Fotoplastikon
czyli pierwszy IMAX
Fotoplastikony wymyślono w Niemczech w drugiej
połowie XIX wieku. Nowy wynalazek szybko zdobył ogromną popularność, dawał
bowiem przeciętnemu człowiekowi możliwość obejrzenia nawet najodleglejszych
zakątków świata, za cenę niedrogiego biletu wstępu.
Wrażenie było doprawdy nadzwyczajne, gdyż dzięki specjalnej technice fotografowania metodą stereoskopową można było zobaczyć trójwymiarowe postacie, domy, przedmioty i zwierzęta, co dawało wrażenie bardziej realne niż zwykła fotografia.
Fotoplastikonów przybywało. Na przełomie XIX i XX wieku było ich ok. 250, rozsianych po całej Europie. W tym samym czasie, w Paryżu, bracia Lumière zaprezentowali kinematograf, wynalazek, który rychło zawładnął wyobraźnią ludzi na tyle, że zapomnieli o fotoplastykonach — dziwnych, niepraktycznych beczkach.
Pierwsza recenzja o fotoplastikonowym spektaklu w Warszawie ukazała się w Kurierze Warszawskim w 1901 roku. Fotoplastikon w Alejach Jerozolimskich został założony ok. roku 1905 i jest obecnie jedynym zachowanym takim obiektem na świecie. Ocalał, ponieważ pomagał ludziom, mieszkańcom Warszawy przetrwać trudne czasy, w jakich przyszło im żyć. Podczas drugiej wojny światowej był miejscem, gdzie żołnierze Podziemia udawali, że oglądają seanse, podczas gdy naprawdę przekazywali sobie tajne informacje i umawiali się na różne akcje. W roku 1945, pokazując wśród ruin piękne, kolorowe zdjęcia sprzed wojny, dawał nadzieję i chwilę wytchnienia. W latach 50-tych i 60-tych był miejscem, gdzie chodziło się na randki, słuchało jazzu i oglądało zdjęcia z różnych zakątków świata.
Fotoplastikon warszawski ma 24 miejsca dla widzów, każde wyposażone w parę wzierników — okularów z soczewkami powiększającymi. Pokazowi przezroczy towarzyszy odpowiednio dobrana muzyka. Seans zdjęciowy trwa około 11 minut. Wydaje się to krótko, ale podczas wspaniałej wycieczki w świat na zdjęciach nie liczymy czasu. Dziś fotoplastikon to miejsce magiczne, gdzie można podziwiać pomysłowość ludzi, jak z prymitywnych aparatów kliszowych można zrobić studio prawie realnych wycieczek po świecie.
- Nazwa obiektu: fotoplastikon
- Rok założenia: 1905
- Lokalizacja: Warszawa, Al. Jerozolimskie 51
źródło: strony internetowe i ulotka Fotoplastikonu Warszawskiego
