Wieki średnie

Średniowiecze jest epoką przeciwieństw - z jednej strony okrutną i bezlitosną dla słabych, z drugiej XII-wiecznego humanizmu, Pokoju Bożego i obowiązku jałmużny. Ludzie wzruszali się do łez, by za moment poderżnąć komuś gardło. Dualizm ten, tak prawdziwie oddający naturę homo sapiens, stwarzał olbrzymie napięcie, które jednak w sumie układało się w spójny nurt życia, tworząc jego syntezę. Wszak wtedy właśnie wymyślono dialektykę. Wtedy też powstawały wielkie summy - ludzie zdawali się obejmować myślą całą rzeczywistość, która stawała się w ten sposób oswojona i zrozumiała. To ostatnia epoka, kiedy możliwe było ułożenie wszystkich elementów znanego świata w jeden spójny system.