w klasztorze przy kościele misjonarzy Nawrócenia św. Pawła Apostoła przy ul. Stradomskiej 6 (zobacz też wyżej) przechowywany jest kielich w stylu regencji z roku 1726, fundowany z zapisu Piotra Janowskiego dla Arcybractwa Konania Pana Jezusa, kameryzowany, z symbolami Męki Pańskiej i medalionami z przedstawieniami wizji św. Ignacego Loyoli, św. Jana Nepomucena ze sceną męczeństwa w tle, św. Franciszka z Asyżu i półpostaciami śś. Antoniego Padewskiego (?) i Stanisława Kostki na stopie oraz datą zawartą w chronostychu (>>) (nad: H.Jakóbczak, na podstawie KZSwP, tom IV)

• Kraków-Stradom (gm. i pow. Kraków, ): w kościele św. Bernardyna ze Sieny (bernardynów, ul. Bernardyńska 2), w prawej nawie bocznej znajduje się ołtarz, którego pierwotne wezwanie mogło być nepomuckie. Wskazuje na to motyw Języka w glorii umieszczony w górnej kondygnacji. KZSwP pisze o tym ołtarzu jako o "ozdobionym w zwieńczeniu Palcem Bożym w glorii promienistej", ale ja zostaję przy mojej wersji

• Kraków-Skałka (gm. i pow. Kraków): po prawej stronie w kościele paulinów na Skałce znajduje się nepomucki ołtarz boczny z lat 1749-1750 (A. Solari) wykonany w czarnym dębnickim marmurze przez rzeźbiarzy Tomasza Góreckiego i Franciszka Bielawskiego, ozdobiony dekoracją stiukową Wojciecha Rojowskiego, przedstawiciela nurtu rokokowego w rzeźbie krakowskiej II połowy XVIII wieku. W ołtarzu ładny obraz Jana N. autorstwa Władysława Rossowskiego, z roku 1900. Jan, z głową otoczoną gwiazdami, adoruje krzyż trzymany na lewym przedramieniu, w tle Most Karola i Hradczany, na dole koło młyńskie. Zobacz ten obraz na panoramie (>>).

• Kraków-Skałka (gm. i pow. Kraków): w wymienionym powyżej ołtarzu Solariego obraz Rossowskiego zastąpił na tym miejscu obraz nepomucki Łukasza Orłowskiego, wykonany po 1751 roku. Nie do końca wiadomo, co stało się z tym barokowym obrazem, choć zapewne nie uległ zniszczeniu (vide niewyraźna fotografia). Być może przeniesiono go do klasztoru (zobacz poniżej) (uwaga: zweryfikować na miejscu informację z KZSwP)

• Kraków-Skałka (gm. i pow. Kraków): w bocznej nawie kościoła klasztornego paulinów na Skałce znajduje się obraz "Wizja św. Jana Nepomucena", z przedstawieniem szatana, aniołów i scena męczeństwa w tle. Barokowy, z II połowy XVIII wieku. Jan trzyma język w prawej dłoni, głowę bez czapki otacza pięć gwiazd, u stóp powalony szatan. Natomiast w głównej nawie, ponad arkadą prowadzącą do miejsca, w którym stoi ołtarz z tym obrazem, znajdują się stiukowe wyobrażenia nepomuceńskich atrybutów - wszędzie latają anioły, a największy z nich trzyma palec przy ustach

• Kraków-Kazimierz (gm. i pow. Kraków): w potrynitarskim (potem bonifratrów) kościele Św. Trójcy na rogu ulic Krakowskiej i Trynitarskiej, w jednej z kaplic, w zwieńczeniu, jest owalne malowidło na tynku przedstawiające Jana N., z III ćwierci XVIII wieku (być może przemalowane)

• Kraków-Kazimierz (gm. i pow. Kraków): w klasztorze potrynitarskim (potem bonifratrów) na ulicy Trynitarskiej, na parterze, odnaleźć można obraz "Św. Jan Nepomucen" z końca XVIII wieku

Nepomuki Krakowskie fuori le mura (18 + 2)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): na Wesołej, w kościele św. Mikołaja przy ulicy Kopernika znajduje się ołtarz z obrazem Jana N. Stoi on przy północnej ścianie prezbiterium, na lewo od ołtarza głównego. Obraz pochodzi najprawdopodobniej z wieku XVIII, przedstawia stojącego JN trzymającego krzyż i męczeńską palemkę, a na prawo od postaci świętego, w głębi, widoczna jest scena Topienia (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): na Wesołej, w dawnym kościele karmelitów bosych pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP, zwanym także od nazwy pobliskiego szpitala uniwersyteckiego przy ulicy Kopernika 19 kościołem św. Łazarza, znajduje się, ujęty w obramowanie z czarnego marmuru, barokowy ołtarz z obrazem Jana N. przedstawiającym klęczącego przed MB z Dzieciątkiem Jana. Dzieciątko trzyma palec przy ustach Jeden aniołek podaje mu męczeńską palmę, drugi fruwa na głową z gwiaździstą aureolą, widać też dwa skupiska główek anielskich. W tle scena Topienia lub wyłowienia z wody. Jest to najprawdopodobniej kopia malowidła Kuntzego z kościoła misjonarzy przy Stradomskiej 6 (zobacz wyżej) wykonana w niewiadomym momencie i przez nieznanego malarza (nad: M.Muryn) (uwaga: ustalić datę powstania i autora obrazu)

• - Kraków-Kleparz (gm. i pow. Kraków, ): na starych fotografiach i rysunkach kościoła św. Floriana z końca XIX wieku widać mur odgradzający teren kościelny. Bramkę w tym murze flankują dwie figury: po prawej Jana N., po lewej Jana Kantego. Po ostatniej przebudowie, jeszcze przed końcem XIX wieku, wszystko to zniknęło, a los figur jest nieznany (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Piasek (gm. i pow. Kraków, ): przy ulicy Karmelickiej 19, w klasztornym muzeum karmelitów na Piasku stoi złociutki Jan N. Niestety nic nie wiadomo o jego pochodzeniu i losach. Jan jest w pełni barokowy, przedstawiono go w pozie nieomal tańczącej - w szeroko rozpostartych ramionach trzyma palmę i krzyż (nad: H.G., H. Jakóbczak)

• - Kraków-Łobzów

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): trójkondygnacyjna murowana tynkowana na różowo kapliczka wnękowa w narożniku Parku Krakowskiego, a w niej, w jednej z nisz najniższego poziomu, półplastyczna figura Jana N. Świeżo po remoncie (jesień 2007), przyciąga świeżością kolorów. Nad głową Jana siedem (!) złotych gwiazd. Janowi towarzyszą inni święci obu płci

• Kraków (gm. i pow. Kraków): murowana kapliczka z figurą (XVIII wiek?) Jana N. we wnęce, niedaleko Parku Krakowskiego. Figurka Jana znajduje się we wnęce kapliczki, która to kapliczka stoi przy skrzyżowaniu ulic Czarnowiejskiej 53 i Konarskiego, w ogródku Gimnazjum nr 16. Brak datowania. Nic nie wiadomo o tym, czy figura była tam od początku, czy pierwotnie stała w innym miejscu (może nad jakąś młynówką Rudawy? (nad: H.J.) Uwaga: istnieje śmiała teoria utożsamienia tego obiektu z figurą wymienioną w "Małej Encyklopedii Krakowa" Adamczewskiego jako Jan z Nowej Wsi (Łobzowa), zobacz poniżej. Kapliczka została pobielona już w XXI wieku, być może był to powrót do dawnego koloru. W 2007 roku figura i kapliczka została nieco uszkodzona na skutek pożaru - chcę wierzyć, że była to tylko nieostrożność w obchodzeniu się ze świeczką czy lampką, a nie celowe podpalenie. Następnie figura zniknęła - co wywołało nasze chwilowe zaniepokojenie - lecz wróciła po renowacji

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): Biblioteka Jagiellońska przy Al. Mickiewicza 22 przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N. (nr inw: I.11000 BJ) wydrukowany przez drukarnię Władysława Łazarskiego w roku 1921, z użyciem klocka drzeworytniczego z II połowy XVIII wieku autorstwa anonimowego "Mistrza N.M.P. z Mariazell". Odbitka ukazuje św. Jana Nepomucena z krucyfiksem i palmą męczeństwa, stojącego na niewysokim barokowym postumencie, otoczonego kwiatami i dwoma aniołami wzlatującymi z obłoków w górnych narożnikach kompozycji. Święty ma na sobie strój liturgiczny, tj. czarną sutannę, komżę w zielono-pomarańczowe pasy i biały mucet z granatowym podbiciem, a na głowie otoczonej żółto-pomarańczową aureolą ma czarny biret. Liczne partie drzeworytu posiadają gęste kreskowanie. Wizerunek został ujęty w czarną ramkę, górne narożniki ścięte. Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem, Muzeum Mazowieckie w Płocku i Muzeum Narodowe w Warszawie przechowują inne odbitki z tego samego klocka (nad: BSM, źródło: Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie) (Zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)

• Kraków (gm. i pow. Kraków, ): Biblioteka Jagiellońska przy Al. Mickiewicza 22 przechowuje drzeworyt z wizerunkiem Jana N. (nr inw: I.11061 BJ) wydrukowany przez drukarnię Władysława Łazarskiego w roku 1921, datowanie klocka drzeworytniczego 1751?-1800? Kompozycja sklejona z pięciu arkuszy papieru, odbita z czterech klocków drzeworytniczych, ręcznie kolorowana farbami wodnymi. U góry w centrum, na obłokach z dwoma anielskimi głowami, postać św. Józefa z Dzieciątkiem. Świętego trzymającego w lewej dłoni lilię otula płaszcz ozdobiony gronostajowymi "ogonkami". Otaczają go święci. Na pierwszym planie, po bokach, stoją: św. Jan Nepomucen i Ignacy Loyola. Św. Jan Nepomucen w konwencjonalnym stroju, ma głowę w birecie otoczoną aureolą z pięcioma gwiazdami. W prawej ręce trzyma krucyfiks, w lewej palmę męczeńską.  Jana N. przedstawiono w fioletowo-różowej pelerynce o podbiciu koloru oranżu, ma komżę wykończoną szlakiem w motywy kwiatowe na żółtym tle. Na jego aureoli obok czterech gwiazd w kolorze oranżu znalazła się jedna - brązowa. Inna odbitka z tych samych klocków do zobaczenia w  Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem oraz - we fragmencie - w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie (nad: BSM, źródło: Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych przy Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie) (Zobacz osobną stronę poświęconą Nepomukom Papierowym >>)

• Kraków (gm. i pow. Kraków): w roku 1745 pod klasztorem kapucynów przy ul. Loretańskiej podczas prac budowlanych wytrysnął strumień wody (dawniej płynął tędy zasypany i zapomniany strumień zwany Młynówką). Wdzięczni mieszkańcy uznali to za cud, ksiądz kanonik krakowski Maciej Lubieński ufundował kapliczkę usytuowaną na zewnętrznym narożniku Loretu. Figura wyrzeźbiona została z piaskowca pińczowskiego i przedstawia świętego w sutannie oraz w mucecie z frędzlami i ozdobną koronką u dołu. Głowa, ozdobiona długimi włosami, wysoko uniesiona w górę. W prawej ręce święty dzierżył dawniej krzyż, a w lewej trzyma palmę - atrybut męczeństwa. Figurę tę, podobnie jak poprzednią, wykonał w 1745 roku nieznany rzeźbiarz (według innych źródeł niejaki German). Podczas walk w okresie Konfederacji Barskiej statua została uszkodzona pociskami armatnimi. Dlatego też przeprowadzono w 1790 roku niezbędną konserwację. W 1817 roku odnowiono ją kosztem Antoniego Kuczkowskiego a w roku następnym ks. Jerzy Mieroszewski pokrył koszty ozdobienia figury farbą. Kolejne prace renowacyjne przeprowadzono w latach 1916 i 1995. Inna wersja powodu fundacji mówi, że obie figury umiejscowione przy Lorecie zostały ufundowane jako wypełnienie ślubu za ustąpienie niebezpieczeństwa zawalenia się Domku Loretańskiego zagrożonego wodami podskórnymi i obfitymi źródłami, których nie umiano powstrzymać w trakcie remontu w 1744 roku. Na cokole figury - chronostych (>>)

  INECTVS FVNDIS FVNDOS PATRONVS ABVNDIS PROTEGAT ILLÆ OS VT PIA VOTA PETVNT

  
  

• Kraków (gm. i pow. Kraków): na wystawie antykwariatu przy ul. Retoryka w roku 2009 pojawiła się drewniana figura Jana N. Ten sam obiekt pojawił się również na aukcji internetowej w marcu 2009, gdzie przez sprzedającego opisany był jako rzeźba pochodząca ze spalonego (wraz z wyposażeniem!) w 2002 roku kościoła w Woli Justowskiej. Nasz list do parafii w Woli, z kopią do biskupa odpowiedzialnego w kurii za zabytki, z prośbą o sprawdzenie, wyjaśnienie i interpretację pozostał bez odpowiedzi i bez echa. Niedługo potem antykwariat zniknął z ulicy Retoryka, nie są wiec znane dalsze losy rzeźby. Tym niemniej fizycznie istnieje nadal, więc zostawiam ją w spisie (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Zwierzyniec (gm. i pow. Kraków): kamienny Jan N. z 1775 w południowo-wschodnim narożniku murów zwierzynieckiego klasztoru norbertanek, nad Rudawą. Został on przeniesiony z nadrzecznego odcinka murów w związku z jej regulacją. Odnowiona w 1903 roku

• Kraków-Zwierzyniec (gm. i pow. Kraków): w kościele klasztornym norbertanek p.w. śś. Augustyna i Jana Chrzciciela na Zwierzyńcu, w zwieńczeniu późnobarokowego ołtarza odnaleźć można obraz Jana N. z połowy XVIII wieku

• Kraków-Zwierzyniec (gm. i pow. Kraków): w zwierzynieckim klasztorze norbertanek przechowywany jest medal z Janem Nepomucenem z XVIII wieku

Nepomuki Krakowskie z lewego brzegu Wisły, ciąg dalszy (8)

• Kraków-Bielany (gm. i pow. Kraków): w bogato ogzymsowanej niszy prawej wieży fasady kościoła kamedułów Wniebowzięcia NMP stoi kamienna rzeźba Jana N. w aureoli, z krzyżem (nad: H.Jakóbczak). Obok stoi Jan Kanty, a obie figury wykonał Józef von Car

• Kraków-Bielany (gm. i pow. Kraków): w tym samym kościele kamedułów Wniebowzięcia NMP, w zwieńczeniu pięknego ołtarza z czarnego marmuru w kaplicy św. Sebastiana, zobaczyć można barokowy obraz Jana N. w aureoli, adorującego krzyż (nad: M.Muryn)

• Kraków-Olszanica (gm. i pow. Kraków, ): w roku 1812 mieszkańcy Olszanicy Jan i Wiktoria Mołowie ufundowali i wybudowali kapliczkę na pagórku górującym nad wsią, spod którego biło źródło, i umieścili w niej drewniana figurę św. Jana Nepomucena. Od imienia św. Jana nazwę przyjął pagórek zwany powszechnie „Pod świętym Janem”. Po stu latach kapliczkę odnowiono zachowując starą figurę, a impulsem była epidemia tyfusy, którą przypisano złej wodzie i braku opieki św. Jana. Ta druga budowla była drewniana, oparta na czterech drewnianych kolumienkach i kryta blachą. Kolejny remont, a właściwie odbudowa kapliczki w nowym kształcie i renowacja rzeźby miały miejsce w roku 1971. Dziś kapliczka, usytuowana między ulicami Olszanicką, Leśmiana i Nad Źródłem, ma formę przeszklonej budki sklepionej półokrągło, z krzyżykiem na szczycie, ustawionej na betonowym postumencie. Figura wewnątrz pomalowana jest na spokojne kolory i trzyma w obu rękach nowszy krzyż. Biret, długie sznury od mozzetty o odchylonych brzegach (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Dąbie (gm. i pow. Kraków): na Dąbiu, przy ulicy Widok, znaleźć można typową kamienną figurę Jana N. nakrytą daszkiem. Na cokole jest data 1780, a pod nią druga, rok 1856, jako data przeniesienia figury. Napis głosi: R.P. 1780 DNIA II MAIA / W R. 1856. TA FIGURA PRZESTAWIONA ZA STARANIEM ZWIERZHNIKA TEJ GMINY SAWICKIEGO. Nie wiadomo jednak skąd ją przeniesiono (nad: P.C. -> H.Jakóbczak)

• Kraków-Mogiła (gm. i pow. Kraków): niedaleko klasztoru cystersów (>>) na peryferiach Nowej Huty, przy ulicy Odmętowej stoi kapliczka domkowa z drewnianą figurą Jana N. w środku (nad: H.J.). Datowanie według Genowefy Zań-Ograbek to I połowa XIX wieku. Dawnej Jan stał na dębowym odciosku (dolna część pnia drzewa). Osłaniająca go kapliczka sporządzona była z czterech drewnianych słupów, na których wsparto prowizoryczny daszek. Za czasów probostwa ks. Zastawniaka Tadeusz Stelmachowski wykonał kapliczkę betonową, która przetrwała do dziś. Kiedyś na płycie betonowej położonej przed kapliczką była data jej wybudowania ale fragment ten nie dotrwał do naszych czasów. Obecnie inskrypcja zawiera tylko litery "RP ... +". Źródło www.nhmz.foxnet.pl przytacza legendę związaną z tą kapliczką. Ta historia zasłyszana w dzieciństwie przez Pana Stefana Żelichowskiego, opiekuna kapliczki, miała miejsce w czasie wielkiej powodzi, prawdopodobnie w 1903 roku. Wisła porwała dom pewnego mieszkańca Łęgu. Dom był konstrukcji węgłowej, przez co nie uległ zniszczeniu lecz płynął w całości z nurtem rzeki. Człowiek ten, ratując się przed zalaniem, wcześniej wspiął się na dach swego domu i tak dryfując na nim dopłynął do Mogiły. W pewnym momencie, przerażony beznadziejną sytuacją wezwał imię św. Jana Nepomucena, patrona powodzian. Krzyknął w rozpaczy : "Święty Janie, ratuj". Po chwili dom szczęśliwie osiadł przed okazałymi lipami. (przy okazji: autor strony www.nhmz.foxnet.pl na własnej działce miał postawić ponoć kapliczkę nepomucką)

• Kraków-Mogiła (gm. i pow. Kraków): przy ulicy Kopaniec stoi ciekawa figura z pierwszej połowy XIX. Drewniana kapliczka, wykonana w stylu barokowo-ludowym, jest skrzynką umieszczoną na słupie,  z pięknie rzeźbioną drewnianą głowicą z czterema główkami aniołków. Sam słup był niegdyś drewniany, lecz - prawdopodobnie podczas remontu w 1928 roku -  został wymieniony na murowany. Wewnątrz dwie figury zwrócone do siebie plecami: Matki Boskiej Niepokalanej stojąca na kuli ziemskiej oraz - i tu zaczyna się zagadka! Jedne źródła i niektórzy Bracia Wirtualni mówią o Janie Kantym, a inne źródła (np. artykuł  "Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w Krakowie" Genowefy Zań-Ograbek w "Encyklopedii Krakowa") - o Janie Nepomucenie! Oglądam starannie zdjęcia i przychylam się raczej do tej drugiej wersji, między innymi z powodu wodnego: tuż obok niegdyś płynęły rzeki Wisła (zanim przesunęło się jej koryto) i Dłubnia. Zobacz też notkę dotyczącą tego problemu. (uwaga: rzecz do dokładnego zbadania i ostatecznego rozstrzygnięcia)

• Kraków-Pleszów (gm. i pow. Kraków, ): w kościele św. Wincentego przy ulicy Nadbrzezie 12, w górnej części barokowego ołtarza głównego, nad obrazem patrona kościoła, znaleźć można owalny obraz Jana N. Jest możliwe, że malowidło powstało w początkach XIX wieku przy okazji przenosin ołtarza z likwidowanego kościoła Wszystkich Świętych (zobacz powyżej >>) zapewne w pierwszej połowie XIX wieku, jest więc późniejsze niż sam ołtarz. W tle obrazu widzimy Most Praski, a głowę Jana otacza siedem (!) ośmioramiennych złotych gwiazd (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Pleszów (gm. i pow. Kraków, ): w kościele św. Wincentego przy ulicy Nadbrzezie 12 (zobacz wyżej >>) jest rokokowy lewy ołtarz boczny, najprawdopodobniej również pochodzący z nieistniejącego kościoła Wszystkich Świętych (zobacz pozycję dotyczącą obrazu w kościele śśw. Piotra i Pawła przy Grodzkiej >>), w którym to ołtarzu rezyduje drewniana figura Jana N. w towarzystwie Jana Kantego. Jan Nepomucen ma złote szaty, rumiane policzki i gołą głowę, a w dłoniach dzierży krucyfiks, zapewne wtórny (nad: H.Jakóbczak)

Nepomuki Krakowskie z prawego brzegu Wisły (7 + 1)

• Kraków-Przewóz (gm. i pow. Kraków): w numerze "Spotkań z Zabytkami (>>)" z XI.2003 zamieszczono krótką informację autorstwa Pawła Kubisztala o Nepomucenie z krakowskiego Podgórza, z ulicy Pod Wierzbami. Ciekawostką jest fakt, że jest to podwójna figura Jana i Chrystusa złączonych plecami, wyrzeźbiona z jednego pnia dębu. Jest to unikalny układ, znam tylko kilka podobnych obiektów (Podraje, Kozłów, Skotniki Dolne). Jan oczywiście patrzy na rzekę. Rzeźba pochodzi prawdopodobnie z 1723 roku (data na cokole), kiedy to, jak głosi typowa nepomucka legenda, figura przypłynęła z nurtem Wisły i zatrzymała się w tym miejscu na terenie dawnej wsi Przewóz. Rzeczywiście, w tym właśnie roku miała miejsce duża powódź. Kapliczka ma daszek i otoczona jest parkanem. Remontowano ją w 1990 roku. Obraz St. Czajkowskiego przedstawiający tego Nepomuka wisi w sieni pałacu w Radziejowicach na Mazowszu (>>), a inna jego redakcja (1919) była wystawiana w warszawskiej (>>) Zachęcie. Szkic do tego obrazu wypatrzyłem w kwietniu 2013 na warszawskim (>>) targu staroci na Kole. Liczne są kopie/wersje tego obrazu, jeszcze liczniejsze szkice do niego, są też reprodukcje. W tej chwili znamy dziewięć wersji, a niektóre z nich od czasu do czasu pojawiają się na aukcjach (>>), giełdach i w antykwariatach (Radziejowice, Warszawa, Płock, Gdańsk). Istnieją również dwa inne obrazy Czajkowskiego przedstawiające kapliczki nepomuckie. Z obrazu i szkicu wynika, że poprzednik dzisiejszego daszka był bardziej płaski, zwieńczony szpikulcem, a na cokole były płyciny (chyba, że jest to tylko inwencja artysty) (uzup: Pietrosul)

• Kraków-Łagiewniki (gm. i pow. Kraków, ): przy przystanku autobusowym na ulicy Fredry, pomiędzy Strumienną i Kwietną, w przydrożnej trójkondygnacyjnej kapliczce, we wnęce pierwszego poziomu znajduje się kamienny polichromowany Jan N.

• Kraków-Kobierzyn (gm. i pow. Kraków): kamienna figura Jana N. w Kobierzynie, stoi na terenie prywatnej posesji przy skrzyżowaniu ulic Babińskiego i Piltza, dokładnie naprzeciw bramy szpitala psychiatrycznego; mocno zniszczony Jan stoi na wysokim kamiennym cokole z metalową latarenką; powiedzmy, że przy dużej dozie dobrej woli można powiedzieć, że ma aureolę (szczątkową). Brak śladów datowania, z wyjątkiem daty odnowienia 1966. Pani Zań-Ograbek wspomina o tej figurze datując na XVIII wiek. No chyba, że chodzi o jeszcze inną rzeźbę... (nad: H.Jakóbczak)

• Kraków-Koło Tynieckie (gm. i pow. Kraków): w tym przysiółku koło Tyńca, przy ulicy Kolnej, nad starorzeczem Wisły odciętym od głównego nurtu w trakcie budowy obwodnicy i Stopnia Wodnego Kościuszko znajduje się kapliczka w formie niewysokiej kamiennej kolumny, na której stoi mocno zniszczona kamienna figura Jana N. Długo trwało szukanie tego Jana znalezionego przeze mnie lata temu w literaturze. W grudniu 2005 udało się to Bratu Wirtualnemu H.J., który podczas jednej z wycieczek dostrzegł go z okna autobusu. Wrócił w to miejsce, które okazało się nie być Tyńcem, lecz jego przysiółkiem, leżące nie na wałach wiślanych, lecz przy starorzeczu Wisły, aby sfotografować Jana

• Kraków-Tyniec (gm. i pow. Kraków, ): przy ulicy Bolesława Śmiałego, niedaleko skrzyżowania z obwodnicą Krakowa, w 2008 ustawiono kamienną figurę Jana N. na cokole. Jest to kopia skradzionej (>>) w latach 90 rzeźby (zobacz niżej). Po kradzieży stał tu tylko kamienny krzyż. Tabliczka głosi, że obiekt został wyremontowany ze środków budżetu Miasta Krakowa, choć tak naprawdę remont polegał na renowacji cokołu i zastąpieniu utraconego obiektu kopią (nad: H.G. via H.Jakóbczak)

• Kraków-Tyniec (gm. i pow. Kraków, ): we wrześniu 2012 odzyskano kamienną figurę Jana N. skradzioną (>>) w latach 90 z jej cokołu przy ulicy Bolesława Śmiałego. Właśnie tego obiektu dotyczy wpis w "Małej Encyklopedii Krakowa" J. Adamczewskiego - ulica B. Śmiałego jest przedłużeniem Tynieckiej. Data 1864 odnosiłaby się do powstania tej figury, a jej styl - choć nieco zatarty - nie jest sprzeczny z tą informacją. Sprzeczna jest z nią natomiast data wyryta na cokole - 1834. I tak, zagadka datowania rzeźby czeka w dalszym ciągu na ostateczne rozwiązanie. Przez lata na oryginalnym miejscu stała kopia  (zobacz wyżej). Figura zapewne wróci na swe miejsce, a gdzie trafi kopia - zobaczymy

Inne Nepomuki Krakowskie (2 + 1)

• Kraków (gm. i pow. Kraków): odzyskana przy tej samej akcji policji co figura z Tyńca i Bugaja (zobacz wyżej)  drewniana rzeźba świętego Jana Nepomucena, najprawdopodobniej z XVIII-XIX wieku. Nieznany autor, pochodzenie, właściciel. Roboczo przypisana do Nepomuków Miasta Krakowa. Osoby mogące udzielić informacji proszone są kontakt z wojewódzką komendą Policji przy ul. Mogilskiej 9, tel.: 12 615 42 00

• ¿ Kraków (gm. i pow. Kraków): Odzyskana przy tej samej akcji policji co figura z Tyńca i Bugaja (zobacz wyżej)  aureola z gwiazdami, która może być związana z kultem JN, choć możliwe są też konotacje maryjne. Nieznany autor, pochodzenie, właściciel. Roboczo przypisana do Nepomuków Miasta Krakowa. Osoby mogące udzielić informacji proszone są kontakt z wojewódzką komendą Policji przy ul. Mogilskiej 9, tel.: 12 615 42 00